Hjaðningavíg femínismans

Íslenskan á orð yfir margt sem geymir hulda sögu. Má þar t.d. nefna Kænugarð og Garðaríki sem hátt fara í fréttum þessa dagana. Samkvæmt íslenskum sagnaarfi var Kænugarður eitt af höfuðbólum Ruzía. Það er fleira forvitnilegt í fornsögunum sem á skírskotun til nútímans. Til dæmis má ætla að staða konunnar hafi verið allt önnur í heimi heiðninnar en kristninnar.

Völsungasaga hefur frá æsku verið síðuhöfundi hugleikinn, og ekki hefur áhugin minnkað með árunum. Sagan segir frá heimsmynd, sem var á hverfanda hveli, og frá atburðum sem ekki fyrirfinnast í hinni opinberu mankynssögu. Hægt er að átta sig á því að sögusviðið nær frá Asíu til V-Evrópu. Sagt er frá orrustum þar sem liðsöfnuðurinn kom um Njörvasund og náði allt til Héðinseyjar. Ljóst er við lestur sögunnar að þarna hafa farið fram mikil og stór uppgjör.

Það er einnig ljóst að með Njörvasundum er átt við Gílbraltar. En hvar var Héðinsey og hvers vegna hafði hún það nafn? Í Göngu-Hrólfs sögu má finna þennan texta; Menelaus er konungr nefndr. Hann réð fyrir Tattararíki. Hann var ríkr konungr ok mikill fyrir sér. Tattararíki er eitt kallat mest ok gullauðgast í Austrríki. Þar eru menn stórir ok sterkir ok harðir til bardaga. Undir Menelaus konung lágu margir konungar ok mikils háttar menn.

Svá er sagt, at milli Garðaríkis ok Tattararíkis liggr ey ein, er Heðinsey heitir. Hún er eitt jarlsríki. Þat er fróðra manna sögn, at Heðinn konungr Hjarrandason tæki fyrst land við þá ey, er hann sigldi til Danmerkr af Indíalandi, ok þaðan tók eyin af honum nafn síðan. Um þessa ey stríddi jafnan Tattarakonungr ok Garðakonungr, ok þó lá hún undir Tattarakrúnu.(Göngu-Hrólfs saga 17. kafli)

Wikipedia segir um Menelaus konung; In Greek mythology, Menelaus was a king of Mycenaean Sparta, the husband of Helen of Troy, and the son of Atreus and Aerope. Trója var á vesturströnd Tyrklands þannig má ætla að Tattararíki sé þar sem nú er Grikkland / Tyrkland. Upp frá Svartahafi lá svo Garðaríki, -siglingaleið upp í Eystrasalt, -Mikligarður kallast Istanbul í dag, Kænugarður þar sem nú heitir Kiev og Hólmgaður þar sem nú er Novgorod upp undir St Pétursborg.

Á milli Tattararíkis og Garðaríkis er Svartahaf með Krímskaga, sem samkvæmt sögunum hefur þá heitið Héðinsey ef marka er textann í Göngu-Hrólfs sögu. En hver var þá þessi Héðinn Hjarrandason? Um þann Sýrlenska sjóræningja má lesa í Sörla þætti eða Héðins sögu og Högna. Þar er engin smá saga sögð, því þar má finna hupphafið af látlausu stríði milli þeirra sem helst af öllu ættu að standa saman, -svokallaðra hjaðningavíga, -Héðinsvíga.

Sörla þáttur hefst á þesssum orðum: Fyrir austan Vanakvísl í Asía var kallat Asíaland eða Asíaheimr, en þat fólk var kallat Æsir, er þar byggðu, en höfuðborgina kölluðu þeir Ásgarð. Óðinn var þar nefndr konungr yfir. Þar var blótstaðr mikill. Njörð ok Frey setti Óðinn blótgoða. Dóttir Njarðar hét Freyja. Hún fylgdi Óðni ok var friðla hans. Menn hafa getið sér þess til að Vanakvísl sé það fljót sem nú er kallað Don í suður Rússlandi og Ásgarður hafi því verið austan við Krímskaga og Don c.a. þar sem Rostov-on-Don er nú, en þar lék íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu í lokakeppni HM 2018.

Sörlaþáttur segir frá því hvernig Freyja eignaðist Brísingamenið, sem dvergarnir smíðuðu, með því að sofa eina nótt hjá hverjum þeirra. Óðinn fékk Loka til að rannsaka málið og ná af henni meninu. Þegar Freyja kom til að endurheimta það sagði Óðinn; at hún skal þat aldri fá, svá at eins hefir hún at því komist, - "nema þú orkir því, at þeir konungar tveir, at tuttugu konungar þjóna hvárum, verði missáttir ok berist nieð þeim álögum ok atkvæðum, at þeir skulu jafnskjótt upp standa ok berjast sem þeir áðr falla, utan nokkurr maðr kristinn verði svá röskr ok honum fylgi svá mikil gifta síns lánardrottins, at hann þori at ganga í bardaga þeira ok vega með vápnum þessa menn. Þá it fyrsta skal þeira þraut lyktast, hverjum höfðingja sem þat verðr lagit at leysa þá svá ór ánauð ok erfiði sinna fárligra framferða." -Freyja játtaði því ok tók við meninu.

Um þann kristna mann, sem lauk tímum Hjaðningavíga Freyju, má lesa í lok Sörlaþáttar. Nú má segja sem svo að öld kristninnar með sínum hrútaskýringum og feðraveldi sé runnin sitt skeið og öld feminsismans sé runnin í garð. Vonandi auðnast mannkyninu að beita öðrum meðulum en Freyju þegar hún endurheimti sitt Brisingamen.

Japl, jaml og fuður

Nú þegar einkennalausa drepsóttin er í andaslitrunum, gæti allt eins geispað golunni innan tveggja vikna samkvæmt fálkanum á seiðhjallinum, er loksins kominn góður skriður á Samherjamálið. Það er ánægjulegt að réttarríkið falli ekki í sama pytt og bananalýðveldi Afríku þar sem hálf ríkisstjórnin er komi á bak við lás og slá vegna einhvers verbúðar kjaftæðis.

Litlu lukkudýrin í dúkkulísudrögtunum fá þar að auki baða sig í sviðsljósum landsins bláa og flissa fallega, með þeim frábæra árangri að rússneski herinn hefur hörfað enn lengra í viðskiptabanninu. Fjölmiðlar styðja svo við lýðræðið sem aldrei fyrr með því að eyða falsfréttum á meðgjöf frá ríkinu og nú er komið að þeim tímamóta áfanga að ráða 800 hálaunaða sérfræðinga við hugverkasölu frá Íslandsstofu án starfstöðvar og vinnuskildu. Enda heimurinn orðin að sviðsmyndum í sýndarveruleika spálíkansins sem hægt er að vera á fjarfundi með í símanum sínum. Google hvað?

Já það verður ekki annað sagt en að allt leiki í lindi og drjúpi smjör af hverju strái í CE vottuðu fjósinu, og gamla góða komma grýla búin að koma strandveiðunum fyrir í flottrolli frjálsa framsalsins. Það kemur því hreint ekki á óvart að silfurskeiðungur í allt of litlum bláum jakkafötum átelji vinnubrögð fjölmiðla í samherjamálum eftir samstöðuna alla dularfullu drepsóttinni. Engu líkara en lögreglan megi ekki lengur spyrja sakbitna farísea og fræðimenn út úr, þá sem réttarríkið hefur borið á höndum sér frá Pontíusi til Pílatusar á ríkisstyrkjum gegnum allt heila pestar og metoo fárið.

Ofurbloggarinn, sem slengir nú út sleggjudómum á færibandi, verður væntanlega gerður að næsta dómsmálaráðherra vegna frábærs árangurs í starfi. Sá núverandi er hvort því sem er ekki lengur á vetur setjandi eftir að hann hættir að gefa niðursetninga útlendingastofnunnar á garða valinkunnra lögfræðinga á sérfræðilaunum, sem alþingi hefur keppst við að útvega verkefni undanfarin ár við að snúa út úr réttlætinu með því að fara í kringum siðferðilegan lagabókstafinn samkvæmt glóbalnum.

Eins og segir í vísunni; -eftir japl, jaml og fuður Jón var grafinn út og suður.

Já og vel á minnst, -Guð blessi Ísland , , , -og Gunnu.

Frægasta kona Íslands á inniskóm í blindhríð

Eitt það besta við bloggið eru athugasemdirnar. Það koma nefnilega oft upplýsingar í gegnum þær sem opna á nýja heima fyrir síðuhöfund. Þetta geta verið örstuttar athugasemdir og jafnvel engar hér á blogginu. Það hefur komið fyrir að hringt hefur verið í síðuhafa vegna bloggfærslu og sagðar skemmtilegar sögur henni tengdar.

