Magnús Sigurðsson

Það eru margir feikna góðir pistlar hér á blogginu sem fá ekki þá athygli sem þeir eiga skilið. Samt er það stundum svo að aðrir ná að stela umræðunni, ef svo mætti að orði komast, með því að taka upp þráð þessara jaðarsettu pistlahöfunda sem kemst þannig í sviðsljósið.

Meir að segja á stóra svarta emm-ið til að vitna í bloggara, sem standa slíka hliðvörslu forsíðunnar, og endurmatreiða ofan í lesendur hinnar opinberu medíu. En þá vill oftar en ekki svo fara að sannleikurinn sagnabesti er orðinn meira og minna út þynntur af hagsmunum.

Þannig eru þessir góðu pistlahöfundar jaðarsettir fyrir það eitt að segja það sem segja þarf umbúðalaust. En sannleikurinn er samt sem áður alltaf sagnabestur hrár og ómatreiddur af medíunni. Þess ber þó að þakka að á Mogga blogginu fá síðustu Móhíkanarnir að tjá sig.

Ég ætla að gefa einum slíkum bloggara, sem ég á oft orðastað við í athugasemdum, orðið hér á síðunni, því hann hefur skrifað ófáa feikna fína pistla án allrar hagsmunagæslu, sem aðrir hafa fleytt kellingar á.

Hér fyrir neðan er pistill, sem hann setti inn á síðu sína fyrir stuttu um málefni sem við vitum að snertir okkur öll, en út frá sjónarhorni sem medían þegir í hel. 

Þegar Herfurnar klára að ýta Lýgveldinu inn í ESB verður allur veiðikvóti yfirtekinn af fyrirtækjum ESB elítunnar og enginn Íslendingur mun þá hafa tekjur né greiða tengda skatta - eða reka jaðartengdu fyrirtækin - sem hafa haldið landinu uppi frá landnámi. -lesa meira hér

Ég vil minnast íslensku sauðkindarinnar hér á síðunni, með nokkrum myndum, -og mínútu þögn. Hún hefur alla þessa öld, og jafnvel lengur, haft verra orð á sér en landsins forni fjandi og er nú á hvervanda hveli í landinu bláa. Á hreinni íslensku er varla til verra skammaryrði, en að kenna einhvern við kvikindið, -nema ef vera skyldi þann gula.

Það hefur reyndar í seinni tíð verið eitt helsta feimnismál skaðmenntaðra, að viðurkenna á hverju landinn hefur lifað í þessu landi í gegnum aldirnar, því ekki var bókvitið í askana látið þá frekar nú, þó svo að alltaf hafi verið í móð hjá víxlurunum að millifæra í skjóli íþyngjandi regluverks, -líkt og á stjörnum prýddum asnanum sunnar í álfunni.

Nú er hún kölluð ágangsfé af auðrónum og auðnuleysingjum, einkum þeim sem stunda hamfaraórækt á bújörðum, -eftir að hafa um langa hríð legið undir ámæli fyrir að naga gat á jarðskorpuna af 101 lattelepjandiliðinu. Það hefur verið að renna upp fyrir síðuhafa að íslenska sauðkindin er að verða safngripur í eigin landi, -og allt sem henni tilheyrir.

Vond er lygin í landinu, sem bæði líf og dauði valt og veltur á landsins gæðum, -og er nú svo komið að þeir sem snjallastir eru að panta í skjóli skriffinnskunnar, leggja á og millifæra samkvæmt regluverkinu, -fara alfarið með marvælaöryggi landsamanna.

Á síðustu öld var varla hægt að taka ljósmynd á berangri án þess að þar sæist í sauðfé

Eitt sinn drifkraftur tækniframfara til að nýta landsins gæði

Nú er Snorrabúð stekkur

Til Oddverja er menning Íslendinga rakin, þó stjórnarfarið sé af Sturlungakyni. Þjóðlíf Íslendinga berst alltaf á milli tveggja skauta: Mikillar menningar í bóklegum og verklegum efnum, og ónotandi siðlauss stjórnarfars.

Það er Oddverjaarfurinn og Sturlungaarfurinn, sem ávaxtast í landinu hlið við hlið, og rífur hinn síðarnefndi niður það, sem hinn fyrri byggir upp.

Gæfulaus þjóð lifir í þessu dásamlega fagra og auðuga landi á sterkri menningarlegri rót, og pínist af gæfuleysi út í sárasta umkomuleysi og neyð, sem saga Íslands vottar.

Þetta stendur í Smiðs-sögu Andréssonar á bls 49, -bók Benedikts Gíslasonar frá Hofteigi. Smiður varð hirðstjóri yfir Íslandi um nokkurra mánaða skeið, -100 árum eftir að  þjóðveldið féll, -og á Smiður að hafa verið norskrar ættar.

Smiður Andrésson hafði tekið landið á leigu til að innheimta skatt fyrri norska kónginn upp á hlut. Áður en hann tók við höfðu verið fjórir hirðstjórar hver með sinn fjórðung, allir íslenskir höfðingjar, -eins og hirðstjórar höfðu verið fram að þeim tíma.

Benedikt Gíslasyni þótti einkennilegt að til greina hefði komið að gera erlendan mann að æðsta umboðsmanni konungs á Íslandi, jafnvel þó svo að hann hafi fljótlega verið drepinn. -Og þá kannski alveg sérstaklega vegna þess hve sagan ber honum illa söguna taldi hann Smið vera Íslending.

Smiður átt að hafa gengið hart fram í skattheimtu, verið svallgjarn og djarfur til kvenna þessa örfáu mánuði sem hann hélt lífi á Íslandi. Grundar-Helga í Eyjafirði á að hafa gert endi á ribbaldahátt Smiðs ásamt Eyfirðingum, með aftöku á honum og liði hans á Grund 8. júlí 1362. Og dráp Smiðs á að hafa verið háðuglegt, þar sem höfuð hans rúllað í mjólkurtrogi Helgu, -samkvæmt þjóðsögunni.

Benedikt trúir varla orði af því sem opinbera sagan segir um Smið Andrésson og leggur margskonar heimildir úr annaálum og bréfum á borðið því til stuðnings. Hann kemst að þeirri niðurstöðu að Jón Smiður Andrésson sé í raun allra síðasti Oddverjinn, sem fór með völd á Íslandi. Nöfn Smiðs, -Jón og Andrésson bendi, meðal margs annars, til Oddverja.

Hverjir voru svo Oddverjar? Þeir voru kenndir við Odda á Rangárvöllum. Þekktasti höfðingi þeirra á Þjóðveldisöld var Jón Loftsson, sonarsonur Sæmundar fróða, en dóttursonur Magnúsar berfætts Noregskonungs. Jón fór fyrir svo kölluðum staðarmálum Íslendinga á Þjóðveldisöld, í upphafi þess að erlent vald, -kaþólska kirkjan, ásældist landsins gæði.

Þannig komst Jón Loftsson að orði þegar hann hafði í fullu tré við páfadóminn úr Róm: Heyra má og erkibiskups boðskap, en ráðin er ég að hafa hann að engu, því ekki held ég að hann viti betur né vilji en ég og mínir foreldrar, Sæmundur hinn fróði og synir hans.

Gissur jarl Þorvaldson á að hafa tekið síðasta Oddverjann af lífi árið 1264, samkvæmt Íslandssögunni, -Þórð Andrésson. En hvað varð svo um Oddverja þessa eðalbornu ætt Íslendinga? Það má með réttu segja að þeir hafi verið komnir í mikinn minnihluta, samkvæmt núgildandi kosningareglum lýðveldisins.

Benedikt leiðir líkum að því að Oddverjar hafi leitað austur á land á náðir síðasta goðans Þorvarðar Þórarinssonar sem átti sitt höfuðból á Hofi í Vopnafirði. Hann var kvæntur Sólveigu Hálfdanardóttir, Sæmundssonar frá Odda.

Þórarinn var síðasti landvarnarmaður Íslands, og lét goðorð sín undir Noregskonung tveimur árum síðar en aðrir íslenskir höfðingjar, ásamt Austfirðingum og Oddverum, allt frá Langanesi í norðri suður um að þjórsá. Þess ber að geta að Íslandssagan lætur lítið með síðasta goðann, getur hans vala, en um hann má fræðast hér og þar í Sturlungasögu og bók Dr Björns Þórðarsonar, -Síðasti goðinn.

Það má öruggt telja að Þorvarður Þórarinsson hefði fengið hærri stall í Íslandssögunni ef ekki væri fyrir Þorgils-sögu skarða, Sturlunga sem átti að gera Ísland að skattlandi Noregskonungs, en Þorvarður tók Þorgils af lífi á Hrafngili í Eyjafirði. Barði Guðmundsson f.v. þjóðskjalavörður telur reyndar Þorvað Þórarinsson vera höfund Njálssögu og hafi notað Odd bróður sinn sem fyrirmynd Gunnars á Hlíðarenda.

Ljóður Þorvarðar var sá að hafði fengið Þorgils skarða Sturlunga í lið með sér við að hefna fyrir dráp Odds bróður síns. Samningur þeirra var sá að Þorvarður myndi ekki setja sig upp á móti því að Þorgils legði undir sig Skagafjörð í því þrotabúi sem þeir Þórður kakali og Gissur jarl höfðu bitist um eftir Haugsnesbardaga. Eftir að hefndin var framgengin krafðist Þorgils Eyjafjarðar einnig, en þá tók Þorvarður þennan samherja sinn í bróðurhefndinni af lífi.

Oddi, bróður Þorvarðar, er einnig lítt haldið á lofti í Íslandssögunni, enda einungis 24 ára þegar hann var drepinn. Ungur aldur breytti ekki því að gegn Oddi var dregin saman stærsti her sem sögur fara af á Íslandi, hátt á annað þúsund manna lið, sem var stefnt til Skagafjarðar þar sem Oddur hafði tekið Hólabiskup í gíslingu. Sturlunga herinn fór þá erindisleysu, en nokkrum mánuðum seinna var Oddur drepin af Eyjólfi ofsa tengdasyni Sturlu Sighvatssonar.

Þeir bræður Þorvarður og Oddur Þórarinssynir voru frá Valþjófstað í Fljótsdal, báðir kvæntir inn í ætt Oddverja. Kona Odds var Randalín Filippusdóttir, dóttir eins Oddabræðra. En Þorvaður var kvæntur Sólveigu sem var dóttir Hálfdans Sæmundssonar á Keldum annars Oddabróðirs og Steinvarar Sighvatsdóttur Sturlungu. Steinvör erfði höfuðbólið Grund eftir Þórð kakala bróðir sinn og fékk Þorvarð tengdason sinn til að gæta arfs síns.

Benedikt telur m.a. útilokað að dráp Smiðs hafi verið gert í þökk Helgu á Grund. Smiður Andrésson hafi verið frændi hennar, og sem gestur hefði hann ekki verið tekin af lífi á Grund, hinu forna höfuðbóli Sturlunga, með hennar samþykki. Hún hafi setið á höfuðbóli sem var arfur Steinvarar langömmu hennar, auk þess að vera Oddverji, sem afkomandi þeirra hjóna Hálfdanar og Steinvarar á Keldum. Benedikt vill meina að eiginmaður Helgu hafi aldrei stígið fæti inn á Grund eftir þennan atburð.

Þórður kakali var eitt af stóru nöfnunum á Sturlungaöld, einn af hirðmönnum Noregskonungs sem tekið hafði að sér að gera Ísland að Norskri skattlendu. Hann leitaði til Hálfdans mágs síns á Keldum til að hefna Sighvats föður þeirra og Steinvarar, -Sturlu og þeirra bræðra eftir Örlygstaðabardaga.

Svona segir Sturlungasaga að Steinvör hafi komist að orði þegar Þórður kakali bróðir hennar fór fram á liðveislu Hálfdánar, en hann færðist undan. -Hérna eru búrlyklarnir Hálfdan og skammtaðu fólkinu, en fáðu mér brynhosurnar, svo ég geti veitt lið Þórði bróður mínum.

Benedikt Gílason frá Hofteigi segir í þessu sambandi: - Á Íslandi mátti snúa öllu við á þessum tíma, gera karlmanninn að kvenmanni og kvenmanninn að kalmanni. Þetta er í raun siðspeki tímans, og það sem snýst við, og óhjákvæmilega snýst við, er það, að merkilegasta menningarríki verður skattpínt leppríki útlendra konunga, af þessari pólitík.

Ps. ef svo ólíklega vill til að einhver hefur náð að lesa svona langt og er ekki búin að fá nóg. Þá birtist hér pistill á síðunni fyrir nokkrum árum undir fyrirsögninni Síðasti goðinn og bróðir hans, sem má lesa hér.

Þær voru margar flækjurnar í mannlegum samskiptum sem komu upp þegar framsalið á kvóta var gert löglegt. Einu sinni voru bónda og bílstjóra sem keyptu sér trillu í bríaríi til að fiska í soðið yfir sumartímann, og upp í kostnað við kaupin.

Síðar réðu þeir togarasjómann á trilluna, sem vildi vera meira heima en langdvölum að heiman að sumarlagi, til að róa á trillunni til fiskjar á sumrin upp á hlut.

Það kom að því að bílstjórinn vildi komast út úr útgerðinni enda ekkert nema vesenið upp úr henni að hafa. Þá var sjómanninum sem réri á trillunni boðið að kaupa hlut bílstjórans, en hann afþakkaði það því það var lítið annað en kostnaður sem hann þyrfti að taka af hlutnum sínum á trillunni eða togaralaununum á öðrum árstímum.

Þannig að bláfátækur bóndinn, sem sjaldnast fór sjálfur á sjó, sat á endanum uppi með allt heila klabbið. Sjómaðurinn hélt samt áfram að róa hjá honum á trillunni á sumrin sæll og ánægður upp á sinn hlut.

Svo kom framsalið, og á trillunni varð til múltí milljóna kvóti, ekki ef hann var veiddur, -heldur ef hann var seldur.

Bóndinn ákvað að losa sig út úr vandræðunum og selja trilluna með aflaheimildum og var af gárungunum eftir það kallaður arðræninginn.

	Framsögumaður í stjórn strandveiðiútgerðar
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Það finnst kannski ekki öllum þeir vera fæddir undir þeirri heillastjörnu að staður og stund samrýmist þeirra hjartans þrá. Það virðist sem samfélagsgerðin slíti alfarið á milli staðar og stundar, -svo sem frí- og vinnutíma.

Fyrir nokkrum árum hafði vinnufélagi minn, til margra ára, -með góðum fyrirvara, ákveðið að setjast í helgan stein. Ekki vegna þess að hann væri útslitinn né vegna þess að honum leiddist vinnan, -hvað þá að ekki væri lengur þörf fyrir hans framlag. - Heldur vegna þess að árin 67 sögðu að tími væri til kominn.

Þessi félagi minn hafði unnið líkamlega erfiða vinnu allan sinn starfsaldur og taldi sig heppin að halda ennþá fullri heilsu og ákvað því að hætta í tíma. Hann hafði undirbúið sig með nokkurra mánaða fyrirvara. Síðustu vikurnar hans í starfi hafði ég tekið eftir því að hann varð hljóðari með hverjum morgninum fyrir byrjaðan vinnudag, en hann hafði sama vana og ég að mæta svolítið fyrir vinnu til að spjalla.

Til að hafa eitthvað að spjalla um spurði ég félaga minn reglulega hvort hann kviði fyrir því að það styttist í starfslokin. Hann neitaði því staðfastlega enda væri hann búin að undirbúa sig með því að taka að sér samskonar verkefni og ævistarfinu höfðu verið helguð, fyrir vini og vandamenn. Ævistarfi sem á árum áður varð oftar en ekki til út frá leikjum bernskunnar, þar sem kofasmíði breytist í launaða vinnu við varanleg minnismerki í formi mannvirkja. 

Síðast morguninn, sem hann mætti, spurði ég hann enn einu sinni hvernig hann héldi að dagarnir eftir þennan dag yrðu. Hann firrtist við í fyrsta skipti, og sagði byrstur: -Heldur þú virkilega að það sé eitthvað hættulegt að hætta, -ég veit ekki betur en að margir hafi gert það á undan mér.

Ég leit í augun á vinnufélaga mínum og sagði: -En ég veit ekki til þess að neinn hafi lifað það af.

Brosið færðist smá saman í augun, um leið og hann sagði: -Það er sennilega alveg rétt hjá þér.