Viðsjálvert háskakvendi, eða fróm dandikvinna?

Augun eru eins og stampar,

í þeim sorgarvatnið skvampar,

ofan með nefi kippast kampar,

kjafturinn er eins og á dreka,

mér kemur til hugar kindin mín,

að koma þér niður hjá Leka.

Þannig segir sagan að guðsmaðurinn hafi kveðið vögguvísuna fyrir barnunga dóttur sína. Meir að segja greinir þjóðsagan svo frá að dótturinni hafi verið komið í læri hjá Leka þegar hún hafði aldur til og hafi numið þar fjölkynngi. Hún varð síðar fræg þjóðsagnapersóna, og gekk undir nafninu Galdra-Imba. Sigfús Sigfússon, hinn austfirski þjóðsagnaritari, segir Imbu hafa verið stórgerða og blandna (viðrjálverða, undirförula) en þó höfðingja í lund. Í þjóðsögum Sigfúsar eru margar frásagnir af göldrum hennar, enda um austfirska þjósagnapersónu að ræða og gott betur en það, eina af ættmæðrum austfirðinga.

Þjóðasagan segir að Imba hafi elt mann sinn austur á land, séra Árna Jónsson, eftir að hann hafði flúið hana. Þar hafi presturinn á Skorrastað gengist fram í því að bjarga kolleika sínum undan Imbu með því að sækja hann á báti til Loðmundafjarðar, flutt hann þaðan sjóleiðina á Norðfjörð. Þegar þeir voru staddir ásamt föruneyti á móts við Dalatanga gerði Imba þeim galdur, sendi þeim svo mikinn mótvind að þeim miðaði ekkert, auk þess sem það sóttu að þeim nokkrir hrafnar með járnklær. Þessu áttu guðsmennirnir mótleik við, með bæn á almættið, þannig að til varð lognrönd sem þeir gátu róið frá Dalatanga í Norðfjörð. Eftir að þeir komu á Skorrastað á Imba að hafa sent þeim fimm drauga en þeir prestarnir, ásamt Galdra-Rafni á Hreimsstöðum, eiga að hafa komið þeim fyrir þar sem síðan heitir Draugadý eða Djöfladý. Að endingu eiga þeir félagar að hafa forðað séra Árna á enska duggu sem flutti hann til Englands.

Margar þjóðsagnirnar af Imbu eru um samlindi þeirra mæðgnanna í Loðmundarfirði, Imbu og Þuríðar dóttur þeirra Árna. Samband þeirra á að hafa verið eldfimt og á Imba að hafa drepið tvo eiginmenn fyrir Þuríði með göldrum á meðan þær mæðgur bjuggu á Nesi í Loðmundarfirði. Þuríður tók við sem húsfreyja á Nesi, en Imba flutt sig um tíma inn á Seljamýri, næstu jörð innan við Nes. Síðar þegar Imba kemur aftur í Nes, eiga Þuríður og maður hennar, Guðmundur Oddson, að hafa komið Imbu fyrir í kofa við túnjaðarinn sem kallaður var Imbukvíar, vegna ósamlyndis Imbu og Guðmundar, sem endaði með því að Imba fyrirfór honum. Síðustu árin flutti Imba að Dallandi í Húsavík fyrir tilstilli dóttur sinnar, en þá jörð höfðu þau átt Þuríður og Guðmundur. Þar dvaldi Imba síðustu árin, eða þar til Þuríður kom henni fyrir kattarnef með eitruðu slátri, samkvæmt þjóðsögunni.

Nokkrar sögur eru til af Imbu þegar hún á að hafa búið að Hurðarbaki við Hreimsstaði í Hjaltastaðaþinghá en ekki er vitað hvort þær eiga að gerast á fyrstu árum hennar á Austurlandi aða síðar. Þó verður líklegt að teljast að þar hafi hún búið einhvern tíma á milli þess sem hún var í Loðmundarfirði og Húsavík, ef eitthvað er hægt að ráða í söguna af því þegar hún seldi smáfættu sauðina á Eskifirði og Þuríður dóttir hennar mætti henni með sauðareksturinn í Eyvindarárdölum og hafði á orði "smáfættir eru sauðir þínir móðir" en þeir reyndust vera mýs þegar Imba hafði fengið þá greidda.

En hver var Galdra-Imba? Á því hef ég haft áhuga frá því ég sá ættartölu afa míns og nafna fyrir rúmum 30 árum síðan. Því þjóðsagna persónan Ingibjörg Jónsdóttir (Galdra-Imba) var formóðir okkar nafnanna, eins og svo margra austfirðinga. Nú á dögum netsins er auðvelt að fletta Galdra-Imbu upp og fá um hana fleiri upplýsingar en finna má í þjóðsagnasöfnunum.

Ingibjörg Jónsdóttir mun hafa verið fædd árið 1630, dóttir ábúendanna á Þverá í Skagafirði, þeirra Helgu Erlendsdóttir, sem var prestdóttir, og séra Jóns Gunnarssonar prests í Hofstaðaþingum í Skagafirði og síðar á Tjörn í Svarfaðardal. Það rann því ómengað prestablóð um æðar Imbu. Litlar heimildir eru af uppvaxtarárum Ingibjargar aðrar en þær að hún á að hafa verið í læri hjá Leodegaríusi, sem mun hafa búið í Eyjafjarðarsýslu og var annað hvort enskur eða þýskur, almennt kallaður Leki. Allavega er ekki vitað til að íslendingur hafi borið þetta nafn. Eiginmaður Ingibjargar varð séra Árni Jónsson, fæddur sama ár og hún, prestsonur úr Svarfaðardal. Árni hafði gengið í Hólaskóla og verið í nokkur ár í læri hjá Gísla Magnússyni sýslumanni (Vísa-Gísla). Ingibjörg er sögð seinni kona Árna (samkv. einstaka heimildum) en fyrri kona hans hét Þórlaug og áttu þau 4 börn. Af því hjónabandi eru engar sagnir.

Árni var prestur í Viðvík árið 1658. Þuríður dóttir Árna og Ingibjargar er fædd 1660, en árið 1661 flytja þau í Fagranes, undir Tindastóli utan við Sauðárkrók, og eru þar presthjón í tólf ár. Árni verður svo prestur að Hofi á Skagaströnd árið 1673. Þau Ingibjörg eru sögð hafa eignast saman 5 börn, Þuríði, Jón, Margréti, Gísla og Gunnar. Athygli vekur að þrjú af elstu börnum þeirra eru sögð fædd 1660 þegar þau hjón standa á þrítugu. Gísli og Gunnar eru svo fæddir 1661 og 1664. Þegar þau eru að Hofi á Skagaströnd er Árni sakaður um galdur og málferlin gegn honum dómtekin árið 1679. Þeir sem sóttu að Árna voru ekki nein smámenni, því þar fóru fyrirmenni og lögréttumenn, sem höfðu undirbúið aðförina vel og vandlega eftir lögformlegum leiðum þess tíma. Strax vorið 1678 hafði prófasturinn í Húnavatnssýslu, séra Þorlákur Halldórsson, tilkynnt Gísla biskupi Þorlákssyni um galdraiðkun Árna. 

Séra Árni var að lokum kallaður fyrir prestastefnu að Spákonufell 5. maí 1679. Jón Egilsson lögréttumaður í Húnavatnssýslu bar það á Árna að hann hefði ónýtt fyrir sér kú og hafði 12 vitni sem svörðu fyrir að hann færi með rétt mál. Þegar Árni var spurður hvað hann hefði sér til varnar kvaðst hann engar varnir hafa aðrar en vitnisburð nokkurra góðra manna um kynni þeirra af sér, sem prestastefnan komst að niðurtöðu um að væru gagnslausar þar sem þær kæmu málinu ekki við.

Næstur sakaði Halldór Jónsson, einnig lögréttumaður Húnvetninga, Árna um "að djöfuls ásókn og ónáðun hafi á sitt heimili komið, með ógn og ofboði á sér og sínu heimilisfólki, að Gunnsteinsstöðum í Laugadal,,," og lagði fram vitnisburð 3 manna, sem höfðu staðfest þá á manntalsþingi í Bólstaðahlíð um vorið, og auk þessa lagði hann fram yfirlýsingu 21 manns um það, að Halldór "segi satt í sínum áburði upp á prestinn síra Árna". Árni kvaðst aðspurður engin gögn hafa gegn þessum áburði Halldórs en lýsti sig sem fyrr saklausan.

Þriðja ákærandinn, sem fram kom í réttinum, var bóndinn Ívar Ormsson. Hann kvað séra Árna vera valdan „að kvinnu sinnar, Ólafar Jónsdóttur, ósjálfræði, veikleika og vitfirringu," og vísaði hann um þetta til þingvitna, sem hefðu verið tekin og eiðfest þessu til sönnunar. Árni neitaði á sömu forsemdum og áður.

Fjórði og síðasti ákærandinn var Sigurður Jónsson ríkur bóndi í Skagafirði og lögréttumaður í Hegranesþingi. Lagði hann fram svohljóðandi ákæru á séra Árna: „Ég, Sigurður Jónsson eftir minni fremstu hyggju, lýsi því, að þú, Árni prestur Jónsson, sért valdur að þeirri neyð, kvöl og pínu, sem sonur minn, Jón, nú 10 vetra að aldri, hefur af þjáður verið, síðan fyrir næstumliðin jól, og nú til þessa tíma. Sömuleiðis lýsi ég þig valdan af vera þeirri veiki, kvöl og pínu, er dóttir mín, Þuríður, hefur af þjáðst, síðan fimmtudaginn í 3. viku góu. Held ég og hygg þú hafir þá neyð, kvöl og pínu mínum báðum áður nefndum börnum gjört eður gjöra látið með fullkominni galdrabrúkun eður öðrum óleyfilegum Djöfulsins meðulum. Segi ég og ber þig, Árni prestur Jónsson, að ofanskrifaðri hér nefndra minna barna kvöl valdan."

Lagði Sigurður svo fram vottaðan vitnisburð fjögurra hemilsmanna að hann hefði þrisvar sinnum synjað Árna bónar sem hann bað áður en veikindi barna hans hófust. Þessi veikindi þeirra hafi síðan "aukist, með kvölum og ofboði í ýmislegan máta", einkum ef guðsorð var lesið eða haft um hönd. Loks var þriðja ásökun Sigurðar á hendur Árna einkennileg. Hann hafði verið í fiskiróðri, lenti í hrakningum, og fékk erfiða lendingu "framar öðrum" sem róið höfðu þennan dag, svo að bátur hans hafði laskast. Þetta hafði skeð sama daginn og kona hans hafði synjað séra Árna bónar. Sannsögli sínu til staðfestu lagði lögréttumaðurinn fram vottorð frá Benedikt Halldórssyni sýslumanni í Hegranesþingi og fimmta lögréttumanns, auk fleiri frómra manna.

Þegar hér var komið snéri biskup sér að Árna og skoraði á hann að leggja fram málsbætur sér til varnar gegn áburði Sigurðar, en prestur kvaðst eins og áður, vera saklaus af öllum galdra áburði og engar vottfestar varnir hafa fram að færa, og myndi hlíta dómi stéttarbræðra sinna, hvort sem hann yrði harður eða vægur. Sumir hafa talið séra Árna hafa verið veikan á geði, jafnvel vitfirrtan, hvað þessa málsvörn varðar. En sennilegra er að hann hafi treyst á réttsýni kolleika sinna. Það þarf ekki að orðlengja það frekar, réttarhöld prestastefnunnar að Spákonufelli komust að þeirri niðurstöðu að séra Árni Jónsson skildi brenndur á báli. Árni átti þó einn möguleika á undankomu með svokölluðum tylftareiði, en það er eiður 12 málsmetandi manna um sakleysi hans á því sem á hann var borði. 

Árni virðist hafa ákveðið þegar í stað eftir dóminn að flýja austur á land, enda vandséð hverjir hefðu verið tilbúnir að sverja honum eið gegn þeim höfðingjum sem eftir lífi hans sóttust. Þjóðsagan segir að Árni hafi flúið einn, en aðrar sagnir segja að hann hafi farið með fjölskylduna alla og þau Ingibjörg hafi sett sig niður á Nesi við Loðmundarfjörð. Austurland hafði áður verið griðastaður þeirra sem sættu galdraofsóknum á Íslandi og er saga Jóns "lærða" Guðmundssonar um það eitt gleggsta dæmið. 

Sumarið 1680 var lýst eftir Árna sem óbótamanni á Alþingi. Lýsingin hljóðaði svo; „Lágur maður, herðamikill, dökkhærður, brúnasíður, dapureygður, svo sem teprandi augun, með ódjarfIegt yfirbragð, hraustlega útlimi, mundi vera um fimmtugsaldur". Þetta ár fer Árni til Englands, sennilega vegna þess að þar hafði bróðir hans, Þorsteinn, sest að og hefur hann sjálfsagt ætlað að leit ásjár hjá honum, en óvíst er hvort fundum bræðranna hefur borið saman. Hann á að hafa skrifað heim, því í Mælifellsannál er ömurlegum árum Árna í Englandi lýst með þessum orðum: "Árið eftir skrifaði séra Árni til Íslands og segist eiga örðugt að fá sér kost og klæði í Englandi, því það tíðkanlega erfiði sé sér ótamt, og andaðist hann þar ári síðar (þ.e.1861)."

Þegar þessar hörmungar dynja á presthjónunum á Hofi standa þau á fimmtugu og börnin eru fimm, öll innan við tvítugt. Það má ljóst vera að hjónin hafa verið dugmikil og hafa átt talsvert undir sér efnalega, því það hefur ekki verið heglum hent að taka sig upp, flytjast þvert yfir landið með stóra fjölskyldu, og koma upp nýju heimili. Hafi einhverjum dottið í hug að Árni hafi verið veikur á geði eða sýnt af sér heigulshátt þegar hann flúði til Englands, þá má benda á hvernig fór fyrir Stefáni Grímssyni, sem fór á bálið 1678, ári áður en Árni hlaut sinn dóm, gefið að sök að hafa borið glímustaf í skó sínum ásamt því að eyðileggja nit í kú. Var sérstaklega til þess tekið við þau réttarhöld að Stefán og Árni þekktust, enda málatilbúnaðurinn gegn Stefáni m.a, komin frá Jóni Egilssyni, sama lögréttumanni og fór fyrir máltilbúnaði á hendur Árna. Hver rótin var að aðförinni að séra Árna er ekki gott að geta til um, en ekki er ólíklegt að hún hafi verið fjárhagslegs eðlis.

Ingibjörg virðist hafa haft bolmagn til að koma sér og börnum sínum vel fyrir á Austurlandi og má því ætla að þau hjón hafi verið vel stæð þegar þau flýðu Norðurland. Þuríður dóttir hennar bjó á Nesi í Loðmundarfirði. "Haldin ekki síður göldrótt en móðir hennar", segir Espólín. "Þótti væn kona og kvenskörungur", segir Einar prófastur. Synir hennar voru Jón og Oddur, sá sem Galdra Imbu ætt er við kennd. Um þau Jón og Margréti er fátt vitað, bæði sögð fædd 1660 eins og Þuríður. Gísli varð bóndi í Geitavíkurhjáleigu, Borgarfirði. "Þótti undarlegur, fáskiptin og dulfróður", segir Einar prófastur. Þjóðsögur Sigfúsar greina frá Jóni "Geiti" Jónssyni sem var galdramaður í Geitavík og á að hafa verið sonarsonur Ingibjargar og Árna gæti þess vegna verið að þeir bræður Gísli og Jón hafi báðir alið manninn í Geitavík, því ekki er vitað til að Gísli hafi átt afkomendur. Gunnar varð prestur á Stafafelli í Lóni, síðar á Austari-Lyngum í V-Skaftfellssýslu. Gunnar var borinn galdri líkt og faðir hans, en bar það af sér með eiði 3. júní árið 1700. Hafði hann þá misst hempuna um tíma bæði vegna þessa og barneignar. Þegar hann hafði hreinsað sig af galdraáburðinum, var honum veitt uppreisn og voru honum veitt Meðallandsþing árið 1700.

Galdra orðið fylgdi Ingibjörgu og afkomendum út yfir gröf og dauða, og lifir enn í þjóðsögunni. Samt er ekki vitað til að Ingibjörg Jónsdóttir hafi nokkru sinni verið ákærð fyrir galdur og fáar þjóðsögur sem greinir frá göldrum hennar á Norðurlandi. Hún leitaðist samt við að hreinsa sig af galdraáburði líkt og sjá má í Alþingisbókum árið 1687. Þar er pistill; "Um frelsiseið Ingibjargar Jónsdóttur úr Múlaþingi. Var upp lesin erleg kynning þeirrar frómu og guðhræddu dandikvinnu Ingibjargar Jónsdóttur, sem henni hefur verið af mörgum góðum manni, bæði norðan og austan lands, út gefin um hennar erlegt framferði. Og eftir því að trúanlega er undirréttað af valdsmanninum Bessa Guðmundssyni, að hér nefnd kvinna beri þunga angursemi, sökum þess henni hafi ei leyft verið að ná frelsiseiði mót því galdraryktis hneykslunar aðkasti, er hún þykist merkt hafa viðvíkjandi fjölkýnngisrykti, þar fyrir, svo sem ráða má af hennar vitnisburða inntaki, að stór nauðsyn til dragi, samþykkja lögþingismenn, að velnefndur sýslumaðurinn Bessi Guðmundsson henni frelsiseiðsins unni, svo sem hann með góðra manna ráði og nauðsynlegu fortaki fyrirsetjandi verður." (Alþingisbækur Íslands, 1912-90: VIII, 154-55).

Dylgjurnar um galdrakukl Ingibjargar virðast ekki eiga sér aðra stoð í opinberum gögnum en í þeim frelsiseið sem hún fær tekin fyrir á Alþingi. Þá er Ingibjörg 57 ára gömul,ekki hef ég rekist á hversu gömul hún varð, og virðist frelsiseiður hennar vera síðustu opinberu heimildir um hana.

Þjóðsagan segir að þegar Galdra-Imba lá banaleguna, bað hún að taka kistil undan höfðalagi sínu og kasta honum í sjóinn, en lagði blátt bann við því að hann væri opnaður. Maður var sendur með hann og var lykillinn í skránni. Hann langaði mikið til þess að forvitnast um hvað væri í kistlinum, og gat ekki á sér setið, og lauk honum upp. En þá kom í ljós, að í honum var selshaus, sem geispaði ámátlega framan í manninn, sem þá varð hræddur og fleygði kistlinum í sjóinn eins fljótt og hann gat. Nokkru síðar dó maddaman.

Samkvæmt þjóðsögunum er því nokkuð ljóst að það hefur gustað af Ingibjörgu og afkomendum hennar á Austurlandi. Sigfús Sigfússon getur þess, að eftir að Imba var öll þá hafi Þuríður látið flytja hana frá Dallandi í Húsavík yfir á kirkjustaðinn Klyppstað í Loðmundarfirði. Hann segir að gamlir menn hafi lengju vitað af leiði Galdra-Imbu með hellu ofan á, sem hún sagði fyrir um að þar skildi látin þegar hún létist. Sigfús endar galdraþátt sinn um Imbu á orðunum "Margt og myndarlegt fólk er komið af þeim mæðgum á Austurlandi".

 

 

Heimildir;

Þjóðsagnasafn Sigfúsar Sigfússonar

Þjóðsögur Ólafs Davíðssonar

Íslendingabók

Prestasögur 4 / Oscar Clausen

Galdra-Imba / Indriði Helgason

Galdra-Imba / Wikipedia

Þjóðfræði 

Galdur, fár og geimvísindi

Það er sagt að galdur sé andstæðan við vísindi, svona nokkurskonar bábiljur á meðan vísindin byggi á því rökrétta. Því séu þeir sem trúi á galdur draumórafólk í mótsögn við sannleik vísindanna.

Svo hafa þeir alltaf verið til sem vita að galdur byggir á hávísindalegum lögmálum sem hafa mun víðtækari tengingar en rökhyggjan, s.s. krafta náttúrunnar, traustið á æðri mætti og síðast en ekki síst vissunni fyrir eigin getu við að færa sér lögmálin í nyt.

Ef sönn vísindi væru einungis rökhyggja sem byggði á því sem þegar hefur verið reynt, væru þau þar að leiðandi eins og sigling þar sem stýrt er með því að rýna í straumröst kjölfarsins. Þá nýta þau fortíðar staðreyndir sem ná ekki að uppfylla þrána eftir því óþekkta. Þannig vísindi munu aðeins færa rök gærdagsins á meðan þau steyta á skerjum og missa af draumalöndum sem framundan eru vegna trúarinnar á að best verði stýrt með því að rýna í kjölfarið.

Um miðjan áttunda ártug síðustu aldar tók það um ár fyrir geimförin Víking 1 og 2 að komast til Mars, lögðu þau af stað frá jörðu 1975 og lentu á Mars 1976. Mun lengri tíma tekur að fá úr því skorið hvort líf gæti verið á rauðu plánetunni og það eru ekki nema örfá ár síðan að almenningi voru birtar myndir frá ökuferð þaðan. NASA sendi svo Voyager nánast út í bláinn 1977 til að kanna fjarlægustu plánetur í okkar sólkerfi. Og fyrir nokkrum árum komst hann þangað, sem að var stefnt fyrir áratugum síðan, vegna þess að markmiðið var fyrirfram skilgreint úti í blánum.

Nýlega voru kynntar niðurstöður geimvísindamanna sem höfðu fundið sólkerfi sem hafi plánetur svipaðar jörðinni, þar sem talið er að finna megi líf. Plánetur sem eru þó í tuga ljósára meiri fjarlægð en en þær fjarlægustu í okkar sólkerfi þangað sem Voyager komst nýlega. Með tilliti til vísindalegra mælieininga s.s. ljóshraða og fjarlægðar er ekki nema von að spurningar vakni um hvernig geimvísindamenn komust að þessari niðurstöðu úr fjarlægð sem fyrir örfáum árum síðan var sögð taka mannsaldra að yfirvinna, jafnvel á ljóshraða.

Það þarf að láta sig dreyma eða detta í hug töfrandi skáldskap, nokkurskonar galdur, til að skýra hvernig fjarlægðir og tími er yfirunninn geimvísindalega. Þá er líka skýringin einföld; tíminn er mælieining sem vanalega er sett framan við fjarlægðina að takmarkinu, með því einu að setja þessa mælieiningu aftan við fjarlægðina þá er hægt að komast án þess að tíminn þvælist fyrir, hvað þá ef bæði fjarlægðin og tíminn eru sett fyrir aftan takmarkið.

Þannig draumkennda galdra virðast geimvísindamenn nota við að uppgötva heilu sólkerfin og svartholin í órafjarlægð. En þarna er hvorki um að ræða skáldskap né rökfræði, samt sem áður fullkomlega eðlilegt þegar haft er í huga að tíminn er ekki til nema sem mælieining. Það sama á við um fjarlægðina sem gerir fjöllin blá með sjónhverfingu.

Sjónhverfingar mælieininganna má best sjá í peningum sem eru mælieining á hagsæld. Síðast kreppa íslandssögunnar stóð yfir í góðæri til lands og sjávar, ekkert skorti nema peninga sem eru nú orðið aðallega til í formi digital bókhaldstalna.

Allar mælieiningar búa við þau rök að verða virkar vegna þess samhengis sem við ákveðum þeim. Það dettur t.d. engum í hug að ekki sé hægt að byggja hús vegna skorts á sentímetrum, en flestir vita jafnframt að sentímetrar eru mikið notuð mælieining við húsbyggingar. En varla er hægt að byggja hús nú til dags ef peninga skortir þó nóg sé til af byggingarefni, vinnuafli og sentímetrum.

Svo lengi sem við samþykkjum hvernig með mælieiningarnar skuli farið þá verður okkar veruleiki byggður á þeim, rétt eins og víst er að tveir plús tveir eru fjórir, eða jafnvel verðtryggðir 10, svo lengi sem samkomulagið heldur.

Þeir sem á öldum áður fóru frjálslega með viðurkenndar mælieiningar voru oftar en ekki, rétt eins og nú litnir hornauga, jafnvel ásakaðir um fjölkynngi eða fordæðuskap. Hvoru tveggja eru gömul íslensk orð notuð yfir galdur. Fjölkynngi má segja að hafi verið hvítur galdur þar sem sá sem með hann fór gerði það sjálfum sér til hagsbóta án þess að skaða aðra. Fordæðuskapur var á við svartan galdur sem var ástundaður öðrum til tjóns. Síðan voru lögin notuð til að dæma, og viðurlögin voru hörð.

Nú á tímum er auðvelt að sjá að mælikvarðar laganna sem notaðir voru til að brenna fólk á báli vegna galdurs voru hinn raunverulegi fordæðuskapur. En það var ekki svo auðvelt að sjá galdrabrennurnar í því ljósi á þeim tíma sem mælikvarðar galdrafársins voru í gildi. Rétt eins og nú á tímum eru tölur með vöxtum og verðbótum viðurkenndar sem mælikvarði á hagsæld, burt séð frá dugnaði fólks og hagfelldu árferði, ef reglum mælistikunnar er fylgt. 

Ofsóknir með tilheyrandi galdrabrennum hófust hér á landi árið 1625, og er 17. öldin stundum kölluð brennuöldin, en talið er að 23 manneskjur hafi þá verið brenndir á báli. Þetta gerðist næstum hundrað árum eftir að galdraofsóknirnar í Evrópu náðu hámarki. Þar með hófst skelfilegt tímabil fyrir fjölfrótt fólk þegar þekking þess var lögð að jöfnu við galdra. Tímabil þetta er talið hafa náð hámarki með þremur brennum í Trékyllisvík á Ströndum en síðasta galdrabrennan á Íslandi fór fram árið 1683 Arngerðareyri í Ísafjarðardjúpi.

Því hefur verið haldið fram í seinni tíð að geðþótti og fégræðgi valadamanna hafi verið orsök galdrabrenna á Íslandi, en ekki almanna heill. Þorleifur Kortsons sýslumaður í Strandasýslu átti þar stóran hlut að máli umfram aðra valdsmenn, þó er þessi neikvæðu mynd af honum ekki að finna í ritum samtímamanna hans. Hvort þeir hafa haft réttara fyrir sér en þeir sem stunda seinni tíma fréttaskíringar sem gera hann að meinfisum  fjárplógsmanni fer eftir því við hvað er miðað. Þorleifur átti til að vísa málum aftur heim í hérað og krefjast frekari rannsóknar ef honum fannst rök ákærunnar léleg. Röksemdir Þorleifs breytir samt ekki þeim mælikvarða að hann er sá íslenski valdsmaður sem vitað er að dæmdi flesta á bálið.

Fyrsti maðurinn á Íslandi sem var sannanlega brenndur fyrir galdur var Jón Rögnvaldsson, var hann brenndur fyrir kunnáttu sína með rúnir. Stórhættulegt var að leggja sig eftir fornum fræðum, hvað þá að eiga rúnablöð eða bækur í fórum sínum, sem og að hafa þekkingu á grösum til lækninga, en slíkt bauð heim galdragrun.

Hin fornu fræði, sem í dag eru talin til bábilja, sem var svo viðsjálfvert að þekkja á 17. öldinni voru á öldum þar áður talin til þekkingar. Í fornsögunum má víða lesa um hvernig fólk færði sér þessa þekkingu í nyt. Eru margar frásagnir af þeim fræðum hreinasta bull með mælikvörðum nútímans. Nema þá kannski geimvísindanna.

Egilssaga segir frá þekkingu Egils Skallagrímssonar á rúnum og hvernig hann notaði þær í lækningarskyni þar sem meinrúnir höfðu áður verið ristar til að valda veikindum. Eins notaði hann þessa þekkingu sína til að sjást fyrir sér til bjargar í viðsjálu.

Grettissaga segir frá því hvernig Grettir var að lokum drepinn út í Drangey með galdri sem flokkaðist undir fordæðuskap og sagan segir líka hvernig sá sem átti frumkvæðið af þeim galdri varð ógæfunni að bráð með missi höfuðs síns.

Færeyingasaga segir frá því hvernig Þrándur í Götu beitti galdri til að komast að því hvað varð um Sigmund Brestisson og lýsir hvernig hann leiddi fram þrjá menn til vitnisburðar sem höfðu verið myrtir.

Í Eiríkssögu rauða segir frá Þorbjörgu lítilvölvu, sem sagan notar orðið "vísindakona" yfir, þar sem hún breytir vetrarkulda í sumarblíðu. Þetta gerði Þorbjörg vísindakona á samkomu sem líst er í sögunni, sem tilkomu mikilli skrautsýningu með hænsnafiðri og kattarskinni svo áhrifin yrði sem mest. Þar voru kyrjaðar varðlokur sem þá var kveðskapur á fárra færi, svona nokkurskonar Eurovision.

Allar sagnir af galdri bera það með sér að betra er að fara varlega þegar hann er við hafður, því fordæðuskapur þar sem vinna á öðrum mein kemur undantekningalaust til með að hitta þann illa fyrir sem þeim galdri beitir. Hins vegar má sega að fjölkynngi hafi oft komið vel og til eru heimildir um fólk sem slapp við eldinn á brennuöld vegna kunnáttu sinnar. Má þar nefna heimildir tengdar Jóni lærða Guðmundssyni og Ingibjörgu Jónsdóttur Galdra Imbu.

Nú á tímum er gengið út frá því að snilli mannsandans sé hugsunin, sú sem fer fram í höfðinu. Á meðan svo er þá er rökfræðin oftast talin til hins rétta og ekki rúm fyrir bábiljur. Jafnvel þó svo að rökfræðin takamarki okkur í að svara sumum stærstu spurningum lífsins, líkt og um ástina, sem seint verður svarað með rökum.

Áskoranir lífsins eru náttúrulega mismunandi eins og þær eru margar, sumar eru rökfræðilegar, á meðan öðrum verður ekki svarað nema með hjartanu. Svo fjölgar þeim stöðugt nú á 21. öldinni, sem þarfnast hvoru tveggja.

Það er sagt að heilinn ráði við 24 myndramma á sekúndu sem er ekkert smáræði ef við búum til úr þeim spurningar sem þarfnast svara. Svo er sagt að við hvert svar verði til að minnsta kosti tvær nýjar spurningar. Upplýsingatækni nútímans ræður við, umfram mannsheilann, milljónir svara sem býr til síaukinn fjölda spurninga á sekúndu. Þannig ætti hver viti borinn maður að sjá að rökhugsun mannsins ein og sér er ofurliði borin.

Því er tími innsæisins runnin upp sem aldrei fyrr. Þess sem býr í hjartanu, því hjartað veit alltaf hvað er rétt. Nútíma töframenn vita að galdur felur í sér visku hjartans við að koma á breytingum í hugarheiminum, sígilda visku Gandhi þegar hann sagði "breyttu sjálfum þér og þú hefur breytt heiminum".

Fólk á brennuöld gat verið sakað um galdur fyrir það eitt að fylgja innsæinu opinberlega. Langt fram eftir síðustu öld fann hinsegin fólk sig knúið til að vera í felum vegna fordóma ef það opinberaði hjarta sitt.

Galdur sem fjölkynngi er byggður á margþættri vísindalegri greind, á tónum mannsandans þegar hann hefur slitið sig úr viðjum tíðarandans til að njóta töfra tímaleysisins og verður því sjaldnast sýnilegur með mælikvörðum samtímans, því ef svo væri gengi fjölkunnáttan oftar en ekki í berhögg við lög fordæðunnar.

 

 

Ægishjálmur þrjú - kálgarður og gullabú.

Því hefur stundum flogið fyrir á þessari síðu, að maðurinn sé helst með sjálfum sér þegar mætt er í þennan heim sem ómálga barn.  Svo sé von til þess að komast aftur til sjálfs sín þegar komið er þangað sem er kallað út úr heiminum, s.s. slefandi gamalmenni sem hefur ekki endilega tengsl við þá stund sem dagatalið sýnir.  Þó ber þess að gæta að þær eru fleiri en ein útgönguleiðirnar til sjálf sín, mismunandi gáfulegar þó, t.d. var sú útgönguleið sem ég sannreyndi á yngri árum ekki vænleg þ.e. í gegnum glerið á flöskubotni.

"En sjáðu samt hvað þetta er fallegt Maggi" sagði hún Matthildur mín við mig í haust þegar við komum í okkar fyrr um heimabæ.  Það er reyndar flest fallegt á Djúpavogi hjá þeim sem slitu þar barnskónum og ekki síður hjá þeim sem lifðu þar sín manndómsár.   Ég sá nefnilega ekki fegurðina alveg á augabragði enda þarf að vera hægt að ferðast á ljóshraða fram og aftur um allan tíma til þess átta sig á öllu því sem Matthildi þykir fallegt.  Þarna blöstu við leggur, skel og kjálki úr sviðakjamma í skjóli við sinubrúska fyrir norðanátt sem gerði öldutoppana hvíta á Berufirðinum.  En það þurfti ekki mikla rannsóknarvinnu til að sjá að þarna hafði barnsálin búið vel að sínu gullabúi þannig að blessaðir málleysingjarnir nutu góðs af fyrir norðanblæstrinum sem barst frá landshlutanum þar sem búsmalinn snjóaði í kaf vindasama september daga.  Þessi fegurð hefði svo sem ekki átt að þurfa að vefjast fyrir mér eitt augnablik, því oft hafði ég skoðað með henni Matthildi minni á álíka fjársjóði. 

Þegar við fluttum úr fjölbýli Grafarvogsins í Egilsstaði var meiningin að koma sér aftur upp gullabúi eins og á Djúpavogi, jafnvel með sinubrúskum í kringum veggi einbýlis.  Því voru margir kvöldrúntarnir farnir um byggingalendur góðærisins til að skoða það nýjasta í gullabúagerð.  En flestir bíltúrarnir enduðu með því að fara framhjá flottasta hverfinu í bænum.  Þetta hverfi stendur venjulega sumarlangt skammt frá Eyvindaránni og er kallaður starfsvöllur af lærðum.  Þarna fá blessuð börnin hamar, nagla og spýtur til að byggja sínar draumahallir.  Í stað þess að þurfa að slá sinuakurinn sumarlangt höfðu þau komuð sér upp Edengarði inn á milli draumahallanna, sem hafði að geyma gulrætur, hvítkál og spínat o.fl., kallað skólagarðar á fagmálinu.  Þarna mátti sjá að það vafðist ekkert fyrir barnsálinni að bæta herbergi hvað þá heilli hæð við draumahöllina.  Reglugerðafarganinu ekki fyrir að fara frekar en í Kristjaníu og allsnægtirnar við útidyrnar.

"Ég hlusta á Zeppelin og ferðast aftur í tímann..." söng kóngurinn í denn og endaði sönginn á "...svartur Afgan drauma minna ég sakna".  Eins og svo oft hitti Bubbi þráðbeint í hjörtu mannanna með þessu ljóði.  Það þarf ekki að muna nema upphafið og endinn til að lifa töfrana. Það þarf ekki einu sinni að fíla Zeppelín hvað þá hafa prófað svartan Afgan.  Lykillinn að hjartastöðinni er ferðalag augnabliksins aftur í tímann þar sem framtíðardraumanna er saknað.  Yfir öllum þessum töfrum hafa börnin að ráða þegar þau hlúa að legg og skel, eða byggja kofana sína í kálgarðinum. Jafnvel þegar það er gert undir faglegu eftirliti starfsvallarstjórans í skólagarðinum.  En eftir það fara þau mörg hver að sakna drauma sinna og ferðast aftur í tímann til að grennslast fyrir um hvar þeim var stolið.  Nema hægt sé að halda þeim kirfilega uppteknum við að halda jafnvægi á línunni.  Svo uppteknum að jafnvel þyki orðið eðlilegt að borga fyrir það að hlaupa með síauknum hraða á sama stað á færibandinu í World Class og þá eins gott að sleppa því að líta til hliðar ef ekki á illa að fara.

Ég kom inn á það um daginn að sennilega væri ægishjálmurinn alþjóðlegt tákn sem hefði verið til á meðal manna alla tíð.  Lykilinn af töfrum hans mætti kannski finna á stúkufundum frímúrara því það væri ýmislegt sem benti til að þeir hefðu yfir þeim verkfærum að ráða sem opnuðu helga rúmfræði.  Frekar en að taka mér frí frá múrverki og reyna að fá inngöngu á stúkufundi spurði ég Búddamunkinn bróðir minn um það hvaða hlutverki ægishjálmurinn gegndi hjá þeim Búddunum.  En þar gengur hann undir nafninu Darmhahjól.  Bróðir sagði að Darmha þýddi vernd á Búddísku, vernd hugans, nánar tiltekið þess huga sem hjartastöðin hefur að geyma og er meðfæddur við komuna í þennan heim.  Íslenski formáli ægishjálmsins á semsagt fullkominn samhljóm í Búddísku; "Fjón þvæ ég af mér fjanda minna, rán og reyði ríkra manna". 

Það er með hjartanu sem við höfum aðgang að alheiminum, hinni miklu sameiginlegu vitund.  Það er með þeim huga sem hægt er að ferðast fram og aftur um tímann á einu augnabliki til að finna fjársjóðinn sem við eitt sinn áttum.  það er með hjartanu sem við höfum aðgang að öllum tímum, hverri hugsun, allri vitneskju sem þessi heimur býr yfir.  Reyndar kom það fram í Völsungu þegar Sigurður snæddi hjarta Fáfnis þá sögðu fuglarnir honum hvar hann gæti fundið framtíðar sögur.  En það varð Sigurði Fáfnisbana að aldurtila að meta veraldlegan fjársjóðinn meira en hjartað.  Þegar hann reið vafurlogann fyrir annan mann í þeim tilgangi að blekkja  Brynhildi sem hann hafði heitið ævarandi tryggð, sveik hann ekki einungis Brynhildi heldur líka hjarta sitt fyrir gullið í fársjóðnum sem hafði ægishjálm að geyma, þann sem Loki hafði stolið af dvergnum Andvara við fossinn í Dvergheimum.

Eins og maðurinn sagði; þá ert þú kominn í þennan heim til að vera þú sjálfur og það er enginn annar betri í því að vera þú, en þú sjálfur.  Til þess hefurðu hjartað að vísa veginn, það er hjartað sem býr yfir mættinum til að ferðast um rúm og tíma til að nálgast alla þá visku sem fyrirfinnst.  Eða eins og meistarinn orðaði þegar hann útlistaði mikilvægi óttalauss hjarta "Í húsi föður míns eru margar vistarverur".

 

Ægishjálmur II - launhelg vé.

 

Undarlegir hafa þeir verið draumar mínir upp á síðkastið.  Hef í þeim átt samtöl fram og aftur í tímann, setið í laufskála suðrænnar hitabeltiseyju staðsettum undir íslenskum frystihúsvegg með gjálfrandi ölduna undir gisnu gólfinu sem merlaði ljósbrotum sólarinnar upp um hrímaða veggi laufskrúðsins.  Tekið þaðan á loft út yfir himin og haf, flogið yfir bernskustöðvar þar sem upp fyrir mér rann að nú var ég í flugvél drauma minna sem við pollarnir smíðuðum á hæðinni í denn.  Eftir að tímavélin sú var komin á flug er allt mögulegt og lítill vandi að vita hvernig það er að ferðast hraðar en hljóðið þráðbeint upp til skýanna og þaðan á ljóshraða út til stjarnanna. 

Heimarnir sem við upplifum í vöku og draumi eru í reynd jafn sannir, því báðum tilfellum upplifum við tilveruna.  Munurinn á þessum tveimur tilverustigum er að upplifanirnar verða til vegna næmni mismunandi stöðva okkar innra sjálfs.  Draumaheimurinn varir einungis jafnlengi og draumurinn á meðan vökuheimurinn á sér síendurtekið framhald.  En jafnvel í vöku kemur sumt þannig að hvorki verður að því orðum komið, né það skynjað með skilningsvitunum fimm.  Eina skynjunin er tilfinning hjartans. 

Til að reyna að skýra þetta nánar ætla ég að segja frá því þegar ég keyrði fram á norsku þjóðarsálina á förnum vegi núna í hauslitunum.  Þegar ég stoppaði fór út úr bílnum til að taka myndir af litasinfóníunni sem fyrir augu bar mætti rúllubaggi, kyrrðin, fuglasöngur, blær sem bylgjaði grasið í síðdegissólinni og baulið í belju heima við bæ.  Þarna var hún þá allt um kring, undir, yfir og á milli loftlínanna sem flutti rafmagnið um sveitina.  Það að finna fyrir þessari sál svona óvænt og óumbeðið má einna helst líka við nærveru kærleiksríkrar ömmu, nema hvað þarna var amma ung og ég komin yfir fimmtugt.  Sem passar náttúrulega ekki alveg á línuna, því amma var ekki amma þegar hún var ung og ég ekki orðinn gráhærður. En betri skýringu hef ég ekki haldbæra með orðum á því þegar allur tími stendur ljóslifandi í einu augnabliki og maður heilsar heilli þjóðarsál.

Ég gaf það í skin hérna um daginn að til þess öðlast skilning á uppruna ægishjálms þurfi að fara alla leið út til stjarnanna.  Svo stór sé uppruni hans að hann sé hvorki það sem fram kemur í goðafræðinni, þ.e. sá verndargripur sem gaf Sigurði máttinn til að bana Fáfni né íslenskur galdrastafur.  Eins var ég búin að rekast á að hann gæti allt eins verið ættaður austan úr Asíu, að á Indlandi væri svipað tákn brúkað gegn neikvæðni og illsku.  Í haust fékk ég svo óvænta staðfestingu á Asíu upprunanum.  Þannig er að á hæðinni fyrir neðan býr fólk frá Pakistan.  Í haust þurfti að endurnýja baðherbergið í íbúðinni þeirra, á meðan fengu þau aðgang að mínu.   Ég þarf varla að taka það fram að ég naut góðs af þessu.  

Kvöld eitt kom Roomi upp á stiga skörina til að færa mér heitt te frá frúnni, honum varð starsýnt á ægishjálm sem ég hafði um hálsinn og spurði forviða "hvar fékkstu þetta" áður en ég náði að svara hafði hann kallað á frúna til að sýna henni þessi stórmerki.  Sjáðu hvað hann er með um hálsinn sagði hann, hún leit snöggvast á gripinn og fór svo með hraði niður stigann.  "Þetta tákn er líka til hjá okkur" sagði hann "en hvað merkir það hjá þér?"  Ég sagði honum það sem ég vissi um merkinguna og að talið væri að þetta væri gömul rún komin aftan úr norrænni goðafræði sem víkingarnir hefðu ástundað.  Hún hefði fundist í gamalli íslenskri bók á 19 öld, "ja svo, eru þá líka víkingar á Ísland" spurði Roomi.  Þegar ég ætlaði að fara að fá uppgefið hjá honum hvaða merkingu hann legði í þetta tákn eyddi hann samtalinu.

Eftir að hafa leitað uppruna ægishjálmsins nú um nokkra hríð vegna þess að mér fundust upplýsingarnar sem um hann voru gefnar á alheimsnetinu vera af skornum skammti hef ég komist að því að alheimsnetið er einn allsherjar ægishjálmur.  Hann hafi alltaf verið til og rétt eins og í sögunni um Sigurð Fáfnisbana þá tilheyri hann fjársjóði sem er kominn enn lengra að en norræn goðafræði.  Hann virðist vera til í öllum menningarheimum sem hið átta arma sólarhjól oftast sem verndarstafur gegn ágangi hins ágjarna, samanber íslensku forskriftina; "Fjón þvæ ég af mér fjanda minna rán og reiði ríkra manna". 

Til eru hugmyndir um að átta arma verndarstafurinn eigi uppruna sinn aftan við alla vísindalega viðurkennda menningarheima.  Hann sé arfur úr fjársjóði sem kemur frá gullöld Atlantis jafnvel alla leið úr paradísargarðinum Eden.  Síðar hafi hann dreifst í áttirnar fjórar og varðveist í þeim menningarheimum sem ríktu þar, s.s. goðafræðinni í norðrinu, menningu frumbyggja í suðrinu, Buddhisma í austrinu, Kristni í vestrinu svo fátt eitt sé upp talið.  Þetta má sjá á þeim táknum sem þessir menningarheimar skarta, s.s. stærsta sýnilega tákni Vadilkansins í Róm, tímahjóli Mayana, Darmha hjóli Buddhismans og ægishjálmi Goðafræðinnar.

En hvers vegna er þetta tákn hjúpað dulúð og galdri svo mögnuðum að kaþólsku kirkjunni þótti jafnvel ástæða til að brenna fólk á báli vegna gruns um samskipti við myrkrahöfðingjann byggi það yfir þekkingu táknsins? 

Þess má geta sér til að þar séu völd höfuð orsakavaldurinn eða "Fjón ríkra manna".  Ægishjálmurinn er nefnilega vegvísir á hina mörgu heima sem manneskjan býr að.  Í norrænu goðafræðinni voru heimarnir a.m.k. níu þ.e. Miðgarður sem var jörðin, Ásgarður heimkynni Goðana, Jötunheimar, Dvergheimar, Eldheimar, Helja, Vindheimar, Álfheimar og Huliðsheimar.  Kaþólsku kirkjunni tókst að afnema vísdóm goðafræði norðursins og gera heimana sem almenningi stóðu til boða þrjá, þ.e. jarðlífið, himnaríki og helvíti.  Það sama átti við menningarheim suðursins, visku hans var því sem næst eytt um leið og menningu indíána Ameríku.  Bæði víkingar og indíánar voru stimplaðir hryðjuverkamenn síns tíma sem þarf ekki að koma á óvart þegar litið er til þess stríðs sem nú er háð gegn hryðjuverka ógn sem sögð er steðja af menningu austursins.

Ægishálmur hefur hin fullkomnu hlutföll lífsins blóms.  Hann er því sennilega ættaður úr helgri rúmfræði eða það sem kallað er sacred geometry, stundum fingrafar Guðs.  Þessi stærðfræði er í raun einföld í praxis en hefur verið haldið til hlés fyrir almenningi.  Fjársjóð hinnar helgu stærðfræði má hvarvetna finna ef maður aðeins hefur lykilinn.  Það hefur því verið "Fjón" ráðandi afla í gegnum tíðina að halda þessum lykli innan sinna fjárhirslna og er enn ef marka má námskrár menntastofnanna ríkisins sem kenna það umfram kaþólsku kirkjuna að heimurinn sé helst jarðlífsins hagvöxtur þeim Mammon til dýrðar sem kallast í daglegu tali markaðsöfl og hamra járnið í gegnum marggjaldþrota imbakasann sem telst vera öryggistæki í almannaþágu.  Meira að segja kaþólsku kirkjunni þótti ekki ráðlegt að taka himnaríki alveg út í einum áfanga en setti samt helvíti til mótvægis til að hafa allt undir control.

Það má því með réttu segja að Fáfnir gang aftur á öllum tímum.  En svo merkilegt sem það er þá má finna verkfærin til að smíða lykil af hinni helgu rúmfræði í táknum félagskapar sem kennir sig við starfsheiti mitt.  Án þess að ég ætli að halda því sérstaklega fram að frímúrara sitji stilltir á stúkufundum teiknandi ægishjálma helgrar rúmfræði þá er það með hana eins og þjóðarsálina það er tilfinningin sem gefur skynjunina.  Er von að spurt sé hvers vegna er heilög rúmfræði ekki kennd í skólum?

 

 

  Íslenska útgáfan af ægishjálmi sem fannst á 19. öld.

  Ægishjálmur Maya indíána.

  Átta arma Darmha hjól Buddha.

  Torgið fyrir framan St. Péturs kirkjuna í Róm.

Lífsins blóm hinnar helgu rúmfræði.

 

Ægishjálmur - lengra að kominn en Goðin og Darwin æðstiprestur.

 

Fyrir nokkrum mánuðum barst mér sérkennileg sending hingað á 69°N.  þetta voru tveir píramídar hlaðnir dularfullri orku komnir alla leið úr heimsálfunni "down under".  Frá þessu greindi ég í bloggi "Organite og orkuflögur" stuttu eftir að þeir bárust.  Það sem síðan hefur gerst er um margt merkilegt og mörgu varla hægt að segja frá nema eiga það á hættu að vera talinn snarruglaður.  En þær leiðbeiningar fylgdu svo sem þessum organite píramídum að þeir gögnuðust þeim betur sem væru ekki alveg samkvæmt norminu.

Píramídarnir hafa vísað mér á undarlega heima þar sem ýmislegt kynngimagnað hefur átt sér stað.  Fyrir það fyrsta þá birtist hér fluga sama dag og þeir voru teknir úr umbúðunum.  Flugan sú hnitaði hringi í kringum þá á stofuborðinu en virtist auk þess eiga mikið erindi við okkur Matthildi mína með suði sínu, sem var þá hérna hjá mér í norðurhjara sólinni.  Jafnvel eftir að henni hafði verið vísað kurteislega út um stofugluggann og lokuð úti um tíma, þá kom hún inn með hálfu stærra erindi en áður þegar glugginn var opnaður næst. 

Eftir að Matthildur yfirgaf 69°N snemma í ágúst hélt flugan sig enn innandyra, hafði orðið sér úti um herbergi í hinum stafninum á risinu, en kom annað slagið út úr því til að spjalla og lét sig aldrei vanta ef ég var að bauka í eldhúsinu. Einu sinni heimsótti ég hana í herbergið sitt, opnaði gluggann eldsnöggt tókst að koma henni út og loka.  Þegar ég var svo á leiðinni eftir ganginum inn í stofu sem er í hinum stafninum fékk ég það á tilfinninguna að ég myndi mæta henni, þar sem ég var með opinn stofugluggann.  Það passaði hún var þegar komin inn og þusaðist með suði og vængjaslætti eftir endilöngu ganginum inn í sitt herbergi. 

Á þessum tíma fór ég í fjögurra daga vinnuúthöld norður í nes Finnanna.  Þó svo að ég hafi verið frekar ógestrisin við fluguna þá brást það ekki að hún fylgdi mér niður að útidyrunum til að kveðja  á mánudagsmorgnum og tók mér fagnandi á móti á fimmtudagskvöldum.  Þetta gerðist í tvær vikur en eftir það hvarf hún.  Sérfræðingar segja, en þess má finna stað einhverstaðar í sérfræðikverinu sem hefur hlotið löggildingu í fávisku fabrikkum ríkisins, að meðalaldur húsflugu sé sex vikur sem gæti hugsanlega skýrt hvarf hennar úr mínum híbýlum og jafnvel þessum heimi.

Einnig fékk ég um þær mundir sterkt hugboð að setja  fram hér á síðunni bloggið "Huliðsheimar og galdrastafir"  um ægishjálm, það væru tengsl á milli hans, píramídana og flugunnar.  Þetta blogg virtist kannski vera sett fram í hálfkæringi, en þegar ægishjálmur er annars vegar er betra að vera ekki með neinn hálfkæring.  Þetta var gert til að fiska upplýsingar um töfratáknið sem mér hefur verð hugleikið í gegnum tíðina og fannst lítið vera til um á alheimsnetinu.  Þetta blogg virtist kannski ekki skilaði miklu, en þó vísbendingu sem ég hef fylgt eftir og ætla m.a. að segja frá hérna á síðunni.  Að vísu er fyrirboðinn ekki hagstæður því þegar ég ætlaði að koma þessu frá s.l. fimmtudag læsti tölvan mig úti og það lengur en ég fluguna, kemst því ekki með nokkru móti í upplýsingarnar sem hún hefur að geima um ægishjálminn.  Ég varð að draga fram gömlu tölvuna sem er sjö ára forngripur, er því með nokkhverskonar morstæki hérna í loftkeytaklefanum miðað við nýjustu samskiptagræjur í netheimum og þar að auki að notast við mitt stopula minni.

Á wikibedia (alfræðiriti almennings)  segir svo frá ægishjálmi; "Ægishjálmur er gamall íslenskur galdrastafur sem er til í fjölmörgum gerðum og útgáfum. Hans er getið í Eddukvæðum, Sigurður Fáfnisbani bar Ægishjálm þegar hann sigraði drekann Fáfni á Gnitaheiði. Ægishjálmurinn er öflugur varnarstafur, bæði gegn öllu illu og einnig örugg vörn gegn reiði og yfirgangi höfðingja. Honum fylgir svohljóðandi formáli:

Fjón þvæ ég af mér

fjanda minna

rán og reiði

ríkra manna.

Það mætti kannski ætla að beinast lægi við að komast að töfrum ægishjálmsins með því að skoða þær vísbendingar sem koma fram í wikipedia úr goðafræðinni.  Eins og þar kemur fram á Sigurður Fáfnisbani að hafa borið hjálminn þegar hann drap drekann Fáfni, fara þessar upplýsingar víða um í netheimum.  Þannig að ég varð mér úti um Völsunga sögu en þar segir m.a. frá þvi þegar Reginn egnir Sigurð "síðasta Völsunginn" Sigmundsson til að vega Fáfnir bróðir sinn til fjár.  En Fáfnir hafði sér það til saka unnið að hafa myrt Hreiðmar föður þeirra Regins til að komast yfir gull sem hálfjötuninn Loki hafði stolið af dvergnum Andvara til að bæta Hreiðmari sonarmissi þegar Loki drap son hans Otur (bróðir þeirra Regins og Fáfnis) af misgáningi þegar Loki var á ferð með Óðni æðstum goða við Andvarafoss.

Reginn setti saman sverðið Gram fyrir Sigurð,  nokkurskonar ættargrip sem hafði hrokkið í tvo hluta í lokaorrustu Völsunga.  Síðan hvetur hann Sigurð til að grafa sér holu við vatnsból Fáfnis og stinga hann með sverðinu þegar hann skríður yfir holuna á leið sinni til vatnsbólsins.  Allt gengur þetta eftir, en á eftir drepur Sigurður einnig Reginn með sverðinu Gram þar sem þeir sitja að sumbli við að drekka blóð Fáfnis, voru þeir ekki einhuga um hvor þeirra ætti að éta hjartað.  Þetta gerir hann til að þurfa ekki að deila með honum fjársjóð Fáfnis.  Verður ekki annað séð af Völsunga sögu en fjársjóður Fáfnis hafi haft ægishjálminn að geyma. Á samtali Sigurðar og Fáfnis á banabeði Fáfnis kemur m.a.fram;

Eftir að Fáfnir hafði fengið banasár spurði hann m.a: "Hver eggjaði þig þessa verks eða hví léstu að eggjast? Hafðir þú eigi frétt það hversu allt fólk er hrætt við mig og við minn ægishjálm? Hinn fráneygi sveinn, þú áttir föður snarpan."

Sigurður svarar: "Til þessa hvatti mig hinn harði hugur, og stoðaði til að gert yrði þessi hin sterka hönd og þetta hið snarpa sverð er nú kenndir þú. Og fár er gamall harður ef hann er í bernsku blautur."-----

Einnig segir Fáfnir: "Heiftyrði tekur þú hvetvetna því er eg mæli. En gull þetta mun þér að bana verða, er eg hefi átt."

Sigurður svarar: "Hver vill fé hafa allt til hins eina dags, en eitt sinn skal hver deyja." -------

Enn mælti Fáfnir: "Eg bar ægishjálm yfir öllu fólki síðan eg lá á arfi míns bróður. Og svo fnýsti eg eitri alla vega frá mér í brott að engi þorði að koma í nánd mér og engi vopn hræddist eg og aldrei fann eg svo margan mann fyrir mér að eg þættist eigi miklu sterkari, en allir voru hræddir við mig."

Sigurður mælti: "Sá ægishjálmur, er þú sagðir frá, gefur fáum sigur því að hver sá er með mörgum kemur má það finna eitthvert sinn að engi er einna hvatastur."

Fáfnir svarar: "Það ræð eg þér að þú takir hest þinn og ríðir á brott sem skjótast, því að það hendir oft að sá er banasár fær, hefnir sín sjálfur." 

Eftir að Sigurður hafði afhöfðað Reginn;  "etur hann suman hlut hjartans ormsins en sumt hirðir hann. Hleypur síðan á hest sinn og reið eftir slóð Fáfnis og til hans herbergis og fann að það var opið, og af járni hurðirnar allar og þar með allur dyraumbúningurinn og af járni allir stokkar í húsinu, og grafið í jörð niður. Sigurður fann þar stórmikið gull og sverðið Hrotta, og þar tók hann ægishjálm og gullbrynjuna og marga dýrgripi. Hann fann þar svo mikið gull að honum þótti von að eigi mundi meira bera tveir hestar eða þrír. Það gull tekur hann allt og ber í tvær kistur miklar, tekur nú í tauma hestinum Grana. Hesturinn vill nú eigi ganga og ekki tjár að keyra. Sigurður finnur nú hvað hesturinn vill. Hleypur hann á bak og lýstur hann sporum og rennur sjá hestur sem laus væri."

Síðar í sögunni kemur ægishjálmurinn aftur til tals þegar Sigurður leitar til Brynhildar örlaganornar sinnar til að gefa sér heilræði.  En þegar Sigurður kemur á hennar fund og vekur hana spyr hún; "hvað svo var máttugt er beit brynjuna "og brá mínum svefni. Eða mun hér kominn Sigurður Sigmundarson er hefir hjálm Fáfnis og hans bana í hendi?" 

Svo mörg voru þau orð um ægishjálm, fimm sinnum er hans getið og ekki með nokkru móti hægt að ráða í það hvernig hann kemur að gagni.  Vísbendingin sem sem var gefin um að Sigurður Fáfnisbani hafði borði ægishjálm þegar hann banaði Fáfni reyndust því ekki réttar samkvæmt Völsungasögu.  Ægishjálmurinn kemur ekki meira við sögu en fjársjóður Fáfnis er síður en svo til gæfu því hver harmleikurinn af öðru ríður þar röftum uns Svanhildur dóttir Sigurðar Fáfnisbana er að lokum drepin með því að hleypt er á hana hestum og líkur með því sögu Völsunga. 

En til hvers er þá ægishjálmurinn sem sagður er vera máttugur verndarstafur sem m.a. færði Sigurði sigurinn yfir Fáfni og hvaðan kemur hann?

Eftir að hafa lagst í rannsóknir í netheimum báru þær mig fljótlega út til stjarnanna.  Ef drekinn Fáfnir hafði ægishjálminn að geyma í sínum fjársjóði þá getur hann allt eins verið mun eldri en norræn goðafræði.  Þegar ægishjálmur er teiknaður kemur margt upp í hugann, hann hefur jafn fullkominn hlutföll og þegar dropinn gárar vatnsflötinn.  Hann minnir á vegvísi og til eru hugmyndir um að hann hafi vísað á hina ýmsu heima norrænnar goðafræði, sé jafnvel útgáfa af Yggdrasill (lífsins tré).  Einnig minnir hann hann á stjörnu sem hefur það umfram festar aðrar að hafa átta arma.  Og ekki síður minnir hann á kaungulóravef sem beinir athyglinni að miðju vefsins, getur því verið vegvísir inn á við til sjálfshjálpar líkt og vísan í formála ægishjálmsins gefur til kynna, "Fjón þvæ ég af mér fjanda minna,,," ofv..