17.8.2023 | 18:44
Žegar žjóšaskįldin rumska
Bubbi Morthens er meš grein ķ Morgunnblašinu ķ dag, undir fyrirsögninni Hernašurinn gegn tungumįlinu. Žar leggur hann ķslenskunni liš, enda segir hann aš hśn eigi žaš inni hjį sér. Aušvelt er aš vera samįla Bubba enda er hann eitt af žjóšskįldunum sem hefur hvaš oftast hitt ķ hjartastaš meš hreinni og tęrri ķslensku, -ekki ósvipaš og Kim Larsen hefur heillaš Dani į dönsku.
Ķsland er ekki lengur žaš sem žaš var žegar ég var ungur. Žaš er varla til sį blettur lengur į landi voru žar sem ekki mį sjį fótspor og rusl. Höfušborgin Reykjavķk er žakin skiltum į ensku. Allir veitingastašir eru meš ensku sem fyrsta mįl, matsešlar žar meš taldir, og žaš sem meira er: žaš talar enginn ķslensku į žessum stöšum sumir segja vegna žess aš Ķslendingar fįist ekki ķ störfin.
Į žessum oršum hefst Morgunnblašsgrein Bubba. Hann telur feršamannavašalinn eiga sök į hvaš ķslenskan į oršiš undir högg aš sękja ķ eigin landi, -og ekki sķšur fįsinni landans ķ mešvirkni sinni meš gręšginni.
"Mér finnst žaš skipta grķšarlegu mįli aš viš žegjum ekki og séum ekki mešvirk meš žessum geysilega hagnaši og velvild ķslenska feršaišnašarins og žaš į um leiš viš allar hlišargötur sem liggja śt af feršaišnašinum sem nżtur góšs af žessu."
Bubbi er lķka meš įkvešna hernašartaktķk til varnar ķslenskunni og vill aš yfirvöld taki hana upp į sżna arma: "Žaš yrši einhvers konar herferš meš listamönnum, rithöfundum og skįldum," segir Bubbi.
Ég tek undir hvert orš Bubba. Žó žaš sé of seint aš endurheimta landiš og žjóšina sem ķ žvķ bjó žegar viš Bubbi vorum ungir, er eina rįšiš til žess aš žjóšin sé ķslensk sem į Ķslandi bżr, -aš višahalda tungumįlinu, skilningi į sögunni og ķslenskum gildum, -öšrum en gręšginni sem hefur veriš ķ hįvegum höfš alla žessa öld.
Vonandi aš žjóšskįld, yfirvöld og vęttir landsins leggi ķslenskunni liš meš Bubba.
![]() |
Viš getum snśiš vörn ķ sókn |
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt |
Dęgurmįl | Breytt s.d. kl. 19:47 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (6)
15.8.2023 | 20:33
Viš skulum bara tala ķslensku hérna
Nś er allt aš komast ķ gķrinn eftir sumarfrķ, meir aš segja Ungverjarnir męttir. Žeir komu fyrst til vinnu daginn sem ég ętlaši ķ sumarfrķ, en ég tók žį viku framan af frķinu til aš koma žeim aš verki. Ungverjarnir eru fešgar sem segjast vera mśrarar.
Žeir reyndust ótalandi į ķslensku og okkur gekk lķtiš aš nį sambandi į ensku. Sonurinn talaši viš snjallsķmann sinn og veifaši honum svo framan ķ mig žar til ég varš óšur, og sagši honum aš setja žennan helvķtis sķma sinn ķ vasann ég hefši engan įhuga į honum, ętti ekki einu sinni svona tęki.
Hann talaši žį aftur örstutt og įkvešiš viš sķmann sinn į óskiljanlega hrognamįli og rak hann svo framan ķ mig, og į skjįnum stóš, -ég er nervus nęstum žvķ į ķslensku. Viš žetta brįši af mér og ég sżndi honum strax aušmżkt fyrir hreinskilnina, og aš višurkenna aš hann vęri smeykur, -og skammašist mķn.
Ég įkvaš svo aš taka žį fešga meš okkur Trausta og Rśmenanum ķ aš gera žaš sem okkur sżndist. Viš įkvįšum aš flota öll gólf ķ nķu ķbśša fjölbżlishśsi į mettķma sem Trausti taldi ekkert mįl. Ungverjarnir voru meš okkur og reyndust afbragšs mśrarar žó mįllausir vęru.
Gamall vinnufélagi ķ steypunni įtti žaš til aš segja; -viš skulum bara tala ķslensku hérna. Žį vissum viš vinnufélagarnir aš betra vęri aš hafa varann į, fljótlega myndi draga til tķšinda. Hann baušst til aš skera af mér hausinn ķ einum svoleišis ķslensku tķma.
Trausti skammar mig oft fyrir aš verša óšur aš įstęšulausu og segir stundum žegar viš erum į leišinni ķ steypu; -žaš er óšarfi aš verša óšur strax. Ég segi honum žį aš žaš sé of seint aš verša óšur žegar steypubķlarnir séu komnir og viš föttum aš viš séum verkfęralausir, auk žess sem allt fari ķ handaskolum ef engin taki aš sér aš verša óšur ķ steypu.
Nśna eftir sumarfrķš höfum viš Trausti veriš meš vinnuhópnum, sem er sumarlangt inn viš Kįrahnjśkavirkjun, aš mśrhśša lokuhśs viš Keldįrlón inn į Eyjabökkum. Žaš var įkvešiš aš gera Trausta aš verkstjóra, en hann er bśin meš samning ķ mśrverki og oršinn 20 įra, -žvķ tķmi til kominn.
Žaš eina sem hefur stöšvaš Trausta hingaš til er aš hann veršur bensķnlaus ef hann fęr ekki nóg aš borša į matmįlstķmum. Eftir aš hann varš verkstjóri hefur bensķnleysiš alveg brįš af honum og žegar viš vinnufélagarnir spuršum hvort žaš ętti ekki aš taka neinn mat ķ dag, žį sagši hann aš žaš borgaši sig ekki, kostaši bara auka žrif į mśrdęlunni.
Trausti dęldi žvķ og dęldi og viš kepptumst viš aš slétta og pśssa žangaš til dagsverkinu var lokiš og žį loksins var hįdegismatur, -ekki ķ bķlnum į leišinni heim, heldur ķ vinnuskśrnum upp ķ óbyggšum.
Mér dettur ekki ķ hug aš taka fram fyrir hendurnar į Trausta žegar hann talar ķslensku.
Dęgurmįl | Breytt s.d. kl. 20:37 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (2)
13.8.2023 | 07:15
Ķslendingum fękkar ķ eigin landi
Ęttfęršir Ķslendingar eru fyrir löngu komnir į hrakóla ķ eigin landi og helst aš žeim fjölgi śr žessu ķ kirkjugaršinum. Eins og greina mį į mešfylgjandi frétt hefur ķslendingum fękkaš um u.ž.b. 10.000 į landinu blįa frį hinu svokallaša hruni į mešan fólki meš erlendan rķkisborgararétt hefur fjölgaš um 70.000.
Viš sem getum rakiš ęttartöluna veršum aš fara aš hugsa okkar gang įšur en viš veršum minnihlutahópur ķ eigin landi, og žaš veršur best gert meš žvķ aš višahalda tungumįlinu, skilningi į sögunni og ķslenskum gildum, -öšrum en gręšginni sem hefur veriš ķ hįvegum höfš alla žessa öld.
Žaš finnst kannski mörgum tungumįliš eša ęttręknin vera lķtiš til aš halda upp į, en žaš er einstakt aš žjóš geti rakiš ęttir sķnir aftur ķ aldir, jafnvel aftur fyrir Kristsburš.
Einhvern tķma žótt Da Vinci code merkileg skįldsaga. Žann lykil eigum viš aftur til Óšins, en veršum aš hafa skilning į tungumįlinu til aš geta lesiš okkur ķ gegnum dulkóšašan lykilinn.
Ef viš setjum tungutakiš ķ hroša-ensku žar sem standardinn er settu af aušrónum, gśggśl og žeim sem kunna ekki ensku, žį getum viš allt eins lesiš upplżsingaóreišu fjölmišlanna śt ķ eitt og smęlaš framan ķ heiminn eins og hverjir ašrir gapandi fįvitar.
žaš veršur of seint aš ętla aš endurheimta landiš sitt eftir aš ķslenska žjóšin veršur oršin minnihluta hópur į Ķslandi. Žį eiga Jónar og Gunnar žessa lands eftir aš syngja meš tįrin ķ augunum į erlendri grund "Ég er kominn heim".
![]() |
Stefnir ķ metįr ķ ašflutningi |
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt |
Dęgurmįl | Breytt 14.8.2023 kl. 18:32 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (11)
10.8.2023 | 17:39
Börn nįttśrunnar
Viš hjalandi lęk meš sólargeisla į vanga heyri ég dun frį fossinum ķ fjarska. Žegar ég skrśfa nśmerin į gamla Grand Cherokee ķ byrjun sumars žį segi ég vinnufélögunum aš ég noti hann til aš fara ķ berjamó. Žį hlęja žeir fyrir kurteisis sakir og halda aš ég sé aš fķflast.
Enda hvernig getur žaš borgaš sig aš halda upp į veršlausan bensķnhįk sem leikur sér aš 40 lķtrunum fyrir blįber, jafnvel žó svo žau séu ašal. -Žvķ er aušsvarša viš Matthildur mķn erum bęši oršin feyskin, lśin og fóta fśin. -Og sólageislinn hśn Ęvi į žaš til aš spyrja; -afi förum viš ekki į gręna bķlnum śt ķ tjaldastaši.
Ķ sumarfrķinu ķ sķšustu viku fórum viš Matthildur mķn ķ lautarferš sem endaši nišur ķ fjöru. Viš höfšum rįsaš fram og aftur žjóšveginn ķ napurri austfjaršažokunni įšur en viš fundum aš endingu skjólgóšan staš undir grasbakka ķ hvķtri skeljasands fjöru innan viš leifarnar af gömlu steinsteyptu bryggjunni į Hafnarnesi.
Žegar viš vorum bśin aš dekka boršiš meš Thermos kaffibrśsa og kanilsnśšum tók ég eftir aš žaš var aš flęša, en sagši Matthildi aš žaš vęri langt ķ aš viš flęddum. Ég sagši henni lķka söguna af žvķ žegar ég var aleinn śti ķ Noregi eftir hiš svokallaša hrun og fór ķ fjöruna okkar ķ Akurvķk į löngum frķdegi eftir aš hśn var farin heim til Ķslands.
Af žvķ aš tķminn var žį óendanlegur settist ég žar ķ flęšamįliš og sat og sat, į mešan fjaraši. Og įfram sat ég og sat į mešan flęddi mešan ljósbrot sólarinnar lżsti upp andlitiš į mér ķ spegli hafsins.
Žį gat ég oršiš talaši viš fuglana, žaš kom meir aš segja til mķn kjagandi mįfur og skošaši mig hįtt og lįgt veltandi vöngum. Svo skyndilega rankaši ég viš mér žegar alda flęddi yfir skóna mķna og mįfurinn flaug og settist į sjóinn fyrir framan mig žar sem sólin speglaši sig.
Viš Matthildur mķn sįtum ķ Hafnarnesfjörunni og fylgdumst meš austfjaršažokunni lķša fram af gręnum grasbakkanum, meš mįrķerlurnar flögrandi ķ kringum okkur mešan aš kollurnar kenndu ungunum sķnum aš kafa į sjónum fyrir framan. Óšinshani settist ķ fjöruboršiš, snarsnérist į öldunni og tķndi upp ķ sig žaraflugur. Og krķurnar steyptu sér kneggjandi eftir sķli eftir aš hafa tekiš okkur ķ sįtt.
Ég spurši Matthildi eftir klukkutķma: -eigum viš ekki aš taka saman, nei bķšum žangaš til flęšir yfir skóna: sagši hśn. Og įfram sįtum viš og nś ķ sólinni į mešan hśn strauk okkur blķtt um kinn ķ gegnum žokuna į mešan fyllurnar komu flęšandi inn į lygnuna innan viš hafnartangann.
Svona leiš tķminn ein klukkustund, tvęr og žį allt ķ einu komst alda žaš langt aš viš žurftum aš lyfta fótunum. Viš tókum saman boršiš og stólana settum kaffibrśsann ķ pokann. Um leiš og viš höfšum klöngrast upp į bakkann sį ég fyllu flóšs koma fyrir Hafnarnestangann, aldan reis inn meš landinu og brotnaši svo į grjótinu ķ fjörunni undir bakkanum.
Žegar aldan hafši runniš śt aftur var ekki svo mikiš sem eitt skófar eftir okkur nišur į hvķta skeljasandinum. -Žarna vorum viš heppin: sagši ég, jį heldur betur: sagši Matthildur -Žaš er ekki vķst aš viš hefšum lifaš žetta af. Engin ętti aš sleppa žvķ į aš hafa setiš į milli flóšs og fjöru įšur en žaš veršur of seint.
-Nema žį viš aš vera upptekin eins Matthildur mķn. Žegar viš keyršum ķ žokunni śr Hvaldalnum daginn įšur, žar hafši ég lofaš henni sól og sumri og stóš viš žaš. En um leiš og viš komum śr Hvaldalnum og Hvalnesskrišunum ķ Įlftafjöršinn lišum viš śt ķ žokuna.
Matthildur žį prjónandi móraušar buxur į snįšann sem bķšur óšžolinmóšur eftir žvķ aš komast ķ heiminn sem nęsta ömmugull. Ég žurfti aš hęga į ķ žéttum žokubólstri vegna rollu meš tvö lömb sem ętlušu sér hįlfan veginn.
Žegar ég beygši til hlišar tók lambhrśturinn snögg hlišarspor ķ sömu įtt fyrir framan bķlinn og hoppaši hęš sķna beint upp ķ loftiš og sló saman fótunum. Hljóp svo hróšugur śt fyrir veg. Matthildur hafši litiš upp frį tifandi prjónunum og sagši; -sįstu žennan töffara, sį var flottur.
Ķ upphafi sķšasta įratugar sķšustu aldar gerši Frišrik Žór Frišriksson sķna ljśfustu kvikmynd, -Börn nįttśrunnar, mynd sem nįši žeim įrangri aš heilla heiminn. Myndin var um gamlingja sem tilheyršu ekki lengur tķšarandanum og lögšu upp ķ feršalag į gömlum Willys jeppa frį fjölmenninu śt ķ nįttśruna, -žar sem hjartaš slęr.
Jį ég held aš ég haldi įfram ķ berjamó eitthvaš fram į haustiš og stefni svo į aš setji nśmerin aftur į gamla Grand Cherokke nęsta sumar.
