Steinarnir tala.

Samkvæmt íslendingasögunum kom Leifur "heppni" Eiríksson til Ameríku. Talið er að Leifur hafi fæðst um árið 980 á Íslandi, sonur Eiríks rauða Þorvaldssonar og Þjóðhildar konu hans. Hann flutti ungur með foreldrum sínum til Grænlands. Í Grænlendinga sögu segir frá því að Leifur kaupir skip Bjarna Herjúfssonar sem hafði áður komið að ströndum Norður-Ameríku án þess að stíga þar á land.

Grænlendingasaga hefst á þessum orðum; „Herjúlfur var Bárðarson Herjúlfssonar. Hann var frændi Ingólfs landnámamanns. Þeim Herjúlfi gaf Ingólfur land á milli Vogs og Reykjaness. Herjúlfur bjó fyrst á Drepstokki. Þorgerður hét kona hans en Bjarni son þeirra og var hinn efnilegsti maður. Hann fýstist utan þegar á unga aldri. Varð honum gott bæði til fjár og mannvirðingar og var sinn vetur hvort, utan lands eða með föður sínum. Brátt átti Bjarni skip í förum. Og hinn síðasta vetur er hann var í Noregi þá brá Herjúlfur til Grænlandsferðar með Eiríki og brá búi sínu. Með Herjúlfi var á skipi suðureyskur maður, kristinn, sá er orti Hafgerðingadrápu. Þar er þetta stef í:

Mínar bið eg að munka reyni

meinalausan farar beina,

heiðis haldi hárrarfoldar

hallar drottinn yfir mér stalli.“ 

Þegar Grænlendinga- og Eiríks-saga rauða eru lesnar á milli línanna vakna margar spurningar um hvenær landnám Evrópumanna varð raunverulega í Ameríku. Báðar sögurnar segja frá keltneskum mönnum í fyrsta kafla. Í Grænlendinga-sögu er það hinn kristni Suðureyski maður sem er samskipa Herjúlfi Bárðarsyni til Grænlands. Í fyrsta kafla Eiríkssögu segir frá hinum stórættaða Vífil sem hafði verið hertekinn fyrir vestan haf og var kallaður ánauðugur þar til Auður djúpúðga veitti honum lausn. Það er sammerkt með upphafi beggja sagnanna að þessir menn koma ekki meira við sögu.

Auk þessa segir Eiríkssaga rauða frá því þegar Leifur Eiríksson fer til Suðureyja Skotlands á leið sinni til Noregs og dvelst þar sumarlangt. Þar kynnist hann stórættaðri konu sem hét Þórgunnur, þegar Leifur yfirgefur Suðureyjar vill Þórgunnur fara með Leifi því hún bar hans barn undir belti. Leifur tekur það ekki í mál, en sagt er að síðar hafi þessi sonur Leifs komið til Grænlands þar sem Leifur gekkst við faðerninu. Í Noregi fær Leifur svo skoskan mann og konu að gjöf frá Ólafi Tryggvasyni Noregskonungi þegar konungur á að hafa beðið Leif um að kristna Grænland.

Engum sögum fer af kristniboði Leifs á Grænlandi, en þetta skoska fólk fengu þeir Leifur og Eiríkur rauði síðar til að fylgja Þorfinni Karlsefni er hann fór til Vínlands og virðist það þar hafa verið kunnugt samkvæmt sögunni. Athyglivert er að samkvæmt sögunum virðast þessi keltnesku tengsl vera illskiljanlegt og að sumt af þessu fólk skuli yfir höfuð vera nefnt til sögunar. Nema þá að eitthvað sem var skrifað var hafi tapast.

Eiríkssaga segir í örstuttu máli frá afdrifum eins skips í Vínlandsleiðangri Karlsefnis; „Síðan skildu þeir og sigldu norður fyrir Furðustrandir og Kjalarnes og vildu beita þar fyrir vestan. Kom þá veður á móti þeim og rak þá upp við Írland og voru þar mjög þjáðir og barðir. Þá lét Þórhallur líf sitt“ eins og ekkert væri eðlilegra en þeir hefðu borist að Írlandsströndum.

Sagan segir einnig örstutt frá því að auk skrælingja byggðu aðrar þjóðir Vínland „sögðu að konungar stjórnuðu Skrælingjalandi. Þeir kváðu þar engi hús og lágu menn í hellum eða holum. Þeir sögðu land þar öðrumegin gagnvart sínu landi og gengu menn þar í hvítum klæðum og æptu hátt og báru stangir og fóru með flíkur. Það ætla menn Hvítramannaland.“

 

Á austurströnd Norður-Ameríku hafa víða fundist mannvistarleifar, svipaðar þessum sem eru á Orkneyjum. Þær má helst rekja til Keltneskar menningar sem var uppi mörg hundruð árum fyrir ferðir norrænna manna til Vínlands.

Það er merkilegt eins nákvæmlega og Eiríkssaga greinir frá atburðum tengdum skrælingum s.s. þegar Þorfinnur karlsefni fer suður undir Hóp, sem er ætla má vera Manhattan, að aðeins lítillega er minnst á hina þjóðina. Verður þetta þeim mun meira áberandi í ljósi þess að sagan segir ekkert meira um hvítramannalandi, þó sagan sé um margt með nákvæmar lýsingar á því sem fyrir bar er eins og það vanti kafla því næst ber sagan niður á Grænlandi.

Upphaf Eiríks- og Grænlendingasögu greina frá tengslum á milli kelta og vesturferða víkinga. Í því samhengi verður Vífill sá er nefndur er í upphafi Eiríkssögu sem leysingi Auðar Djúpúðgu sérlega áhugaverð sögupersóna, en hann er sagður; „ættstór maður og hafði verið hertekinn fyrir vestan haf og var kallaður ánauðugur áður en Auður leysti hann“. Nú komu hvorugt, Auður né Vífill vestur um haf frá Noregi til Íslands, hún hafði alið manninn á Írlandi, Skotlandi og Orkneyjum áður en hún sest að á Íslandi. Það verður því til spurning; fyrir vestan hvaða haf hinn ættstóri Vífill var hertekinn?

Minjar sem fundist hafa í New England í Main fylki í Bandaríkjunum eiga sér enga samsvörun í menningu þeirra frumbyggja Ameríku sem Grænlendinga sögurnar kalla skrælingja. Bent hefur verið á að helst eigi þessar menjar sér hliðstæður á Bretlandseyjum. Helst má finna hliðstæðar byggingar á Írlandi, Suðureyjum og Orkneyjum við Skotland sem tengjast menningu Kelta einmitt frá því svæði sem vitað er að margir landnámsmenn Íslands komu. Hafa þessar menjar í New England verið aldursgreindar langt aftur fyrir ferðir víkinga til Vínlands. Og hafa þær jafnvel gengið undir nafninu Stone Hange Norður-Ameríku.

 

 

Athugasemdir

[Sólrún (IP-tala skráð) 19.2.2015 kl. 22:03]

Það  er  hreint  engil  leið  að  hætta þegar  maður  byrjar  að  horfa á  þetta  video. Magnaður  seiðurinn sem  fylgir  því.

[Magnús Sigurðsson, 20.2.2015 kl. 08:01]

Þetta er magnað video þó það láti ekki mikið yfir sér, öfga og fordómalaust eru steinunum leift að tala.