Fęrsluflokkur: Umhverfismįl

Fljótiš frį Eišum aš Ósi

Lagarfljót "mesta vatnsfall Ķslands", ritaši Eggert Ólafsson ķ reisuabók sķna og Bjarna Pįlssonar 1772. Žessi nafngift prżšir svo bók nįttśrufręšingsins Helga Hallgrķmssonar sem er einhver vandašasta samantekt sem fram hefur komiš um Lagarfljót. Bókin kom śt įriš 2005 og fęst hjį bókaśtgįfunni Skruddu, ekki ętla ég aš gera frįbęrri bók Helga frekari skil eša vitna til hennar, žvķ hśn er žess ešlis aš hśn į lķtiš skylt viš žęr hugrenningar sem hér į eftir fara.

Įstęša žessar hugleišinga eru žęr aš žegar ég kom śr Noregs śtlegšinni hafši ég hugsaš mér aš ganga eftir bökkum Lagarfljóts ķ įföngum žar til hringnum yrši lokaš. Af żmsum įstęšum žį hefur oršiš minna śr žessari göngutśrum en til stóš. En žess ķ staš bušust mér nś ķ sumar flugferšir meš ęskufélaga mķnum Stefįn Scheving sem spönnušu endilangt Lagarfljótiš auk žess aš fara yfir žaš vatnasvęši sem hefur breytt įsżnd žess mest ķ seinni tķš. Žar hafa umdeildar breytingar af mannavöldum į lit og vatnasviši Lagarfljóts oršiš žess valdandi aš fljótiš er meira og gruggugra vatnsfall en Eggert Ólafsson kom aš foršum daga. Žar hefur "stęrsta framkvęmd Ķslandssögunnar" oršiš žess valdandi aš nś fellur annaš stórfljót ķ Lagarfljót, ž.e.a.s. Jökulsį į dal sem stundum er kölluš Jökulsį į Brś eša bara Jökla, ķ gegnum u.m.b. 40 km jaršgöng śr Hįlslóni viš Kįrahnjśka. 

IMG_0607IMG_0624IMG_5691

Mynd 1, séš śt eftir Hįlslóni žar sem Sandfell og Kįrahnjśkur standa uppśr ķ baksżn.          Mynd 2,stķflan žar sem hśn hangir utan ķ Kįrahnjśknum.                             Mynd 3, umhverfislistaverk viš Kįrahnjśkastķflu, séš inn Hįlslón aš Sandfelli.  Smella mį į myndirnar til aš fį žęr stęrri og skżrari.

 

En eru įlķka breytingar į Lagarfljóti einsdęmi ķ sögunni, žó svo aš žęr hafi tęplega oršiš af mannavöldum?

IMG_4828

Ķ Fljótsdęlu mį finna žennan texta; „Selfljót gengur fyrir austan śr heišinni milli Gilsįrteigs og Ormsstaša, og svo fellur žaš ofan ķ Lagarfljót“. Stuttur texti, jafnvel eitt orš, getur veriš žess valdandi aš heil saga verši įlitin skįldsaga. Žetta mį sjį žegar Fljótsdęla į ķ hlut enda hefur hśn ekki veriš hįtt skrifuš sem heimild į mešal fręšimanna ķ gegnum tķšina. Žó žessi fįu orš hafi kannski ekki ein og sér gert hana aš hreinum skįldskap žį hafa žau veriš notuš til aš benda į aš henni sé traušla trśandi. Selfljót fellur nefnilega til sjįvar śt viš Hérašsflóa um Unaós. Ekki einu sinni žeir sem hafa haft allan vilja til aš upphefja sannleiksgildi Austfiršingasagna hafa komist fram hjį žeirri stašreynd.

Fornar sögur greina einnig frį feršum manna nešan viš fljót sem erfitt er aš heimfęra landfręšilega. Hvernig fariš var fyrir nešan fljót rökstuddi Halldór Pjetursson ķ Mślažingsgrein og bar aš nokkru ķ bętiflįka fyrir ambögur fornsagna sem viršist viš fyrsta lestur hafa veriš skrįšar af vanžekkingu um stašhętti į Héraši. Bendir hann į ķ žvķ sambandi aš įttirnar austur og noršur standist į į Fljótsdalshéraši. Žaš viti allir innfęddir aš annašhvort sé fariš austur eša noršur yfir fljót, žó svo mįltękiš fyrir nešan fljót sé horfiš śr mįlinu.

IMG_5405

Gilsį sem heitir Selfljót eftir S-beygjurnar. Śthérašsvegur og Hleinargaršur til vinstri į mišri mynd, Hérašsflói ķ fjarska

Halldór Pjetursson segir ķ žessu sambandi: „Hvaš Śtmannasveit hefur nįš langt upp, er ekki gott aš dęma um. Mannaforrįšum Žišranda ķ Njaršvķk er žannig lżst ķ Fljótsdęlu: Žišrandi įtti mannaforrįš um Njaršvķk og upp ķ héraš aš Selfljóti. Selfljót gengur fyrir austan śr heišinni milli Gilsįrteigs og Ormsstaša, og svo fellur žaš ofan ķ Lagarfljót (.Ķsl.fornrit XI,218) Öllu er hér rétt lżst, vantar bara skżringu į žvķ hvar er fariš aš kalla Gilsį Selfljót. Trślegt er samt aš žaš hafi veriš į lķkum mörkum og sżslumörkin eru nś. Hitt er svo meinloka aš Gilsį hafi falliš ķ Lagarfljót milli Gilsįrteigs og Ormsstaša. Žaš er Lagarfljót sem fellur ķ Selfljót śti ķ Hjaltastašažinghį į žessum tķma, en aš žvķ veršur nįnar vikiš sķšar.“ Mślažing 11-1981, bls. 93

IMG_6298

Steinbogaflśšin ķ Lagarfljóti viš minni Jökullękjar, Halldór Pjetursson vill meina aš žar hafi hįtt klapparhaft ķ fyrndinni, stżrt rennsli Lagarfljóts og Jöklu um Jökullęk sem žverar Hjaltastašažinghį yfir ķ Selfljót

Halldór bendir į aš utarlega ķ Śtmannasveit, į milli Móbergs og Hóls og fyrir innan Sand, sé gamall farvegur sem heitir Jökullękur sem mętir Selfljóti į móts viš Jórvķk, žó svo aš ekki hafi runniš vatn um hann ķ mannaminnum. Žessi farvegur sem liggur frį Lagarfljóti, žar sem žaš rennur nś standist į viš hvķsl sem komi frį Jöklu nešan viš Geirastaši ķ Tungu og rann ķ Lagarfljót žar sem žaš rennur nśna. Eftir aš Geirastaša hvķsl var stķfluš hętti Hśsey aš vera eyja ķ eignlegri merkingu. Vegna Steinboga flśšarinnar, klapparhafts sem horfiš er śr nśverandi farvegi Lagarfljóts, hafi fljótiš og Jökla ķ fyrndinni žveraš Hjaltastašažinghį um farveg Jökullękjar žar sem leiš žess lį yfir ķ Selfljót. Žar fyrir utan hafi menn fariš nešan viš fljót (Eyjar, Hérašssandur) og žvķ sé mįlfar sagna fyrir nešan fljót rökrétt.

Hérašsflói-JökullękurUm vettvangsrannsókn sķna į žessum slóšum segir Halldór; „Žetta sannar raunverulega žįtt Jöklu ķ samruna vatnanna. Hśn var alltaf kólgufull af jökullešju og hefur žaš rįšiš litnum. Lagarfljót, sem er žó tališ jökulvatn, er ašeins skollitt og framburšur lķtill. Lagarfljót hefur samt rįšiš nafninu og talist stęrri ašilinn, enda hefur žaš Lagarfljótsnafniš bęši ķ Fljótsdęlu og Njįlu. Ķ žessum Jökullęk var afbragšs engi eins og allstašar žar sem Jökla hefur vatnaš yfir. Viš „Fljótskjaftinn“ (mynni Jöklulękjar) er nś tekin steypumöl; efniš žekkti ég strax af lyktinni og lķka mölina, svo mikiš įttum viš Jökla saman aš sęlda.“ Mślažing 11-1981, bls. 101

Annar staškunnugur alžżšufręšimašur, Sęvar Sigbjörnsson ķ Raušholti, hefur einnig reynt aš bera ķ bętiflįka fyrir žessa meinloku sögunnar um aš Selfljót hafi runniš ķ Lagarfljót žar sem žvķ hafi ķ raun veriš öfugt fariš. En ef Jökullękur sé forn farvegur Lagarfljótsins bendir hann į ķ žvķ sambandi; „Žaš veldur nokkrum heilabrotum aš breiddin į Jökullęknum er minni en svo aš žar hafi rśmast allt rennsli Lagarfljóts hvaš žį beggja jökulfljótanna,“. Mślažing 29-2002 bls.69 / Selfljót ķ Śtmannasveit

Žvķ koma Eišar upp ķ hugann, en žaš er ķ grennd viš Eiša sem Fljótsdęla gefur til kynna aš Selfljót hafi runniš ķ Lagarfljót. Ķ sveitarlżsingu Eišažinghįr, sem liggur į mörkum Śtmannasveitar, žar sem Selfljótiš į upptök sķn ķ Gilsį mį lesa žetta: „Um og utan viš Eiša einkennist landiš mjög af vötnum milli lįgra hęša, og ganga vķša tangar ķ og eiš į milli. Bęjarnafniš Eišar skżrist af žessum stašhįttum, myndaš af eiš į sama hįtt og Hrķsar af hrķs.“ Sveitir og jaršir ķ Mślažingi II bindi, bls. 219.

HjaltastašažinghįBenedikt Gķslason frį Hofteigi gerši aš žvķ skóna aš allt landsvęšiš frį nśverandi Eišastaš, milli Lagarfljóts og Gilsį/Selfljóts alla leiš śt ķ Hérašsflóa hafi veriš kallaš į Eišum. „Žetta land gęti heitiš eiši į milli žessara vatna, og er žó ekki dęmi um žaš ķ landi hér, aš svo mikiš land sé nefnt eiši. En land žetta er įsland, og į milli žeirra er mikil fjöldi stöšuvatna og tjarna, og eitt hiš stęrsta Eišavatn, snertispöl fyrir utan Eiša, og milli žess og Lagarfljóts er eiši, og vatniš žar aš auki mjög vogskoriš, svo nįlega er eins og um fleiri vötn sé aš ręša. Og į milli žessara vatna og fljótanna er fullt af eišum į žessu landsvęši öllu saman, og svo, auk žess, į milli vatnanna sjįlfra hér og žar. Žaš vaknar sś spurning, hvort ķ fyrndinni hafi ekki allt žetta landsvęši heitiš į Eišum.“ Eišasaga bls.10

Eiši er er sagt vera ķ oršskżringum landbrś eša grandi, mjó landręma, sem tengir tvo stęrri landmassa. Ętla mį ķ žvķ sambandi aš Eišar sé eiši ķ fleirtölu. Noršur af Osló ķ Noregi er Eidsvoll (Eišisvöllur)skilgreiningin į nafninu žar er sś aš žjóšbraut sé umflotin vatnsfalli. Žegar fólkiš į svęšinu ķ kringum Mjosavatn sigldi nišur Voma įna og fólk frį Romerike sigldi upp sömu į, varš žaš aš stoppa viš Eidvoll sem er viš Sundfossen. Eidsvoll varš žvķ mikilvęgur įningastašur žessa fólks, en ekki eiši ķ bókstaflegri meiningu žess oršs.

Žvķ er žetta tiltekiš hér, žar sem Eišar eru u.ž.b. žar sem sagan segir aš Selfljót/Gilsį hafi falliš ķ Lagarfljót. Hęšarpunktar į žessu svęši verša sérlega įhugaveršir ķ žvķ sambandi. Eišahólmarnir ķ Lagarfljóti eru 36 metra yfir sjįvarmįli, Eišavatn er sagt 41 mys enda hefur vatnsborš žess veriš hękkaš af manna völdum vegna virkjunar ķ Fiskilęk sem fellur śr žvķ ķ Lagarfljót. Bęrinn Straumur ķ Hróarstungu, sem stendur viš Straumflóanum nešan viš Eiša, žar sem Lagarfljót hefur aušsjįanlega grafiš žröngan farveg ķ gegnum landiš į leiš sinni til sjįvar er 41 mys. Bęrinn Gröf austan Lagarfljóts rétt utan viš Eišavatn 39 mys og bęrinn Hleinargaršur rétt austan viš Gilsį/Selfljót er 39 mys. Mżrarnar sem eru į milli Grafar og Hleinargaršs liggja į milli klapparįsa og viršast ķ svipašri hęš og žessir tveir bęir.

Lagarfljót viš Eiša

Vötnin fyrir utan Eiša žar sem landiš er ašeins um 3 m hęrra en Eišahólmarnir, rétt fyrir utan. Viš Straum, žar sem farvegur fljótsins hefur grafiš sér mjóann farveg, er landiš 5 - 10 m hęrra 

Žaš mį žvķ vel ķmynda sér aš įšur en Lagarfljót gróf sig ķ gegnum landiš viš Straum hafi yfirfall veriš į žvķ sem žveraši mżrarnar milli Grafar og Hleinargaršs žvķ rétt žar fyrir utan er landiš komiš ķ 45 mys viš Tjarnarland ķ Hjaltastašažinghį. Ef farvegur Lagarfljóts hefur legiš žarna um ķ fyrndinni skķrir žaš ekki einungis žaš sem nś viršist stašlausir stafir ķ söguni, einnig veršur žaš sem kallaš var aš fara fyrir nešan fljót į mun stęrra og fjölfarnara landsvęši en Halldór Pjetursson tilgreindi ķ sinni skżringu.

Farvegur LagarfljótsĶ Austfiršingasögum mį einnig finna; „Hann bjó į žeim bę ķ Fljótsdalshéraši er heitir į Kóreksstöšum fyrir austan Lagarfljót.“ Ķ sjįlfu sér rétt en einkennilegt aš nefna ekki nęsta fljót sem višmiš, sem er ķ dag ekki Lagarfljót heldur Selfljót.

Viš žaš aš Lagarfljót hafi ķ fyrndinni haft farveg um Gröf viš Eiša veršu nafniš į bęnum Hleinargarši aušskiliš, en žar hafa menn lengi velt vöngum yfir žvķ hvernig nafn į žvķ sem žekkt er sem bošar ķ flęšarmįli sjįvar eša flśšir er haft um bę langt inn ķ landi žar sem engin merki um slķkt er aš finna. Hefur nafni Hleinargaršs žrįfaldlega veriš breytt ķ gegnum tķšina eins og lesa mį um ķ Sveitir og jaršir žegar bęrinn var ķ manntali 1703 nefndur Hleišargaršur og frį 19.öld einkum ritašur Hleišargaršur sem į sér stoš ķ fornu stašarheiti ķ Danmörku (Lerje). Hef ég einhverstašar rekist į žį tilgįtu aš Uni danski landnįmsmašur Śtmannasveitar hafi haft žaš nafn ķ farteskinu. En alltaf hefur žaš samt fariš svo aš nafniš Hleinargaršur hefur yfirhöndina.

IMG_5465

Lagarfljót rétt fyrir utan Eišahólmana, žar sem žaš hefur grafiš sig ķ gegnum landiš viš Straum į nśverandi leiš sinni til sjįvar

Žaš mį lķka benda į žaš aš bęjarnafniš Mżnes ķ Eišažinghį veršur skiljanafnlegt, en žar hafa menn velt vöngum viš hvaša nes žessi sögualdar bęr sé kenndur og helst lįtiš sér detta ķ hug žaš sem nś heitir Finnstašanes. Ef yfirborš Lagarfljóts hefur veriš hęrra žį en nś er, žį hefur Finnstašanes veriš į kafi og žaš nes sem skagaši sušur ķ Finnstašaflóann veriš fyrir nešan Mżnesbęinn, žar sem nś eru Mżnesgrśsir. Žar er ekki ólķklegt aš mżflugnastrókar hafi stigiš til himins yfir grunnu vatni ķ Finnstašanesinu sem žį hefur verš flói įlķka djśpur og kjörašstęšur mżsins ķ Mżvatni.

Žaš mį velta žvķ fyrir sér hvort frįsögnin sé žvķ ekki hįrnįkvęm ķ Austfiršingasögum, Lagarfljót hafi til forna haft žveran farveg um Eiša og sķšan sameiginlegan farveg meš Selfljóti aš Ósi. 

IMG_2356

Žaš hefši ég nś haldiš


Geoengineering.

 IMGP2955

Eins og žeir vita sem eiga žaš til aš lķta inn į žessa sķšu žį er henni haldiš śti af skżaglóp sem hefur haft žaš aš ašalįhugamįli um langt skeiš aš fylgjast meš skżunum į ferš sinni yfir himininn.  Žaš er svolķtiš merkilegt aš um sum skż er ekki talaš, žaš er eins og fólk taki ekki eftir žeim, flestir eru samt tilbśnir til aš tala um vešriš.

Žó svo aš ég hafi ekki haft tök į žvķ aš fylgjast meš skżjunum af svölunum mķnum ķ Śtgarši vegna skżjaskošunaferšar til N-Noregs sem stašiš hefur į annaš įr, žį vita mķnir nįnustu af žessu įhugamįli mķnu og senda mér myndir yfir hafiš af žvķ sem fyrir augu ber į Hérašshimninum.  Matthildur mķn man t.d. bęši eftir mér og blįum himni bernskudagana sem er oršin pastelblįr eša jafnvel įlgrįr nś į tķmum.  Viš höfum jafnvel rętt žaš okkar į milli hvaš žaš eru oršnir margir dagar nś oršiš sem žaš dregur ekki skż fyrir sólu heldur įlgrįa mósku sem virkar svipaš og sólskrķn gardķna. 

Hérna mį sjį myndir sem viš höfum tekiš af furšukżjum į žessu įri, ekki žaš aš žetta sé eitthvaš uppįhalds myndefni sķšur en svo, žvķ ķ sumar hafa žotur séš um aš śtkrota noršur norska himininn af og til įn žess aš mašur hafi haft geš ķ sér til aš beina myndavélinni aš gjörningnum, enda mikiš fallegra ķ N-Noregi en svo.

http://magnuss.blog.is/album/otuslodir/

Fyrir nokkrum įrum rakst ég į skżringuna į fjölgun žessara furšuskża sem mér fannst lengi vel einhver fįrįnlegasta samsęriskenning sem ég hafši heyrt.  Žaš vęri veriš aš spreya himininn meš žotum til aš bśa til skż og til žess vęri notaš įl ķ duftflöguformi žvķ žaš hefši svo góša svifeiginleika.  Kannski ekki skrķtiš aš įlišnašurinn blómstri ķ mišri kreppunni žegar tugi žśsunda tonna žarf til aš koma upp góšu sólskrķni svo jöršin ofhitni ekki į žessum sķšustu og verstu dögum hnattręnnar hlżnunar.

Eftir žvķ sem ég hef skošaš fyrirbęriš meira žį hafa fleiri kurl komiš til grafar.  Žar į mešal heimildarmyndir sem ekki eru sżndar ķ sjónvarpi frekar en aš um žęr sé fjallaš ķ "vandašari" fjölmišlum sem hefur veriš haldiš gangandi af opinberu fé ķ gegnum įratuga rašgjaldžrot. 

Opinberu skżringarnar į fyrirbęrinu eru samt alltaf aš poppa upp af og til almenningi til sįluhjįlpar į grįmóskulegum blķšvišrisdögum.  Žaš er žį oftast frį vešurfręšingum sem eru meš hįskólagrįšu ķ skżjaskošun og ętti žvķ aš vera hęgt aš treysta betur en eigin tilfinningu og bernskuminni.  Nema žeir séu į svipušu sérfręši kaliberi og žegar mašur lęrši algebruna utanbókar ķ gamla daga til aš standast prófiš įn žess aš hafa hugmynd um til hvers.  Žotur hafa veriš viš lżši til faržegaflutninga ķ meira en hįlfa öld ķ žessum heimi žó svo aš žęr hafi ekki skiliš eftir slóšir sem sįust nema viš einstök skilyrši, en ekki eins og heržotur į flugsżningu meš skrautlegan strókin ķ eftirdragi žangaš til fyrir svona sem tępum tveimur įratugum. 

http://www.vedur.is/vedur/frodleikur/greinar/nr/2508

http://www.yr.no/nyheter/1.8213424

Samkvęmt samsęriskenningunum, sem viršast vera oršnar aš samsęrinu sjįlfu, žį eru žessar žotuslóšir hannašar af verkfręšilegri nįkvęmni til aš auka hagvöxtinn auk žess aš bjarga okkur frį žvķ aš stikna .  Žetta er kallaš geoengineeing į fagmįlinu og er oršinn įlitlegur fjįrfestingakostur žegar litiš er til hnattręns hagvaxtar sem į aš vera sjįlfborinn af neytandanum sem er steinhęttur aš kippa sér upp viš aš sjį ekki til sólar nema ķ gegnum móšu. 

Ég hvet alla til aš kynna sér mįlefniš frį sem flestum hlišum og horfa aš minnsta kosti į trailerinn af žessar fręšslumynd sem hér er settur inn.  Myndin er svo öll ķ slóšinni fyrir nešan og er reyndar mun įhugaveršari en trailerinn sem viršist gera mest śr žvķ aš flagga leišindkjóanum Bill Gates sem fjįrfesti ķ geoengineering tękninni.

http://www.youtube.com/watch?v=mEfJO0-cTis


Skżjaglópur į žotuslóšum:

IMG 0543 

Eins og flestir vita sem mig žekkja žį er ég skżjaglópur sem hef gaman aš žvķ aš fylgjast meš skżjunum fara yfir himininn, taka af žeim myndir og klķna žeim į striga žegar ég er ķ stuši.  Undanfarna tvo mįnuši hefur gengiš į meš stöšugum snjóéljum  og žau hafa žvķ veriš myndefniš.  Žį fįu daga sem heišskżrt hefur veriš er himininn śtkrotašu ķ žotuslóšum.

Ég hef haft žaš fyrir įhugamįl aš taka myndir flesta daga sķšan ég kom til Harstad fyrir 10 mįnušum sķšan.  Žaš sem ég hef sérstaklega tekiš eftir er hvaš himininn er blįr hérna į 69°N, eins blįr og minningin segir aš hann hafi veriš flesta daga į Ķslandi hér įšur.

Undanfarnar žrjįr vikur hef ég tekiš eftir svolitlu sem ég hafši ekki séš hér ķ N-Noregi žennan tķu mįnaša tķma sem ég hef veriš hérna, en žaš er aš žotuslóšir gerši blįan himininn alskżjašan į dagsparti. Faržegažotur fljśga hér yfir daglega en nś er žetta ekki contrail žotuslóšir faržegavéla sem hafa veriš į himninum undanfarnar žrjįr vikur heldur cemtrail.  Žaš er hreinlega veriš aš spreya himininn į ótrślegri stęršargrįšu.

Ég fór śt į sunnudagsmorgni fyrir žremur vikum til aš nį myndum af grżlukertum ķ morgunnbirtunni, kom heim um tķuleitiš og sį žį žotu į lofti meš óvenjulanga slóš žegar ég fór inn.  Eftir hįdegiš fór ég śt aftur til aš taka myndir af stöšum sem ég vissi aš féllu vel viš birtu į žeim tķma dags.  En žį voru žotuslóšir aš verša bśnar aš žekja himininn.  Ķ dag dróu skż frį sólu og viti menn himininn var śtkrotašur eins og hann hefur reyndar veriš žegar žaš sést til hans ķ gegnum éljabakkana undanfarnar vikur.

Žotuslóšir dagsins og žęr sem festar voru į mynd fyrir žrem vikum mį sjį ķ žessu myndaalbśmi HÉR.  Auk žess er hérna youtube trailer į heimildarmynd um hvaš cemtrail žotuslóšir snśast, sem telst ekki mikil tķmaeyša aš skoša mišaš viš alvarleika mįlsins fyrir umhverfiš.

Hérna ķ youtube linknum fyrir nešan er svo öll myndin sem engin ętti aš lįta fram hjį sér fara.

http://www.youtube.com/watch?v=jf0khstYDLA


Engin hętta fyrir Björn bónda.

Žaš er vafalaust rétt hjį Birni  Örvari aš žaš er lķtil hętta į tjóni fyrir Orf lķftękni žó žakplötur fjśki įsamt nokkrum fręjum frekar en hjį Finnboga ķ denn žegar fjólunar fuku og hann skipti bara um gķr žó svo veršbólgan ęddi um hveradali og hnjśka.  Žetta er žvķ óverulegt tjón sé litiš til vęntanlegs gróša af hormóna byggi til fegrunarašgerša.  Enda komin hefš fyrir žvķ aš rķksstjórnin įbyrist žaš sem śrskeišis kann aš fara hvort sem žaš eru brjóstastękkanir eša gjaldžrota stórgróšafyrirtęki.

Gróšurhśs Barra sem eru skammt į Egilsstöšum hafa įtt ķ verulegum rekstrarerfišleikum frį hruni vegna mikilla fjįrfestinga og minnkandi sölu į skógarplöntum.   Ķ nįgreni Egilsstaša hefur veriš stunduš lķfręnt vottuš ręktun į gręnmeti og korni, ekki er gott aš sjį hvernig žetta tvennt getur fariš saman ķ sömu sveit žó svo aš erfšabreytta ręktunin fari fram ķ gróšurhśsum.  Žarf žar ekki aš koma til annaš en oršsporiš.  Hvaš žį fréttir afįrlegu žakplötufjśki meš fręi.

Ein algengasta rangfęrslan sem talsmenn erfšabreyttra matvęla nota, er sś aš žaš sé ekki įstęša til aš hafa įhyggjur, vegna žess aš nęstum öll matvęli séu ķ raun erfšabreytt. Žar er veriš aš vķsa til ręktunar žar sem frę afbrigša meš eftirsótta eiginleika eru valin og ręktuš, bestu afbrigšin valin svo koll af kolli til aš nį fram įkvešnum eiginleikum. Žannig megi t.d. segja aš strį punturinn af grasi sé forveri hveitikorns dagsins ķ dag.

Žróun ręktunar į ekkert skylt viš žį erfšatękni sem notuš er ķ framleišslu į erfšabreyttum matvęlum.  Žar er erfšaefnum af óskyldum tegundum blandaš saman, t.d. erfšaefni frį dżrategundum sett ķ frę plantna til aš auka framleišni plöntunnar. Žetta er algerlega hönnuš ręktun į rannsóknarstofu.  Žarna er erfšafręšilega ólķkum eiginleikum er blandaš saman sem į svo aš sleppa śt ķ nįttśruna.

Žeir eru til halda žvķ fram aš ekki sé lengur hęgt aš lķša aš reynt sé aš koma ķ veg fyrir ręktun į erfšabreyttum matvęlum af sišferšislegum įstęšum eiga žaš til aš rugla fólk ķ rķminu meš žvķ aš blanda žeim saman göfugar hugsjónir um aš finna leišir viš aš braušfęša mannkyniš. En eru ķ raun aš męlast til žess aš heimurinn verši geršur aš einni risastórri tilraunastofu.  En Björn bóndi vill engan helvķtis hręšslu įróšur enda ętla hann aš fegra mannkyniš meš vķsindum lķkt og silicon kóngurinn sem tķndist ķ Frans.


mbl.is Hręšsluįróšur ekki vķsindi
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Andskotinn og amma hans.

Myndin įsamt bošskap hennar tengist bloggfęrslunni beint.

Žarna hitti andskotinn ömmu sķna og snéri henni į haus.  Aš gefa žaš ķ skin aš Franskur stjórnskipunardómstóll hafi veriš aš verja rétt bęnda til aš nota erfšabreitt śtsęši frį Monsanto er aš snś mįlinu į hvolf.  Žarna standa massķvir hagsmunir peninga og kślulįna aš baki auk hvķtskrśbbašra sérfręšinga.

Ég skora į fólk aš kynna sér starfsašferšir Monsanto og śt į hvaš erfšabreitt śtsęši gengur.  Žaš mį finna mikiš af efni um starfsemi Monsanto fyrr og nś į internetinu.  Žaš er ekki verra aš hafa innsżn ķ žaš hvernig maturinn veršur til į diskinn og hverjir ętla aš stżra honum žangaš ķ framtķšinni.

 

 

Reynslusaga bónda af samskiptum viš Monsanto.


mbl.is Fella bann į Monsanto śr gildi
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Įlfarnir komnir ķ mįliš.

 

Žaš hefur oft veriš undarlegt fréttavališ sem fellur undir Tękni & vķsindi hjį mbl.  Oftar en ekki er um margtuggnar tuggur ķ įróšurskini aš ręša.  Nś er um eina fréttatilkynningin enn frį kolefnisskattheimtunni aš ręša, sem lętur ekki stašar numiš fyrr en hśn hefur tališ hverri mannveru trś um aš skatta beri aš greiša af andardręttinum.

Ef vķsindafréttamenn fjölmišlanna vęru fróšleiksfśsir en birtu ekki frétttilkynningar śr krana, žį vęru žeir fyrir löngu bśnir į įtta sig į aš įlfarnir eru komnir ķ mįliš og til žess nota žeir įliš, eša sem kallast į fagmįlinu "geoengineering the climet".  

Žetta ętti aš vera įhugavert efni fyrir ķslenska vķsindaįlfa ķ ljósi žess aš hér į landi er įlframleišsla farin aš bera uppi rśmlega 50% af śtflutningstekjum.  Ķ landi žar sem framleidd eru 770.000 tonn af įli, landi žar sem fólki er talin trś um aš viš žaš sé notuš umhverfisvęn orka vęri ekki śr vegi aš aš koma meš vķsindalega umfjöllun ķ hvaš įliš er notaš. 

Žaš žarf ekki aš koma svo į óvart aš įlfarnir eru komnir ķ mįliš viš aš nota įliš til aš bjarga loftslaginu meš geoengineering.  En hvers vegna fręšslumynd sem sżnir mįliš hefur ekki veriš sżnd ķ rķkisfjölmišlinum er illskiljanleg.

Hélst žś kannski aš įl vęri notaš ķ įlfelgur og įlpappķr?  Ķ žessari mynd er hęgt aš fręšast um ķ hvaš įliš er notaš og ef žś hélst aš žaš vęri ķ hernašrgögn, felgur og pappķr žį ertu aš vaša villu og svima.  Aušvitaš nota įlfarnir įliš til aš bjarga heiminum, žaš er mįliš.

 


mbl.is Nįttśruhamfarir af mannavöldum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Fyrr frżs ķ helvķti.

 

Žaš mętti ętla aš nśna strax ķ maķ sé ógnarbrįšnun hafin į noršurhjaranum,  žegar frostiš er -5° ķ Nuuk og snjókoma.  En žegar betur er aš gįš žį er veriš aš kynna skżrslu sérfręšingahóps Noršursskautsrįšsins ķ Kaupmannahöfn.  Kannski gengur žeim betur aš gera sig trśveršuga en žegar loftslagsrįšstefnan var haldin ķ Köben um įriš, žar sem Gręnlenskum ķsjaka hafši veriš komiš fyrir į Rįšhśstorginu til aš sķna ógnarhraša hinnar grķšlegu brįšnunar, en vetrarvešrįttan ķ Danmörk žann veturinn sį til aš hann brįšnaši ekki og žurfti aš fjarlęgja hann meš loftpressu žegar lķtiš bar į eftir aš rįšstefnunni lauk.

Sérfręšingar vķsindanna er lķtiš skįrri en sérfręšingar trśarbragšanna žegar kemur aš global warming mżtunni.  Eftir tvo langa og kalda vetur į noršurhveli jaršar hafa žeir beint athyglinni aš noršurskautinu og rannsóknum sķnum aš hitastigi žar og žį į stöšum sem ekki nokkur mašur hefur tękifęri til aš sannreyna fręšin.  Nś mį ętla aš ķsinn į noršurskautinu sé farinn aš brįšna langt fyrir nešan frostmark og žó svo aš męlingar vķsindanna hafi ašeins veriš frį įrinu 1880 hika žeir ekki viš aš fullyrša aš sumarhitinn hafi ekki veriš hęrri undanfarin 2000 įr. 

Hversvegna sjįvarstaša hefur ekki hękkaš til samręmis viš žessa grķšarlegu hlżnun er svo aftur öšrum vķsindamönnum sem ekki fylgja trśbošinu hulin rįšgįta.  Sjį hér.  Žegar ķs er farin aš brįšna ķ frosti er stutt ķ endalokin, eins og hver mašur ętti aš getaš skiliš og fyrr frżs ķ helvķti en aš sérfręšingar loftslagsvķsindanna gefi kenninguna um global warming upp į bįtinn.


mbl.is Hröš brįšnun į noršurhjara
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Tilraunastofa ķ boši umhverfisstofnunar.

 

Gróšurhśs Barra sem eru skammt į Egilsstöšum hafa įtt ķ verulegum rekstrarerfišleikum frį hruni vegna mikilla fjįrfestinga og minnkandi sölu į skógarplöntum.  Žess vegna er žetta sjįlfsagt kęrkomiš leyfi til koma ķ veg fyrir gjaldžrot.   Ķ nįgreni Egilsstaša hefur veriš stunduš lķfręnt vottuš ręktun į gręnmeti og korni, ekki er gott aš sjį hvernig žetta tvennt getur fariš saman ķ sömu sveit žó svo aš erfšabreytta ręktunin fari fram ķ gróšurhśsum.  Žarf žar ekki aš koma til annaš en oršsporiš.

Ein algengasta rangfęrslan sem talsmenn erfšabreyttra matvęla nota, er sś aš žaš sé ekki įstęša til aš hafa įhyggjur, vegna žess aš nęstum öll matvęli séu ķ raun erfšabreytt. Žar er veriš aš vķsa til ręktunar žar sem frę afbrigša meš eftirsótta eiginleika eru valin og ręktuš, bestu afbrigšin valin svo koll af kolli til aš nį fram įkvešnum eiginleikum. Žannig megi t.d. segja aš strį punturinn af grasi sé forveri hveitikorns dagsins ķ dag.

Žróun ręktunar į ekkert skylt viš žį erfšatękni sem notuš er ķ framleišslu į erfšabreyttum matvęlum.  Žar er erfšaefnum af óskyldum tegundum blandaš saman, t.d. erfšaefni frį dżrategundum sett ķ frę plantna til aš auka framleišni plöntunnar. Žetta er algerlega hönnuš ręktun į rannsóknarstofu.  Žarna er erfšafręšilega ólķkum eiginleikum er blandaš saman sem į svo aš sleppa śt ķ nįttśruna.

Žeir sem halda žvķ fram aš ekki sé lengur hęgt aš lķša aš reynt sé aš koma ķ veg fyrir ręktun į erfšabreyttum matvęlum af sišferšislegum įstęšum eiga žaš til aš rugla fólk ķ rķminu meš žvķ aš blanda žeim saman göfugra hugsjón um aš finna leišir viš aš braušfęša mannkyniš. En eru ķ raun aš męlast til žess aš heimurinn verši geršur aš einni risastórri tilraunastofu.

 


mbl.is Fį aš rękta erfšabreytt bygg
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Markašs einokun byggš į hręšsluįróšri.

 

Žó svo ljóst sé aš matvęli eiga eftir aš verša veršmęt ķ framtķšinni žį er kannski fulllangt gengiš aš tengja žaš sérstaklega vešurfarsbreytingum vegna hlżnunar jaršar meš žvķ aš segja aš ķ faramtķšinni muni žęr hafa veruleg įhrif į umhverfi plįnetunnar m.a. meš flóšum, stękkandi eyšimörkum og hękkandi hitastigi. 

Žetta segir kannski meira en ótal orš um öfga mįlflutning Sir John Beddington  og žęr įherslur sem eru uppi um aš keyra ķ gegn įętlun um erfšabreitt matvęli.  Sem eru keyrš įfram af einkaleyfis einokun į matvęlaframleišslu ķ žįgu Monsanto og įlķka fyrirtękja, en ekki göfugri hugsjón til aš finna leišir viš aš braušfęša mannkyniš.

Vissulega er matvęlaöryggi fyrir alla göfugt markmiš en žar į mikiš frekar viš hiš fonkvešna aš hver verši sjįlfum sér nógur.  Sem byggist ekki upp į ósjįlfbęrum framleišsluferlum og löngum flutningsleišum į matvęlum.  Žaš var athygliverš grein sem birtist ķ Fréttablašinu um daginn eftir Valgarš Egilsson lękni um matvęlaöryggi.  Žessi grein gefur mikiš betri sķn į um hvaš matvęlaöryggi snżst.

En endilega kynniš ykkur Monsanto ef žiš viljiš fręšast um erfšabreitt matvęli.

 


mbl.is Heimurinn žarf erfšabreytt matvęli
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Fleiri įlfasögur.

 

 

Stöšugt fleiri fjölmišlar eru farnir aš taka fréttatilkynningum Vešurfręšistofnunar Sameinušu žjóšanna meš varśš.  Enda hefur veriš stašfest hvaš eftir annaš aš gögnin į žeim bę hafa veriš fölsuš, žó svo žeir sem žaš geršu vilji bera viš misstökum.   Ašferšafręšin Vešurfręšistofnunar UN viršist meira skylt viš spįdóma og trśarbrögš en raunveruleg vķsindi. 

Žaš heyrir nįnast sögunni til aš fjölmišlar, sem eru vandir aš viršingu sinni, birti fréttatilkynningar Vešurfręšistofnunar Sameinušu žjóšanna athugasemdalaust eins og mbl gerir hér.

 

"For some climate scientists, the false claims made by the UEF paper recalled the highly damaging episode in which the IPCC, the UN's climate science body, included the false information about melting of the Himalayan glaciers in its 2007 report.

The mistake was a public relations disaster for the IPCC and led to calls for the resignation of its chair, Rajendra Pachauri.

It was also exploited by climate sceptics to undermine the science of climate change, and is seen by some as having set back efforts in the US for action on climate change."

http://www.guardian.co.uk/environment/2011/jan/19/false-climate-change-study?CMP=twt_fd

 

 


mbl.is 2010 heitasta įr sem męlst hefur
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband