Öfugmęli.

 

Sjįiš hvaš viš höfum gert, öllu hefur veriš snśiš į hvolf; lęknar tortķma heilsu, lögfręšingar hundsa réttlętiš, hįskólar eyšileggja žekkinguna, rķkisstjórnir skerša  frelsiš, stęrstu fjölmišlarnir sannleikann og trśarbrögšin anda giftuna.  Michael Ellner.

Fyrirsögn fréttarinnar gęti eins veriš , "Rįniš stašfest".  Žaš rįn sem hefur fariš fram į yfir 100 žśsund heimila landsins hefur veriš stašfest sem sišlegur gjörningur.  Ekki eitt orš um hvernig hyskiš spilaši į verštryggingu og gengi.  Ekki eitt orš um aš sķendurteknar rįnsferšir fjįrmįla elķtunnar inn į heimili landsins ķ gegnum verštryggingu verši stöšvašar.  Hvernig gįtum viš eignast svona mįlsvara?

Viš lifum ķ heimi žar sem ca. 3% af ķbśa fara meš yfirįš aušlindanna į mešan hinum 97% er leift aš bķtast um molana.  Viš žurfum  aš borga fyrir žaš meš ęvi okkar aš bśa ķ landinu  sem viš fęšumst ķ, meš vinnu žar sem viš móttökum pappķrsmiša ķ formi peninga.  Vinnan felst ašallega ķ  flokkun pappķra og aš hafa eftirlit hvert meš öšru svo aš reglum kerfisins sé fylgt ķ hvķvetna. 

Žó landnęšiš ęttlandsins sé nóg žį er fęstum gefin landskiki ķ fęšingargjöf žar sem hęgt vęri aš byggja sitt hśs og ręktaš sinn garš.  Einstaklingurinn er žess ķ staš hugsašur sem tekjustofn strax frį fęšingu, neytandi sem heldur hagkerfinu uppi og skapar tekjur.  Sem flestir skulu vinna viš aš flokka pappķra kerfisins žiggja fyrir žaš laun sem duga varla fyrir fęši og hśsaskjóli, hvaš žį landskika til framfęrslu.  Ķ raun ętti sś vinna sem  naušsynleg til aš komast af, aš einskoršast viš mat og hśsaskól.  Annaš ętti aš vera  įhugmįl og nįungakęrleikur.  En ķ staš žess fylgjum viš hugmyndafręši žeirra 3 % sem rįša allsnęgtunum, sem viš viljum trśa aš allir hafi jafnan ašgang aš ķ gegnum žaš kerfi sem byggt hefur veriš upp.

Žó viš viljum trśa žvķ aš rķkinu sé ętlaš aš gęta jafnręšis mešal žegnanna, žį er žvķ ętlaš aš flokka žį og hafa aš tekjulind.  Žetta er gert į skipulegan hįtt sem višgengist hefur um aldir.  Óendanlegar reglur hafa veriš settar um hvernig samskipti fólks skulu vera.  Hvert višvik, greiši eša velvild ķ samskiptum žegnanna skal veršleggja ķ gegnum vinnu og gefa upp til skatts.  Innręting rķkisins er svo öflug aš viš trśum žvķ aš žannig fįum viš réttlįtari skiptingu gęšanna og viš sjįlf séum höfundar kerfisins.  Jafnvel eftir hrun žar sem rķkisvaldiš stendur strķpaš, lķkt og keisarinn foršum, er ętlast til aš afrakstur vinnu okkar renni ķ formi skatta til glępamanna sem brutu öll sišferšisvišmiš nįungakęrleikans.   Allir trśa į eigiš sakleysi og žeir sem geršu rangt eru einhverjir ašrir.

 

Strax ķ skóla er unniš skipulega aš žvķ aš eyšileggja frjįlsa hugsun barnshugans.  Markvisst er barninu kennt aš treysta ekki leišsögn hjartans.  Rökhyggja er hinn eini sannleikur sem marktękur er į lķfsleišinni.  Umburšalindi fyrir sérstöšu einstaklings meš skapandi hugsun er lķtiš.  Višurkenndri stašreynda žvęlu er dęlt ķ huga nemandans sem į svo aš skila henni frį sér į klukkutķma lokaprófi. Žannig er hęfnin metin og grunnur lagšur aš ašgangi til betur launašrar vinnu fyrir kerfiš. Ef nemandinn hlżšir ekki žessari innrętingu, hlżtur hann sérmešferš į lyfjum sem brżtur nišur persónuleikann.  Žeir sem passa ekki inni ķ formiš eru ekki umbornir.  Meš žessari kerfisbundnu innrętingu er frjįlsri hugsun eytt og til veršur rökhugsun kerfisins sem kallast menntun.

Menntakerfiš er komiš į žaš stig aš flest öll višurkennd gildi er ašeins hęgt aš rökstyšja meš fortķšar vķsindum.  Kennurum er gert aš kenna eftir fyrirfram višurkenndum višmišunum žar sem hyggjuvit hjartans hefur veriš gert śtlęgt.  Žar sem rökhugsunin ein er rįšandi og baksżnisspegilinn sżnir sannleikann, žar sem ekkert tilfinningalegt innsęi fyrir framtķšinni fyrirfinnst.  Ķ reynd er markvisst kennt aš vantreysta eigin tilfinningum. 

Menntun sem er uppfullt af rökhyggju, er fyrir löngu bśin aš missa viršinguna fyrir sköpun hugar og handa, hefur gert skólana aš stęršfręši og stašreynda stofnunum sem gerir flesta į endanum aš annars heilhvels exel fólki, sem er fullt af upplżsingum įn visku, vits og žekkingar.  Stjórnmįlamenn sem jafnvel leggja upp meš hugmyndir breytinga, verša skķthręddir innan um žetta velmenntaša vinstra heilahvels fólk žegar žeim er ógnaš meš stašreyndum um aš hitt og žetta sé ekki mögulegt fręšilega.  Fólkiš meš exel žekkinguna sem hefur enga sżn nema aftur fyrir sig hefur veriš ališ upp til aš verja kerfiš.  Fólk sem hvorki treystir ķmyndunarafli sķnu né innsęi, žaš treystir jafnvel ekki tilfinningum sķnum.  Žaš trśir žvķ aš til aš vera fullkomlega faglegur žį žurfi aš žurrka śt tilfinningar.

 

Viš eru flest fędd meš heilbrigt ónęmiskerfi sem į aš halda lķkama okkar heilbrigšum ķ gegnum lķfiš. Viš lifum ķ žjóšfélagi žar sem heilbrigšiskerfinu višist ętlaš aš skapa sjśkdóma frekar en aš lękna.  Endalausar bólusetningar vegna óoršinna faraldra er hlutskipti hvers og eins sem fęšist inn ķ žennan heim.  Svo er komiš aš heilbrigšiskerfinu er ętlaš aš fyrirbyggja sjśkdóma sem ekki nokkur mašur hefši leitt hugann aš fyrir nokkrum įratugum og voru jafnvel ekki til. Žeir lęknar sem hafa bent į aš žaš sé ķ raun veriš aš sjśkdómavęša heilbrigšiskerfiš hafa ekki įtt upp į pallborš fjölmišlanna. 

Bleikur október er notašur til aš fį sem flest til aš taka žįtt undir formerkjum forvarna.  Krabbameinsleit er oršin aš atvinnuvegi sem margir eiga lķfsafkomu sķna undir.  Réttlętingin er aš į frumstigi sjśkdómsins sé aušveldara aš eiga viš sjśkdóminn.  Žessu til stušnings er sagt aš daušsföllum af völdum brjóstakrabbameins hafi fękkaš.  Er žį įtt viš aš daušsföllum vegna greindra tilfella hafi fękkaš?  Heildar daušsföllum, af völdum žess sem athyglinni er beint aš, hefur ekki fękkaš. 

Žaš mį segja um marga sjśkdóma aš žeir séu eins og sjóveikin, 90% ķmyndun sem veršur aš veiki žegar athyglinni er beint aš henni.  Žegar forvarnir eru farnar aš beinast aš allflestum umgangspestum styttist ķ aš bóluefniš gegn kvefi lķti dagsins ljós.  Veršur žį barniš eins og nįlapuši strax ķ vöggu?  Śtstungin sprautufķkill um mišjan aldur?  Leišinn liggur ķ eina įtt, lyfjaišnašurinn gręšir sem aldrei fyrr og žeir eru margir sem telja sig eiga hagsmuna aš gęta, atvinnu og afkomu undir.

 

Bankarnir eru sagšir sśrefni atvinnulķfsins; hversu oft hefur žessi bįbilja ekki veriš bįsśnuš ķ fréttatķmum fjölmišlanna.  Stašreyndum hefur veriš snśiš viš svo bankarnir fįi aš nęrast į višskiptavinum sķnum ķ gegnum žessa mżtu.  Meš óendanlegum vöxtum og vaxta vöxtum žannig aš fįir sleppa viš aš lifa į lįnum.  Sagt er aš grundvallar tilgangur rķkisstjórna nśtķmans sé aš vera verkfęri fjįrmagnseigenda aš vösum almennings.  Bankarnir eru ķ besta falli sśrefni rašgjaldžrota fyrirtękja s.s. fjölmišla sem reknir eru śt ķ eitt ķ skiptum fyrir įróšur rķkisstjórna, banka og stór fyrirtękja į kostnaš heilbrigšrar skynsemi. 

Skattar eru notašir til aš greiša skuldir rķkisins viš fjįrmagnseigendur sem uršu til žegar žeir tęmdu banka og sjóši innanfrį.  Nś er svo komiš aš fjįrmįlkerfi sem žótti ešlilegt  um1960 aš hefši ķ sinn hlut 5% af efnahagslegum vexti er fariš aš taka til sķn um 40% af vexti hagkerfisins.  Žegar bankarnir hafa veriš tęmdir reglulega innanfrį af eigendum sķnum, er žegnunum gert aš endurreisa žį meš skattfé frį rķkinu.  Žeir sķšan réttir fyrri eigendum į silfurfati meš einkavęšingu.  Žetta er tališ naušsynlegt svo aš bankarnir geti įfram veriš sśrefniš fyrir rašgjaldžrota fyrirtęki.  Eru til meiri öfugmęli?

Stašan er oršin žannig aš hinum almenni borgara er ķ reynd gert aš taka lįn, til aš borga sér laun til aš geta borgaš skatta.  Fjįrmįlakerfiš hefur leitt til nśtķma žręlahalds.  Munurinn į žvķ og žręlahaldi fyrri tķma er sį aš įšur fyrr žurfti landeigandinn aš sjį žręlum sķnum fyrir fęši og hśsaskjóli nś veršur žręllinn aš sjį um žann žįtt sjįlfur meš lįni frį bankanum.

 

Aftur og aftur upplifum viš aš lögunum er misbeitt af stjörnulögfręšingum sem fara gegn réttlętinu fyrir hęfilega žóknun.  Dómstólar dęma hvaš eftir annaš fjįrsterkum lögbrjótum ķ hag žannig aš traušla verš gerš skil į dóms- og fjįrmįlakerfi.  Hęsti réttur hefur dęmt lįn ólögleg en setur į žau okurvexti sem ekki nokkur heilvita mašur hefši tekiš lįnin į, žannig aš lögbrjótarnir missi ekki spón śr aski sķnum.  Undir verndarvęng dómstóla fį bankar og hlišstęšar peningastofnanir aš hegša sér eins og žeim sżnist.  Peningaelķtan gręšir į ofženslu sem hśn skapar sjįlf, tekur sķšan stöšu į móti višskiptavinum sķnum og gerir žį eignalausa meš ašstoš dómstólanna. 

Óréttlįtt sišferši er rökstutt meš žvķ aš lögfręšingar séu ķ vinnunni og žar skal vinna sem bestu kjörin eru ķ boši hverju sinni.  Fólk réttarkerfisins hikar ekki viš aš umsnśa réttlętinu gefi žaš góšar tekjur.  Stjörnulögfręšingarnir vķla ekki fyrir sér aš fį einstęšar męšur dęmdar į vonarvöl įsamt börnum sķnum fyrir rétt verš.  Žaš žykir oršiš ešlilegt aš bśa viš sjónvarpsžįtta sišferši žar sem ekki žarf einu sinni aš finna réttlętingar fyrir žvķ aš vinna aš óžverranum.   Ef svo sį sem ķ dómara sęti situr  getur ekki sett sig ķ spor žess sem órétti er beittur og gerir aukaatrišin aš ašalatrišum, žį erum viš į hrašferš til helvķtis. 

En hver eru žau lög sem ber aš virša?  Žau getur hver manneskja fundiš ķ hjarta sķnu, žaš žarf ekki lögfręšing til.  Öll höfum viš leišsögukerfi hjartans sem segir okkur hvaš er rétt og hvaš er rangt.  Ef viš efumst er gott aš grķpa til gullnu reglunnar "Allt sem žś vilt, aš ašrir menn geri žér, žaš skalt žś žeim gera".  Žvķ eins og meistarinn sagši į žeirri reglu hvķlir lögmįliš.

 

Enn og aftur höfum viš upplifaš hiš fornkvešna "stjórnmįlamenn leysa engan vanda, žaš eru žeir žeir sem bśa hann til.  Žeir glķma stöšugt viš afleišingar misstaka sinna en vilja ekki višurkenna orsakir žeirra, žvķ žį kęmi žaš ķ ljós aš žeir vęru óžarfir. Žaš er nefnilega fólkiš og tękni žess sem leysir vandamįlin."

Viš getum hugsaš sem svo hvernig geta yfirvöld haft rangt fyrir sér, žau ęttu aš bśa yfir bestu hugsanlegu upplżsingum į hverjum tķma.  Viš žurfum ekki aš leita langt til aš sjį glįmskyggni yfirvalda ķ gegnum tķšina.  Žaš eru ekki margar aldir sķšan aš žau héldu žvķ fram aš jöršin vęri flöt og žaš var hinn opinberi sannleikur žess tķma sama hvaš žaš viršist fįrįnlegt ķ dag.  Fjįrmįlakerfiš er hinn flati fįrįnleiki nś į tķmum sem valdhafar ętla okkur aš trśa į.  Almenningi er gert aš bśa viš verri refsingar fyrir aš taka ekki žįtt ķ žeirri sjónjhverfingu en žeim sem neitušu aš trśa į flatnesku jaršainna į öldum įšur.

Um leiš og fólk rķs upp og įttar sig į fįrįnleika kerfisins og įkvešur aš taka ekki žįtt ķ sjónhverfingunni lengur mun spilaborgin hrynja og kreppan hverfa eins og dögg fyrir sólu.  Stjórnmįlamenn eru ekki žeir sem verša til žess leysa nein vandamįl, žeir stoppa sjaldan lengi viš sem fulltrśar fólksins, žeir breytast fljótt ķ varšhunda talnaverksins og nota ótrśleg mešul til aš vekja upp ótta hjį fólki. 

Fljótlega eftir aš stjórnmįlamenn komast til įhrifa fara žeir aš hamraš į, hvaš aušlindir heimsins séu takmarkašar og aš žęr endurnżist ekki ķ takt viš žaš sem sem af er tekiš.  Olķan er aš ganga til žurršar, jöršin er aš ofhitna, ķsinn aš brįšna, gat komiš į ósonlagiš, fuglaflensa handan viš horniš, regnskógarnir ķ śtrżmingarhęttu, allt meš ófyrirsjįanlegum afleišingum.  Svo fara žeir ķ fjögurra mįnaša sumarfrķ og allt er ķ žessu fķna lagi į mešan. 

Vinnutķma sinn nota stjórnmįlamenn aš mestum ķ aš bśa til vandamįl og sį ótta sem ętlaš er aš fęra völd ķ hendur žeirra sem vilja rįša yfir tķma okkar og hugsunum.   Til žess aš koma įróšrinum til skila nota žeir rašgjaldžrota fjölmišlana. Stašreyndin er aš stjórnmįlamenn bśa til fleiri vandamįl en žeir leysa, žvķ aš žeir ķ besta falli einblķna į afleišingar en ekki orsakir.

Žaš er ekki hęgt aš leysa vandamįlin meš sömu samvisku og  orsakaši žau.  Vandamįl sem viš fįum ekki leyst ęttum viš aš lķta fram hjį og halda įfram meš lķf okkar.

Žegar viš įkvešum aš yfirgefa vandamįlin sem okkur eru ętluš žį hafa eigendur žeirra ekki lengur vald yfir okkur.  Žetta kerfi vandamįla er eins og spilaborg sem byrjar aš hrynja žegar fleiri en einn yfirgefa hana žvķ žaš erum viš sem höldum henni saman.   Žaš er ekki svo aš žeir hafi byggt žessa spilaborg, heldur hafa žeir fengiš okkur til žess vegna žess aš viš erum alinn upp ķ žeirri trś aš žaš sé okkur fyrir bestu, en žaš žjónar eftir sem įšur žeirra hagsmunum.  Um leiš og viš segjum takk fyrir viš höfum fengiš nóg og höldum įfram meš lķf okkar ķ žį įtt sem viš viljum eru völd žeirra yfir okkur aš engu oršin.

 


mbl.is 60 žśsund heimili njóta góšs af
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Óskar Gušmundsson

Fķnn pistill :)

Žetta skapar sķšan įstand žar sem fólk hefur engu aš tapa og tekur til sinna rįša.

Nś hvį sjįlfsagt sumir... en viš žekkjum öll oršiš sem ég er aš tala um.

.

.

.

.

.

STRĶŠ!

Óskar Gušmundsson, 3.12.2010 kl. 14:16

2 Smįmynd: Magnśs Siguršsson

Óskar;satt er žaš grišin hafa veriš rofinn, žaš er enginn samfélagssįttmįli ķ gildi lengur.  En ķ staš STRĶŠS męli ég meš kartöflugarši, žremur hęnum og veišistöng.  Žetta fer langt meš aš framfęrsluna og aš žvķ er ég best veit er ekki skattskylt.  Žś getur rétt ķmyndaš žér ef fólk tekur sig saman meš kartöflurękt, hęnsnabśskap og sportveišar žį žarf hvorki skatta né strķš.

Magnśs Siguršsson, 3.12.2010 kl. 14:25

3 Smįmynd: Haukur Baukur

Góšur pistill Magnśs og réttmętur,

Langar aš benda į aš įstandiš er ekki skuldavandi heimilanna heldur innheimtuvandi fjįrmagnsfyrirtękjanna og allar ašgeršir vinnast samkvęmt žvķ.

 Kv. Haukur

Haukur Baukur, 3.12.2010 kl. 14:50

4 Smįmynd: Magnśs Siguršsson

Haukur;žakka žér fyrir hóliš.  Ég tek undir hvert orš ķ žinni skorinoršu greiningu į įstandinu.

Magnśs Siguršsson, 3.12.2010 kl. 15:14

6 Smįmynd: Hreinn Siguršsson

Frįbęr pistill takk fyrir

Hreinn Siguršsson, 4.12.2010 kl. 20:33

7 Smįmynd: Ingibjörg Frišriksdóttir

Heyršu, ég hef tekiš įkvöršun um aš prenta žetta śt og lesa ef ég fę enga bók ķ jólagjöf.

Örugglega įhugaverš lesning, en ég hef ekki tķma akkurat nśna.

Ingibjörg Frišriksdóttir, 6.12.2010 kl. 15:06

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband