Heimsókn í heiðarbýli.

 

Það má kannski segja að síðuhöfundur hafai haft hús á heilanum um nokkurt skeið. Hápunktur þeirra hugleiðinga síðasta árið var án efa heimsókn í heiðarbýlið Sænautasel á Jökuldalsheiðinni sem getið var í "Sveppur og sjálfstætt fólk".

Síðasliðið haust, á meðan við mauluðum lummur og drukkum kaffi í boði Lilju í Merki undir þekjunni í Sænautaseli, kom það til tals hvað langan tíma og hvernig hefði verið staðið að endurbyggingu heiðarbýlisins.

Þeirri merkilegu sögu eru gerð skil í þessu myndbandi.

http://www.youtube.com/watch?v=4-FEFJQs_F4&feature=player_embedded

 

Annáll í mynd.

Draumalandið.

Þegar fábjánar fá frábærar hugmyndir.

Samkvæmt sviðsmyndum sem dregnar voru upp af exel skjölum á myndrænar glærur í Hörpu þá er þarna um efnahags aðgerð að ræða sem inniheldur að fullu fjármagnaðan hagvöxtu til að koma einkaneyslunni á stað með milligöngu ríkissjóðs sem svo tryggir hækkun húsnæðisverðs til lengri tíma. Þannig fór um almennu skuldaleiðréttinguna.

Það sem meira er að þetta er svo sértækt að það þarf hver og einn lántakandi að sækja um til lánveitenda síns að hann skili verðtryggingar þýfinu. Ef lánveitandinn samþykkir það þá getur höfuðstóll lækkað um allt að 13% með milligöngu ríkissjóðs á næstu fjórum árum.

Ef fólk vill svo endilega fá 20% leiðréttingu sem lofað var, þá skal það koma sér til vinnu sem gefur af sér sómasamlega skatttekjur fyrir ríkissjóð. Þeir skuldarar sem að einhverjum ástæðum hafa ekki tekjur innann skattarammans s.s. aldraðir eru svo flokkaðir undir sögulega sátt kynslóðana.

Það þarf fólk sem hefur verið hvítskrúbbað á milli eyrnanna í fáviskufabrikkum ríkisins til að láta sér detta í hug að kalla svona hundakúnstir almenna leiðréttingu í nafni réttlætis. Þetta er mun nær því að vera ríkisábyrgð á greiðslum til vogunarsjóða. 

Hámarkslækkun höfuðstóls 4 milljónir

Draumar úr drullu.

Þegar litið er til þess hvað kostnaðurinn sem fylgir íbúðarhúsnæði er orðinn stjarnfræðilegur þá er ekki ólíklegt að skinsamlegast sé að grafa sér holu og  bíða þar af sér svartanættið líkt og skógarbjörn sefur af sér skammdegið. Það versta við þá skinsamlegu ákvörðun er að það gæti þurft að sofa býsna lengi miðað við hvað verðtryggðar lántökurnar eru lífseigar. En aftur á móti gæti það komið til að reglugerðar farganið þvældist ekki fyrir byggingakostnaðinum ef hann er niður á við, þó er það aldrei að vita nema mætti koma við ákvæðum samræmdrar byggingareglugerðar efnahagssvæðisins og fasteignagjöldum yfir holu, allavega ekki útilokað að þar væri í það minnsta hægt að innheimta gistináttagjald.

Undanfarin blogg hefur mér verið húsakostur hugleikinn eftir að ég sá fréttir af því að vörugámar væru leigðir til búsetu í London og að þetta þætti álitlegur kostur fyrir ungt fólk á Íslandi því leigan væri ekki nema 60 þúsund krónur á mánuði. Þegar svo er komið að ódýrasta íbúðarhúsnæðið er 15 fermetra gámur frá Kína þá hlýtur eittvað að vera orðið bogið í veröldinni. Alla vega er reglugerðar farganið búið að svipta ungt fólk hugmyndafluginu til sjálfsbjargar Bjarts í Sumarhúsum. Þó ennþá megi finna í afkimum landsins fólk sem byggir hús án þess að spyrja Kóng né prest líkt og fréttir voru nýlega af frá Borgarfirði Eystra. 

Máltækin segja "sjálfs er höndin hollust" og "hollur er heimafenginn baggi", en einhvern veginn hafa lög og reglugerðir þróast á þann hátt að flestu fólki er fyrirmunað að uppfylla þörf sína fyrir þak yfir höfuðið öðruvísi en að steypa sér í lífstíðar skuldir.  Þetta hefur leitt til þess að alltaf verður það byggingarefni sem er hendinni næst torfengnara til notkunar því það þarf að uppfylla kröfur fjórfrelsisins innan lagarammans þannig að endingu er hægt að reikna tilbúnar gámaeiningar frá Kína sem ódýrasta kostinn.

Torfbærinn lætur ekki mikið yfir sér og þarf ekki að vera svo afleitur með nútímalegri hönnun og tækni. 

Mágur minn spurði mig að því fyrir nokkrum árum þegar flutningar stóðu til hjá minni fjölskyldu úr höfuðborginni austur í fyrirheitna landið; "byggirðu svo ekki bara hús í snarheitum yfir ykkur fyrir austan?" Eftir að hafa jánkað því þá sagði hann; "þú verður ekki lengi að því, þú varst nú ekki nema 10 ár síðast er það?" Nú verð ég að viðurkenna að ég hef ekki ennþá komið því í verk að byrja á húsinu þrátt fyrir að nær því 10 ár séu liðin frá því þetta samtal átti sér stað.

Á verganginum hérna í Noregi hef ég verið að vinna undanfarna daga í húsum sem flytja á í u.þ.b. 6 mánuðum eftir að framkvæmdir við þau hófust. Þessi hús kosta ekki nema um 115 milljónir einbýlishúsið og um 60 milljónir parhúsíbúðin að öllum kúnstarinnar reglum uppfylltum. Þó svo að byggingartíminn sé stuttur þá hef ég hug á að halda mig við gamla lagið og komast með einhverju móti austur á land þó svo að núna þurfi ég að fara í vestur til að byggja draumafbæ úr drullu utan við lög og rétt.

               

Draumahallir nútímans sem uppfylla vottaðar kröfur reglugerðasamfélagsins eru yfirleitt það dýr design monster að ungafólkið verður að gera sér að góðu harðlem útgáfuna. 

Reglugerða farganið þegar þak yfir höfuðið er annars vergar er komið á það stig að vert er að hafa varnaðarorð Vilhjálms Hjálmarssonar aldna héraðshöfðingjans í Mjóafirði í huga, sem sennilega hefur aldrei sótt um leifi til annars en sjálfs sín þegar kemur að húsaskjóli. En hann sagði; "þó svo Bakkabræður hafi stundað mögnuð heimskupör hefði þeim aldrei dottið í hug að setja flöt þök á húsin á Bakka". Sennilega hefði þeim ekki heldur dottið í hug að taka verðtryggt lán til að uppfylla lög og reglur.

Söguleg svik?

Samkvæmt þessu verður ekki annað skilið en að heimilin eigi að fjármagna skuldalækkun sína sjálf í gegnum skattkerfið af öðrum kosti verður engin höfuðstólsleiðrétting. Vandséð verður hvernig t.d. höfuðstóll lána þeirra lækkar sem hafa farið erlendis til tekjuöflunar til að standa skil á skuldum sínum á Íslandi en greiða skatta í því landi sem þeir starfa. Eins er það vandséð hvernig ríkið getur orðið af skatttekjum skuldugra heimila án þess að hækka almenna skatta á móti.

Í stað þess að ganga í það verk að skila því þýfi sem bankar og sjóðir hafa haft af heimilum í gegnum verðtrygginguna, á sambærilegan hátt og dómstólar kváðu á um varðandi gengisbundin lán, viðist eiga að láta verðtryggingar ránsfenginn vera óskertan hjá fjármálastofnunum. En láta íslenska skattgreiðendur fjármagna það sem upp á vantar að íslensk heimili geti greitt til fjármálastofnana.

Ef þetta verður raunin þá eru þetta ekki einungis svik við kjósendur Framsóknarflokksins, þetta eru svik við þjóðina í þágu fjármagnseigenda.

Skuldalækkun með skattabreytingum

Hvað með Nígeríu svindlarana?

Það er varla nema von að norskir bankamenn nái að hugsa út fyrir boxið sem þeir vilja að allir séu geymdir í þar sem norðmenn hafa ekki enn þá uppgötvað að fjármálaheiminum er stjórnað af svindlurum. 

En Kjetil Staalsman þarf ekki að hafa áhyggjur af því að ríkisgjaldmiðlarnir séu ekki á útleið. Fólk um heim allan hefur nú þegar fundið aðrar leiðir til að eiga örugg viðskipt sín á milli með öðru en opinberum gjaldmiðlum.

Þessi mynd sýnir hvernig milljónir manna hafa fundið leiðir til að lifa lífinu og eiga blómleg viðskipti án atbeina ríkis og fjármálkerfis. Þetta er ekki Hollywood útgáfan af Bandaríkjunum og alls ekki sú útgáfa sem fjármálakerfið í gegnum sína raðgjaldþrota fjölmiðla vill að komi fram.

Vill hætta notkun á reiðufé

Draumahallir og mykjuhaugar.

 

Það þætti sjálfsagt óðs manns æði að halda því fram að hagvöxturinn sé að fara með allt til helvítis. En gæti verið að það megi framkalla hagvöxt með verðhækkunum? Allavega virðist eitt mesta hagvaxtarskeið þessarar aldar hafa átt sér stað með því að blása út fasteignabólu sem ekki reyndist innistæða fyrir án þess að lánastofnanir fjármögnuðu hana. Eftir að bólan sprakk hafa skuldsettir íbúðaeigendur haldið uppi hagvexti bankanna þar sem þeir eru tregir til að færa niður verðmæti lána og þar með að lækka fasteignaverð.

Eins hefur ekki farið framhjá þeim sem standa í húsbyggingum, að á síðustu árum hafa verið settar íþyngjandi reglur bundnar í byggingareglugerðum sem hækka hjúsnæðisverð stórlega. Það hefur í raun verið sett margþætt lög um það að skjól fjölskyldunnar skuli halda uppi hagvextinum. Samræmdum reglum frá ESB er útbýtt og skulu þjóðir ESS einnig fara eftir regluverkinu. Þetta regluverk sýnir færni sýna þegar kemur t.d. að orkusparandi aðgerðum s.s. einangrun húsa. Jafnvel þar sem varminn er ódýr sem á Íslandi eru settar reglur svo ekki tapist varmaorka, þeim skal framfylgja jafnvel þó heita vatnið velli upp úr jörðinni utan við húsvegginn sem veita má inn í húsið með slöngubút. Einangrun sem halda á hitanum inni skal vera allt að 25 cm þykk. 

 

Svona reglur sem eru íþyngjandi fyrir almenning efla aftur á móti hagvöxt. Á Íslandi mun nýja byggingareglugerðin hreinlega stórhækka hitunarkostnað þetta kunna gömlu verkfræðingarnir betur að skýra, sjá hér. Ef einhver heldur að þetta sé eitthvað rugl þá er þessum reglum nú þegar framfylgt hér í Noregi sem á samt gnægð orkugjafa s.s. afgangs gas til að hita upp hús almennings því sem næst frítt. Nú er unnið að því að innleiða samræmdu ESB reglugerðina einnig á Íslandi.

Svona hefur hagvöxturinn verið trekktur áfram m.a. í gegnum byggingariðnað þannig að nú er svo komið að fólki endist ekki ævin til að greiða fyrir sómasamlegt þak yfir höfuðið og er þá ein lausnin að bjóða ungu fólki upp á Kínverska iðnaðargáma til búsetu fyrir 60 þús á mánuði.  Það er af sem áður var að ungu fólki gagnist aðferðir Bjarts í Sumarhúsum, það að fara til óbyggða með skófluna að vopni og koma sér þar upp þaki án þess að uppfylla skyldur sínar við hagvöxtinn. Það má kannski segja að einhver millivegur megi vera á torfkofa og ströngustu reglugerðum, en það ætti aldrei að vera millivegur á því að þakið á að þjóna heimilinu en ekki regluverki hagvaxtarins.

 

 

Undanfarið ár hefur annað slagið komið til þess að við Afríku höfðinginn Juma höfum haft þann starfa að lagfæra gamla Samíska kofa, eins og mátt hefur lesa um á þessari síðu.  Juma sagði mér frá húsi sem hann byggði sem barn í Sudan ásamt sínu fólki en þar var byrjað á að búa til múrsteina með því að hræra saman í vatni, kúamykju, sandi og mold sem sett var í nokkhverskonar kökuform sem svo þornaði í sólinni eins og drullukökur. Síðan var hlaðið hús úr skorpnum drullukökunum og veggir pússaðir. Þegar hann heimsótti heimahagana áratugum seinna þá svaf hann vært í þessu húsi sem hann sagði að hefði verið eins og nýtt.

Þarna var notuð sama aðferð í pússningu og steina, þ.e. er blanda af vatni, leir, sandi og kúaskít. Hann sagði að þeir sem hefðu peninga ættu það til að nota sement og sand í pússninguna. En skítur úr grasbítum hefur þann eiginleika að innihalda trefjar sem binda saman sandinn og leirinn. Eins sagði hann mér að ef svona hús væru hvítmáluð þá væri það gert með því að brenna vissa trjátegund og blanda öskunni sem er skjannahvít út í vatna og bera í þurra taðpússninguna.

Það er erfitt að sjá það fyrir sér að ungu fólki liðist að byggja þaki yfir höfuðið nú til dags með því að notast við skóflu, steina og torf án þess að eiga það á hættu að lenda á Hrauninu fyrir það að hundsa reglugerðir hagvaxtarins. Hvað þá ef því dytti í huga að notast við drullukökur úr mykju þá væri sennilega orðið stutt í hvítu sloppana. Eftir athuganir á netinu fann ég heimildamynd á youtube um það hvernig mykjuhaugur verður að draumahöll án þess að það kosti krónu. Ef einhver endist til að kynna sér myndina til enda þá má sjá að mykjuhaugur getur þar að auki orðið að samfélagslegu listaverki.  

 

Skýjaborgir í skuldafjötrum.

 

Hús hafa leitað á hugann að undanförnu eins og sjá mátti á þessari síðu um svepp og sjálfstætt fólk. Kannski ekki alveg að ástæðulausu því auk þess að hver manneskja þurfi þak yfir höfuðið þá hefur síðuhöfundur haft atvinnu af áhugmálinu allt frá barnæsku þ.e.a.s. kofabyggginum. Það hafa orðið á undanförnum árum gríðarlegar afturfarir í húsbyggingum þó svo að þær séu skreyttar með orðunum þróun og framfarir. 

Það er svo komið að sá sem ætlar að byggja sér þak yfir höfuðið fær nánast engu um það ráðið nema þá kannski hvar hann hengir upp fjölskyldumyndirnar.  Flest annað hefur verið njörvað niður í reglugerðum réttarríkisins til að gæta öryggis þegnanna þannig að engin fari sér að voða né valdi öðrum tjóni. Þegar aðrir eru svo hugulsamir að skipuleggja svona nokkuð fyrir náungan þá kostar það náttúrulélega sitt þannig að skuldir hafa margfaldast á örstuttum tíma. Fólki er ætluð ævin til að greiða þakið yfir höfuðið.

Leiguverð hefur samfara þessu farið úr öllum böndum án þess að sá sem leigir sitt húsnæði komist nálægt því að hafa upp í lántökukostnaðinn sem húsnæðinu fylgir. Greint var frá því í íslenskum fjölmiðlum á dögunum að ungt fólk byggi alsælt í 20 feta gámum í London fyrir aðeins 60 þúsund á mánuði. Gámur sem er 20 fet er ca. 15 fermetrar og helsta ástæða þess að hægt var að bjóða upp á svona hagstæða leigu var að gámarnir voru fluttir frá Kína.

Tuborg okkar Matthildar á Djúpavogi byggð úr vikursteini frá Mývatni 1985-1987. 

 

Það er af sem áður var þegar það þurfti malarhaug og sement til að byggja hús. Að vísu var farin dýrari leiðina þegar við hjónin byggðum íbúðarhús fyrir rúmum aldarfjórðungi síðan, kostað var til að nota aðflutta vikursteina. Húsið var teiknað með aðstoð kennara míns úr iðnskóla. Þetta var hægt á þeim tíma m.a. vegna þess að þá máttu byggingameistarar í undatekningatilfellum teikna sín hús sjálfir.

 

 

Við Flatarsel á Egilsstöðum byggðum við kollegarnir í múrarastétt þrjú tæplega 200 fermetra hús á árunum 2006-2007. 

 

Tuttugu árum seinna var sami vikursteina leikurinn endurtekinn en þá var kostnaðurinn orðinn talsvert meiri en á Djúpavogi í denn. Auk hærri hönnunarkostnaðar hafði bæst við allskyns kostnaður m.a. hvernig hita í gólfum skildi vera háttað. En þar vilja verkfræðingar meina að hitinn leiti niður þvert á náttúrulögmálið. Sem dæmi þá þurfti á milli hæða í sömu íbúð að koma fyrir magnaðri einangrun í gólfplötu með tilheyrandi aukamagni á steypu, járnbendingu og ómældri vinnu. Þetta er samt ekkert miðað við það sem er uppi í dag samkvæmt samræmdi reglugerð ESB sem ætlar að það þurfi 25 cm einangrun í gólfplötur þar sem 5 cm þóttu nánast bruðl áður fyrr, allt til að koma í veg fyrir að það hitni í neðra.

 

Hús að svipaðri stærðargráðu og við félagarnir byggðum úr íslensku hráefni á Egilsstöðum fyrir nokkrum árum og kostuðu um 27 milljónir fullbúin samsvarar svona ca. 40 ára leigu í 20 feta gám frá Kína.  Hér í Noregi kostar reyndar svipað hús nú yfir 100 milljónir en þá er líka búið að einangra hálfa lóðina svo ekki frjósi undir ruslatunnunni. 

 

Hérna á síðunni hef ég hugsað mér að birta á næstunni nokkur blogg tengd skýjaborgum og draumahöllum. Fara þar ekki út í nýjustu "framfarir" heldur lengra aftur í tímann og minnast þess hvernig þau hús sem eru heimafengin hafa verið gerð ólögleg á altari hagvaxtarins.

 

Þó svo að við félagarnir á Djúpavogi höfum ekki beinlínis verið að byggja torbæi á síðustu áratugum 20. aldarinnar þá var það að því leitinu áþekkt að við notuðumst mikið við heimafengið hráefni í sinni tærust mynd. En við vorum orðnir lokaðir inniá verndarsvæði eins og síðustu Móhíkanarnir, öfugt við það þar sem starfsleyfi steypustöðva í boði vinnu-, heilbrigðis og nefndu það eftirlits gerðu afdalmennsku óhætt um vik.

 

 

Höfuðlausn í Hálogalandi.

  

Eftir að hafa eigrað um verganginn í vel á þriðja ár á söguslóðum víkinga er ekki úr vegi að birta hugleiðingu tengda landsvæði sem stundum er nefnt Hálogaland. Enda má hér í Harstad og víðar í N-Noregi sjá fyrirtæki og stofnanir kenna sig við þetta landsvæði. 

Á Wikipedia er Hálogaland sagt vera vera gamalt nafn á landsvæði norðarlega í Noregi . Á 9. og 10. öld var það nafn á sjálfstæðu smákonungdæmi sem náði yfir hluta af fylkjunum Troms, Norland og Norður Þrándheim, eða allt frá Namdalen í Norður Þrándheimi í suðri, til Lyngen í Troms í norðri. Það er sagt hafa náð yfir þann þann hluta Norður-Noregs sem byggður var norrænum mönnum. Norðan við Hálogaland var svo Finnmörk, þar sem Samar bjuggu. Það virðist líka hafa náð langt til austurs, inn í Norður-Svíþjóð og Finnland. Hálogaland er oft nefnt í Íslendinga og Noregskonunga sögum. Þetta má finna um Hálogaland á alfræðiriti almennings Wikipedia.

 

 

Til samanburðar þá nær Hálogaland frá 64°N - 69°N en Ísland nær frá 63°N - 66°N. 

Það er kannski ekkert skrítið að Hálogalands sé oft getið í Íslendingasögum enda kom mikið af landnámsfólki Íslands þaðan er það yfirgaf Noreg vegna ofríkis Haraldar Hárfagra. Hálogaland féll að lokum undir ríki Haraldar, Noreg.

Egilssaga Skalla-Grímssonar er ein af Íslendingasögunum sem greinir frá sögu Noregs frá því um árið 850 - 1000. Reyndar gerast fyrstu 27 kaflarnir alfarið í Noregi og stór hluti þeirra í Hálogalandi þar sem sagt er m.a. frá höfðingjanum Þórólfi Kveld-Úlfssyni bróður Skalla-Gríms.

Þórólfur er sagður hafa verið handgenginn Haraldi Hárfagra öfugt við þá feðga Kveld-Úlf og Skalla-Grím. Samkvæmt sögunni sat Þórólfur í Hálogalandi að boði Haraldar, bjó fyrst að Torgum síðar á Sandnesi, en Sandnesin má finna víða í Hálogalandi. Hann sigldi suður í víking á sumrum en reið á fjall um vetur, hafði kaupskap við Sama í Finnmörku og sótti þangað skatt til handa Haraldi konungi.Egilssaga greinir svo frá;

"Þórólfur gerði um veturinn ferð sína á fjall upp og hafði með sér lið mikið, eigi minna en níu tigu manna. En áður hafði vandi á verið, að sýslumenn höfðu haft þrjá tigu manna, en stundum færra; hann hafði með sér kaupskap mikinn. Hann gerði brátt stefnulag við Finna og tók af þeim skatt og átti við þá kaupstefnu; fór með þeim allt í makindum og í vinskap; en sumt með hræðslugæði". 

Þórólfur fór marga vetur í Finnmörk og sótti skatt fyrir Harald, meiri en áður hafði þekkst. Hann koma sér vel við Sama sem og flesta sem hann kynntist. Þrátt fyrir trygglyndi Þórólfs við Harald taldi hann sér standa ógn af Þórólfi fór því svo að Haraldur konungur réði honum bana með því að brenna hann inni að Sandnesi. Eftir það héldu þeir Kveld-Úlfur og Skalla-Grímur til Íslands.

Við lestur Egilssögu og lýsinga hennar á Finnmerkur ferðum Þórólfs kviknaði hugmynd um að Þórólfur hefði verið búsettur á svipuðum slóðum og ég er staddur, nánast við 69°N upp undir Finnmörk. Allt eins að hann hefði verið hér við víðfeðman Vogsfjörðinn, allavega ekki mikið sunnar en á Lófóten.

Samt má sjá á Wikipedia að Þórólfur Kveldúlfsson hafi verið búsettur suður við Brønnøysund sem er syðst í Norland fylki og sunnarlega í hinu forna Hálogalandi. Heimilisfangið passaði einhvern veginn ekki við þann hluta Egilssögu sem greinir frá að Þórólfur hafi farið á fjall á vetrum til að stunda kaupskap í Finnmörk þar sem hún er núna. Það er einfaldlega of torsótt að fara slíka leiðangra um langan veg að vetrarlagi.

Þó svo að ég hafi tröllatrú á wikipedia, alfræði almennings, þá hef ég meiri trú á Íslendinga sögum þær eru nánast heilagur sannleikur. Eins hafði ég orðið var við það í rannsókn á rúninni Ægishjálmi, að wikipedia á það til að fara með fleipur. Ægishjálminn segir hún að Sigurður Fáfnisbani hafi borið þegar hann banaði drekanum Fáfni á Gnitheiði. Þessa visku um Ægishjálminn tekur svo hver upp eftir öðrum þannig að hún tröllríður netheimum. En ef Völsungasaga er lesin þá kemur fram að Ægishjálmurinn tilheyrði fjársjóði Fáfnis, það sama segir í Eddukvæðum.

Þessar vangaveltur um heimilisfang Þórólfs Kveld-Úlfssonar létu mig ekki í friði. Þó svo að ég hafi lesið Egilssögu í fyrravetur þá var hún að þvælast í hausnum á mér langt fram á sumar. Þeir Norðmenn sem ég spurði höfðu ekki hugmynd um Þórólf enda virðist einn víkingahöfðingi eiga hug þeirra allan sem búa hér við Vogsfjörðinn. Það er hann Tore Hund sem bjó í Bjarkey og vann sér það til frægðar að drepa Ólaf-Helga Noregskonung fyrir hana Sigríði systur sína að mér skilst.

Svo komu þau hingað norður á 69°N í sumar Tóti og Dúna, svo ég spurði hvort þau hefðu nokkuð rekist á Þórólf eftir að hafa keyrt Hálogaland endilangt. Dúna var snögg til að svars um að það hefðu þau gert á víkingasafninu að Borg í Lófóten, þar hefði hún séð lesningu á vegg þar sem Þórólfs Kveld-Úlfssonar var getið og hugsanlega gæti ég fundið heimilisfangið hans þar.

Þegar fyrstu vindar haustsins blésu ákvað ég að halda suður í Borg, bjartsýnn um að þar fengist botn í heimilisfang Þórólfs. Meir að segja datt mér í hug að nafnið Borg í Lófóten gæti átt tengingu við Borg á Mýrum, Þórólfur var jú bróðir Skalla-Gríms sem nefndi sitt bú Borg á Íslandi. Ekki var annað að finna á Borg í Lófóten en það sama og stendur í Egilssögu að Þórólfur Kveld-Úlfsson hefði verið mikil víkinga höfðingi norður á Hálogalandi.

Í safninu á Borg var sýnd stílfærð heimildamynd um fyrrum íbúa höfðigasetursins sem áttu sammerkt fleirum að hafa lent upp á kannt við Harald Hárfagra og neyðst til að yfirgefa Hálogaland. Þar er sagður hafa verið húsbóndi Ólafur Tvennumbrúni. Heimildamyndin sem sýnd er við innganginn gerir því skil þegar Ólafur flytur með sitt fólk til Íslands. Myndinni lýkur svo á þeim hjartnæmu nótum að dóttir Ólafs sem með honum fór, snýr ein frá Íslandi aftur til Lófóten og giftist syni þess manns sem Haraldur Hárfagri eftirlét Borg, þannig hélst Borg í ættinni ef svo má segja. þetta er nú kannski ekki akkúrat það sem stendur í Landnámu og þó;

"Óláfur tvennumbrúni hét maður; hann fór af Lófót til Íslands; hann nam Skeið öll milli Þjórsár (og Hvítár og) til Sandlækjar; hann var hamrammur mjög. Óláfur bjó á Óláfsvöllum; hann liggur í Brúnahaugi undir Vörðufelli".

  

Borg í Lófóten t.v. og þjóðveldisbærinn í Þjórsárdal t.h.. Við svona húsakost er hinn heiðni höfðingi Ólafur Tvennumbrúni talinn hafa búið í Hálogalandi og á Íslandi.     

Einn stað vissi ég um þar sem næsta víst væri að upplýsingar um heimilisfang Þórólfs lægju fyrir, en það er á Trondenes hér í útjaðri Harstad. Trondenes var eitt af fornum höfðingjasetrum Hálogalands sem um er getið í Heimskringlu Snorra. Á Trondenes er Historiske Senter, en þangað hafði ég farið veturinn 2012 á fyrirlestur hjá Ásborgu Árnþórsdóttir um sögutengda ferðaþjónustu á Íslandi. Þegar Grettir Ásmundarson barst í tal kom það fram hjá einum áheyrenda að Grettir hafi verið ættaður úr Hálogalandi og þegar hann hefði verið dæmdur í útlegð frá Íslandi hefði hann dvalið um tíma hjá sínu fólki hér út í Vesterålen, að mig minnir. Þannig að allan tíman sem ég braut heilann um heimilisfesti Þórólfs hafði ég Trondenes í bakhöndinni ef í harðbakkann slægi.

Það var svo ekki fyrr en núna í október að við Matthildur mín spásseruðum úr á Trondenes til að skoða sýninguna "Með kross og sverð í gegnum þúsund ár". Á upplýsingaskilti sem var á milli víkingaheimsins og samískaheimsins var vitnað í Egilssögu þar sem Finnaskattinum voru gerð skil og þar greint frá að Finnmörk hefði náð suður með öllu Hálogalandi á tímum Þórólfs. Þetta búsetusvæði Sama hefði nú endanlega verið staðfest með fornleifarannsóknum. Þannig að þó svo Egilssaga hafi ekki verið rituð fyrr en um árið 1200 á Íslandi, og af sumum talin mögnuð lygasaga færð í letur eftir munnmælasögum, þá greindi hún nákvæmlega frá búsetu fólks í Noregi, Hálogalandi og Finnmörku 300 árum fyrr.

Þannig að ég get andað léttar yfir því að alfræðirit almennings Wikipedia hefur á réttu að standa með hversu sunnarlega heimilisfang Þórólfs mun vera að finna. Þar að auki er búið staðfesta það með nútíma vísindum að Þórólfur hafði bara þurft að fara út um bakdyrnar hjá sér til að komast upp í Finnmörk þó hann hafi verið alla leið suður við Brønnøysund. Um þetta bar þeim saman hinum helgu bókum Íslendingasagna og almannarómi á Wikipedia svo engu skeikar.

 

 

Einhvernvegin svona gæti munurinn verið á Noregi í dag og á tímum Egilssögu. 

Eins fór ekki fram hjá mér við lestur Egilssögu að Egill var hund heiðinn og landnámsmenn Íslands nokkhverskonar flóttamenn undan ægivaldi kirkjunnar. Heiðni goðafræðinnar virðist hafa verið kominn í nauðvörn efst upp í Evrópu á landsvæði sem nú gengur undir heitinu Skandinavía. Noregskonungar erindrekar hins miðstýrða vestræna valds sem með undarlegum hætti kenndi sig við Krist. Goðafræðin var kannski ekki trúarbrögð í eiginlegri merkingu þess orðs heldur lífsgildi og menning sem átti sér skírskotanir í hina ýmsu heima s.s. Miðgarð, Ásgarð, Jötunheima, Dvergheima, Eldheima osfv. í það minnsta 9 heima. 

Kaþólsku kirkjunni tókst að afnema vísdóm goðafræði norðursins og gera heimana sem fólki stóðu til boða þrjá, þ.e. jarðlífið, himnaríki og helvíti.  Það sama átti við síðar varðandi menningu indíána með öll sín náttúruvætti.  Bæði víkingar og indíánar eiga sammerkt að hafa verið stimplaðir hryðjuverkamenn síns tíma sem þarf ekki að koma á óvart þegar litið er til þess stríðs sem nú er háð í nafni hryðjuverkaógnar sem sögð er steðja af menningu Íslams. Vestrænni menningu er að takast að leggja heiminn að fótum sér þar sem meir að segja himnaríki og helvíti hafa nú verið tekin út af skramenntinu. Þegnunum innrætt að veruleikinn sé aðeins einn, hinn heilagi hagvöxtur með Economy æðstan goða. Víkingar á borð við Egil voru því nokkhverskonar síðustu Móhíkanar síns tíma.

Ég minntist á það að Það hefði lítið þýtt að spyrja innfædda um heimilisfang Þórólfs Kveldúlfssonar því þeir væru uppteknir af heiðna höfðingjanum í Bjarkey, Tore Hund. Þóris Hunds er getið í Stiklastaða bardaga þar sem Ólafur helgi konungur var drepinn. Það má segja að þar séu einnig líkindi með víkingum og indíánum, því þó svo heiðnir víkingar hafi unnið bug á liði Ólafi konungs þá fór svo fyrir þeim sem indíánunum við Little Big Horn að þeim var sigurinn skammvinnur, Noregur varð kristið konungsríki í kjölfarið. Líkt og Sitting Bull þá naut Þórir Hundur þess ekki að hafa lagt Ólaf konung af velli og átti aldrei afturkvæmt í Bjarkey. Mér er sagt að sögumaðurinn Snorri geti þess meir að segja að sögusagnir hermi að síðast hafi spurst til þess mikla víkings í Róm á leið til landsins helga. En um fall Ólafs helga í Stiklastaða bardaga skrifar Snorri svo; 

Þorsteinn knarrarsmiður hjó til Ólafs konungs með öxi og kom það högg á fótinn vinstra við knéið fyrir ofan. Finnur Árnason drap þegar Þorstein. En við sár það hneigðist konungur upp við stein einn og kastaði sverðinu og bað sér guð hjálpa. Þá lagði Þórir hundur spjóti til hans. Kom lagið neðan undir brynjuna og renndi upp í kviðinn. Þá hjó Kálfur til hans. Kom það högg hinum vinstra megin utan á hálsinn. Menn greinast að því hvor Kálfur veitti konungi sár. Þessi þrjú sár hafði Ólafur konungur til lífláts.En eftir fall hans þá féll sú flest öll sveitin er fram hafði gengið með konungi. (Heimskringla / Ólafs saga helga). 

Einn norðmann hitti ég þó sem vissi meira um Egil Skalla-Grímsson en Þóri Hund, það var hann Leifur í Borkenes. Í Borkenes vann ég um tveggja vikna skeið seint í sumar við að gera við flísalögn í sundlaug bæjarins. Þetta sveitarfélag er með "móttak" fyrir flóttamenn sem þurfa að komast inn í norskt samfélag. Eins er þar "móttak" fyrir þá sem misstigið hafa sig á kóngsins lögum og vilja komast aftur á meðal löghlíðina borgara með því að veita samfélagsþjónustu. Í Borkenes átti ég mörg skemmtileg samtöl um heima og geyma í matar og kaffitímum.

Síðasta daginn sem ég var í Borkenes höfðum við sammælst um að ég kæmi með hákarl og íslenskt brennivín til "lunsj" í skiptum fyrir vöfflur með sultu. Leifur sem kannski ekki bar með sér að hafa verið hinn heppni eins og íslenski nafni hans ef marka mátti rúnum skorð andlitið, sá um vöfflubaksturinn heilsaði með virktum. "Ja so du er en Islanding kanskje viking som Egill Skalla-Grimsson kommen å hente din arv ". Þarna hélt ég mig himinn hafa höndum tekið við að fá botn í heimilsfang Þórólfs. Spurði því Leif hvort hann hefði lesið Egilssögu; "að minnsta kostu fjórum sinnum" sagði hann. Þegar ég færði Þórólf í tal við hann sagðist hann ekki hafa hugmynd um þann náunga en eitt vissi hann; "Egill var ikke en kriger han var en poet" (Egill var ekki vígamaður, hann var skáld).

Síðan fór Leifur yfir það hvernig Egill hefði bjargað lífi sínu með Höfuðlausn þegar hann kunni ekki við annað en að heilsa upp á  fjanda sinn  Eirík blóðöxi hinn síðasta víkinga konung í York. Eiríkur sem hafði heitið honum lífi fyrir lofrullu hefði ekki getað tekið ljóðinu öðru vísi en hóli, þó svo að allt eins hefði hver hending getað verið argasta níðvísa.

Það er til merkis um það hvað ég er kominn langt frá heiðinni hugsun á því ástkæra og ilhýra að ég þurfti að finna Höfuðlausn á ensku til að fá einhvern botn í þann kveðskap. En eitt er víst að Egill var magnað skáld sem orti með náttúrustemmingum um vígaferli.

By sun and moon

I journeyed west,

My sea-borne tune

From Odin's breast

My sing-ship packed

With poet's art:

It's word-keel cracked

The frozen heart. 

-------- 

The war-lord weaves

His web of fear,

Each man receives

His fated share:

A blood-red sun's

The warrior's shield,

The eagle scans

The battlefield.

----------

Carrion birds fly thick

To the body stack,

For eyes to pick

And flesh to hack:

The raven's beak

Is crimson-red,

The wolf goes seek

His daily bread. 

Höfuðlausn á íslensku.

Höfuðlausn á ensku. 

 

 

Íslendingar í forréttindastöðu