Eitt svoleiðis símtal fékk ég vegna bloggpistils um Rauðanúp. Kona sem fædd og uppalin er á Núpskötlu hringdi og vildi segja mér frá því, vegna orða minna um að "Það er kannski ekki alveg hægt að komast á háhæla skóm upp á Rauðanúp, en allt að því". Hún sagði mér nefnilega frá því að Rauðinúpur hefði verið klifinn á háhæluðum skóm og það af konu sem var þá sjötug.

Þetta gerðis árið 1969, og konan var Jóna Sigríður Jónsdóttir, sem oft var kölluð Sigríður Jóna. Konan sagði mér m.a. frá því hvernig Jóna Sigríður hefði sótt að þegar hún kom, það hefði verið punkterað dekk á bílnum sem hún kom í, um leið og var rennt í hlað og stoppað, hefði hún tekið á rás yfir stórgrýtta fjöruna og upp Rauðanúp á háhæluðu skónum, sem voru þó ekki með pinnahælum.

Þó mikið hafi verið að gera í Núpskötlu þegar Jóna Sigríður kom, hafði konan hjálpað Jónu Sigríði til baka, sem hún var mjög þakklát fyrir. Þegar hún ætlaði að fara að elda mat fyrir gestinn þá var lognið svo mikið að ekki logaði á eldavélinni. Tók hún þá það til bragðs að elda mjólkurgraut fyrir hana á rafmagnshellu, sem drifin var af rafstöð. Jóna Sigríður sagðist ekki hafa heilsu til að borða mjólkurgraut þegar til kom, en gerði sér skyr með rjóma og kaldan silung að góðu.

Um lífsreisu Jónu Sigríðar er til bókin Ein á hesti og minnist hún þar á komu sína í Núpskötlu. En Jóna Sigríður, sem kölluð var Sigríður Jóna, ferðaðist á hesti þvers og kruss um Ísland í áratugi og er talið að hún hafi keypt og selt yfir 300 hesta. Eftir að hún hætti hestaferðalögum, ferðaðist hún með langferðabílum til að sjá þá staði sem hún taldi merkilegasta á Íslandi, en hafði ekki séð, það var á þannig ferðalagi sem hún kom í Núpskötlu.

Þeir gæðingar sem Jóna Sigríður ferðaðist á um áratuga skeið hétu Gullfaxi og Ljómi. Hún varð frægasta kona á Íslandi um tíma þegar hún ferðaðist á Ljóma sínum án tjalds og farangurs um Stórasand á leið í Hveravelli um Kjalveg í blindhríð á inniskóm, árið 1963. Þessi hrakningur var rifjað upp í Tímavélinni á DV árið 2018 og má sjá hér.

Here we go again

Það hefur varla farið fram hjá neinum að fleira en þakið er við það að fjúka af kofanum. Húsnæðisverð í hæstu hæðum, verðbólgan sú mesta í 10 ár og allt útlit er fyrir að vextir verði snarhækkaðir hjá viðundrunum í Seðlabankanum, sem hafa staðið að gengislækkun krónunnar að undaförnu með inngripum af því taginu sem glæðir verðbólgu bálið. Já það styttist óðum í að púkar Sæmundar gæði sér á hverjum bita í helsjúku pestargreninu.

Þegar ég var á leið til vinnu í morgunnmyrkrinu undir lok síðustu viku brá mér í brún þegar ég tók fyrstu beygjuna til vinstri. Þar var bara svarta myrkur, logaði ekki svo mikið sem ein týra til hægri. Búið að rífa elliheimilið, litlar raðhúsaíbúðir sem höfðu aldrei staðið tómar í beygjunni á besta stað í bænum í meira en 50 ár. Ég var reyndar búin að heyra að lóðin væri svo svakalega verðmæt að til stæði að endurnýja húsin, en að það ætti að massa þau endanlega með stórvirkum vinnuvélum, brothömrum og trukkum hafði mér ekki hugkvæmst. En maður býr jú í heimabæ skurðgröfunnar.

Síðast þegar svona gjörningalist í verðmætaaukningu kom til framkvæmda í mínum smáheimabæ var árið 2008. Þá voru tæplega 20 ára gömul, -mörg þúsund fermetra gróðurhús Barra rifin og byggð önnur splunkuný í rokrassgati fyrir norðan Fljót. Raftækjaverslun með áföstu rafmagnsverkstæði sem hafði staðið í rúm 40 ár rifið. Lóðirnar voru víst svo svakalega verðmætar að þar átti hvorki meira né minna en byggja miðbæ, þó svo að hann yrði bæði fyrir utan bæinn og enginn þyrfti sérstaklega á honum að halda.

