Völuspá með Skaufhalabálki

Surtur fer sunnan

með sviga lævi,

skín af sverði

sól valtíva.

Hafði áður

hætt útvegi,

nægtir voru þá

og nógar vistir.

Geisar eimi

við aldurnara,

leikur hár hiti

við himin sjálfan.

Matur er eigi meiri

mér í höndum:

halrófu bein

og hryggur úr lambi,

bógleggir þrír

og banakringla.

Thank You Very Much

Nú hafa flónin, sem ætla að verjast eldsumbrotum á Reykjanesskaga með skurðgröfu, fengið flissandi fábjána til að fara fram með frumvarp á Alþingi um það hvernig á að fjármagna flónskuna með hraði. 

Flónskan verður fjármögnuð með ár­legu gjaldi á all­ar hús­eign­ir í landinu, sem nemur 0,08‰ af bruna­bóta­mati sam­kvæmt lög­um um bruna­trygg­ing­ar. Eiga tekj­ur af gjald­inu renna í hinn alræmda rík­is­sjóð.

Þarna er um að ræða svipaða aðferðafræði og var viðhöfð um ofanflóðasjóðinn sem hvarf á dularfullan hátt um árið.

Reikni nú hver fyrir sig hvað þetta mun kosta og segi svo á eftir að ekki borgi sig að fara út um þúfur í gulu vesti með hvítan plasthjálm á hausnum, reka niður hæla og taka sviðsmyndir.

Katrín leggur fram frumvarp um að verja innviði á Reykjanesi

Flón

Nú ríkir hamfara blíða á landinu bláa og bjálfarnir láta ljós sín skína í skammdegis myrkrinu. Uppi eru stórhuga áform um að byggja upp bakka við eldgjár og brýr yfir hraunelfur, til viðbótar við allt grjótið sem keyrt eru fjörur til varnar sjávarföllum, og fjöllum sem rutt er til fjalla sem ofanflóðavörnum.

Verklegir vanvitar með sérfræði gráður eigra nú um mela og móa með mælitæki í blíðunni og reka niður hæla svo hefjast megi handa um leið og endanleg staðsetning hefur verið afmörkuð. Á árum áður þurftu þessi flón að gera sig gildandi með því að henda sér fyrir skurðgröfuskóflur svo á þau væri hlustað, -þá oftast við að stöðva framkvæmdir annarra vegna eigin kjarabaráttu.

En nú er öldin önnur þetta eru handhafar sannleikans úr spálíkani, og sem slík skammta þau sér lífsviðurværið sjálf. Það mun gjósa bara spurning hvar og hvenær, þó svo að það verði ekki til annars tjóns en fjárhagslegs þá er aldrei of varlega farið. Það ætti landanum að vera í fersku minni frá því í kóvítinu.

Það sem nú þarf til, umfram allt annað, er að þylja sömu þuluna nógu oft upp úr spálíkaninu í medíuna. Fá flissandi fábjána við Austurvöll til að setja upp áhyggjusvip í beinni, og fara síðan út um þúfur rekandi niður hæla úti á víðavangi sem afmarka innviða skurðgröfunum pláss. Klædd gulum vestum með hvíta plasthjálma á hausnum í guðs grænni náttúrunni.

Þegar þessi flón gera sig gildandi eru hvorki samsæriskenningasmiðir né álhattar á ferð, -þetta eru svokallaðir fræðingar sem byggja allt sitt á vísindum.

Ýsa var það heillin

Nú stýra stórisannleikur og sálusorgararinn umræðunni, og fara með himinskautum. Sá sagna besti er síðan ómerktur, en undirstrikaður svörtum línum og með því að birta söguskýringar skrifaðar við ilm víns og rósa.

Já einmitt, með því að mála sjálfa sig á altaristöflu, en ekki aurinn sem hóf þá til vegs og virðingar. Nú síðast brá sálusorgarinn sér í svörtum gallabuxum og stutterma bol suðir í landið helga til að upplýsa okkur um allan sannleikann.

Það verður seint sagt að smjörklípa fari út um þúfur og sá sem fyrst hverfur úr stríði kunni ekki að setja fingraför sín sannleikann. Því sannleikurinn er ekki bara beggja blands eins og allir hljóta skilja, -hann þarf líka sinn vitjunartíma.

Guð veri börnunum náðugur á meðan.

Þið þekkið Algrím, -er það ekki?

Það kannast sjálfsagt flestir við að eftir að hafa gúgglað þá fyllast síður, sem litið er inn á, af auglýsingum um það sem var gúgglað. Þannig ástand er núna hjá mér m.a. á fésbókinni. Hún er full af sængum víða að úr heiminum eftir að ég gúgglaði íslensk ullarsæng.

Það má segja að ég hafi hitt á algóðan Algrím sem býr til veröld sniðna fyrir mig. Les hugsanir og uppfyllir óskir ekki síður en almættið. Hann býr mér veröld hlýju og væntumþykju, heldur frá mér því óþægilega og þeim ógeðfelldu, á samt til að vera full alúðlegur fyrir minn smekk.

Þegar ég var í Noregi fyrir 11-12 árum eða svo, var íslenskur vefmiðill sem hafði tekið trú á almáttugan Algrím. Þessu komst ég að með því að vera virkur í athugasemdum. Það skemmtilega við þennan fréttamiðil var, að hann bauð bæði upp á þumalinn upp og þumalinn niður, ekki bara like.

Mér tókst oft að fá fjölda þumla, þó oftast mun fleiri niður en upp. Enda var sérviska mín á skjön við helferðarhyskið sem hélt úti netmiðlinum. En vegna þess að nokkrir með minn þankagang voru forvitnir um hvað áhangendur helferðahyskisins höfðu til málanna að leggja kom fyrir að þumlar væru upp við mínum athugasemdum.

Svo gerðist það einn daginn að ég fékk ekki einn einasta þumal, þó svo athugasemdin mín stæði þarna svört á hvítu heldur betur nöturleg, -og skildi hvorki upp né niður í því. Stuttu seinna datt netið út hjá mér, og ég fékk að fara á netið í tölvu fyrirtækisins, sem ég starfaði hjá og var í sama húsi og ég bjó í, -til að hringja á skype heim á landið bláa.

Á meðan ég talaði við hana Matthildi mína á skype þá datt mér í hug að kíkja á netið, þ.m.t. síðu helferðarhyskisins, og viti menn þar var engin athugasemd frá mér við tiltekna frétt. Mér hafði semsagt verið slaufað án þess að það ætti að valda mér óþægindum, því ég gat áfram lesið ruglið í mér sjálfur í minni tölvu eftir að netsambandið mitt komst aftur í lag, -ég fékk aldrei þumal eftir það.

Þetta var þá svo til óþekkt tækniundur, en er orðin staðalbúnaður Algríms í dag. Ég er t.d. með link á bloggið hjá mér í kynningar reit á fésbókarsíðunni minni, ef ég klikka á hann þá kemur þessi texti upp; Your connection is not private! Attackers might be trying to steal your information from www.magnuss.blog.is (for example, passwords, messages, or credit cards). -ásamt stóru rauðu aðvörunar merki.

Síðan er boðið upp á kennslustund í hvernig má forðast fýrinn og flipa til frekara öryggis, eða snúa snarlega aftur í öryggið. Þessi melding poppar líka upp þegar mér verður á að kíkja á blogg síðuna mína í öðrum tölvum en minni. T.d. ef ég stelst til þess í vinunni, því ég er svo svakalega sérvitur að eiga ekki snjallsíma, finnst í því tilfelli betra að slaufa því sem veldur óþægindum.

Þessi slaufunnar menning hófst reyndar strax með símnúmerabirtinum seint á síðustu öld og hefur náð þeirri fullkomnun í dag að ef símhringingu er ekki svarað og hvorki með símtali eða skilaboðum til baka, þá er viðkomandi líklega dáinn, eða allt að því, -alla vega hægt að segja blessuð sé minning hans í Algríms nafni.

Hvað er líkt með krókódíl?

Allt frá því á unglingsárunum, skömmu eftir að einfaldleiki bernskunnar hvarf og himininn varð pastelblár, hefur þessi spurning um krókódílinn oft komið upp í hugann. Það var æsku félagi minn í næsta húsi, tveimur árum yngri en ég, sem lagði þessa spurningu fyrir mig einn daginn í sumarvinnu við byggingar, þar sem við höfðum þann starfa að naglhreinsa og skafa spýtur, sólbjarta daga í hlýrri sunnan golu.

Mér datt augnablik í hug, af því ég átti að vera eldri og lífsreyndari, að það hlyti að vanta hluta spurningarinnar til þess að hún gæti talist rökrétt, en Óli Guð svarði fyrir að spurningin væri villandi og svarið ætti að vera einfalt enda gæti bæði spurningin og svarið allt eins verið komið frá heimspekideild háskólans.

Þessi spurningin ætti því ekki að vera þvælinn, hvorki fyrir börn né fyrir þá sem vita að tveir plús tveir þurfa ekki að vera fjórir frekar en þeim sýnist. Í mörg ár hefði ég viljað eigna speki svarsins þeim stofnunum samfélagsins sem boða þann sannleika sem á að vera til að auka fólki visku og hvetja það til að leita þess óþekkta með síaukinni sérhæfingu, þar til það veit svo mikið um lítið að það getur talist sérfræðingar fimm háskólagráða.

 

Nú, þegar tugir ævinnar eru orðnir fimm er svarið við spurningunni um krókódílinn sífellt að verða skírara enda hafa vísbendingarnar borist að úr ýmsum óvæntum áttum í gegnum tíðina.

Sá maður sem hafði lengst af mest áhrif á mína lífsýn var nafni minn og afi, Magnús bóndi og almúgamaður á sinni tíð. Þegar hann heimsótti mig einn sunnudags eftirmiðdag, háaldraður, um langan veg til að sjá húsið sem ég byggði, og fjölskyldan mín var þá ný flutt í, gaf hann mér púsl í gátuna um krókódílinn.

Lengi vel voru samræður okkar samhengislaus þvæla þennan sunnudags eftirmiðdag, þangað til hann allt í einu bar höndina upp að eyranu og sagði; aaah ég gleymdi að kveikja á heyrnartækinu, ég fór nefnilega í messu í morgunn og slökkti á heyrnartækinu því mér leiðist svo talið í prestunum".

Afi minn hafði verið kirkjurækinn maður allt sitt líf enda amma fyrrverandi prestsfrú sem missti eiginmanninn, unga prestinn frá tveim litlum dætrum. Lengst af var amma svo kirkjuorganisti í sinni sókn og hann afi minn, seinni maðurinn, meðhjálpari í sömu kirkju.

Ég velti því vöngum yfir því árum saman að hann skildi slökkva á heyrnartækinu til að vera laus við að heyra prestana flytja boðskapinn sem ég hélt að ætti að verða okkur kærari sannleikur eftir því sem á ævina líður.

 

Ein er sú kona sem hefur verið til frá því ég man fyrst eftir mér og ég hef getað talað við um mín hjartans mál í gegnum alla tíðina. Það er föðursystir mín sem nú er kominn á níunda tug ævinnar.

Föðursystir mín hefur, eins og allir, sína sérstöku lífsreynslu, hún hefur auk þess að missa faðir sinn sem barn, lifað fjóra af nýju sonum auk eiginmanns, sem fóru í blóma lífsins. Fyrir þremur árum síðan missti hún tvo syni sem voru á mínum aldri, með viku millibili.

Þessi föðursystir mín ræddi það einu sinni við mig fyrir áratugum síðan, þegar ég var enn á táningsaldri, að bróðir hennar, faðir minn, hefði gott af því að fara í kirkju til að sefa sorgina sem fylgdi þeim missi þegar fimm barna móðir og eiginkona hverfur úr blóma lífsins, en þá var pabbi heitinn bitur út í sinn Guð.

Fyrir síðustu jól kom út bókin Sumarlandið eftir Guðmund Kristinsson, bók sem hefur að geima frásagnir miðla þar sem framliðnir lýsa andláti sínu og endurfundum í framlífinu. Flestar frásagnirnar hafa að geyma fagra endurfundi við fjölskyldu og vini í hinu fagra "Sumarlandi".

Það þurfti því ekki að koma mér á óvart að föðursystir mín, prestsdóttirin, hafi séð kirkjuna sem hellubjarg á erfiðum tíma. En núna, eftir að hafa hvatt mig til að lesa bókina, talar Dúna frænka um skilningsleysi prestanna á andans málum, hvernig kenning þeirra byrgir sýn á Sumarlandið og flækir það eina sem skiptir máli, -kærleikann.

 

Þá eru ótaldar allar þær upplýsingar sem berast að í gegnum fjölmiðla og gefa púsl í svarið um krókódílinn.

Þar á ég ekki við þá fjölmiðla sem oftast eru skilgreindir sem slíkir, heldur óritskoðaða visku sem á sér líf í netheimum en er umsviflaust útilokuð sem samsæriskenningar og bábiljur þar sem menn telja sig fara með vísindalegar staðreyndir. Fyrir stuttu lenti ég inn á spjallþráð þar sem hún óskilgreind Sólrún gaf krókódílnum tóninn og sagði m.a.;

"Ég held að skynsemi sé okkur meðfædd og misvel útilátin eins og annað frá náttúrunnar hendi. En það getur alveg verið að það sé hægt að rækta hana úr mannskepnunni með einhverju móti. Íslenski sauðfjár stofninn hefur þótt sérstakur vegna litadýrðar sinnar, grátt mórautt, svart, botnótt, flekkótt og allskonar. Það komu tilskipanir AÐ OFAN að það skyldu allar kindur vera hvítar, ekki væri fínt að vera með mislitt fé. Allir fóru að keppast við að rækta hvítt og settu á allskonar horgemlinga, bara af því að þeir voru hvítir, sem auðvitað fór ekkert vel með stofninn til lengdar og viti menn einn daginn komst í tísku að hafa ullina í sem flestum litum.. markaðurinn vildi það.... Afi minn var skynsamur maður og hélt mikið upp á mórauða túnrollu sem hann átti og var svo slungin að koma sér í túnið að honum tókst aldrei að girða fyrir hana. Hún fann alltaf upp mótleik...." "Þórbergur Þórðarson var ekki hrifinn af menntakerfinu á sínum skóladögum og varla hefur það batnað síðan þá, þegar að honum hafði loksins tekist það sem hann hafði heitast þráð heima í Suðursveit að komast yfir vötnin ströng til Reykjavikur til að njóta æðri menntunar í Kennaraskólanum þá var honum ekki um sel þegar að verið var að kenna þau vísindi þar að kettir hefðu fjórar lappir og rófu. Fannst honum víst til lítils vera barist og átti von á einhverjum meira framandi fróðleik. Hann vildi líka meina að skólar hefðu upphaflega aðeins verið ætlaðir yfirstéttar börnum en þegar að sauðsvartur almúginn fór að læða löppinni þar inn milli stafs og hurðar "ÞÁ FÓRU ÞEIR AÐ KENNA LATÍNU " mál sem var í raun útdautt til að sporna við of mikilli menntun almúgans. Þessi aðferðafræði virðist hafa haldist nokkuð vel hingað til."

 

Svo eru það öll púslin í myndina um krókódílinn sem vinur minn og frændi, hann Helgi, sem átti því láni að fagna að sleppa við staðreyndastagl um fjórar loppur kattarins og eina rófu 14 ára gamall og hafa það gjörvulega framkomu að vera ráðinn á togara.

Þó svo að hann hafi búið hinu megin á hnettinum á meðal andfætlinga s.l. þrjá áratugi hefur hafsjór af upplýsingum sem ekki tilheyra hinni hefðbundnu heimsmynd latínusamfélagsins borist frá honum yfir höfin á alheimsnetinu. Mér hefur oft dottið í hug að sú viska og gjörvuleiki sem hefur veitt honum velfarnað í lífinu komi beint frá hjartanu og jafnvel eitthvað frá ömmu hans sem vissi lengra nefið náði.

Ég hef stundum haft það á orði við systkini mín að mitt mesta ólán í lífinu séu þau ár sem ég hafði hvorki manndóm né bar gæfu til að hlíða hjartanu og tiltek þá sérstaklega skólaárin. Allan þann tíma fannst mér margt það sem var á borð borðið vera á skjön við meðfædda skinsemina, en lét mig hafa það því þeir sem bæru spekina á borð hlytu að vita betur hvað mér væri fyrir bestu en ég sjálfur.

Systkini mín fjögur taka þessum yfirlýsingum elsta bróðir af stólískri ró. Bróðir minn sem er næstur í aldri er sá sem veit hvað ég meina og sýnir skilning þess sem hefur afrekað svipaða skólagöngu. Systur mínar tvær taka þessu með nærgætnum umvöndunum, þó hver á sinn hátt. Báðar hafa þær afrekað sýnar háskólagráðu þó leiðir þeirra að þeim hafi verið ólíkar.

Sú eldri varð stúdent um fertugt og kláraði svo háskólanám með hraði og glans, þrátt fyrir lesblindu og alla þá annmarka sem uppeldi Sumarhúsanna fylgdu, en á föður okkar heitin getur hún varla minnst án þess að minnast á Bjart í Sumarhúsum í framhjáhlaupi. Sú yngri glansaði ung að sinni gráðu og finnst mér örla á meiri efa hjá henni um réttmæti þess að kenna skólagöngu minni um allar mínar ófarir.

Yngsti bróðirinn átti það til að þræta um eyðileggingarmátt skólagöngunnar og jafnvel efast um að spurningin um krókódílinn ætti rétt á sér, enda sótti hann gráðu sem kennd er við master og verkfræði. Samt fór það svo að sannleikurinn fannst ekki í master og meira en milljón á mánuði, nú er hann Buddha munkur sem ætlar að skilja lífið ásamt því fyrra og því sem á eftir kemur. Ég held að krókódíllinn heiti karma á Buddhisku og upp á síðkastið hef ég séð að hann er farinn að greina kvikindið.

 

En hvað með það, fyrrum togarajaxlinn hann Helgi sendi mér viskuna sem lét svarið um hvað sé líkt með krókódíl standa ljóslifandi fyrir mínum hugskotssjónum, sem e-mail í pínulitlum link á youtube.

Þó maður velti fyrir sér spurningu lífsins mestan hluta ævinnar þá þarf það ekki að vera svo að svarið sé flókið, miklu frekar að það hafi alltaf verið fyrir framan nefið og að vitneskjan hafi verið meðfædd áður en barnsálin lagði af stað út í hinn stóra heim. Það mætti því ætla að óþarfi væri að eiða heilli ævi, í að komast að því sem lá ljóst fyrir barninu, um það eina sem skiptir máli, -kærleikann, eins og Dúna frænka segir.

 

En hvernig er svo farið að því að flækja það eina sem skiptir máli í því sem næst heilan mannsaldur?

Ímyndum okkur að skrifuð hafi verið bók þar sem það er útskýrt er fyrir blessaðri barnsálinni í þykku og miklu ritverki andans orða, svipuðu og Biblíunni, hvernig á að læra að hjóla.

Þar sem sagt er frá eðli hjólsins, hvernig jafnvægi þess virkar, hvernig á að bera sig að og í hvaða átt er hægt að fara á hjólinu. Ímyndum okkur að fólk fái þessa bók áður en það prufar að hjólað og það á að þekkja öll atriðin um það hvernig á að fara að því að hjóla þegar þar að kemur, en fyrst verði það að leggja þetta allt á minnið og ná að svara öllum spurningum með tilteknum árangri á 40 mínútna prófi áður en það fær að prufa hjólið.

Gerum jafnframt ráð fyrir að þeir sem skrifuðu þykku kennslubókina og semja prófið um það hvernig á að hjóla, vilja helst ekki að við hjólum því þá gæti verið að við hjóluðum í aðra átt en þau, en vegna þess að við sjáum vísbendingar um hversu hjól eru sniðug allt í kringum okkur þá ákváðu þau að skrifa hjólreyða reglugerðarbókina svo að það væru þau sem settu þó allavega reglurnar.

Með því að skrifa reglurnar um það hvernig fólk lærir að hjóla verða þau við stjórn allra okkar hjólreiðatúra, í hvaða átt við förum, hversu hratt osfv... Þannig verða allar upplýsingar um það hvernig skuli hjóla meira og minna blandaðar hagsmunum þeirra sem vildu ekki að við lærðum að hjóla

Við verðum að fylgja öllum reglunum í bókinni til enda, úr því við fengum náðsamlegast leifi til að læra að hjóla og auk þess að óska eftir endurnýjuðu leyfi í hvert skipti sem ætlum að fara út að hjóla. Þú kannt að hafa allskonar athugasemdir við þessa reglugerða bók en þú ert ekki marktækur vegna þess að þú hefur ekki löggilt leyfi til hjólreiða.

Ef tekið er mið af fagnaðarerindi Krists þá þurfti hann hvorki löggilt leifi eða bók til að hjóla, hann einfaldlega hjólaði.

Í stað þess að skrifa þykka leiðbeiningabók um sínar hjólreyðar reyndi hann að fá fólk til að hjóla, en þeir sem skrifuðu reglugerðabókina um hjólreyðar hafa sett inn allskonar takmarkanir og útúrdúra sem gagnast einungis hagsmunum höfundanna.

 

Af hverju tóku þau sem vilja stjórna kenningu Krists og brengluðu henni?

Það var vegna þess að kenning hans var svo hnitmiðuð og óhrekjanleg svo þau urðu að taka fagnaðarerindið og flækja það með því að setja í bók þar sem bætt var inn mótsögnum til að villa um fyrir saklausum lesendanum.

Flestir kannast við að í ritum nýja-testamentisins má finna "elskaðu óvini þína, dæmdu ekki, sá yðar sem syndlaus er kasti fyrsta steininum" osfv.. Svo eru þar ýmsar mótsagnir sem rugla lesendur í ríminu og hafa verið notaðar til að ala krókódílinn.

"Sá sem ekki er með mér er á móti mér" hvernig á þetta samhljóm með "elskaðu óvini þína"? Myndir þú í nafni kærleikans senda barnið þitt í fyrsta hjólreiðaferðina niður brekku þar sem það næði nægilegri ferð til að halda jafnvægi með þá leiðsögn í farteskinu að taka í handbremsuna fyrir framhjólið þegar það vildi stoppa?

"Engin kemur til föðurins nema í gegnum mig" hentar höfundinum sérdeilis vel. Það eru víða setningar Nýja Testamentinu sem er erfitt að ímynda sér að Kristur hafi sagt, því þær eru í mótsögn við boðskapinn sjálfan, það sama á við þegar kemur að túlkunum Postulasögunnar og bréfa Páls.

Gamla testamentið, sem er mikil lesning svo sígild að það má auðveldlega finna henni stað í nútímanum sem kvikmyndahandrit af Rambó skrifuðu fyrir eigendur og kostara Al Qaeda.

Þannig má endurskrifa fagnaðarboðskap með því að lauma inn setningum sem eru í mótsögn við einfaldan boðskap í þeim tilgangi að lesandinn þurfi heila æfi til að ná merkingunni sem lá ljós fyrir áður en hann lærði að lesa.

Þess vegna er allt gert svo við trúum að við getum ekki hjólað nema að við hjólum með hjálp hjólreyðareglugerðarbókarinnar sem skrifuð er af þeim sem vilja ekki að við hjólum og höldum jafnvægi án hjálpardekkja.

 

Eftir að íbúar þessa heims sáu í gegnum ritsnilld hinna ýmsu krossfara fyrri tíma kom upplýsingin til skjalanna, hin mikla vísindalega menntun sem upphaflega var kennd á latínu. Eftir áralangt latínustagl skildi ekki nokkur lifandi sála þann sem fór með sannleikann, það var þá sem þau fundu upp sérfræðinginn sem veit svo mikið um lítið að engin er marktækur nema vera sérfræðingur með helst fimm háskólagráður.

Það er alltaf gott að fá staðfestingu á alheimsnetinu og youtube að spurningunni um krókódílinn hefur sama svarið og þegar við Óli stóðum hlýrri sunnangolunni undir bláum himninum skafandi spýtur, minnugir kærleika bernskunnar þar sem tveir plús tveir þurftu ekki að vera fjórir frekar en okkur sýndist, vitandi upp á hár að það sem er líkt með krókódíl, er að hann getur hvorki hjólað.

 

 

Ps. Þessi pistill birtist hér á síðunni í maí 2011, áður en algrímið datt á og margir féllu frá, -og er nú endurtekin á myrkum dögum. En ef hann á sér eitthvert upphaf þá á hann engan augljósan endi, þegar barnadráp mega fara fram eftir aljóðalögum svo framarlega að meðalhófs sé gætt. -Hvað sem það nú þýðir? -sem ekki er nú svo gott að segja, -en líkist óneitanlega krókódíl sem getur hvorki hjólað.

Sauðfé

Nú fara sérfræðingar að sunnan með himinskautum og tala fyrir enn frekari útrýmingu sauðfjár. Sérfræðin á MAST seg­ir að aðgerðir gegn riðuveiki hafi borið mik­inn ár­ang­ur, eftir 40 ára raunverulegt árangursleysi. Nema meiningin sé að útríma íslensku sauðkindinni með öllu.

Í Bændablaðinu fyrir rúmum 2 árum var ágætis samantekt um búsetutölu suðkindarinnar á landinu bláa frá því sautjánhundruð og súrkál. Þar kemur fram að suðafé hefur sennilega aldrei verið færra en nú á fróni síðan í Móðuharðindunum þegar sauðfjár stofninn féll um 80-90%. 

Ef svipuð rökræði væri notuð yfir tölu skaðmenntaðra möppudýra yrði sennilega um rúmlega ranghverfa tölfræði að ræða. Suðfé á Íslandi var við upphaf riðuskurðarins fyrir rúmum 40 árum síðan hátt í 900.000 er nú um 300.000, -og hæpið að svo sé akkúrat í dag.

Ef meiningin var að gera sauðkindina að safngrip og koma heilu byggðarlögunum í auðn og kolefnisjafnaða hamfaraórækt ,lyfta um leið undir með kjötinnflutningi þeirra sem eru svo flinkir að panta, þá má kannski segja að skaðmenntaður niðurskurðurinn hafi borðið mikinn árangur.

Samantekt Bandablaðsins má sjá hér

200 þúsund kindur verið felldar vegna riðu síðustu 40 ár

Slysaskot

Eins gott að portkona í Palestínu verði ekki fyrir skoti, þá væri viðbúið að feðraveldið og sá sem fyrst hverfur í stríði, fengi fokk eins og hver annar Friðrik við Arnarhól. Dreginn inn í Sódómu nútímans, svívirtur af Mammon á Valhúsahæðinni svo bókin seljist betur fyrir jólin.

Þeir sem eiga erfitt með að þreifa sig í gegnum fárið og ímynda sér fyrir hverju fábjánar dagsins í dag flissa ættu að lesa sér til í hinni helgu bók, t.d. um hrun múra Jeríkó eða níðingsverkið í Gíbeu. Það er akkúrat aðdáun fyrir svoleiðis andakt í gangi þessi misserin.

Það kann aldrei góðri lukku að stýra þegar sá sagna besti fer fyrir ofan garð og neðan. Hvað þá út um þúfur blóðskammar blætis þess klára. Þá er stutt í að flissað verði vandræðalega úti á túni eins og hvert annað kynáttað skoffín sem gleymdist að kenna sódómískan masókisma í skóla.

Þannig er nú komið fyrir þeirri bókmenntaþjóð sem taldi sig í gegnum tíðina umburðarlinda og friðsama. Hún er stödd á flæðiskeri úti í miðju ballarhafi og tekur þar þátt í þjóða- og mannorðsmorðum í besta falli með þögninni.

Á meðan sprengjunum rignir yfir blessuð börnin suður með sjó. Fokkar hún hástöfum formælandi fyrirvinnunni og feðraveldinu við Arnarhól á meðan fábjánarnir við Austurvöll núa flissandi saman lófunum yfir öllum ferðapunktunum og flækingunum.

Aumara verður það varla – Guð blessi Ísland.

Úr sólkerfum himnanna

Þegar kropið er við tákn óendanleikans, lýtur allt lögmáli alheimsins. Sé þar sóst eftir breytingum þá má finna lykillinn. Með vitneskjunni kemur svo ábyrgðin á því að útdeila, -þér verður sýndur vegurinn.

Þetta er einfalt. Í alheiminum er regla þar sem bæði hreyfing himintunglanna og náttúrunnar fara saman við mannshugann. Huga sem er í sínu rétta ástandi þegar hann er í samhljómi við almættið, svoleiðis hugur er tímalaus.

Lífið er tjáning hugans. Þú ert skapari þinnar tilveru, sem maður ertu frjáls til að vera í hverju því hugarástandi sem þú óskar í gegnum hugsanir þínar og orð. Það er mikið vald í þessu fólgið, -og hvort því fylgir blessun eða bölvun.

Árangur ævinnar er afsprengi hugsana. Hugsanir eru undanfari aðgerða, -aðgættu því hvað þú hugsar. Taktu eftir sjálfsvorkunnunni, öfundinni, græðginni, hræðslunni og öllum þeim viðsjám sem valda sjálfinu sársauka og óþægindum.

Auk þessa er annað sem þú hefur algjört sjálfsforæði yfir, -það er viðmót þitt. Taktu eftir hvaða áhrif það hefur á þá sem í kringum þig eru. Þar muntu sjá að sérhvert líf er tengt öðru lífi.

Viðmót þitt og orð valda viðbrögðunum eins og þegar steini er kastað í lygnan vatnsflöt. Ef hugsanir þínar eru hreinar munu orð þín streyma frá hjartanu og skapa gárur kærleikans.

Þannig ef þú í raun villt ráða lífi þínu, verðurðu að ráða huga þínum. Ástæðan er mikilvægasta verkfærið, býr til andrúmsloft skilnings og leiðir til væntumþykju sem er skilyrðislaus kærleikur.

Vegna breyskleika hugans, -sem á svo auðvelt með að missa sjónar af því fyrsta sem hverfur í stríði, -höfum við barnsaugun til að minna okkur á bæn til Guðs.

 

Rímspillir

Það að vera ekki áttaður á stað og stund eru álitin merki um alvarleg glöp. Nú eru veturnætur og stutt í fyrsta vetrardag og hafa sjálfsagt flestir tekið eftir því að hann er í síðasta lagi þetta árið. Sumum finnst sennilega að hann hefði átt að vera fyrir viku.

Þetta kemur til vegna þess að í sumar var sumarauki og árið 2022 endaði á laugardegi, síðan er árið 2024 hlaupár. Þess vegna er svo kallað rímspilliár. Gamla íslenska tímatalið var stundum kallað rímið og átti að vera það einfalt að hægt væri að telja tímann á fingrunum.

Ýmsar aðferðir voru notaðar við að rétta af árið sem taldi 52 vikur í 12 30 daga mánuðum.  Á hverju sumri voru fjórar aukanætur og viku sumarauki sjöunda hvert ár. Þessar afréttingar þurftu að eiga sér stað svo tíminn gengi upp í sólárið til lengri tíma.

Allt á að vera gott sem kemur að utan, en frá Róm kom Júlianska tímatalið, sem kallað var gamli stíll, og svo það Gregoríska sem tók við þegar það Júlianska var komið út yfir öll mörk hvað sólarganginn varðaði. Á 28 ára fresti varð svo að endursetja rímið eftir að Gregoríska tímatalið kom til, sem var tekið upp um 1700, annars ruglaðist fólk í heims tímanum.

Gregoríska hlaupárs tímatalið er það sem nútíminn notar, -og af afréttingum þess og mismuninum á því hvernig gamla íslenska tímatali fór með afréttingar kemur máltækið að ruglast í ríminu. Þessi 28 ára sumaraukaregla var samt ekki algildari en svo, að ef þessi síðasta árs laugardagsstaða hitti á næsta hlaupár átti hún ekki við, -einfalt er það ekki.

Þetta gamla íslenska tímatal var annars mjög nákvæmt með allt nema áramótin, enda kom það frá órofa alda. Áramót gátu allt eins verið um hásumar eða fyrsta vetrardag, rétt eins og kvótaármót fiskveiðikerfisins eru fyrsta september. Merkisdagar gamla tímatalsins lutu íslenskum veruleika og var notað allt fram á 20. öld af stórum hluta almennings.

Það er ekki svo auðvelt að ruglast í ríminu nú til dags þegar dagatöl eru allstaðar, -og öll eins. Á skjánum nórir klukkan, dagsetningin og árið, -það Gregoríska. Fram að digital skjánum voru upphengd dagatöl á áberandi stað þarfaþing á hverju heimili. Og ennþá er til fólk sem þarf sitt dagatal meir að segja til að rífa af á hverjum morgni og henda gærdeginum í ruslið. Matthildur mín er t.d. ein af þeim.

Þess vegna hefur alltaf verið til siðs að eignast kubb með dögum ársins á okkar heimili. Þessir dagatalskubbar eru enn framleiddir af Prentsmiðju Guðjóns Ó, og er sjálfsagt orðin það lítil eftirspurn eftir þessum forngripum að þeir eru orðnir fokdýrir, kosta fleiri þúsund kubburinn og þarf að biðja sérstaklega um þá í betri bókabúðum þar sem þeir eru afgreiddir undir borðið.

Í byrjun okkar búskapartíðar var þessum kubbum dreift frítt, svo til í hverju kaupfélagi landsins, á spjaldi með nafni kaupfélagsins, ártali og oftast fallegri sumarmynd úr heimabyggð. Síðar komu stóru Eimskips dagatölin með stórbrotnum landslagsmyndum vítt og breitt af landinu við hvern mánuð, sem mér tókst stundum að útvega í gegnum sambönd. En Matthildur mín vildi ekkert með þau hafa. Þó svo Kaupfélag Berufjarðar hafi farið á hausinn fékk hún sinn dagtals kubb þá bara hjá Kaupfélagi Austurskaftfellinga.

Sagt var að eitt sinn hafi það komið fyrir hjá Kaupfélagi Héraðsbúa að kubbur frá árinu áður hafi lent í umferð með spjaldi nýja ársins. Þetta á að haf gerst fyrir samviskusemi starfsmanns sem vildi af nýtni klára kubbana frá því árið áður og lét Jökuldælinga hafa þannig dagatöl. Þeir áttu lengst að fara og gátu auk þess allt eins verið í viðskiptum við sláturhús Verslunarfélags Austurlands, sem var fyrir norðan Fljót í N-Múlasýslu, og því átt örðugra með að fá skrifað í KHB sem var fyrir austan Fljót í S-Múlasýslu.

Þetta varð til þess að sumir Jökuldælingar, sem fengu Kaupfélags Héraðsbúa dagatalið, rugluðust í ríminu og áttu það til að mæta í kaupstað á rúmhelgum dögum það árið. Kannski er það þess vegna, sem stundum var sagt í mínu ungdæmi, þegar úr voru algengar fermingargjafir, að betra væri að gefa dagatal í fermingargjöf á Jökuldal en úr, miðað við tímaskinið á Dalnum.

Ég sel þetta samt ekki dýrara en ég keypti. En samt sem áður kom það upp núna að minnstu munaði að þorrablótið á Egilsstöðum, sem alltaf er haldið á bóndadag - fyrsta dag þorra, yrði sett á og auglýst viku of snemma. Kom þetta til vegna þessa gamla rímspilliárs. Rímspillirinn kom mér samt ekki á óvart því ég hef hvorki notast við kubb né gengið með úr í gegnum tíðina, hvað þá snjallsíma.

Það kom svo til umræðu í kaffitíma á mínum vinnustað hvernig á því gæti hafa staðið að bóndadagurinn færi út yfir öll mörk og þorrin hæfist svona seint þetta árið, -eða þannig. Ég var fljótur að upplýsa félagana um að þetta hefði með sumarið í sumar að gera sem gerði þá reyndar bara ruglaðri í ríminu.

En málið er að ég hef verið fornari en bæði hún Matthildur mín og Jökuldælingarnir þegar kemur að stað og stund, og mæti oft þar sem engin átti von á, allar síst ég sjálfur. Verð mér samt árlega út um Almanak hins íslenska þjóðvinafélags, og vissi því að í sumar var sumarauki mitt í öllum dumbungnum, -í því almanaki get ég auk þessa fylgst með tunglinu og sjávarföllum í austfjarðaþokunni.

Það kom fyrir að ég átti samræður við norska vinnufélaga mína um gamla tímatalið, sem ég taldi norrænt, þegar ég var í Noregi. Þeir könnuðust ekki við þetta tímatal og töldu jafnvel að það væri fleipur í mér að kenna það við norðurlönd því sjónvarpið þeirra segir annað. Síðan hef ég komist að því að þetta íslenska tímatal getur allt eins átt upphaf sitt í Babýlon.

Svo merkilegt sem það nú var þá könnuðust vinnufélagar mínir, sem voru innflytjendur í Noregi og komu frá Afganistan og Súdan, frekar við þetta gamla íslenska tímatal. Á Valentínusardegi kom eitt sinn til umræðu vegna spurningar frá norskum félaga hvort heimalöndin héldu upp á þann dag. Ég sagði frá konudeginum á Íslandi sem væru á mánaðarmótum þorra og góu sem hliðstæðum.

Þá kom fram hjá félaga frá Afganistan að þar voru áramót á sama tíma og Þorri og góa mættust á Íslandi. Á sumardaginn fyrsta datt mér svo í hug að spyrja þennan félaga að því hvort þá væru mánaðarmót í Afganistan, hann gluggaði í snjallsímanum sínum og sagði svo; „ja det gjør“.

Þó ruglast sé í ríminu á stund og stað í snjallvæddu neysluþjóðfélaginu, þá er rétt að hafa það í huga að gamla tímatalið var notað við að mæla hina raunverulegu hringrás tímans.

 

Degi hallar

haustið kallar

á vetur í myrku

 

Sálin saknar

þar til vaknar

vor með birtu

 

Lífið fagnar

aldrei lastar

í sumar blíðu