Feršalög | Breytt 13.1.2024 kl. 21:57 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (4)
7.8.2023 | 20:49
Skįlholt Turbulent Times
Śt er komin bókin Turbulent Times -Skįlholt and the Barbary Corsair Raids on Iceland 1627. Bókinni var fylgt śr hlaši af höfundum hennar Karli Smįra Hreinssyni og Adam Nichols į óvenju veglegri Skįlholtshįtķš helgina 20. 23. jślķ s.l. ķ tilefni 60 įra afmęlis dómkirkjunnar ķ Skįlholti sem vķgš var 21. jślķ 1963.
Adam og Karl Smįri eru sagnfręšingar sem eru į góšri leiš meš aš gera Tyrkjarįniš į Ķslandi heimsfręgt. Śt eru komnar 5 bękur frį žeim um žaš efni;
The Travels of Reverend Ólafur Egilsson um feršasögu Ólafs Egilssonar prests ķ Vestamannaeyjum sem komst lifandi heim śr Barbarķinu ķ Algeirsborg.
Northern Captives um Tyrkjarįniš ķ Grindavķk og afdrif fólksins žašan sem flutt var til Salé ķ Marokkó og selt į žręlamarkaši.
Stolen Lives um Tyrkjarįniš ķ Vestmannaeyjum.
Enslaved - um Tyrkjarįniš į Austfjöršum.
Turbulent Times um žįtt biskupssetursins ķ Skįlholti ķ varšveislu Tyrkjarįnssögu.
Bękur žessar eru į ensku og žar er fariš yfir sjįlfa söguna auk bakgrunns Tyrkjarįnsins į Ķslandi, er žar ekki einungis byggt į ķslenskum heimildum heldur einnig heimildum frį Noršur Afrķku og žvķ stjórnmįlaįstandi ķ Evrópu sem varš til žess aš hundrušum Ķslendinga var ręnt og žeir seldir į žręlamörkušum.
Ķslensku heimildirnar žykja einstaklega įhugaveršar ķ žvķ ljósi aš žęr segja ekki einungis frį atburšinum sjįlfum eftir į af yfirvöldum eša fręšimönnum, heldur eru til skrįsettar samtķmafrįsagnir fólksins sem ķ žessum hörmungum lenti bęši ķ sendibréfum og vegna žess aš sagan var skrįš ķ Skįlholti svo til um leiš og hśn geršist eftir fólki sem varš vitni af atburšunum.
Žar af leišandi eru žessar ķslensku heimildir einstakar, jafnvel į heimsvķsu, og vekja grķšarlega athygli varšandi žann hluta mankynsögunnar žegar sjóręningjar og atvinnulausir mįlališar fóru ręnandi og ruplandi um Evrópu og seldu fólk ķ įnauš ķ mśslķmsku Barbarķinu. Nś er veriš aš gefa bękurnar śt į m.a. Hollensku, Grķsku, Frönsku og ķ Marokkó.
Heimildir eru til um aš tólf skip hafi lagt ķ haf frį noršurströnd Afrķku ķ žeim tilgangi aš ręna eins miklu fólki af Ķslandi og mögulegt vęri sumariš 1627, -žręl skipulagšar ašgeršir. Einungis fjögur skip skilušu sér samt alla leiš til Ķslands stranda svo vitaš sé, eitt frį Marokkó og žrjś frį Alsķr.
Skipstjórar og stór hluti įhafna žessara skipa voru Evrópumenn, Hollendingar, Žjóšverjar, Danir og jafnvel Noršmenn. Žetta voru menn sem höfšu misst vinnuna sem mįlališar ķ endalausum 30-90 įra strķšum Evrópu, geršust trśskiptingar ķ N-Afrķku sem kunnu aš sigla um noršurhöf og śtvegušu Barbarķinu žręla. Sęślfar sem hikušu ekki viš aš gera sér mannslķf aš féžśfu.
Eitt skipanna kom til Grindavķkur fyrrihluta jśnķ mįnašar žetta sumar og ręndi žašan fjölda fólks. Žaš skip fór sķšan inn į Faxaflóann og hugšist gera strandhögg m.a. į Bessastöšum, en snéri frį viš Löngusker og sigldi vestur meš landinu įšur en žaš snéri til Marokkó.
Tvö skip komu upp aš Eystra-Horni viš Hvalnes ķ Lóni. En nįšu ekki aš ręna fólki af Hvalnesbęnum vegna žess aš žaš var į seli ķ nįlęgum dal sem žeir fundu ekki žrįtt fyrir ķtrekaša leit. Žessi skip fóru sķšan til Djśpavogs og ręndu og drįpu vel į annaš hundraš manns viš Berufjörš og vķšar į Austfjöršum.
Tyrkjarįnssaga Austfjarša er um margt einstök žvķ sögužrįšurinn ķ henni er žannig aš engu lķkara er en söguritarinn hafi veriš į ferš meš sjóręningjunum allan tķman sem žeir dvöldu viš Berufjörš. En žaš kemur sennilega til af žvķ aš ķ Vestmannaeyjum voru fleiri en einn Austfiršingur settur ķ land ķ staš įlitlegri žręla m.a. mašur sem var fatlašur į hendi. Lķklegt er aš fólkiš hafi sagt hvort öšru söguna ķ lestum skipanna og žannig hafi hśn varšveist frį fyrstu hendi į austfjöršum og sķšan veriš skrįsett eftir skólapiltum aš austan ķ Skįlholti veturinn eftir.
Žegar skipin yfirgįfu Austfirši, eftir aš hafa gefist upp į aš komast inn Reyšafjörš vegna sterks mótvinds, sigldu žau sušur meš landinu og sameinušust einu sjóręningjaskipi ķ višbót sem žį var aš koma śr hafi. Žessi skip sigldu svo til Vestamannaeyja, žar ręndu og drįpu sjóręningjarnir vel į žrišja hundraš manns. Lżsingarnar śr Vestmannaeyjum eru hrikalegar.
Fólkiš af Austfjöršum og Vestmannaeyjum var selt į žręlamarkaši ķ Algeirsborg og er žerri framkvęmd vel lżst ķ Feršabók Ólafs Egilssonar sem varš vitni af žvķ žegar kona hans og börn voru seld. Fęstir įttu afturkvęmt til Ķslands og ekki er vitaš til aš nokkur Austfiršingur hafi komist alla leiš til baka. Gušrķšur Sķmonardóttir, sķšar kona sįlmaskįldsins Hallgrķms Péturssonar, var ein af žeim fįu sem komst aftur til Ķslands.
Séra Kristjįn Björnsson vķgslu biskup ķ Skįlholti vill meina, ķ inngangsoršum bókarinnar um Skįlholt, aš sįlmar Hallgrķms Péturssonar verši ekki fullśtskżršir nema meš hlišsjón af žessum atburšum Ķslandssögunnar, og žį aš kona Hallgrķms varš Gušrķšur Sķmonardóttir, -žjóšsagan persónan Tyrkja Gudda.
Bókin um Skįlholt, sem kom śt nś ķ sumar, er um žęr heimildir og bréf sem varšveittust um žessa atburši. Telja höfundar aš žaš sé Oddi Einarssyni biskup aš žakka hvaš mikiš er til um sögu fólksins, enda tengdist Oddur biskup sumu af fólkinu sem ręnt var bęši fjölskylduböndum og eins er tališ aš margir hafi žeir veriš vinir hans.
Fyrir rétt rśmu įri sķšan įtti ég žvķ lįni aš fagna, vegna tilstillis Jóhanns Elķassonar bloggara, aš verša žeim bókahöfundunum innanhandar į sögusvišišnu hér fyrir austan, sem ašallega fólst ķ žvķ aš benda žeim į žjóšsagan safn Öldu Snębjörnsdóttir, -Dvergaseinn, -sem geymir skżrslu austfirskra skólapilta ķ Skįlholti įsamt fjölda munnmęla og žjóšsagna um Tyrkjarįniš hér fyrir austan.
Žeir félagar sendu mér bókina um Skįlholt įritaša ķ pósti og fór ég samstundis sambandslaus nišur į Sólhólinn śti viš ysta haf ķ sķšustu viku meš henni Matthildi minni til aš lesa um Skįlholt į ólgu tķmum.
Bókin er meira en fullkomlega žess virši aš stauta sig ķ gegnum hana į ensku enda rennur hśn vel, žvķ sem nęst eins og spennusaga. Žaš er fyrir löngu kominn tķmi til aš Tyrkjarįninu verši gert skil į ķslensku į jafn veglegan og vandašan hįtt og žeir Adam og Karl Smįri hafa gert į ensku.
- 0 - 0 - 0 - 0 - 0 -
Į mešan ég las bókina Skįlholt ķ sķšustu viku fórum viš Matthildur mķn į Hvalnes og fundum dalinn žar sem fólkiš dvaldi ķ žegar sjóręningjarnir fundu žaš ekki. Žetta er einstakur huldudalur sem heitir Hvaldalur og liggur į bak viš Eystra-Horn alla leiš inn undir Lónsheiši. Žó žaš sé hvergi sagt ķ Tyrkjarįnssögu aš Hvaldalur sé dalurinn meš selinu, žį leynir žaš sér ekki viš skošun.
Žó svo aš keyrt sé ķ gegnum dalinn į žjóšvegi eitt žį sést hann ekki fyrr en gengiš er upp į tvęr hęšir. Žó svo aš ég hafi ķ hundruš skipta keyrt žessa leiš fram og til baka žį hafši mér ekki hugkvęmst aš kanna žennan dal fyrr en ég fór aš spį ķ hvar fólkiš į Hvalnesi hafši bjargast undan Hundtyrkjanum.
Eystra-Horn er sterkt kennileiti į austur Ķslandi žegar komiš er af hafi. Bęrinn Hvalnes kśrir undir fjöllunum. Žegar keyrt er fyrir Hvalnesiš hęgra megin į myndinni er komiš yfir ķ Hvaldal.
Žjóšvegur eitt ķ Hvaldal, framundan eru Hvalnesskrišur. Hvassklettar vinstra megin viš veginn. žar fannst einn elsti peningur sem fundist hefur į Ķslandi. Silfurpeningur sleginn ķ Róm 285 - 305 e. kr.. Sandurinn heitir Hlķšarsandur og var į öldum įšur algręnn af melgresi, žar voru slegnir 50 hestar. En ķ Knśtsbil 7. jan. 1886 fuku sķšustu strįin į haf śt. Nś er ašeins fariš aš votta aftur fyrir gręnum lit ķ sandinum.
Žegar litiš er upp Hvaldal frį žjóšveginum viš ströndina, žį skyggja Hvassklettar į śtsżniš inn dalinn, auk žess sem hann beygir til austurs fyrir innan klettana.
Žaš leynir sér ekki hvers vegna Hvassklettar bera žaš nafn. Žegar komiš er upp į žį mętti ętla aš sęist inn allan Hvaldalinn, en svo er ekki.
Til aš sjį inn allan dalinn žarf aš fara nokkra leiš žar til komiš er į brśn į framhlaupi sem ég held aš heiti Hlaupgeiri. Žar mį fyrst sjį inn allan dalinn. Žar eru örnefni eins og Seltindur, Selgil, Selbrekka og Selbotn, sem benda til aš žar hafi veriš haft viš į seli įšur fyrr.
Hvaldalurinn er vķša aš verša gręnn og gróinn. Sjį mį melgresi bylgjast ķ blęnum og grasbala inn į milli. Dalurinn er sem įšur notašur til sumarbeitar fyrir saušfé. Sennilega yrši tśristavašallinn fyrri til aš eyša nżgręšingnum en sauškindin, ef feršamenn uppgötvušu žennan fallega og frišsęla staš sem liggur aš baki Eystra-Horni.
Jafnvel žó įnni sé fylgt frį žjóšvegi sést ekki inn allan Hvaldalinn fyrr en komiš er fyrir Hvasskletta og Hlaupgeira. Žaš er žvķ ekki skrķtiš aš Tyrkjunum hafi yfirsést hvar fólkiš var į seli ķ Hvaldal, žó svo aš žeir hafi komiš ķ dalinn.
Landsins-saga | Breytt 13.1.2024 kl. 21:56 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (13)
30.7.2023 | 06:32
Gervigreind og glötuš sįl
Andleg mįlefni hafa nś um langt skeiš talist óraunveruleg vķsindi. Vķsindalega streyma žau samt sem įšur inn ķ menninguna, ekki ašeins eftir andlegum leišum, heldur į allan mögulegan hįtt. Samruni efnis og andlegs hyggjuvits hefur alltaf veriš ķ gangi. Naušsynin į aš vera mešvitašur um žessi sannindi mun einungis aukast.
Hiš ósżnilega rķki liggur ekki ķ dvala. Žaš hefur alltaf veriš virkt og stöšugt. Žetta er rķkiš sem mótar heiminn. Óįžreifanlegt afl alls lķfs er hin andlega vķdd, innan hennar eru žeir vitsmunir sem koma į efnislegum heimi.
Upp aš vissu marki er efnishyggja góšra gjalda verš. Žaš er višurkennt af flestum sem ekki eru of djśpt sokknir ķ efnislegan veruleika. Efnis- og einstaklingshyggja er naušsynleg til aš skynja tilveruna og tilgang jaršvistarinnar.
Žegar žeirri žekkingu hefur veriš nįš hefst leišin til baka, -til uppruna vitundarinnar. Ef dvališ er of lengi ķ fangi efnislegra gęša, žį getur deyfš og andleysi įtt sér staš, sem svo aftur kristallar įkvešinn vanžroska, sem leišir til ofurįhrifa gróša afla.
Hvati andlegrar žekkingar, sem žróašs afls, svķfur um ķ efnis heiminum, en hefur veriš hafnaš af öflum sem vilja ekki aš fólk uppgötvi sinn innra mįtt. Greina mį hvernig er skipulega unniš aš žvķ aš hefta hyggjuvitiš į żmsum stigum mannsęvinnar, -tališ óumflżjanlegt af žeim sem vita hvaš er ķ veši.
Öfl andlegs žroska hafa žannig unniš aš žvķ aš ofurvęša efnishyggjuna. Dżpka įnetjunina ķ efnisleg gęši meš žvķ aš bśa til bęši gervižarfir og gerviefnisform sem aldrei hefšu oršiš til viš nįttśrulegt ferli eša ķ mannlegri žróun. Žetta er gert meš aš beita įkvešnu andlegu afli į efnissvišinu.
Žessu er beitt meš žvķ aš hindra endurnżjun mannlegrar reynslu umfram efnishyggjuna og beina henni inn ķ nżtt fljótandi form andlegrar efnishyggju sem viršist óefnisleg. Misvķsandi efnishyggju į stafręnu sżndarsviši, sem viršast vera andstęša efnishyggju, en vinnur ķ raun aš žvķ aš dżpka fall mannsandans viš efnisöflum.
Žannig stafręn form eru nś žegar ķ notkun sem allsrįšandi birtingarmyndir. Algerlega óraunveruleg mannleg reynsla, -ķ raun einungis fręšileg efnishyggja. Fręšileg efnishyggja tįknar raunveruleikabyggingu, sem žarf ekki aš vera efnisleg, en er samt varpaš fram og byggš į efnislegum grunni.
Innan fręšilegrar efnishyggju er manneskjan yfirtekin meš tilkomu spįlķkana byggšum į sżndarveruleika. Žar bżr heimur ritrżndra stašreynda sem sönnunargagna. Lķfsreynslan kemur frį žessu efnislega sviši spįlķkana. Innrętir manneskjunni žannig lķfssżn sem byggš er į stašreyndum sem višurkenna engan veruleika utan žessa efnislega sżndarveruleika. Hugmyndin um sįl eša andlega yfirskilvitlega hvatningu er annašhvort talin auka afurš frį žessum efnislega veruleika, ef žį ekki alfariš hafnaš sem ranghugmynd. Svo mikiš er afl efnisandans į veruleikann.
Efnishyggja er fyrir löngu oršin aš alheims vķsindum og mun į endanum leiša til hnignunar. Hśn orsakar vélręnan tilbśin hugsunarhįtt sem aš lokum veldur stöšnun hjį žeim öflum er knżja žróun mannsandans. Ef haldiš er įfram į sömu braut, skerša žessi efnishyggjuöfl tękniframfara enn frekar mikilvęgan andlegan žroska einstaklingsins. Į žessari vegferš sękist manneskjan eftir meiri efnislegum įvinningi en vanrękir žörf fyrir andlegar tengingar.
Tķmarnir snśast um žróun efnisheimsins; -og ef manneskjan į ekki aš śrkynjast andlega og verša vitoršsvera vélar meš lķfsreynsluna ķ snjalltęki, žį veršur aš finna leiš sem liggur frį žvķ vélręna ķ įtt aš žvķ andlega. Hins vegar eru rįšandi öfl sem eru andstęš andlegu frelsi og vinna aš žvķ aš draga śr andlegri leit. Koma ķ stašinn meš annars heims sżndarparadķs žar sem allar žarfir geta veriš uppfylltar meš blekkingum.
Hluti af žessari allsrįšandi efnishyggju eru hugmyndin um ódaušleika sem er aš fęšast ķ gegnum transhumanisma. Žį er vķsaš til falsks ódaušleika sem virkar ekki ķ gegnum anda ódaušlegrar sįlar. Heldur ķ gegnum framlengingu lķkamlegra lķfsgęša. Žessi leiš mögulegs ódaušleika er innan lķkamlega svišsins en ekki žess andlega.
Žessi ódaušleiki veršur aš andlegu fangelsi vegna žess aš hann neita innri anda aš losna undan oki lķkamans. Žetta leišir til sįlarleysis manneskjunnar žar sem tengingin viš upprunann hverfur meš tķmanum. Žessi efnislega, transhumanķska vegferš lašar til sķn žessa heims andleysi. Žess vegna er naušsynlegt aš vera į verši ef sįlin į ekki aš glatast.
Lķklega er nś žegar til fólk sem gengur um einungis ķ efnislegum lķkama, įn sįlar. Rudolf Steiner benti į žetta strax fyrir tķma transhumanismans žegar hann sagši; ... nokkurs konar afleišur einstaklinga birtast į okkar tķmum, sem eru įn sjįlfs, en ekki raunverulegar manneskjur. Žetta er hręšilegur sannleikur...Žeir hafa įhrif af manneskju, en žegar betur er aš gįš eru ekki mannlegir ķ oršsins fyllstu merkingu.
Steiner lagši įherslu į aš vera mešvitašur um aš įhrifavaldar gętu veriš ķ mannlegri mynd, en vęru ekki mannlegir, einungis ytra śtlitiš gęfi svo til kynna. Hann hélt įfram aš fullyrša: Viš hittum fólk ķ mannlegri mynd sem eru ašeins ķ ytra śtliti sķnu einstaklingar ... sannanlega eru žetta lķkamlegar manneskjur, meš lķkama, en verurnar ķ žeim nżta sér žessa einstaklinga til aš starfa ķ gegnum.
Žetta vķsar til žess aš mannslķkaminn getur veriš stašur fyrir ašrar verur aš starfa ķ gegnum, enda sagt įratugum fyrir daga internets og samfélagsmišla. Heimur andans er ekki eins og viš höfum haldiš aš hann vęri. Meš öšrum oršum, žaš er kannski ekki öll upplżsing sišleg žó hśn sé hafin til viršingar.
Žetta felur einnig ķ sér mikilvęgi almennrar dómgreindar byggšri į eigin innsżn. Žvķ žaš eru andlegir kraftar almennings sem hafa mest įhrif innan efnislega heimsins. Og sumir žessara krafta virka ķ gegnum nęrveru įkvešinna einstaklinga sem śt į viš geta virst vera sannir en eru žaš ekki.
Ķ žessu ljósi mį sjį aš annarlegar tegundir andlegs ešlis geta veriš įhrifavaldar mannkynsins ķ dag. Įlykta mį, įn žess aš žaš hljómi sem samsęriskenning, aš įkvešnir valdahópar og mikilvęgir einstakir mešlimir žeirra, séu undir ómannlegum įhrifum ómannlegra vera sem hafa hug į aš koma fram ómannlegum markmišum.
Slķkir hópar einstaklinga sżna skort į sįlarheill samkennd og samśš og eru nįnast félagsfręšilegur sżndarveruleiki śr spįlķkani. En į sama tķma getur slķkt fólk birst į ólķklegustu stöšum og haft mikil įhrif į annaš fólk, sérstaklega meš oršum sķnum ķ fjölmišlum, en veriš algerlega tilfinningalega skert.
Til enn frekari ķhugunar; -žį gętu žessar verur veriš hvattar meš framgöngu sinni viš aš hindra tengingu annarra manna viš eigin innsżn og andlegt leišarljós. Meš margvķslegum ašgeršum gętu žęr einbeitt sér aš žvķ aš afvegaleiša fólk frį hugmyndinni um frumspekilegan veruleika og ešlislęga tengingu žeirra viš uppsprettu lķfsnaušsynlegrar vitundar handan efnis-veruleikans.
Ķ öfgafullum tilfellum gętu slķkir verur jafnvel valdiš mannslķkamanum tjóni og žannig skemmt hann sem lķfvęnlegt farartęki fyrir sįlina į leiš sinn til eilķfšar, -einungis til aš nį fram fjįrhagslegum įvinningi. Eša hverju öšru gętu žęr vonast eftir aš nį?
Aftur meš vķsan til Rudolf Steiner. Hann sagši: Markmiš žeirra aš višhalda lķfinu, sem eingöngu efnahagslķfi, mun smį saman śtrżma öllum öšrum žįttum vitsmunalegs og andlegs lķfs. Žannig uppręta andlega lķfiš nįkvęmlega žar sem žaš er er virkast, -viš aš vinna aš bęttum efnahag.
Meš žvķ aš ręna menningar- og félagslegri umgjörš snżr fókusinn frį innra lķfi til žess efnahagslega, sem hefur tilhneigingu til aš verša virkast žegar fólk glķmir viš aš fullnęgja frumžörfum sķnum. Ef žaš er óvissa, truflanir og sveiflur ķ žeim žįttum, žį getur fólk oršiš fyrir sįlręnum įhrifum į neikvęšan hįtt. Fólk sem lendir undir yfirrįšum slķkra efnahagsafla er hętt viš aš verša undirgefiš t.d. ķ gegnum skuldir, žannig oršiš lķklegra til aš missa persónulega valdeflingu og vilja.
Žegar skautaš er ķ flżti yfir sitjandi leištoga, stjórnmįlamenn, stórfyrirtęki, fjįrmįlastofnanir osfv, getum viš séš augljósan skort į hvers kyns heillavęnlegri sįlręnni hegšun. Žvert į móti viršast margir af žessum einstaklingum og hópum stašrįšnir ķ aš skerša frelsi, fullveldi og innri valdeflingu einstaklingsins.
Ef Steiner vęri į lķfi ķ dag myndi hann eflaust segja aš žaš sem viš erum aš verša vitni aš nś į efnissvišinu sé yfirtaka sįlarlausra afla į plįnetunni. Birtingamynd mannlegrar lķfsreynslu meš sįlarlaus markmiš og fyrirętlanir. -Įstęšu žess aš svo margir upplifa žunglyndi, gremju og sinnuleysi kulnun , sem fólk telur sig ekki geta leyst śr og kemur fram ķ sķžreytu sem yfirtekur daglegt lķf.
Vegna alls žessa veršur manneskja nśtķmans aš stķga inn ķ hlutverk sitt sem lķkamlegur fulltrśi andlegs lķfs. Žaš er mikilvęgt aš frumspekilegur veruleiki sé aldrei smįnašur, hvaš žį slaufaš, og aš lķf andans haldist heilbrigt og sterkt ķ allri tjįningu jaršlķfsins. Ef einhvern tķma hefur veriš barįtta um mannssįlina, žį er žaš nśna.
Okkur vęri žvķ hollt aš muna aš hver einstaklingur bżr yfir einstökum fjįrsjóši sem aldrei veršur frį honum tekinn. Žaš er hin sanna eilķfš, hinn raunverulegi ódaušleiki. Žetta eru žvķ tķmar mannsandans til aš aš vinna aš sinni sįlarheill.
(Endursögn og hughrif af Materialism & The Loss of Soul / Kingsley L Dennis)
Dęgurmįl | Breytt s.d. kl. 06:59 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (8)
28.7.2023 | 08:52
"Af įvöxtum žeirra skuluš žér žekkja žį"
Eitt hefur falliš ķ skuggann ķ litla stóra biskupsmįlinu. Mismunurinn į tķmalengd undirritašs rįšningasamnings og skipunartķmi.
Enda kannski varla nema von žvķ žaš vęri ekki rįšvendni af hinum vammlausu aš lasta nśtķma gušspjöllin. Žaš gęti kallaš sama dóm yfir žeim sem dęmir, eins og mį finna ķ fjallręšunni, -og reyndar meš öfugum formerkum ķ kjararįšs ašferšafręšinni.
Žó svo aš seint verši sagt aš žęr stöllurnar, sem koma aš mįlinu, nįi žeim heilagleika aš teljast til aušróna, žį veršur žvķ ekki į móti męlt aš žęr kunna ašferšafręši elķtunnar sem eykur įvinning.
Aš hafa gert rįšningasamning til rśmlega tveggja įra viš biskup, sem fer meš brįšabirgšaumboš ķ eitt įr, eftir lögum sem fallin eru śr gildi, -er ekki bara į pari viš višskiptavit žeirra sem dvelja viš jötuna, -heldur fundiš fé.
Dęgurmįl | Breytt s.d. kl. 12:32 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (16)
26.7.2023 | 06:09
Sumarfrķ - įšur en amma varš ung
Įšur en tśrisminn og skuldahalinn heltóku landann voru sumarferšalög meš öšrum hętti en nś tķškast. Žetta rifjašist upp ķ fyrra žegar ég skošaši ljósmyndir śr 50 įra feršalagi um landiš, nįnar tiltekiš frį įrinu 1972. Žį var žjóšvegurinn enn žessi grżtta braut og hafši ekki einu sinni bundiš slitlag į ašalgötu flestra žorpa landsins.
Žetta var fyrir tķma skipulegra tjaldstęša nema ķ allra stęrstu bęjum. Žegar sjįlfsagt žótti aš feršamenn tjöldušu til einnar nętur žar sem nótt nam dag, -svo framarlega sem žaš vęri ekki inn į lóš hjį fólki ķ žéttbżli eša į ręktarlandi til sveita.
Ķ dag, -žegar annašhvort Tene eša hjólhżsiš veršur žrautalendingin hjį landanum um hįbjarta sumarnóttina į landinu blįa, -bęši vešurs vegna og tśristavašals, svo ekki sé nś minnst į munašinn, -žį getur veriš įhugavert aš rifja upp žennan horfna tķma.
Foreldrar mķnir voru miklir feršagagarpar ķ sumarfrķum žegar ķslensk nįttśra var annars vegar. Śt fyrir landsteinana fór móšur mķn t.d. aldrei og fašir minn einungis tvö skipti vegna starfa sinna.
Ömmur mķnar og afar vissu varla hvaš sumarfrķ var, -hvaš žį Tene, eša malbik og aš ķ vęndum vęru tķmar lśxus sumarheimila į hjólum um žjóšvegi landsins, jafnvel samfelldir sólskinsdagar į erlendri strönd, -žį varš himnarķki aš duga.
Žaš var mikiš ęvintżri fyrir okkur börnin aš alast upp viš feršamįta foreldra okkar og ekki ósjaldan sem sumarferšalög fjölskyldunnar ber į góma žegar viš systkinin hittumst. Ég verš samt aš višurkenna aš žaš er meš hįlfum huga sem ég segi frį rśmlega hįlfrar aldar feršalagi og birti myndir meš hér ķ žessum pistli. Žęr eru eiginlega svo persónulegar.
Mér datt ķ hug aš setja inn blogg um feršalagiš ķ fyrra, žegar žaš stóš į fimmtugu, en hętti viš, fannst žaš ekki višeigandi. Svo var žaš nśna ķ vetur, žegar ég las ķ gegnum dagbękur afa mķns, aš ég sį aš hann hafši haldiš dagbók um žetta feršalag, -hvern einasta dag. En ég hygg aš žetta hafi veriš fyrsta feršlag hans ķ sumarfrķi, -jafnvel śt fyrir Austurland, žį į 64. aldursįri, -svipušum aldri og ég er ķ dag.
Ķ žessu feršalagi vorum viš bręšurnir ķ willysnum meš afa, įrgerš 1946. Amma var ķ bķl meš foreldrum okkar og systrum, -Renult, sennilega įrgerš 1965, bķll meš skottiš aš framan en vélina aš aftan. Fręnka okkar, -hennar mašur og dętur voru į Opel, lķklega įrgerš 1959 eša 1960. Tjöldum, svefnpokum, prķmusum, pottum og pönnum, -įsamt nesti, nišursušudósum og öšrum farangri var hlašiš ķ farangursgeymslur eša bundiš į toppgrindur bķlanna.
Feršin var farin noršur ķ land og var endastöšin Lżtingsstašahreppur ķ Skagafirši, en žar bjuggu sonarbörn afa og ömmu meš sinni móšur hjį móšurforeldrum. Žar snérum viš viš įsamt ömmu og afa, en fręnka og hennar fjölskylda hélt įfram feršalaginu til Reykjavķkur į Opelnum og sķšan sömu leiš til baka, žvķ žetta var fyrir tķma hringvegarins.
Feršalagiš hjį okkur tók rśma viku. Um Noršurland var fariš vķtt og breytt. Tjaldaš viš Mżvatn, ķ tśninu hjį ömmu og afa ķ Laugafelli į Laugum, - į Akureyri, fariš um Ólafsfjaršamśla yfir Lįgheiši ķ Fljót og į Siglufjörš, sķšan ķ Skagafjörš. Til baka var fariš um Öxnadalsheiši. Į Akureyri og ķ Laugafelli var stoppaš bęši į leišinni noršur og aftur austur. Tjaldaš var žar sem dag žraut og allar nęturnar nema eina svaf afi ķ tjaldi og amma fleiri en eina.
Ķ Laugafelli gisti amma ķ rśmi, eins į Akureyri, en žar heimsótti hśn systur sķna og varš 71 įrs ķ žeirri heimsókn. Ķ Skagafirši heimsóttu amma og afi, auk afkomendanna, vini sķna presthjónin į Męlifelli, en žau voru žį nżlega komin ķ Męlifell frį Vallanesi. Amma og afi höfšu bśiš ķ įratugi į Jašri ķ Vallanesinu allt til fardaga sumariš 1970.
Žetta var mikiš feršalag fyrir hjón į žessum aldri, mikiš į sig lagt meš börnum viš aš skoša landiš, sem var svo stórkostlegt, eins og afi benti okkur bręšrum oft į śt um bķlrśšuna ķ žessari ferš, -mešan viš vorum meira ķ aš benda honum į hvar į veginum williysinn vęri. Og ekki leist okkur į allt stórkostlega śtsżniš ķ Ólafsfjaršarmślanum žvķ willysinn įtti til aš rįsa og hrökkva śr gķr.
Ķ dagbókarfęrslum afa voru yfirleitt örstuttar setningar um landshętti sem sżna vel hve honum voru landsins gagn og naušsynjar ofarlega ķ huga. Ég ętla aš setja hér inn dagbókarskrif afa į 71 įrs afmęlisdegi ömmu fyrir rśmri hįlfri öld sķšan og myndir śr žessu feršalagi sem fašir minn tók, įsamt einni sem ég tók.
26. jślķ. Žegar viš höfšum sofiš svefni hinna įnęgšu ašra nóttina į Akureyri og snśist viš eitt og annaš fram aš hįdegi lögšum viš af staš lengra vestur.
Keyršum blómlegar sveitir. Um Dalvķk sem er stórt žorp, fyrir Ólafsfjaršarmśla, sem er um leiš hrikalegt vegstęši, en mjög fallegt. Hrķsey liggur aš baki, Hrólfsker meš sinn vita og vķsar fleyinu hlöšnu fiski. Grķmsey liggur ķ móšu viš sjóndeildarhring. Mörg harmasagan er bśin aš gerast žar į milli lands og eyjar, nś er hafflöturinn eins og spegill.
Viš höfšum fengiš okkur hįdegisbita ķ Svarfašardalnum rétt fyrir innan Hof ķ mjög fallegum skógarreit. Viš erum stödd į Ólafsfirši snotrum bę sérkennileg og falleg fjöll. Sveitin į sennilega ekki margra kosta völ meš ręktun. Ég hitti žar Įsgrķm Hartmannsson bęjarstjóra, skólabróšir minn frį Eišum 1930.
Nś höfum viš fariš Lįgheiši, Fljótin, Strįkagöng og erum bśin rétt einu sinni enn aš stofna heimili ķ ljśfum lękjarhvammi.
Hjalandi lękur og sléttur grasbali voru lykilatriši žegar tjaldaš var til einnar nętur
Magnśs afi og Björg amma fyrir framan tjaldiš sitt ķ morgunnsól
Viš systkinin; Björg, Dagbjört, Įskell og Magnśs, aš spį ķ myndavélina mķna
Systkin ķ sunnan blę
"Konur geršu garšinn" ķ Lystigaršinum į Akureyri sem žótti ķ žį daga stórkostlegur
Įskell afi og Dagbjört amma viš rósirnar hennar ömmu fyrir framan Laugafell
Systur hittast į Akureyri, Björg og Vilborg
Börn fyrir framan ķbśšarhśsiš į Borgarfelli ķ Lżtingslašahreppi
Myndin mķn er śr Svarvašadal, af Bjarghildi og Erlu Einarsdętrum og systkinum mķnum
Mamma aš kanna tjaldbśširnar, hśn hafši sama kęk og Kim Larsen, setti tunguna upp į vör žegar hśn var einbeitt, eša annars hugar. Viš börnin hennar erfšum žennan kęk og vorum oft ķ halarófu į eftir henni. Žetta vandist af meš aldrinum, en žaš var samt svo aš mķn börn įttu til aš kķma og segja hvort viš annaš "sjįšu nś gerir pabbi žetta aftur"
Žessi mynd er nśna akkśrat hįlfrar aldar gömul, tekin viš Torfunesbryggju į Akureyri. Žetta var sķšasta sumarfrķš mitt meš foreldrum mķnum, enda farinn aš vinna ķ byggingavinnu į sumrin 1973. Žetta feršalag var stutt žvķ mamma var komin į steypirinn. Seinna žetta sumar fęddist Sindri bróšir. Hef myndina meš til aš sżna hvaš pabbi var lunkinn ljósmyndari
Ps.Viš Matthildur mķn höfšum annan hįtt į į sumrin meš okkar börn, fórum helst ekki neitt, nema žį ķ fjörurnar śti į landi viš Djśpavog, -lengst ķ sumarbśstaš eša heimsókn til Hśsavķkur.
Žaš var ekki fyrr en krakkarnir fóru aš spį ķ hvers vegna aldrei vęri fariš ķ almennilegt feršalag į sumrin aš viš tókum upp į žvķ aš fara til Spįnar. Enda var ég alltaf ķ vinnunni og feršašist mikiš hennar vegna um landiš blįa į žeim įrum, -og Spįnn žvķ rįšiš til aš vera ekki meš hugann viš vinnuna ótruflašur meš fjölskyldunni.
Undanfarin įr höfum viš Matthildur mķn įtt žaš til aš setjast upp ķ okkar fjallabķl meš kaffibrśsann, fermingasvefnpokana og tjaldiš. Sett žį Bubba ķ spilarann, hlustaš į hann syngja um žaš žegar hann hlustaši į Zeppelin og feršašist aftur ķ tķmann. Teljum okkur žį trś um aš viš ętlum aš tjalda ķ eina nótt og fara svo heim aftur, en oft endaš į žvķ aš fara hringinn ķ kringum landiš meš śtśrdśrum į Vestfjöršum.
Eftir aš sólskrķkjan Ęvi komst upp į lagiš, höfum viš aftur tekiš upp į aš sakna daganna śti į landi og förum žį meš henni ķ stuttar feršir śt ķ Tjadastaši, sem eru gamlar steypumalarnįmur į bökkum Lagarfljótsins, tjöldum žar, tķnum blóšberg og fallega steina, erum svo komin heim į nįttatķma fyrir hįttatķma.
Sumarferširnar okkar Matthildi śt į land ķ denn voru žvķ hentugar börnum į öllum aldri og voru stundum farnar meš fręndfólki į Djśpavogi. Sumariš 1992 kom einn fręndinn meš sķna fjölskyldu alla leiš frį Įstralķu og fór meš ķ svoleišis ferš, -einmitt sį sem heimsóttur var ķ Skagafjöršinn 1972.
Feršalög | Breytt 13.1.2024 kl. 21:57 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (2)
20.7.2023 | 11:16
Sjįlfsalinn
Ég hef veriš ķ sumarfrķi og af žvķ ég fer aldrei neitt žį hef ég žvęlst um žaš sem er kallaš nęsta nįgrenni. Žetta eru stuttir bķltśrar į gamla sorry Cherokee frį žvķ į sķšustu öld, og hef ég tališ mér trś um aš nóg sé komiš žegar nįlin er komin nišur į bensķnmęlinum og diska kassettan ķ dvd spilaranum į enda.
Žvęlst um nęstu sveitir, žaš er nefnilega svo meš žaš sem nęst er aš mašur hefur ekki gefiš žvķ tķma ķ gegnum tķšina, žvķ žaš er svo nįlęgt aš žaš mį skoša hvenęr sem er. Žannig uppgötvašist Hjaltastašžinghįin óvęnt fyrir įtta įrum, og er ég bśin aš žvęlast um hana sķšan.
Žó förum viš Matthildur mķn stundum ķ lengri feršir ķ sumarfrķum, t.d. sušur į Höfn ķ gęr en žangaš höfšum viš ekki komiš įrum saman. Bę sem er nęstur viš Djśpavog og 200 km frį Egilsstöšum. Oft var fariš žangaš į mešan viš bjuggum į Djśpavogi, en mįttum aldrei vera aš žvķ skoša.
Į Höfn veršur varla tjaldaš til neinnar nętur śr žessu, tśristavašallinn er bśinn aš sprengja upp veršiš, og verša dagsferšir žvķ aš duga žó langt sé sé oršiš aš fara. Matthildur mķn er fyrir löngu hętt aš nenna meš mér ķ Hjaltastašažinghįna, en sį heldur betur į eftir žvķ um daginn.
Žį hitti ég Kidda vķdeóflugu, žar sem hann var aš huga aš blómaskreytingu viš sjįlfsalann sinn og snarstoppaši nįttśrulega til aš tala viš hann. Samtališ varš endasleppt žvķ tśristavašallinn er komin um leiš žar sem tveir bķlar stoppa, -eins og mż į mykjuskįn.
Kiddi var meš vķdeóleigu į sķšustu öld, sem hann kallaši Vķdeóflugan, og varš landsfręgur sem Kiddi vķdeófluga. Eftir daga vķdeóleignanna kom hann upp sjįlfsala ķ Hjaltastašažinghį sem er oršinn miklu žekktari en vķdeóiš į sķšustu öld, -hann er hreinlega heimsfręgur.
Žessi sjįlfsali er keyršur į umhverfisvęnni orku fenginni śr sólarsellum og vindrellum. Fyrir stuttu var Kidda bošinn posi endurgjaldslaust žannig aš nś er hęgt aš kaupa ķ sjįlfsalanum meš korti.
Žaš mį segja aš Kiddi hafi veriš langt į undan sjįlfsafgreišslukössum stórmarkašanna žvķ hann hefur veriš meš žennan sjįlfsala į Bóndastašahįlsinum ķ Hjaltastašžinghį frį žvķ įriš 2001.
Fyrir 11 įrum voru haldnir hljómleikar viš sjįlfssalann. Skśla, vinnufélaga ķ steypunni, og félögum hans žótti stašurinn įkjósanlegur, en žeir voru gefnir fyrir óvęntar uppįkomur og įttu žaš til aš poppa upp hér og žar s.s. į bķlastęšum viš verslanir eša bara žar sem žeir komust ķ rafmagn.
Kiddi veitti žeim góšfśslega leifi til aš spila viš sjįlfsalann meš žvķ eina skilyrši aš hann fengi aš dansa. En hann var žekktur į įrum įšur į Egilsstöšum fyrir diskó dans į dögum Saturday Night Fever.
Seint į sķšustu öld ętlaši bareigandi į Egilsstöšum aš bśsta söluna hjį sér meš žvķ aš fį Kidda til aš sżna gamla takta, en var sagšur hafa gert žau regin mistök aš selja ekki inn į barinn.
Barinn var svo pakkašur af fólki žetta kvöld aš engin komst žašan sem hann stóš og žegar Kiddi hafši lokiš dansinum žį var ekki um annaš aš gera en aš olnboga sig śt śr troš fullu hśsinu, -lķtiš varš af sölu į barnum.
Žaš er žvķ kannski ekki skrķtiš aš Kiddi, sem er oršin fręgari en bęši diskóiš og vķdeóiš, hafi žvķ viljaš dansa ķ heima sveitinni, žar sem er nóg plįss viš sjįlfsalann.
Feršalög | Breytt 13.1.2024 kl. 22:11 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (6)
19.7.2023 | 05:00
Föšurlandiš
Žaš hefur veriš kalt og dimmt į Austurlandi ķ meira en viku. Žessu tķšarfari hefur fylgt noršan gjóla meš žurrasudda og rigningarskśrum į stöku staš. Öšruvķsi mér įšur brį, enda er ég kominn ķ ullarsokkana, lopapeysuna og fęreysku prjónabrókina um mitt sumar.
Gamla góša föšurlandiš hefur ekki veriš fįanlegt lengi į landinu blįa og veršur sjįlfsagt ekki śr žessu, mišaš viš mśgsefjun landans gegn ķslensku saušfé sem nś er ķ móš aš kalla įgangsfé ķ eigin landi. Sauškindin er nś verr séš en landsins forni fjandi af góša fólkinu og Tene förum sem stķga kolefnissporin af og til į landinu blįa meš žvķ aš stinga nišur sprotum ķ klakann.
Įgangsfé ! ! -veršur žessi hjįlparhella žjóšarinnar ķ gegnum aldirnar sjįlfsagt śthrópuš žangaš til henni verša bśin svipuš heimkynni og giltu ķ kjśklingabśi. Nema rollunum verši fleytt śt į fjörš ķ flotkvķ įsamt löxunum. Góša fólkiš og erlendir aušrónar eiga jś landiš, heišarnar, firšina og mišin, įsamt noršur atlantshafs laxastofninum ķ įnum.
Landiš žarf nįttśrulega aš friša svo hęgt sé aš stunda hamfaraórękt og sportveiši meš sleppingum. Nokkurskonar umhverfisvęnt dżranķš śr carbfixušu kolefnispori einkažotunnar. Og žį gengur nįttśrulega ekki aš sauškindin éti gręšlingana rétt eins og žegar hśn nagaši gat į jaršskorpuna um įriš. Įšur en góša fólkiš kom til bjargar meš žvķ aš nį eignarhaldi į bśjöršum og fyllti landiš af gosžyrstu tśristum.
Annars voru fréttir af žvķ um sķšustu helgi aš strandveišimenn hefšu hent 63 žorskhausum viš dyr alžingis og fengiš Kįra klįra til aš tala yfir hausamótunum į žeim. Aldrei aš vita nema žeir hafi skiliš žann klįra, og aš įrangur žorskhausa mótsins endi į pari viš kóvķtis bošskapinn, -ef ekki, -žį veršur žorskhausunum komiš fyrir ķ kvóta śti ķ Grķmsey.
Žetta vešurfar, hér į Héraši, hefši einhvertķma veriš notaš ķ eitthvaš žarflegra en žvęlu, t.d. giršingavinnu. En nś kannast ekki nokkur heilvita sįla hvorki viš sauškindina né žorskinn, hvaš žį aš žessi kvikindi hafi veriš til gagns. Žetta mįtti reyndar allt saman sjį fyrir fyrir löngu sķšan. Allt frį žvķ aš verstu skammaryrši var aš vera saušur meš žorskhaus.
Žessi óvild stafar sennilega af žvķ aš fįvisku fabrikkur rķkisins hafa aldrei getaš haldiš lķfi suškind né veitt žorsk, en hafa einstakt lag į excel, innflutningi og einokun. Žvķ eru sauškindin og žorskurinn fyrir löngu oršin hornreka ķ föšurlandinu, -og ķ öllum bókmenntum landsins blįa įsamt litlu gulu hęnunni, -svona eitthvaš svipaš og stjörnum prżddur asninn sunnar ķ įlfunni.
Dęgurmįl | Breytt s.d. kl. 07:25 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (8)