Núna öllum þessum árum seinna er gras á verðmætu miðbæjarlóðunum. Þær eru notaðar sem tjaldstæði fyrir ferðamenn. Ef ekki hefði orðið hið svokallaða hrun væri ekki svo mikið sem kamar á svæðinu, því hvorki gafst tími né lánsfé til að rífa gamla Tehúsið sem var byggt sem verbúð fyrir sláturhúsið löngu fyrir mína tíð. Það hefur ekki nokkrum heilvita manni dottið í hug síðan um árið að þessar miðbæjarlóðir séu það verðmætar að það borgi sig að draga upp úr þeim tjaldhælana.

Enda varð stærsta verktakafyrirtæki bæjarins, og rafmagnverkstæðið gjaldþrota í kjölfar verðmætaaukningarinnar. Kaupfélag Héraðsbúa fór sömu leið 2009 á 100 ára afmælinu. Hafði þó selt miðbæjarlandið og keypt kaupanda landsins árið eftir söluna, sem var verktakafyrirtækið, það hafði nefnilega ekki ráð á að borga kaupfélaginu. Sú viðskiptaflétta kom til eftir að í ljós kom að bókhaldslega reyndist hagstæðara fyrir kaupfélagið að kaupa kaupandann, en að afskrifa góðar sölutölur á lóðum úr bókhaldinu. Eftir stóð raðgjaldþrota samfélag og bæjarfélag í gjörgæslu.

Nú virðist allt þetta bix gleymt og grafið, komið yfir móðuna miklu ásamt Barra þrátt fyrir hetjulega baráttu Byggðastofnunnar. Bankarnir aftur orðnir stútfullir af peningum og fólkið brunar flest orðið til vinnu í rauðglóandi smeltiverkið á orkuskiptu bílunum niður í orkuskortinn í neðra. Það eina sem hefur verið byggt í miðbænum er Skattstofa ríkisins rétt norðan og neðan við þar sem rafmagnsbúðin stóð. Og var hart á því um tíma að skattstofan yrði ekki gjaldþrota líka, sælla minninga.

Þegar fólk fær þær frábæru hugmyndir að rífa hús í fullri notkun til verðmætasköpunar á lóðum, sér þær í hyllingum til að selja lífsreyndu eldra fólki hugmyndina af nákvæmlega eins þaki yfir höfuðið á meira en tvöfalt hærra verði, þá er sama hversu skaðmenntað það er, réttast væri að það rifjaði upp tvo plús tvo á fingrum sér. Er nema von að þegar ekkert ljós logar lengur í bestu beygjunni í bænum að upp komi í hugann gamli frasinn, -here we go again.

Að slá tvær flugur sama höggi

Nú hræra sóttvanafasistarnir í sóttkvínni eftir að hafa orðið uppvísir af því að hafa falsað einkennalausu drepsóttina í spálíkani.

Í stað þess að afnema íþyngjandi aðgerðir freista þeir þess að fokka upp skólastarfi með enn flóknari sóttvarnareglum fyrir skólastjórnendur að vinna úr og mismununum vegna svokallaðrar bólusetninga stöðu. 

Þetta er gert með því að setja aðrar reglur yfir þríbólusetta, en margt skólafólk er svokallaðir Jassenþegar, sem ekki eru komnir í þríbólusetta hópinn.

Er alið á að kennurum standi ógn af blessuðum börnunum, og jú líka þeim óbólusettu, sem og sjálfum sér.

Þetta eru ekki afléttingar í ljósi meinlausrar kvefpestar, heldur að slá tvær flugur í sama höggi, -færast feti nær pestarpassanum og herða á inndælingunni í blessuð börnin.

Verulegar breytingar á sóttkví

Hyskið út úr húsum þjóðarinnar

Nú eru orkupakka landráðin farin að líta upp á landið. Vegasjoppa, sem átti með réttu að verða  lýst gjaldþrota haustið 2008, er farin að bíta unga íslendinga í afturendann með markaðstrixum á rafmagni, sem sjoppan hvorki framleiðir né dreifir, en kemst í skjóli orkupakka ESB í að dreifa reikningum fyrir rétt eins og hverjum öðrum skít.

Ungt saklaust fólk, sem er að koma grænt út í lífið, fær enn einu sinni að kynnast glæpasamtökum þess opinbera og auðróna í fjárplógsstarfsemi. Leikrit vikunnar hefur verið ævintýralegt. Opinber stofnun sendi til opinberra stofnanna neyðarkall vegna orkuskorts s.l þriðjudag. Til að undirstrika alvarleikann á orkumarkaði og gefa tóninn um væntanlegar hækkanir.

Í gær kom svo í ljós að gamla bensínstöðin við vegasjoppuna, sem var svo heppin að njóta stjórnaformennsku fjármálaráðherra þegar Jón og Gunna urðu gjaldþrota um árið, varð uppvís að því að selja ungum saklausum afkomendum þeirra hjónakornanna rafmagn á nær tvöföldu uppgefnu verði vegna föðurlegrar umhyggju opinberu stofnunarinnar sem hæpar upp hækkanir þessa dagana. 

Framkvæmdastjóri vegasjoppunnar, sem tók upp á því að græða á því einu að vera milliliður og gefa út reikning, hafnaði því alfarið fyrr í dag að beitt væri blekkingum. En áttaði sig svo á því að hann var með skítinn upp á bak og baðst velvirðingar undir kvöld um leið og hann lofaðist til að skeina sig í boði lífeyrissjóðanna.

Eftir stendur að þeir sem vilja græða á því einu að skrifa reikninga á saklaust fólk fá að gera það óáreittir áfram í skjóli orkupakka ESB og landráða íslensku stjórnsýslunnar. -Já Guð blessi Ísland.

N1 biðst velvirðingar og endurgreiðir mismun

Næsti bær við Cocoa Puffs

Í denn var stundum sagt að þessi eða hinn hefði fengið prófgráðuna sína úr Cocoa Puffs pakka. Þetta var þá oft sagt með lítilsvirðingu. Sjálfum hefur mér alltaf fundist þeir gáfulegri sem hafa náð að plumma sig með þannig prófskýrteini upp á vasann. Þeir hafi allavega losnað við að láta yfirfylla harða diskinn í höfðinu með þarflausri þvælu, -plássið á þeim diski er jú takmarkað.

Þó svo að transhumanisminn eigi eftir að bjóða upp á aukna ígrædda gervigreind, þá er ekki nokkur von til annars en þar verði einni metnaðarfullu þarfleysunni bætt aftan við aðra ef diskurinn hefur ekki þegar verði fullstraujaður við harðsnúið latínunám. Latína og gervigreind kemur aldrei í staðin fyrir meðfætt innsæi á stað og stund, því þar er ástæðuna að finna til hvers er komið í þennan heim.

Fyrir mér varð barnaskólinn á sínum tíma latína, í besta falli limbó, en sem betur fer hafði hinu opinbera þá ekki komið til hugar að hefja þá iðju að hakka barnshugann fyrr en við sjö ára aldurinn og bjargaði það því sem bjargað varð. Móðir mín hafði kennt mér að lesa og skrifa nafnið mitt áður en til barnaskólagöngu kom. Eftir að henni lauk má segja að ég hafi ekki getað skrifað nafnið mitt skammlaust, en var samt orðinn nokkuð fær í að snúa út úr.

Blessuð hundaheppnin og brennivínið bjargaði mér svo alveg frá bókhaldinu. Ég komst nefnilega á samning við steypuna enda hefur steypa verið mitt líf og yndi frá því fyrst ég man. Í iðnskóla lærði ég ekkert í þeirri gjörningalist því hún byggist alfariða á reynslu og verklegri færni. Ég var samt útskrifaður bóklega fyrir slysni án tilskilinna áfanga. Það dugði mér samt til að taka sveinspróf. 

Það minnisverðasta úr iðnskóla var þegar Kiddi Jó skýrði fyrir okkur í ensku tíma tengingu orðsins Police við puplic service, -og að því skyldum við aldrei gleyma að á íslensku væri police, -lögregluþjónn. Það voru svo vinnufélagar mínir í steypunni sem tóku mig til sveinsprófs út á þessa latínu. Svona nokkurskonar manndómsvíxlu af gömlu gerðinni, en auðvitað þekktu þeir kauða og vissu upp á hár hvað hann kunni af því sem þurfti.

Sveinsprófið mitt reyndist því léttara en þegar greiðugur steypukall af Guðs náð reyndi í annað sinn að standast sitt sveinspróf. Mikið var þá að gera í steypu eins og alltaf hjá múrurum svo samið var um það að fá flíslögn á baðherbergi, sem átti eftir að flísaleggja, dæmt sveinsstykki.

