Sķšasti gošinn og bróšir hans

Hvaš fékk 24 įra gamlan mann til aš yfirgefa konu og börn, feršast meš flokk vķgamanna yfir Kjöl um jól, fara um Hveravelli ķ stórhrķš į gamlįrsdag meš hręvareldinn logandi į spjótoddunum? Žessi ferš var fylgifiskur stórra örlaga ķ sögu žjóšar, jafnframt žvķ sem helstu dżrgripir hennar eru feršinni tengdir.

Sturlunga saga segir frį žvķ žegar Gissur jarl Žorvaldsson fór sumariš 1254 til Noregs, veturinn eftir Flugumżrarbrennu. Žį vildi hann fį Odd Žórarinsson til aš gęta valda sinna ķ Skagafirši į mešan hann dveldi ytra. Sagt er aš Oddur hafi veriš tregur til, enda bśsettur austur ķ Fljótsdal, nįnar tiltekiš į Valžjófstaš, įsamt konu sinni Randalķn Filippusdóttir og börnum žeirra Gušmundi sem sķšar var kallašur grķss og dótturinni Rikisa.

Žegar Gissur fer fram į žetta viš Odd er hann 24 įra gamall, en Gissur 46 įra nżlega bśin aš missa fjölskyldu sķna ķ Flugumżrarbrennu, ķ brśškaupi Halls elsta sonar sķns og Ingibjargar 13 įra dóttur Sturlu Žóršarsonar. Įtti brśškaupiš aš vera sįtt til aš binda endi į strķš viš Sturlunga og įratuga óöld į Ķslandi.

Eyjólfur ofsi Žorsteinsson tók ekki žįtt ķ žeirri sįtt og fór herför śr Eyjafirši til Skagafjaršar žar sem hann ętlaši aš drepa Gissur og syni hans žrjį meš žvķ aš brenna bęinn į Flugumżri ķ lok brśškaups, en Gissur slapp lifandi śr brennunni. Eyjólfur ofsi var kvęntur Žurķši dóttur Sturlu Sighvatssonar, en fešgana Sighvat og Sturlu, og žrjį ašra syni Sighvats, hafši Gissur tekiš žįtt ķ aš drepa ķ Örlygsstašabardaga įriš 1238 og hafši sjįlfur séš um aš aflķfa Sturlu föšur Žurķšar.

Hinn ungi Oddur Žórarinsson var af ętt Svķnfellinga, sem höfšu fram til žessa aš mestu haldiš Austurlandi utan viš įtök Sturlungaaldar. Oddur fer meš Gissuri śr Haukadal įsamt miklu liši um voriš noršur ķ Skagafjörš. Žar var žeim vel tekiš og Skagfiršingar létust fśsir til aš hafa Odd sem sinn foringja, žó ungur vęri aš įrum.

Žeir Gissur og Oddur halda svo meš lišiš til Eyjafjaršar žar sem Gissur hyggst nį um Eyjólf ofsa og ašra brennumenn. Žorvaršur bróšir Odds var kvęntur inn ķ ętt Sturlunga og var žį ķ Eyjafirši hann hélt til móts viš Odd bróšir sinn, en viršist illa hafa vitaš ķ hvorn fótinn hann ętti aš stķga enda mį segja aš žeir bręšur hafi veriš ķ sitthvoru lišinu og fór žvķ Žorvaršur heim til austfjarša og hélt sig žar žetta sumar.

Oddur hélt til į Flugumżri fyrri part sumars og eltist viš brennumenn, įsamt Skagfiršingum og lišsmönnum Gissurar, m.a. śt ķ Grķmsey žar sem Oddur lét drepa Hrana Košrįnsson įsamt 4 öšrum brennumönnum. Oddur fór svo sušur ķ Haukadal og er viš brśškaup um Jónsmessuleitiš, žar sem gefin voru saman Žórir tott Arnžórsson og Herdķs Einarsdóttir, bróšurdóttir  Gissurar. Um sumariš eru Flugumżrarbrennumenn dęmdir sekir į alžingi. Einn af žeim sem fékkst dęmdur var Žorsteinn fašir Eyjólfs ofsa, žó svo aš hann hafi ekki komiš aš Flugumżrarbrennu.

Žegar Gissur siglir til Noregs ķ įgśst um sumariš žį fer Oddur noršur ķ Skagafjörš og hyggst setjast aš ķ Geldingaholti. Hann fer herför noršur ķ Vatnsdal og tekur žar sem sektarfé bśstofn Žorsteins föšur Eyjólfs ofsa og slįtrar sumu til matar en hyggst nytja annaš. Heinrekur biskup į Hólum fréttir žetta og bannfęrši Odd.

Oddur fer į fund biskups og reynir aš fį bannfęringunni aflétt en žeir verša ekki įsįttir um skilmįlana. Boriš var į biskup „aš lķtt harmašir žś er menn voru brenndir į Flugumżri“. Biskup svaraši „žaš harma ég vķst og žaš harma ég og aš sįl žķn skal brenna ķ helvķti og viltu žaš, žvķ er verr“. Oddur tekur biskup svo til fanga.

Höfšingjum į Ķslandi varš mikiš um aš Oddur skildi hafa völd ķ umboši Gissurar og hafa tekiš Hólabiskup til fanga. Žeir safna hįtt į annaš žśsund manna liši gegn honum og stefna į Skagafjörš. Fyrir žessu liši var ótrślegur samtķningur höfšingja; Eyjólfur ofsi brennumašur, Sturla Žóršarson fašir brśšarinnar ķ brennunni, Hrafn Oddson og Žorgils skarši samverkamašur og vinur Gissurar. Žetta var žó aš uppstöšu til sundurleitur hópur af töpušu veldi Sturlunga.

Žaš var seinni hluta september aš lišssafnašurinn kom ķ Skagafjörš. Įšur en lišiš komst komst į leišarenda hafši Oddur lįtiš Heinrek biskup lausan og fariš heim, austur į Valžjófstaš ķ Fljótsdal. Var žvķ engin sameiginlegur óvinur til stašar ķ Skagafirši og lį žį viš innbyršis strķši meš lišinu. Žvķ svo hafši Sturlungaöldin tekiš af mannslķfum žegar žį var komiš aš innan žessa lišs var margur sem įtti bróšur aš hefna į sķnum samherjum.

Žaš mį segja aš žessi sumarferš Odds noršur ķ Skagafjörš hafi veriš skiljanleg, žó svo aš hann hafi ekki įsęlst žau völd sem Gissur bauš honum. Oddur var kvęntur inn ķ ętt Oddverja, eina göfugustu ętt į Ķslandi. Kona hans var Randalķn Filippusdóttir en langaamma hennar, Žóra Magnśsdóttir var dóttir Magnśsar berfętts Noregskonungs, sem kallašur hefur veriš „sķšasti vķkingakonungurinn“.

Žóršur kakali Sighvatsson, bróšir Sturlu, hafši nišurlęgt Filippus föšur Randalķn og hafši Hrani Košrįnsson, sį sem Oddur drap ķ Grķmsey, séš um aš hżša Filippus į bęjarhlaši Filippusar. Žorvaršur bróšir Odds var einnig kvęntur inn ķ ętt Oddverja, kona hans var Sólveig Hįlfdįnardóttir, en Hįlfdįn og Filippus voru bręšur. Móšir Sólveigar var Steinvör Sighvatsdóttir, systir žeirra Sighvatssona, Žóršar kakala sem um tķma hafši tekiš viš af Sturlu sem valdamesti mašur Sturlunga og um tķma mest alls landsins, og žeirra Sighvatssona sem Gissur hafši tekiš žįtt ķ aš drepa ķ Örlygsstašabardaga. Žó svo aš žeir bręšur, Oddur og Žorvaršur vęru giftir bręšradętrum var hefndarskyldan, sś sem žeir höfšu kvongast til, gjörólķk.

Žóršur kakali hafši auk žess sent Filippus fašir Randalķn ķ śtlegš og ķ henni fórst hann. Žaš mį žvķ segja aš žegar Oddur hafši drepiš Hrana śt ķ Grķmsey hafi hann uppfyllt hefndarskildu sķna fyrir konuna aš hluta. En hann įtti eftir aš hefna fyrir žįtt Žóršar kakala. Sambżliskona Žóršar į Ķslandi var Kolfinna Žorsteinsdóttir ķ Geldingaholti ķ Skagafirši, sem var höfušból Žóršar kakala žegar hann var į Ķslandi. Klofinna var systir Eyjólfs ofsa, dóttir Žorsteins žess sem Oddur hirti bśstofninn af ķ Vatnsdal og hlaut bannfęringu Hólabiskups aš launum og varš um haustiš aš flżja af hólmi.

Nś erum viš kannski komin aš įstęšu žess aš ungur mašur yfirgefur konu og börn rétt fyrir jólaföstu, leggur ķ langferš žvers og kruss um landiš, meš viškomu ķ Haukadal žar sem hann fęr Žórir tott Arnžórsson til aš slįst ķ för meš sér og berst um hįlendiš meš vķgamenn ķ rafmagnašri blindhrķš į einum erfišasta fjallvegi landsins į gamlįrsdag. Um žetta feršalag segir Sturlunga;

„Žį gerši harša vešrįttu og hrķšir į fjallinu og hinn sjöunda dag jóla höfšu žeir hrķšvišri. Tók žį aš dasast mjög lišiš Žorgeir kišlingur lagšist fyrir. Komust žeir eigi meš hann. Dó hann sušur frį Vinverjadal. Gušrśn var móšir hans, dóttir Įlfheišar Tumadóttur. Er hann žar kasašur.

Oddur bargast vel į fjallinu og gaf mörgum manni lķf og limu og lyfti į bak ķ hrķšinni og ófęrš er eigi uršu sjįlfbjarga. Žeir komu ķ Vinverjadal og voru žar um nóttina fyrir hinn įtta dag. (Vinverjadalur eša Hvinverjadalur er tališ vera žaš nafn sem įšur var haft um Hveravelli)

Um daginn eftir fóru žeir śr Vinverjadal. Var žį vešur nokkru léttara. Og er žeir voru skammt komnir frį Vinverjadal žį kom hręljós į spjót allra žeirra og var žaš lengi dags“.

Oddur og hans sveit komst ķ Skagafjöršinn žar sem žeir settust uppi ķ Geldingaholti. Eyjólfur ofsi frétti fljótlega hvernig komiš var hjį Kolfinnu systir hans. Hann safnaši liši og fór śr Eyjafirši um Hörgįrdal yfir ķ Hjaltadal og rišu žeir į ķs inn Skagafjörš  ašfaranótt 14. janśar.

Sturlungasaga segir ķtarlega frį umsįtri Eyjólfs og manna hans um Geldingaholt žessa köldu janśar nótt. En Eyjólfur lagši ekki eld aš bęjarhśsum ķ žaš skiptiš eins og į Flugumżri, heldur rauf žakiš og sótti žašan aš Oddi og mönnum hans sem voru innikróašir.

Oddur lagši til viš menn sķna aš žeir geršu śtrįs svo aušveldara yrši aš berjast. Hljóp hann śt ķ gręnum kyrtli og bar sverš, skjöld og hjįlm. Hann komst langt nišur į tśn enda var hann „manna fimastur viš skjöld og sverš žeirra allra, er žį voru į Ķslandi,“ segir ķ Sturlungu.

Mįr Eyjólfsson fylgdi honum einn og voru žeir algjörlega ofurliši bornir žótt Oddur veršist af fįdęma hreysti. Enginn gat sęrt Odd į mešan hann hafši krafta. „Hlķfši hann sér meš skildinum, en vį meš sveršinu eša sveiflaši žvķ ķ kring um sig. Hann varšist svo fręknilega, aš varla finnast dęmi til į žeim tķmum, aš einn mašur hafi betur varist svo lengi į rśmlendi fyrir jafn margra manna atsókn śti į vķšum velli“, segir Sturlunga.

Eftir haršar atlögur fleygši Illugi svartakollur sér aftan ķ fętur Odds, sem žį var oršinn mjög móšur, og felldi hann. Óskaši Oddur žį prestsfundar en fékk ekki, og unnu žar margir į honum en slepptu žvķ aš svķvirša lķkiš. Įtta menn féllu meš Oddi ķ Geldingaholti. Eftir fall hans fengu flestir griš. Oddur var grafinn utangaršs ķ Seylu, en žó skįhalt undir kirkjugaršsvegginn. Var žetta gert af žvķ aš hann var ķ banni kirkjuvaldsins.

Žį var komiš aš Žorvarši aš hefna Odds bróšur sķns. Žorvaršur sżndi haršfylgi, dugnaš og śtsjónarsemi ķ hefndinni. Hann framkvęmir hana ķ bandalagi viš fręndurna Žorgils skarša og Sturlu Žóršarson sem įšur höfšu sameinast ķ miklum lišsafnaši įsamt Eyjólfi ofsa og Hrafni Oddsyni žegar žeir ętlušu aš fara aš Oddi haustiš įšur, žegar Oddur tók Hienrek biskup til fanga.

Žorgils, sem var óbilgjarn erindreki Hįkonar Noregskonungs, veitti Žorvarši hjįlp til hefnda gegn lišveislu Žorvaršar til žess aš nį völdum ķ Skagafirši. Tókst žeim aš koma fram hefndum og nį Skagafirši undir Žorgils, žegar Eyjólfur ofsi var drepinn ķ Žverįrbardaga ķ Eyjafirši. žar var hann meš Hrafni Oddsyni bandamanni sķnum og svila, en žeir voru giftir dętrum Sturlu heitins Sighvatssonar, sem bįšar hétu Žurķšur og voru hįfsystur. Hrafn slapp óskaddašur į flótta frį Žverįrbardaga.

Žorvaršur, hélt į gošoršum ķ Eyjafirši fyrir Steinvöru tengdamóšur sķna, dóttur Sighvatar heitins į Grund, systur Žóršar kakala, sem eftir hann hafši žau erft. Hann fékk fįu framgengt ķ Eyjafirši, og er Žorgilsi skarša um kennt. Fór Žorgils aš lokum meš vopnušu liši til Eyjafjaršar, til žess aš nį hérašinu undir sig og konung.

Žorvaršur sį ķ hvaš stefndi og fer aš Žorgils, sem treysti Žorvarši vegna fyrra bandalags žeirra, žar sem Žorgils gisti aš nęturlagi ķ Hrafnagili og drap hann. Žorvarši var ekki vęrt ķ Eyjafirši eftir žetta vķg og fór austur į land og bjó eftir žaš į Hofi ķ Vopnafirši. Hann hefur hlotiš haršan dóm sögunnar fyrir drįpiš į Žorgils skarša.

Žorvaršur varš sķšastur ķslenskra höfšingja til aš afsala gošoršum sķnum, sem nįšu yfir austur hluta landsins, eša frį Langanesi aš Jökulsį aš Sólheimasandi, og ganga Noregskonungi į hönd 1264, tveimur įrum seinna en flestir ašrir ķslenskir höfšingjar. Hefur hann žvķ stundum veriš kallašur „sķšasti gošinn“.

Eftir žaš dvaldi Žorvaršur um tķma ķ Noregi og er tališ aš hann hafi ašstošaš Magnśs lagabęti konung viš samningu nżrra laga sem tóku viš af žjóšveldislögunum. Magnśs lagabętir sló hann til riddara og gerši hann aš hiršstjóra sķnum į Ķslandi. Hann lést įriš 1296 nįlęgt 70 įra aldri og hafši žį lifaš alla žį sem meš gošorš höfšu fariš į Ķslandi.

Žaš var ungt fólk sem fór fyrir völdum į Ķslandi ķ lok Sturlungaaldar, og varš aš bergja į žeim beiska bikar sem tķšarandinn bauš. Saga žeirra Valžjófstašar bręšra gefur örlitla innsżn ķ žaš hvernig umhorfs var žegar Žjóšveldiš féll. Ungt fólk giftist į milli höfušętta landsins meš žann baneitraša kokteil ķ heimamund aš setja nišur deilur, gęta sęmdar ęttarinnar og hefna fyrri vķgaferla.

Žęr Žurķšar Sturludętur, fręnkurnar Sólveig og Randalķn höfšu allar harma aš hefna. Žeir Eyjólfur ofsi, Hrafn Oddson, og Valžjófstašarbręšur leitušust viš aš uppfylla skyldur sķnar. Žaš fólk sem var ķ ašalhlutverkum var flest į aldrinum milli tvķtugs og žrķtugs žegar žį var komiš sögu, fyrir utan Gissur Žorvaldsson og Sturlu Žóršarson.

Frį Valžjófsstaš voru žeir bręšur Žórarinssynir, ólķkt varš hlutskipti žeirra. Žorvaršur varš langlķfur og sķšar einn mesti valdamašur landsins. Oddur dó ungur, en var talinn vķgfimastur manna į Sturlungaöld. Randalķn kona hans sögš kvenna högust og žvķ lengi vel tališ mögulegt, af seinni tķma fręšimönnum, aš hśn hafi skoriš śt Valžjófsstašarhuršina, eina mestu gersemi Žjóšminjasafns Ķslands. Einnig hefur veriš leitt aš žvķ lķkum aš Žorvaršur sé höfundur Njįlu og hafi žar notast viš atgervi Odds bróšur sķns ķ persónulżsingu Gunnars į Hlķšarenda.

Randalķn varši aldarfjóršungi ęvi sinnar og miklum fjįrmunum ķ aš fį bannfęringu Heinreks biskups aflétt af manni sķnum, svo hęgt vęri aš greftra hann ķ vķgšri mold, og naut žar lišveislu Žorvaršar mįgs sķns. Ķ Įrna sögu biskups er sagt fį žessari barįttu Randalķn. Gaf hśn til žess stórfé, 20 hundruš ķ bśfé, en žaš sem upp į vantaši ķ gulli og silfri. Kvašst hśn una Skįlholti alls žessa fjįr og auk žess skyldi hśn gefa stašnum einhvern grip sęmilegan, og hafa menn giskaš į aš žar hafi veriš um aš ręša Valžjófsstašar huršina. En ef svo er žį hefur huršin aldrei fariš frį Valžjófsstaš ķ Skįlholt. Oddur var į endanum grafinn upp į Seylu og jaršašur ķ vķgšri mold ķ Skįlholti.

Dr. Steinunn Kristjįnsdóttir, prófessor ķ fornleifafręši viš Hįskóla Ķslands og Žjóšminjasafniš, hafnaši nżveriš kenningum um aš Randalķn hafi skoriš śt Valžjófstašar huršina. Žess ķ staš heldur hśn žvķ fram aš ķ huršina sé skorin śt saga Jóns Loftssonar ķ Odda. Śtskuršurinn segir frį riddara sem bjargar ljóni frį dreka. Ljóniš žakkar lķfgjöfina og fylgir riddaranum žaš sem eftir er og grętur viš gröf hans. Jón fór fyrir Ķslendingum ķ "stašarmįlum fyrri", žegar žeir vöršust tilskipunum Pįfagaršs um eignaupptöku kirkjujarša.

Steinunni žykir mun sennilegra aš huršin sé frį žvķ fyrir aldamótin 1200. Leišir hśn aš žvķ lķkum ķ bók sinni Leitin aš klaustrunum aš rįšgįtan um huršina sé nś loksins leyst. Žar fęrir hśn rök fyrir tilgįtunni um aš huršin hafi upphaflega veriš smķšuš fyrir dyr klaustursins, sem afi Randalķn, Jón Loftsson ķ Odda lét reisa aš Keldum į Rangįrvöllum į sķšustu įrum 12. aldar.

