Mögnuð manía

Sinn er siðurinn í hverju landi. Um Færeyinga er stundum sagt að hjá þeim sé alltaf nægur tími og ef þeir verði dagþrota þá komi bara meiri tími á morgunn. Annað virðist eiga við um landann þar virðist máltækið „er á meðan er“ gilda í einu og öllu þegar tími er annars vegar.

Þetta Íslenska viðhorf má greina við að lesa bókina um Halaveðrið mikla. Í þessu aftaka veðri fórust 79 manns á Íslandi þ.a. 74 til sjós. Í bókinni kemur fram að togarinn Leifur heppni, sem fórst með allir áhöfn, var að veiðum eftir að veðrið var skollið á og þótti það eðlilegt því að hann var að afla. Eins segir frá því að áhöfnin á togaranum Jóni forseta hafi gert tilraun til að halda áfram veiðum eftir að veðrið gekk niður. Skipið var þá mikið laskað eins og allur togaraflotinn sem hafði verið á Halanum, og kominn var -eða á leið í land óhaffær.

Þegar ég var í Noregi upplifði ég svo þriðju útgáfuna af tímanum, en þar er hann þræl skipulagður, öfugt við okkur afleggjarana í Færeyjum og á Íslandi. Oft var ég spurður af vinnufélögum hvað ég ætlaði að gera um helgina og voru þá sportgöngutúrar umræðuefnið. Ég var aldrei með neitt plan og sagði þeim að það færi alveg eftir skýjafari þann daginn hvort ég færi upp á Gangsástoppinn eða Hinntindinn og aldrei þýddi neitt fyrir þá að fá þennan óskipulega Íslending með sér nema sama dag og sást til sólar.

Þessi munur á frændþjóðunum kom einu sinni til tals við Færeyska kunningjakonu, sem búið hefur á Íslandi mest alla ævi. Taldi ég að skýringin á muni þjóðanna lægi í því að á landinu bláa væri ekki hægt að skipuleggja neitt vegna veðurs og náttúruhamfara. Þess vegna stæðu hendur fram úr ermum á Íslandi þegar aflaðist. Hún sagði þetta ekki vera góða skýringu hjá mér því að Færeyingar væru bæði aflaklær og byggju við válind veður en þetta hamslausa æði væri samt ekki inngróið í þeirra þjóðarsál, því þeir vissu að það aflaðist líka á morgunn.

Nú er svo komið hér á landi að fólk fer jafnvel hamförum í frístundum. Æðir á fjöll með skrefamælandi snjallúrið og símann jafnvel í lágskýjuðu. Það hefur varla farið framhjá neinum að veðurfarið hefur verið dyntótt undanfarið, eða eins og fjölmiðlarnir segja; fylgist með lægðinni í beinni. Eins hefur ítrekað verið leitað að fólki eða aðstoðað vegna ófærðar af hetjum í sjálfboðavinnu. Eitthvað sem flestir hefðu forðast látið um sig spyrjast nema að þeir væru að afla hér áður fyrr.

Þann 28. desember s.l. voru björgunarsveitir kallaðar út til að sækja fótbrotinn leiðsögumann á miðjum aldri upp á Breiðamerkurjökul. Það virðast vera farnar sporttúrar á þennan viðsjálfverða jökul af þeim sem ekki geta látið sér nægja að valhoppa á milli ísjakana á Jökulsárlóni í skammdegisskímunni. Konu var leitað í Esjunni núna í byrjun vikunnar af björgunarsveitum og þyrlu  landhelgisgæslunnar. Og svo var það núna um miðja vikuna sem ferðaþjónustu fyrirtæki leitaði aðstoðar björgunarsveita eftir að hafa lent í lífsháska með 39 ferðamenn við Langjökul, eins og landsfrægt er orðið. Aflamenn nútímans gera orðið út á sportferðamenn sem hafi minna en hundsvit á íslenskri ótíð og jafnvel ekki vit á að fylgjast með lægðinni í beinni.

Núna í vikunni hefur þeim sem „öfluðu mest“ því sem næst verið drekkt í fúkyrðum í öllum fjölmiðlum landsins. Stukku þar margir á vagninn, þar á meðal öryrki sem hafði fyrr í vikunni verið í fréttum fyrir að þiggja 20 milljóna króna bætur fyrir að þurfa ekki að mæta í vinnuna sem þjóðgarðsstjóri. Mátti helst skilja á frétt að kelling á sjötugsaldri hafi farið björgunarleiðangur upp undir Langjökul og bjargað 39 ferðamönnum ásamt öðrum hetjum í sjálfboðavinnu.

Verst þótti þeirri gömlu hvernig gráðugu aflamennirnir fóru með börnin, sem biðu þessarar lífsreynslu sennilega aldrei bætur. Kannski hefði hún átt að hugsa til blessaðra barannanna sem helferðarhyskið bar út af þúsundum heimila um árið með hennar stuðningi. Lágkúra lægðarinnar í beinni náði svo hámarki þegar dúkkulýsan í ferðamálaráðaneytinu lét draga sig út á tún í skítadreifaranum til að sparka í eina mjólkurkúna.

Þeim ræksnunum hefði verið nær að baða sig í sviðsljósinu með því að tilkynna að þær hefðu orðið einhuga um að 20 milljón króna örorkubætur vegna þjóðgarðsvörslunnar rynnu til björgunarsveitanna.

Athugasemdir

[Ómar Geirsson, 9.1.2020 kl. 23:02]

Ja, nú er fast skotið Magnús.

Veit ekki en ég held að grunnvandinn liggi í þeim nútíma að halda að veðurfræði séu stjórntæki, en ekki spátæki.

Hér fyrir austan vissu menn að Suðaustan áttin kæmi alltaf 4-6 tímum seinna en spáð var, og fram að því var oft fínasta veður til dráttar. 

En stundum klikkaði spá brjóstvitsins og spá veðurfræðingsins gekk eftir.  Ég lenti í þessu tvisvar á mínu stutta sjómannsferli, í annað skiptið var smábátaflotinn í milli Mónes og Gerpis, og áttin kom uppá mínútu.  Þá var eins gott að vera á dekkuðum súðbyrðing, þó 6 tonn væri, þá var línan dregin, en flestir skáru á, og forðuðu sér í land við illan leik.  Í hitt skiptið þá var ég á snurvoð og þetta var í desember minnir mig.  Stormtíð að norðan og austan, og ekkert róið, en svo kom þessi fína suðaustan stormspá, og það var rokið á sjó.

Sem var alveg ágætt þar til stormurinn kom eins og vel stillt klukka.  Þar bjargaði glópalánið mér frá því að missa ekki höndina í trommuna, og svo sló báturinn á hliðina á innstíminu, þó vorum við bara út á flóa.  En gamall loðnuskipstjóri á eftirlaunum, hann fór líka út, þó á opinni trillu væri.  Við héldum að við sæjum hann ekki aftur, en hann tók bara landvarið á heimleiðinni, reynslan sko.

Veðrið er nefnilega eins og það er, og stundum veit það ekki sjálft hvernig það verður næstu mínúturnar.

Hér á árum áður fóru menn einfaldlega ef þeir misreiknuðu sig, aðrir sem lifðu miðluðu þekkingu sinni áfram.  Líklegast þarf að safna í sarpinn slíkan þekkingarbrunn í ferðaútgerðinni.

En þetta var samt ekki erindið, það vita það allir af hverju það er genetískur munur á Íslendingum og Færeyingum.

Þeir seinni nenntu ekki lengra, þurftu líklegast að taka því rólega því alltaf kæmi morgundagurinn.  En Íslendingarnir flýttu sér því annars gætu þeir misst af fundi Grænlands.

Eða eitthvað svoleiðis.

Kveðja að austan.

[Magnús Sigurðsson, 10.1.2020 kl. 06:26]

Þakka þér fyrir athugasemdina Ómar. Já ég held að þegar menn ætla að nota veðurfræðina sem stjórntæki með öllum regnbogaslitum ásamt ríxlögreglustjóra og stjórnstöð í Skógarhlíðinni þá sé voðin vís, jafnvel aflabrestur. Eins og þú bendir á með skemmtilegri greinargerð þá veit reynslan nokkuð vel hvað úlfur úlfur merkir, þó svo að hann eigi til að bíta og það kann vel að vera að Færeyingar séu einfaldlega værukærari en við.

En varðandi skætinginn þá var honum beint til þeirra sem eiga hann. Það kæmi ekki á óvart að dúkkulýsan ferðamálaráðuneytinu ætti eftir að hræra í nefnd, jafnvel skella í frumvarp. Þegar baksturinn verður svo seldur þá mun einhver mannvitsbrekkan láta draga sig með hann út á bæjarhlaðið í skítadreifaranum og er þá spurning hvort bakari verður hengdur fyrir smið eða jafnvel þeir báðir í kaupbæti.

Varðandi gömlu konuna og björgunarsveitirnar þá ættu sveitirnar að íhuga hvort ekki færi betur á því að skilja þá gömlu eftir á næsta leiti næst þegar verður farið, rétt eins og hverja aðra Gróu. Þar á bæ hefur það nefnilega ekki tíðkast hingað til að þeir sem þar verja helgustu vé dreifi skít.

[Halldór Egill Guðnason, 10.1.2020 kl. 18:16]

 Mikið assgoti er ég ánægður með þennan pistil þinn Magnús og athugasemdir ykkar beggja hér, að ofan. Tek heilshugar undir hvert orð.

 Gleðilegt árið, góðar stundir, með kveðju úr suðurhöfum.

[Magnús Sigurðsson, 11.1.2020 kl. 15:47]

Takk fyrir Halldór og gleðilegt ár með óskum um farsælan afla í suðurhöfum.