Þegar kom að því að taka stykkið út, og prófnefndin var mætt í baðherbergið, kom í ljós að engin flísalögn hafði verið framkvæmd, flísarnar voru allar í pökkunum á gólfinu. Þá muldrar minn maður „hann hefur svikið mig“ en bauð svo prófnefndinni upp á koníak í sárabætur. Hann hafði af greiðasemi haft vinnuskipti við handlaginn smið sem nauðsynlega þurfti að múra, en lofaðist til að flísaleggja sveinstykkið í staðinn.

Meistarabréf fékk ég svo sent eftir símtal við sýslumann. Þannig var að í mínum smáheimabæ var engin múrarameistari til að ábyrgjast verk. Því var gripið til þess ráðs að sá sem múraði sæi um það og sótti ég um löggildingu til bygginganefndar míns smáheimabæjar með sýslumanninn í vasanum. Fljótlega fóru byggingaraðilar í nágrannabæjunum að fara fram á að ég ábyrgðist verk í þeirra bæjum.

Svo kom að því að ég var beðin sérstaklega um að mæta á helgarnámskeið í byggingastjórnun, aðallega til að fylla upp í tölu þátttakenda svo sérfræðingarnir að sunnan sæju sér fært að gera sér ferð út á land til að halda námskeið. Þetta var þegar byggingastjórinn var fundinn upp af latínuliðinu um síðustu aldarmót.

Einhvern veginn fór það svo að í kjölfarið fékk ég byggingastjóra réttindi og meistaralöggildingu á landsvísu frá ráðuneyti í Reykjavík og hef ég síðan óskrifandi maðurinn ekki fengið frið við að krota nafnið á meistaraábyrgðir.

Þetta var orðin meiri skriffinnska en víxlarnir fyrir kunningjana í þá gömlu og góðu, en er nú til allrar Guðs lukku orðnar rafrænar undirskriftir og gilda frama og aftur í tímann. Lengst hef ég komist meira en áratug aftur fyrir sjálfan mig og svo að sjálfsögðu út yfir gröf og dauða.

Ég hef alla tíð notið visku Kidda Jó frá á námsárum mínum í Neskaupstað og að það var sjálfur sýslumaðurinn sem gaf út meistarabréfið mitt í denn. Það er því mitt að sjá um puplic service þáttinn svo meðbræður mínir komist í gegnum regluverkið þegar byggja á þak yfir höfuðið. Auðvitað er þetta ekkert annað en næsti bær við Cocoa Puffs.

Aumingi vikunnar er Landspítalinn

Það kemur alltaf betur og betur í ljós að hve lífshættulegt er orðið að leggjast inn á sjúkrahús, og til læknis ætti engin að hætta sér þessa dagana öðruvísi en láréttur. Ekki voru nema þrír dagar liðnir frá því að sóttskimandi varðhundur veirunnar fékk sín minnisblöð staðfest, en að hinir tveir orðuhafarnir á seiðhjallinum hófu pestarsönginn.

Síðan hafa þau rök verið notuð að hátt í 400 heilbrigðisstarfsmenn Landspítalans, sem skiptast  nokkuð jafnt á milli sóttkvíar og einangrunar, séu úr leik vegna einkennalausu drepsóttarinnar. Allt eftir að hafa tekið þátt í útihátíð skimunarstöðvanna.

Það verður æ skírara að eina markmið sóttvarnafasistanna er að lama heilbrigðiskerfið og alla starfsemi í landinu með öllum tiltækum ráðum, þar til auðrónar verða komnir með tögl og haldir á heilbrigði fólks í gegnum pestarpassa.

Til samstarfs við sig hafa auðrónar og sóttvarnafasistar fengið mergsjúgandi blóðsugur í mörghundruð manna stjórnendateymi Landspítalans. Stjórnenda sem hafa síendurtekið hirt aukin framlög til heilbrigðiskerfisins við að koma á niðurskurði.

Sparnaði sem jók tekjur í eigin vasa, og sömu stjórnendur hika ekki lengur við að taka raunverulegt heilbrigðisstarfsfólk úr umferð og ráða þess í stað verkataka úr einkageiranum inn á spítalann. 

Tíu manna samkomutakmörkun á miðnætti

Draumur í dós

Undarlegir hafa þeir verið draumar mínir í upphafi árs.

Hríðin stríð svo leita varð vars í skóginum, því þar var örlítið meira skjól. Hentist á harðahlaupum yfir ódáinsakur, til þess eins að ná skógarjaðrinum hinu megin áður en glóruleysið skylli saman og byrgði alla sýn. Visin var á þeim akri uppskeran, en með andvara sumars sem eitt sinn var.

Stóð þétt með fáum í hrímuðum sinumóum, við yl frá konu sem ég þekkti ekki hót. Í fámenni hélt bakleiðis í bæinn. Stóð fyrir framan gamla kaupfélagið, sem nú hafði að geima gróða grið, -til þeirra er vildu komast inn. Horfði úr svalanum inn í gegnum glerið á fjöldann sem þráði heitast að komast út.

Þetta voru reyndar tveir draumar, -en í sömu dós.

Gildur limur og hopputussa

Það getur verið gaman að bera saman mismunandi merkingu orða náskyldra tungumála, s.s. færeysku og íslensku. Á mínum unglingsárum þótti fyndið að hægt væri að verða gildur limur í ríðimannafélagi Færeyja. Seinna eignaðist ég skírteini sem staðfesti að ég væri gildur limur í handverkara félagi Tórshavanar, án þess þó að finnast það vera sérstaklega fyndið. En ég steypti ekki það lengi í Færeyjum að mér hugkvæmdist eignast hest og sækja um að fá að vera gildur limur í ríðimannafélagi.

Það er ekki nóg með að spaugilegt geti verið að bera saman mismunandi merkingu orða skyldra mála, einnig má með því leiða að því líkum hversvegna sumt ber óskiljanlegar nafngiftir á móðurmálinu. Og þarf ekki skyld mál til, sem dæmi um það get ég nefnt fjallið Beinageit, sem gægist upp yfir Fjarðaheiðarendann þegar ég lít út um eldhúsgluggann, og er einn af syðstu tindum Dyrfjalla í Hjaltastaðaþinghá. Þó gelíska teljist seint skyld íslensku þá eru mörg orð íslenskunnar sögð úr henni ættuð, s.s. strákur og stelpa.

Freysteinn heitinn Sigurðsson jarðfræðingur taldi sig hafa fundið út hvernig Beinageitar nafngiftin væri til kominn. Upphaflega hefðu allur Dyrfjalla fjallgarðurinn heitið Bhein-na-geit upp á forn gelísku, sem gæti útlagst fjallið með dyrunum, eða Dyrfjöll. Síðar þegar norrænir menn fóru að setja mark sitt á landið hefði legið beinast við að kalla fjöllin Dyrfjöll, en nafnið Beinageit hefði lifað áfram á syðsta tindinum. Landnám Hajaltastaðaþinghárinnar hefur lengi þótt dularfullt. Hvorki dregur Beinageitin, né Landnáma úr þeirri dulúð með sinni hrakningasögu af Una "danska" Garðarssyni.

En það er ekki þannig orð sem ég vildi gera skil núna, heldur orð sem er illa séð á íslensku. Þetta orð hefur valdið mér heilabrotum, því lengi hafði ég ekki fundið trúverðugan uppruna þess. Þó svo að orðið megi finna orðabók þá hef ég hvergi séð að málfræðingar hafi lagt sig niður við að útskýra af hverju það er dregið. Þó svo að það væri eins og orðabókin tilgreinir, þá er það hvorki notað í daglegu tali um skjóðu né skinnpoka hvað þá lasleika, - og það sem alls ekki má nefna, - nema vera túlkað í það dónalegri merkingu að enginn vill láta hafa það eftir sér opinberlega. Ef menn voga sér t.d. að nota orðið í sömu setningu og kvenmann þá er nokkuð víst að þeir sem það gera flokkast ekki sem femínistar og varla að þeir fengju inngöngu í feðraveldið, helst að þeir lentu metoo myllunni.

Þetta er semsagt orð sem maður viðhefur ekki ef maður vill vera partur af siðmenntuðu samfélagi. Ég man að fyrir áratugum síðan vorum við að vinna saman nokkrir félagar við að undirbúa bílaplan undir steypu, þegar fram hjá gekk kvenmaður í þyngri kantinum og vildi þá einn vinnufélaginn meina að hún myndi nýtast vel sem jarðvegsþjappa. Viðhafði í því sambandi þetta forboðna íslenska orð. Við hinir urðum vandræðalegir þangað til sá elsti okkar tók af skarið og sagði með þjósti "þetta eru nú meiru helvítis brandararnir". Sem leiðir aftur hugann að því hvaðan orðið brandari er komið. En í stað þess að fara með þessa spekúlasjónir út um þúfur þá ætla ég að halda mig áfram við ljóta orðið.

Það sem mig grunaði ekki þá, var hvað þessi vinnufélagi, fyrir margt löngu síðan, fór hugsanlega nærri uppruna orðsins. Að hjá frændum okkar lengra í austri en Færeyjar væri hvorki um brandara né dónaskap að ræða að hafa þetta orð uppi við þau störf sem var verið að vinna, að vísu samsett, en það var nú reyndar akkúrat það sem vinnufélaginn gerði í denn.

Það var ekki fyrr en mörgum áratugum seinna þegar ég bjó í Noregi að ég fór að brjóta þetta orð raunverulega til mergjar, og það eftir að hafa varla heyrt nokkurn lifandi mann hafa haft það á orði í áratugi. Það var þegar við Matthildur mín vorum í heimsókn hjá vinafólki. Þar sá hún bát við smábátahöfnina, en bátar fara ekki framhjá sjómannsdætrum, en í þetta skipti var það nafnið á fleyinu, - Havtussa. Þær kímdu yfir bátsnafninu sjómannsdæturnar, meðan okkur vinunum þótti vissar að þykjast ekki taka eftir því, enda sjálfsagt báðir brenndir af bröndurum forboðinna orða frá því í bernsku.

Það var semsagt hjá frændum okkar í Noregi sem upprunan gæti verið að finna. Þegar við Matthildur keyrðum seinna niður Lofoten, þá gleymdum við að taka með okkur landakort, hvað þá að við hefðum gps, enda eru flestar okkar ferðir skyndiákvarðanir, sem helgast af því hvort sólin sjáist á lofti og hún stendur hæst í hásuður, því auðvelt að rata. En þetta ferðalag var óvenjulegt að því leiti að við þurftum að yfirnátta eins og frændur okkar komast að orði. Þess vegna þurfti að fylgjast með vegvísum þegar leið að kveldi. Þá sáum við vegvísi, sem vísaði á stað, þangað sem ferðinni var ekki heitið. En hvað um það, þetta staðarnafn gaf mér tækifæri til að færa þetta dónalega orð í tal, án þess að vera dónalegur.

Það var semsagt Tussan á Lofoten sem gaf mér tækifæri á að ræða þetta orð við norska vinnufélaga mína. Ég gætti þess að sjálfsögðu vandlega að láta þá ekki vita af tilvist orðsins á íslensku, en spurði hvað það þýddi á norsku. Fyrst könnuðust þeir ekki við að orðið merkti nokkurn skapaðan hlut, þó svo að staður á Lofoten héti þessu nafni. Ég benti þeim þá á að til væri norskur bátur sem bæri nafnið Hav-tussa. Þeim elsta rámaði þá í þetta orð, og sagði að það tengdist frekar fjöllum en sjó, reyndar kvenveru, sem byggi í fjöllum, þó ekki nákvæmlega norskri tröllkonu. Til væri ljóðabálkur eftir norðmanninn Arne Garborg sem nefnist Haugtussa og er þar kveðið um ást í meinum, tröll og huldufólk í fjöllum.

Það sem mér datt helst í hug eftir þessa eftirgrennslan var að tussa hefði upphaflega verið orð yfir skessu eða skass. Þá rann upp fyrir mér að verkfæri sem við norsku vinnufélagarnir vorum vanir að vinna með þegar jarðvegur er þjappaður undir steypu, jarðvegsþjappa á íslensku, er kölluð hopputussa á norsku, eða hoppetusse, en þegar e-ið er aftan við á það við hvort kynið sem er af þessum huldu verum. Hann var þá kannski ekki eins dónalegur og í fyrstu virtist brandarinn sem vinnufélaginn sagði um árið.

Nú má segja að þessi pistill sé orðinn tilbúinn undir steypu, ef ekki algjör steypa. Það er samt mín von að hann forði þeim, sem hafa náð að lesa þetta langt, frá því að þurfa að liggja andvaka yfir þessu forboðna orði. Það er ekki víst að málvísindamenn leggist í rannsóknir á uppruna þess í nánustu framtíð, frekar en fram til þessa.

Tussefolk

Ps. þessi pistill birtist hér á síðunni árið 2018 og er nú endurbirtur í tíðindalausu tómarúmi almanaks áramótanna, sem fer aðallega í upprifjun þess liðna, en áramót sólársins voru fyrir viku með hækkandi sól í örófi alda. Ég vil biðja lesendur um að taka efni pistilsins ekki sem hrútaskýringu, heldur fróðleiksmola um málið.