Žeir sem hafa litiš inn į žessa sķšu hafa vafalaust séš aš sķšuhöfundur hefur veriš altekin af Sturlungu žetta įriš. Mér hefši ekki dottiš ķ hug, aš viš žaš aš lesa original-inn af Sturlunga sögu ętti ég eftir aš uppgötva annan eins mżgrśt af sögum inn į milli sagnanna af hinum stóru orrustum Ķslandsögunnar, sem mašur fręddist um ķ barnaskóla.

Til žess aš fį innsżn tķšaranda Sturlungaaldar, og koma auga į allar sögurnar ķ sögunni, žarf aš setja sig inn ķ ęttir og fjölskyldutengsl. Af ęttfręši hefur sagan ofgnótt, svo mikla aš sį ęttfręšigrunnur sem Ķslensk erfšagreining byggir erfšarannsóknir sķnar į daginn ķ dag, er aš miklu leiti frį Sturlungu kominn. Ef Sturlungasaga hefši ekki veriš skrifuš žį vissum viš tępast hver viš vęrum sem žjóš.

 

val


Bęn vķgamanns ķ jólabśningi

2009-ofridarvaktEinn af fegurstu sįlmum sem ortur hefur veriš į ķslenska tungu er įn efa Heyr himna smišur eftir Kolbein Tumason ķ Vķšimżri. Kolbeins er getiš ķ  Sturlungasögu og var hann höfšingi ķ Skagafirši, foringi Įsbirninga.

Kolbeinn var vķgamašur aš hętti sinnar tķšar žegar hśsbrennur og grjótkast tilheyršu tķšarandanum. Hann fór aš Önundi Žorkelssyni į Lönguhlķš ķ Hörgįrdal, įsamt Gušmundi dżra Žorvaldssyni, og brenndu žeir hann inni įsamt Žorfinni syni hans og fjórum öšrum, annaš heimilisfólki fékk griš. Žeir Önundur og Gušmundur dżri höfšu lengi įtt ķ deilum. Brennan var talin til nķšingsverka.

Kolbeinn įtti mikinn žįtt ķ žvķ aš Gušmundur góši Arason, fręndi Gyšrķšar konu hans og prestur į Vķšimżri, var kjörinn biskup aš Hólum, og hefur sjįlfsagt tališ aš hann yrši sér aušsveipur en svo varš ekki. Gušmundur góši vildi ekki lśta veraldlegu valdi höfšingja og varš fljótt śr fullur fjandskapur milli žeirra Kolbeins. Gušmundur biskup bannfęrši Kolbein.

Ķ september įriš 1208 fóru Kolbeinn, Arnór bróšir hans og Siguršur Ormsson Svķnfellingur, til Hóla meš sveit manna, og śr varš Vķšinesbardagi. Steinar voru mešal vopna į Sturlungaöld. Kolbeinn fékk stein ķ höfušiš ķ Vķšinesi sem varš hans bani. Hann į aš hafa ort sįlminn 8. september, daginn fyrir andlįt sitt, og veršur helst af honum rįšiš aš žar sé Drottinn bešinn aš sjį ķ gegnum fingur sér viš žręl sinn.

Auk žess aš vera žjóšargersemi, er Heyr himna smišur elsti varšveitti sįlmur Noršurlanda og nś oftast fluttur viš lag Žorkels Sigurbjörnssonar tónskįlds. Sįlmurinn er eitt vinsęlasta ķslenska efniš sem finna mį į youtube og er žar fariš um hann mjög svo lofsamlegum oršum.

Hér fyrir nešan flytur hin Fęreyska Eivör Pįlsdóttir bęnina ķ jólabśningi frį dżpstu hjartans rótum. Ég óska lesendum glešilegra jóla, įrs og frišar.

 


Sżndarveruleikinn ķ hįtęknifjósinu

Žaš voru sagšar fréttir af žvķ fyrir skemmstu aš austur ķ Rśsslandi vęru bęndur farnir aš setja sżndarveruleikagleraugu į beljur. Viš vinnufélagarnir gįfum okkur tķma til aš taka žessi fjósverk til umręšu ķ kaffitķma į morgunnandaktinni. Benti ég žeim į žaš sérkennilega sjónarhorn aš žaš virtust vera oršnir fleiri ungir Rśssar sem vęru oršnir skólašir ķ aš kóša saman tölvuforrit fyrir beljur ķ gluggalausum bakherbergjum heldur en aš hleypa žeim śt śr fjósinu og njóta žess aš rölta į eftir žeim śt ķ mżri žegar žyrfti aš sękja kżrnar til mjalta.

Viš félagarnir į morgunnandaktinni erum um margt sérkennilegt samsafn sérvitringa, sjaldséšra išnašarmanna og hverfandi bęnda. En eigum žó flestir žann bakgrunn aš hafa sem ungir drengir valhoppaš į eftir beljum milli žśfna ķ mżrum Hérašsins. Žvķ erum viš ķ raun tilvalin stżrihópur sérfręšinga um kśasmölun og teljum okkur vita upp į hįr hvar ķ mżrinni beljum finnst best aš halda sig innan um flórgošann. En žaš var einmitt frišsęll hagi aš sumarlagi sem var hafšur ķ sżndarveruleikagleraugunum sem voru mślbundin į beljurnar sem vöfrušu um innilokašar og kvķšnar į svellhįlli steinsteypunni ķ forugum hįtęknifjósunum austur į gresjum Rśssķį.

Sį af okkur sem er tęknilegast sinnašur og alltaf fljótastur aš sjį vķštęk not fyrir rśssneskar tękniframfarir hélt aš svona gleraugu gętu komiš aš góšum notum fyrir fjįrmįlastjórann okkar žvķ hśn vęri öfugt viš okkur mślbundin fyrir framan svartan tölvuskjį allan lišlangan daginn viš kvķšavęnleg verkefni. Umręšurnar fóru śt um žśfur nokkra stund vegna misskilnings sem stafaši af žvķ aš ég sį ekki samhengiš, og hélt įfram aš tala um beljur į mešan hinir veltu fyrir sér hvernig mętti žróa sżndarveruleikagleraugun įfram į žann veg aš hęgt vęri aš vinna meš tölur auk žess aš éta.

Eftir aš umręšan komst aftur į beinu brautina žį benti einn af okkur į aš ekki vęri lengur ķ boši aš hleypa beljunum śt į beit žvķ viš žann gjörning féllu ķ žeim nytin, sem er afleitt į tķmum hins heilaga hagvaxtar. Žess vegna vęru sżndarveruleikagleraugu framtķšin fyrir kżr og menn. Ég móašist viš aftur ķ fornöld, eins og venjulega viš litlar undirtektir. Žannig aš ég benti vinnufélögum mķnum ķ naušvörn į aš žeir vęru flestir fįbjįnar sem vöfrušu um ķ sżndarveruleika og ęttu sennilega eftir aš fara sér aš voša ķ drullufeni meš sżndarveruleikagleraugu į nefinu.

Žaš er nefnilega ekki nóg meš aš žeir horfi į sjónvarp og fįi sķna visku žašan heldur eiga žeir žaš til oftar en ekki aš stara į sķmann ķ gaupnum sér og ķ mesta lagi reka hann ķ andlitiš į nęsta manni og segja "sjįšu", nema žį helst Pólverjarnir en śr žeirra sķmum glymja pólskar sįpuóperur. Sem betur fer hefur ekki gefist tóm į andaktinni til aš fara yfir Namibķu skjölin. Žaš sama į viš žann sżndarveruleika unga dómsmįlarįšherrans, sem er dśkkulķsu lķkust, aš taka Samherjann į starfslok Rķkislögreglustjórans.


Myrkurtķš

IMG 6016

Passiš ykkur į myrkrinu var hinn žjóškunni śtvarpsmašur, Jónas Jónasson, vanur aš segja viš gesti sķna ķ lok žįtta į gufunni ķ denn. Įrni Tryggvason leikari įtti gott meš aš fį fólk til aš hlęja, en talaši lķka um svarta hundinn sem ętti žaš til aš glefsa ķ skammdeginu. Žó rétt sé aš passa sig į svörtum hundum myrkursins, žį felst sś žversögnin ķ ógnum skammdegis myrkursins aš žaš getur žurft aš draga sig śr erli dagsins og stķga śt fyrir raflżsingu borga og bęja til aš sjį ljós dagsins, svo skęr er sjónhverfing rafljósanna.

Žaš viršist vera fjarlęgt ķslensku žjóšarsįlinni aš njóta kyrršar hinnar myrku įrstķšar og hęgja į erli dagsins ķ takt viš sólarganginn, lķkt og nįttśran gerir um žetta leiti. Fyrir noršan heimsskautsbaug kemst sólin ekki einu sinni upp yfir hafflötinn um nokkurt skeiš į įri hverju. Margar byggšir Noregs eru langt fyrir noršan heimskautsbaug og žvķ eiga noršmenn sér angurvęra söngva um fallega blįa ljósiš sem fylgir dimmri įrstķšinni. Nś mętti halda aš žar sem skammdegiš er svo mikiš aš sólin nįi ekki einu sinni aš kķkja upp fyrir hafflötinn rķki algert myrkur jafnt į lofti og lįši, sem ķ sįl og sinni, en svo er ekki bjartur dagurinn er į himninum og kastar blįrri birtu yfir frešna jörš.

Žó svo skammdegiš eigi žaš til aš vera erfitt meš öllum sķnum andans truntum žį er žaš sį tķmi sem mér finnst mašur komast einna nęst kjarna tilverunnar. Žetta er sį tķmi sem ég hugsa venju fremur til žeirra sem horfnir eru og voru mér kęrir. Žvķ er žaš kannski bara ešlilegt aš žaš dragi śr athafnažrįnni ķ myrkrinu og tķminn fari ķ aš leita inn į viš. Žaš er kannski lķka heldur ekki undarlegt aš vķsindin hafi lagt talsvert į sig meš glešipillum og skęrum ljósum viš aš forša fólki frį skammdegis hugans mórum og skottum, sem žjóšsagan hefur gert skil ķ gegnum tķšina. Žaš vęri nefnilega stórvarasamt fyrir hagvöxtinn ef viš kęmumst ęvinlega aš žeirri nišurstöšu aš žaš sem er dżrmętast fįist ekki fyrir peninga.

Žegar ég var ķ žriggja įra Noregs śtlegš, og saknaši fjölskyldunnar hvaš mest heima į landinu blįa, žį bjó ég įn sjónvarps og śtvarps, en meš skaftpott og örbylgjuofn. Žar gafst tķmi til aš uppgötva aftur skammdegi bernskunnar, meš žvķ aš stķga śt fyrir raflżsinguna og paufast į svellum um nes nišur viš sjó og horfa śt yfir Vogsfjöršinn. Žaš var eitthvaš žarna ķ skķmunni, sem gerši aš žaš sįst śt yfir allan tķma, ég var aftur oršinn žriggja įra drengur ķ heimsókn meš mömmu og pabba hjį afa og ömmu ķ Vallanesinu. Žarna ķ fjörunni sį ég alla leiš yfir hafiš og heim, žar sem augnablikiš er alltaf žaš sama žó svo žaš komi aldrei til baka.

Į 69°N, žar sem sólin kemur ekki upp śr sjónum vikum saman, er žessi blįa angurvęra og  órafmagnaša birta kölluš mųrketid sem mundi śtleggjast į ķslensku myrkurtķš.

Ps. žessi pistill birtist hér į sķšunni fyrir 2 įrum.


Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband