Skessugarðurinn; á sér enga líka

Gamli vegurinn um Jökuldalsheiði og Möðrudalsfjallgarða liggur um ævintýraleg hrjóstur. Hann var áður þjóðvegur nr. 1, eða allt fram undir árslok 2000 þegar Hárekstaðaleið leysti hann af hólmi. Þessi vegur hefur núna síðustu árin komist inn á gps punkta erlendra ferðamann.

Ferðamenn á Möðrudalsfjallgarði-vestari virða fyrir sér Möðrudal

Þó svo að ég hafi farið þennan veg oftar en tölu verður á komið frá því fyrst ég man eftir, þá eru þau undur, sem við veginn liggja enn að koma á óvart. Sum þeirra hafa farið fram hjá mér alla tíð vegna þess að þarna er um öræfi að fara, sem þurfti að komast yfir á  skemmstum tíma.

Eitt af þeim undrum, sem ég uppgötvaði ekki fyrr en fyrir 5 árum síðan, vegna þess að mér var þá bent á það er Skessugarðurinn, sem er á Grjótgarðahálsi 2 km innan við veginn þar sem hann þverar hálsinn. Skessugarðurinn sést vel frá veginum en einhverra hluta vegna hefur hann ekki gripið athyglina umfram aðra urð og grjót við veginn í gegnum tíðina. En eftir að ég vissi af honum hefur hann dregið mig til sín hvað eftir annað.

Gamli þjóðvegur nr 1 um Geitasand, sem er á milli Möðrudalsfjallgarða

Það hefur verið fámennt við Skessugarðinn í þau skipti sem ég hef komið og virðist hann ekki hafa vakið eftirtekt ferðamanna frekar en mína í hálfa öld. En þetta gæti nú farið að breytast og er þá eins víst að Grjótgarðaháls gæti orðið eins og hver önnur Reynisfjara þar sem ferðafólk mátar sig í umhverfi sem einna helst má líkja við tunglið.

Vísindalega skýringin á Skessugarðinum er að þarna hafi Brúarjökull skriðið fram og skilið eftir sig ruðning. En hvernig það stendur á því að aðeins risasteinar eru í þessum ruðningsgarði er erfiðara að skýra. Telja vísindamenn einn helst að hamfara flóð hafi skolað öllum fínefnum og smærri steinum úr garðinum þó svo að erfitt sé að ímynda sér hvernig. En jökulruðnings skýringuna má sjá hér á Vísundavefnum og segir þar að hér sé um að ræða fyrirbæri, sem á fáa eða enga sína líka í heiminum.

Heljardalur við Möðrudalsfjallgarð-eystri

Önnur skíring er sú að tvær tröllskessur hafi hlaðið garðinn og verður það alveg að segjast eins og er að sú skýring er mun sennilegri. Í þjóðsögum Sigfúsar Sigfússonar má finna skessu skýringuna á fyrirbærinu:

"Það er gömul tíska á Austurlandi að kalla Möðrudals- og Tungnaheiði Norðurheiðina en Fljótsdalsheiðina Austurheiði. Mun það runnið upp á Jökuldal því hann gengur sem kunnugt er inn á milli þessara heiða.

Svo er sagt að til forna bjó sín skessan í hvorri heiði og voru þær systur; er við Fljótsdalsheiðarskessuna kenndur Skessustígur í Fljótsdal. Skessurnar lifðu mest á silungsveiði og fjallagrösum er hvort tveggja var nægilegt í heiðum þessum en þrátt fyrir það nægði hvorugri sitt hlutskipti og stal hvor frá annarri; gengu þær yfir Jökulsána á steinbrú ofarlega á Dalnum.

Einu sinni hittust þær og slóst þegar í heitingar með þeim og álög. Norðanskessan mælti þá: "Það legg ég á og mæli um að allur silungur hverfi úr Austurheiðarvötnunum í Norðurheiðavötnin og sérðu þá hvern ábata þú hefur." Austanskessan greip þegar orðið og mælti: "En veiðist treglega og komi jafnan á sporðinn og það legg ég á enn fremur að öll fjallagrös hverfi úr Norðurheiði í Austurheiði og mun þetta þá jafna sig."

"Haldist þá hvorugt," sagði norðanskessan. "Jú haldist hvoru tveggja," mælti hin og hefur af þessu eigi brugðið síðan að nægur þykir silungur í Norðurheiðinni en veiðitregur og kemur jafnan öfugur upp en í Austurheiði skortir eigi fjallagrös.

Þegar stundir liðu fram undi hvorug  þeirra sínum hlut að heldur og stálu hvor enn frá annarri á mis og þó austanskessan enn meir. Reiddist norðanskessan því og brá þá fæti á steinbogann og braut hann af ánni. Systir hennar varð samt ekki ráðalaus og annaðhvort stökk yfir ána eða óð hana þegar henni sýndist. Lögðu þær þá enn mót með sér og sömdu mál sín á þann hátt að þær skyldu báðar búa í Norðurheiðinni og skipta landi með sér til helminga.

Tóku þær þá til starfa og ruddu síðan stórbjörgum og hlóðu merkisgarð þann er æ síðan heitir" Skessugarður (tröllkonugarður)..... og er þess eigi getið að þeim hafi borið síðan neitt á milli."

Nú hefur erlendur ferðabloggari uppgötvað Skessugarðinn og birt þaðan myndir á bloggsíðu sinni auk þess að birta video á youtube þannig að ekki er víst að eins friðsælt verði við Skessugarðinn og hefur verið frá því skessurnar sömdu um friðinn.

 

 

 

Veturnætur

Þessir tveir síðustu dagar sumars, fimmtudagurinn í dag og föstudagurinn á morgunn, voru kallaðir veturnætur samkvæmt gamla íslenska tímatalinu. Íslenska tímatalið var notað þar til það júlíanska, eða nýi stíll, tók við og hlutar þess jafnvel fram á 20.öldina. Mánaðaheiti gamla tímatalsins miðast við árstíðir náttúrunnar. Því er skipt í sex vetrarmánuði og sex sumarmánuði. Það miðast annars vegar við vikur og hins vegar við mánuði, sem hver um sig taldi 30 nætur. Þannig hefst mánuðurinn á ákveðnum vikudegi, en ekki á föstum tölusettum degi ársins.

Árið var talið í 52 vikum og 364 dögum. Til þess að jafna út skekkjuna sem varð til vegna of stutts árs var m.a. skotið inn svokölluðum sumarauka. Þannig var sumarið talið 27 vikur þau ár sem höfðu sumarauka, en 26 vikur annars. Í lok sumars voru tvær veturnætur og varð sumarið því alls 26 - 27 vikur og tveir dagar. Í mánuðum taldist árið vera 12 mánuðir þrjátíu nátta og auk þeirra svonefndar aukanætur, 4 talsins, sem ekki tilheyrðu neinum mánuði. Þær komu inn á milli sólmánaðar og heyanna á miðju sumri. Sumaraukinn taldist heldur ekki til neins mánaðar.

Veturnætur voru forn tímamótahátíð sem haldin var hátíðleg á Norðurlöndunum áður en þau tóku Kristni. Heimaboða, sem kölluðust dísarblót, er getið í fornsögum og eiga að hafa átt sér stað fyrir kristnitöku. Blót þessi munu hafa verið haldin í námunda við veturnætur eða á þeim og gætu þessar tvær hátíðir því hafa verið hinar sömu eða svipaðar hvað varðar siði og athafnir. Heimboða um veturnætur er oft getið í fornsögum, sem eiga að gerast fyrir eða um kristnitöku, svo sem Gísla sögu Súrssonar, Laxdælu, Reykdæla sögu, Njálu og Landnámu.

En í rauninni var lítil ástæða til að fagna komu Vetur konungs, sem síst hefur þótt neinn aufúsugestur. Svo mjög hafa menn óttast þessa árstíð, að í gamalli vísu frá 17. öld stendur, öllu verri er veturinn en Tyrkinn. Ekki er vitað hve hefðin er gömul, minnst er á veturnætur í ýmsum íslenskum handritum þótt ekki komi fram nema mjög lítið um hvernig hátíðin fór fram. Í Egils sögu, Víga-Glúms sögu og fleiri handritum er þar einnig minnst á dísablót sem haldin voru í Skandinavíu í október og má skilja á samhengi textanna þar að þau hafi verið haldin í námunda við vetrarnætur.

Dísir voru kvenkyns vættir, hugsanlega gyðjur eða valkyrjur og vetrarnætur því oft kenndar við kvenleika. Talið er að kvenvættir líkar Grýlu og nornum úr evrópskri þjóðtrú séu leifar af þessum fornu dísum. Veturnætur virðast hafa verið tengdar dauða sláturdýra og þeirrar gnægta sem þau gáfu, einnig myrkri og kulda komandi vetrar. Eftir að norðurlönd tóku kristni yfirtók allraheilagramessa kirkjunnar, sem var frá 8. öld og haldin 1. nóvember, ímynd þessara hausthátíða. Ýmsir hrekkjavökusiðir kunna því að eiga rætur í siðum sem tengjast veturnóttum og dísablótum eða öðrum heiðnum hausthátíðum.

Helsta einkenni gamla íslenska tímatalsins er hversu nátengt það var hringrás náttúrunnar. Á meðan tímatal seinni tíma er tengt trúarhátíðum kirkju og nú síðast neyslu. Reyndar er tímatal nútímans svo ótengt hringrás náttúrunnar að við notumst enn þann dag í dag við gamla tímatalið til skipta árstíðum náttúrunnar, t.d. sumardaginn fyrsta og fyrsta vetrardag. Tímatal nútímans heggur sífellt nær neytandanum með sínum svarta föstudegi og trúarhátíð vantrúar, sem barðist fyrir bingói föstudaginn langan svo megi hafa búðina opna dagana alla. Hafa þannig trúarhátíðir kirkjunnar smá saman orðið að hátíðum Mammons. Þannig má nú varla finna orðið dag allan ársins hring, sem ekki er helgaður neytandanum. Svo ágeng er neyslan hina myrku daga eftir veturnætur, að jafnvel hátíð ljóssins getur orðið sumum fyrirkvíðanleg.

Hægt ég feta hálan veg,

heldur letjast fætur.

Kuldahretum kvíði ég,

komnar veturnætur.

                                                    

Why Your Life Is Not A Journey

Besta aðferðin til að ná árangri í lífinu

Jón hrak

Það má segja að sagan af Jóni hrak verði undarlegri með hverri jarðarförinni. Ég hafði lengi hugsað mér að kanna sannleiksgildi hennar og fara að leiði þessarar dularfulli þjóðsagna persónu. En hann á að vera grafinn í gamla kirkjugarðinum á Skriðuklaustri og því stutt að fara.

Í dag fórum við hjónin svo á glæsilegt kaffihlaðborð í klausturkaffi í Gunnarshúsi á Skriðuklaustri þar sem hægt er að éta á sig tertusvima á vöffluverði. Eftir kræsingarnar fórum við á efri hæðina og fengum leiðsögn um vistarverur Gunnars Gunnarssona, rithöfundarins sem sumir segja að hafi ekki verið verður Nóbelsins vegna óljósra tengsla við nasismann. En Gunnar er eini íslendingurinn sem vitað er til að hafi átt fund með Hitler og lengi gekk sú saga að glæsihús hans á Skriðuklaustri hafi verið teiknað af sama arkitekt og teiknaði Arnarhreiðrið fyrir Hitler.

Við vorum ein á ferð með leiðsögumanninum og fljótlega barst talið að uppgreftrinum á klaustrinu sem fór fram á fyrstu árum þessarar aldar. Klaustrið mun hafa verið nokkurskonar sjúkrahús og fólk komið víða að til að leita sér lækninga við hinum ýmsu meinum ef marka má þau bein sem upp komu úr kirkjugarðinum. Fljótlega bryddaði ég upp á áhugamáli mínu um það hvernig best væri að finna leiði Jóns hrak og vísaði leiðsögumaðurinn okkur á leiðið á mynd af uppgreftrinum á klaustrinu.

 

Þjóðsögur Jóns Árnasonar hafa þetta að segja um Jón hrak:

Maður hét Jón og var kallaður Jón flak. Hann var undarlegur og lítt þokkaður af sveitungum sínum. Þótti hann smáglettinn og ei unnt að hefna sín á honum. Þegar Jón dó gjörðu líkmennirnir það af hrekk við hann að þeir létu gröfina snúa í norður og suður. Jón var grafinn að kórbaki í Múlakirkjugarði. En á hverri nóttu á eftir sótti hann að líkmönnum og kvað vísu þessa:

Köld er mold við kórbak,

kúrir þar undir Jón flak.

Ýtar snúa austur og vestur

allir nema Jón flak,

allir nema Jón flak.“

Var hann þá grafinn upp aftur og lagður í austur og vestur eins og aðrir. – Aðrir segja að vísan hafi heyrzt upp úr gröfinni í kirkjugarðinum.

Mjög hefur farið mörgum sögnum um Jón er séra Skúli Gíslason segir að hafi verið kallaður Jón hrak, því hann hafi verið varmenni mikið og grunur hafi legið á því að hann hafi loksins fargað sér sjálfur, hafi hann því verið grafinn án yfirsöngs að kórbaki og látinn snúa norður og suður. Nóttina eftir dreymdi sóknarprestinn er ekki var viðstaddur greftrun hans að Jón kæmi til sín og kvæði:

Kalt er við kórbak,

hvílir þar Jón hrak;

allir snúa austur og vestur

ýtar nema Jón hrak.

Kalt er við kórbak.

Daginn eftir lét prestur grafa hann upp og snúa honum rétt. Sótti Jón þá ekki framar að honum.

Fyrir vestan er sú sögn um nafna minn að hann hafi átt vonda konu er hafi látið grafa mann sinn svo sem fyrr er getið til þess að gjöra honum enn skömm í gröfinni. Þá er það og enn ein sögn um Jón að lík hans hafi verið látið svo í gröfina af því vonzkuveður hafi gjört er hann var moldu ausinn, en ekki af illvilja þeirra er að stóðu og hafi því líkmennirnir flýtt sér að koma honum einhvern veginn niður.

Aðeins einn legsteinn er sýnilegur í kirkjugarðinum og hafði leiðsögumaðurinn upplýst okkur um það, að þegar uppgröfturinn á klaustrinu og garðinum fór fram 2002-2012 þá hafi sérstaklega verið athugað hvort Jón væri á sínum stað undir steininum. En á honum stendur daufum stöfum JÓN HRAK. Svo einkennilega hefði viljað til að undir þeim steini fundust engin bein og ekki var hægt að ætla að önnur bein sem upp komu í þessum mikla uppgreftri tilheyrðu Jóni.

Það er því búið að grafa Jón hrak tvisvar upp samkvæmt heimildum og í annað sinn kom í ljós að hann var ekki við kórbak. Leiðsögumaðurinn hafði heyrt eina munnmælasögu sem segði að vetrarhörkur hefði verið og frost í jörðu þegar átt hafi að jarðsetja Jón og því hefðu menn sennilega losað sig við líkið á auðveldari máta. En hvar og í hvaða skipti vissi engin.

Bölvaður sé sá er mígur upp við vegg

Það kannast flestir iðnaðarmenn við hvað aðstöðuleysi til að létta á sér getur verið bagalegt. Þó svo að sumir verið sér úti um færanlegan kamar þá er sjaldnast gert ráð fyrir slíkum kostanaði þegar unnið er fyrir Pétur og Pál út um borg og bý. Eitt sinn þegar ég vann utanhúss múrverk við íbúðarhús víðlesins spekings kom til umræðu lögmál sem hefur leitað á hugann þegar mér verður mál utandyra allar götur síðan. Í meira en 30 ár þar til í gær að ráðgátan upplýstist.

Eins og oft vill verða á vinnustað þar sem er ekkert klósett þá hafði ég farið bak við hús til að míga og vonaðist til að ekki sæist til mín. Þegar ég var rétt byrjaður þá kom húseigandinn fyrir hornið. Hann sagði ábúðarfullur „bölvaður sé sá er mígur upp við vegg“. Um afleiðingar þessa gæti ég lesið mig til um í Biblíunni.

Ég var snöggur að svara honum að því lygi hann, ég væri búin að lesa Biblíuna spjaldanna á milli og þetta stæði hvergi í henni. Hann þagði í smástund en sagði svo íbygginn á svip að þetta stæði kannski ekki í allra nýjustu útgáfu hennar. Auðvita laug ég því að hafa lesið Biblíuna spjaldanna á milli. En þetta samtal varð til þess þegar ég lét verða af því hafði ég það í huga hvort það gæti virkilega verið að þetta stæði í hinni helgu bók.

Eftir lestur næst nýjustu útgáfu Biblíunnar gat ég hvergi greint að ígildi þessarar bölbænar væri þar finna. Svo var það í gær að ég las bók Stefáns Jónssonar, Ljós í róunni. Þar er áhugaverð úttekt á þessari biblíutilvitnun og það sem meira er Stefán hafði rannsakað, gjörsamlega út í hörgul, sannleiksgildi þess að hana mætti finna í hinni helgu bók. Því rétt eins og ég trúði hann því ekki að óséðu.

Rannsókn Stefáns leiddi það í ljós að þessi tilvísun í bölvunina fyrir að míga upp við vegg væri í erlendum útgáfum Biblíunnar, en hefði af einhverju undarlegum ástæðum ævinlega verið sleppt við þýðingu hinnar helgu bókar yfir á íslensku. Tilvitnunina mætti finna í annarri konungabók þar sem Guð talaði í gegnum Elísa spámann um Jeróbam konung.

Komst Stefán helst að því að ástæða þess að þetta vantaði í íslensku útgáfur Biblíunnar væri af svipuðum toga og það að austfirðingar eru öðruvísi en annað fólk. En austfirðingurinn lætur segja sér það þrisvar sem nægir að ljúga einu sinni í suma aðra. Og sumu trúir hann aldrei hvað oft sem hann heyrir því logið.

Það er oft þannig með lausn á ráðgátum að þegar ein leysist þá virðist svar við annarri berast á undarlegan hátt á sama tíma og þá oft úr ólíkri átt. En nú var það ekki svo í þetta sinn, heldur rakst ég fyrir stuttu á texta Þórbergs Þórðarsonar, sem einnig er rithöfundur úr austfirðingafjórðungi. Þar varpar hann ljósi á það sem margir telja landlæga plágu nú á tímum þó svo að ekki séu bölbænir við gjörningnum að finna í Biblíunni.

Þó að iðnaðarmenn eigi til að leggja metnað sinn í að míga úti þá er fáheyrt að þeir geri stærri stykki utandyra. En eins og flestir hafa frétt, eða jafnvel séð myndbirtingar af á facebook, þá hefur borið á því að túristar skíti á víðavangi þrátt fyrir að salerni séu á næsta leiti. Jafnvel hefur mörgum komið til hugar að réttast væri að láta þá borga fyrir að gera þarfir sínar því svo vel sé fólk skólað í að greiða fyrir að vera til, að því detti ekki í hug að fara á salerni ókeypis.

En texti Þórbergs í Bréfi til Láru upplýsir hvað fer raunverulega fram í sálarlífi túristans við þessar aðstæður. Og við því geta hvorki fjársektir né Biblían átt nægilega sterkar viðvaranir, hvað þá að gjaldskyldir kamrar komi að gagni.

Það var logn og heiður himinn. Sól skein í suðri. Sumarfuglarnir sungu suðræn ástarljóð í runnum og móum. Fram undan blasir við fagurt hérað, skrýtt skógarkjarri og grösugum eldfjöllum. Fjöllin eru frumlega gerð og einkennileg, rétt eins og forsjónin hefði skapað þau með sáru samviskubiti út af hrákasmíð sinni á Rangárvöllum. Fyrir neðan skógarbrekkurnar glampar á hafið himinblátt, alsett eyjum og vogum, - helgi og fegurð svo langt sem augað eygir.

Þetta er dásamlegur heimur. Þessi mjúka stemming yfir hafi og hauðri, ilmur úr grænu grasi og skógarangan. Hvar er ég? Er ég komin suður á Ítalíu? Er þetta hið himinbláa Miðjarðarhaf, sem Davíð Stefánsson kvað um pervislegt kvæði? Eða er þetta kannski sumarlandið, þar sem Raymond drakk himnesk vín og reykti vindla sáluhólpinna tóbakssala? Ég settist niður í skógarrunn og skeit. Á setum sínum kemst maður í andlegt samfélag við náttúruna.

Svartidauði í sparifötum

Hversu oft hefur einhver sem þú þekkir orðið ölvaður og hagað sér á þann hátt sem ekki var von á? hækkað róminn óvanalega mikið við að upphefja eigið ágæti, jafnvel beitt ofbeldi, gert sig sekan um kynferðislegt lauslæti, orðið valdur af eyðileggingu á eignum, eða staðið að einhverjum öðrum neikvæðum aðgerðum sem ekki eru eðlislægar?

Hugleiddu þetta í augnablik - eins hvort þetta eigi eitthvað skylt við birtingarmyndir heilsteypts persónuleika, kærleika eða jákvæðni? - Samfélagið viðurkennir áfengi sem félagslega jákvætt hjálparmeðal og þar með væntanlega birtingamyndir þess, jafnvel þó það þurfi stundum að nota afsakanir á við; hann eða hún gat nú lítið að þessu gert sökum ölvunar.

Þetta sama samfélag telur sjálfsagt að gera einstaklingnum erfitt fyrir við að skaða sjálfa sig og aðra með tóbaksreykingum þar sem fólk hittist á almannafæri. Þó svo að fylgifiskar tóbaks séu ekki sambærilegir, þá eru þær saklausar hjá andsetningu persónuleikans. Það er t.d. óþekkt að einhver hafi tapað sér við að reykja pakka af sígarettum og hafi af þess völdum gengið í skrokk á öðrum, splundrað heimili eða drepið mann.

Þrátt fyrir að áfengi hafi fylgt manninum í gegnum aldirnar þá hefur almenningur sennilega aldrei verið fjær því að fá haldbærar skýringar á þeim andlegu afleiðingum sem neysla þess veldur. Skaðsemi áfengis á mannsandann getur verið djöfulleg og ætti því að vera opinberlega viðurkennt að orsakanna er að leita í ósýnilegum andaheimi, - en það er ekki svo í heimi nútíma efnishyggju.

Til að átta sig á hvers konar öfl er við að eiga er rétt að skoða merkingu orða sem höfð eru yfir áfengi, s.s. brennivín, vínandi (spíritus), alkóhól osfv. Þarna er um líkingamál að ræða, sem á m.a. að höfða til lífsins vatns, að mestu ættað úr Mið-Austurlenskri gullgerðarlist.

Það mætti ætla að orðið vínandi skýrði sig að fullu sjálft í því samhengi þegar talað er um huga, líkama og sál. Með skírskotun til þess að andinn sé sá hluti þeirrar þrenningar sem samsvari sálinni. Þessari merkingu vínandans hefur þó verið haldið til hlés í vestrænu samfélagi þar sem alkahól er viðurkennd efnafræði til félagslegra nota.

Efnafræðilega skíringin á vínanda er sú að hann sé gerður úr gerjuðum vökva, sem er hitaður og sýður þá áfengið á undan vatninu og myndar gufu. Þegar gufan er leidd í rör og kæld þéttist hún og verður að vökva sem er mun sterkara áfengi en t.d. vín og bjór. Slíkur vökvi fékk latneska heitið spíritus, -vínandi. 

Orðið alkóhól er sagt upphaflega dregið af arabíska orðinu "Al-Kuhl" enska afsprengið er „alcohol“. En samkvæmt arabísku er Al-Kuhl eða al-gohul, „andinn yfirtekur holdið“. Alkóhól er, samkvæmt þessari Mið-Austurlensku þjóðtrú, illur andi sem sækist eftir mannsholdi.

Þetta er eftirtektarvert í því ljósi að áfengi er bannað til félagslegrar iðkunnar í flestum Mið-Austurlanda. Í vestrænum ríkjum þykja áfengisbönn bábiljur og hér á landi kallaði ríkið sinn vínanda "Íslenskt Brennivín".

Það fór samt ekki fram hjá þjóðarsálinni um hverskonar anda var að ræða, sem kallaði Brennivín ríkisins umsvifalaust Svartadauða. Eins þekkir þjóðarsálin hugmyndir um að drukkið sé í gegnum einhvern, þegar persónuleiki viðkomandi verður óþekkjanlegur vegna áfengisdrykkju.

Við getum litið svo á að líkaminn sé bústaður hugans, jafnframt því að vera farartæki sálarinnar í efnisheiminum. Hugurinn hefur að geyma persónuleikann sem við staðsetjum okkur með gagnvart öðrum, stundum kallað egó. Sálin er hin æðri vitund sem tengist alheimsorkunni nokkurskonar stýrikerfi huga og líkama í gegnum lífið.

Með eimingu áfengis er kjarna vínanda náð. Með því að setja alkóhól í líkamann þá er þessi andi innbyrtur, sem gerir einstaklinginn berskjaldaðri fyrir nálægum öflum sem mörg hver eru á ósýnilegri tíðni. Þetta telja flestir áhættunnar virði til að losa um félagsleg höft t.d. feimni og stundum er sagt að öl sé innri maður.

En jafnhliða slævir áfengið dómgreind og þegar of mikið er drukkið slokknar á henni og hugurinn dettur út af og til eða jafnvel sofnar. Það sama þarf samt ekki að gerast með líkamann það er hægt að vaknað upp síðar á allt öðrum stað en þeim sem hugurinn hvarf frá, jafnvel frétta af fullu fjöri í aðstæðum sem ekki er kannast við, þetta er stundum kallað blackout, og öl verður annar maður.

Það sem gerist í blakcout er að sá góði andi sem við köllum sál ákveður að yfirgefa partýið vegna þeirrar eitrunar sem hefur orðið á huga og líkama. Orkubrautir sálarinnar eru ekki lengur tengdar líkamanum, ókunnug myrk öfl hafa yfirtekið stýrikerfið og halda partý í blokkinni til að fróa sínum sjálfhverfu hvötum í líkama annars manns burtséð frá hans anda og eðli. Það verður erfiðara eftir því sem þetta gerist oftar fyrir sálina að snúa til baka í óreiðuna og persónuleikinn getur brenglast varanlega.

Efist einhver um að blackout geti haft svo geigvænlegar afleiðingar að jafnvel illir andar taki yfir persónuna þá eru til mýmörg dæmi þess og þarf ekki að fara aftur í tíma Jóns Hreggviðssonar til að finna hliðstæður. Nú á tímum getur andsetning meir að segja orðið svo alger að erfitt getur reynst að finna DNA slóð þess einstaklings sem er andsetinn á vettvangi. Það er örfá ár síðan dómsmál vegna manndráps sýndi þetta svo ekki verður um villst, sjá hér.

Til að endurheimta sálu sína verður að endingu það eitt til ráða að leita aðstoðar þeirra sem hafa komist út úr vítahring alkóhólisma með andlegri vakningu. Losa þannig um ógnartök ókunnra afla alkóhólsins hvort sem við köllum þau Svartadauða upp á íslensku eða Al-ghoul upp á Mið-Austurlenskan máta. Þá verður einungis hægt að viðurkenna vanmátt sinn gegn áfengi og treysta á æðri mátt. 

Nú vil ég taka fram að ég tel mig ekki vera fanatískan bindindismann og er ekki að leggja öðrum lífsreglur. En vegna reynslu minnar af áfengi vildi ég reyna að benda á hvað leynist undir spariklæðnaði þeirra myrku afla sem eru fylgifiskar áfengisneyslu.

 

Sjö sinnum það sagt er mér

Þær fréttir sem ítrekað berast af húsnæðisvanda fólks eru þyngri en tárum taki. Meir að segja hefur þingkona nýlega lýst ráðaleysi við að komast undir eigið þak þrátt fyrir að hafa hátt í eina og hálfa milljón á mánuði.

Hvernig fólk fór að því áður fyrr við að koma þaki yfir höfuðið virðist ekki eiga við nú á dögum. Reglugerðafargan nútímans, með öllum sínum kostnaði og kröfum, virðist vera komið á það stig að ekki er neinum meðal Jóni mögulegt að byggja.

Leiði þeirra Möðrudalshjóna, Þórunnar Vilhjálmsdóttur Oddsen og Stefáns Jónsonar

Tilefni þessara vangaveltna eru að í sumar sem leið var sýning í Sláturhúsinu á Egilsstöðum, Menningarmiðstöð Fljótsdalshéraðs, um þúsundþjala smiðinn Jón Stefánsson í Möðrudal. Jón í Möðrudal var engin meðal Jón og vílaði fátt fyrir sér.

Ég hafði hugsað mér að gera þessari áhugaverðu sýningu skil hérna á síðunni, en finn ekkert af því efni sem ég var búin að viða að mér og hef þar að auki glatað flest öllum myndum frá sumrinu 2016 í tölvuóhappi.

Því verð ég að gera þessari merkilegu sýningu öðruvísi skil en ég hafði hugsað mér og er þá efst í huga kirkjan sem hann byggði í Möðrudal. Því það vafðist vel að merkja ekki fyrir Jóni að koma sér upp kirkju, frekar en þaki yfir höfuðið. Kirkjuna byggði hann með eigin höndum fyrir eigin reikning.

Ég rakst á skemmtilegt viðtal við Jón á youtube þar sem hann lýsir því fyrir Stefáni Jónssyni fréttamanni hvernig og hvers vegna hann byggði kirkjuna. Jón var einnig listamaður og málaði altaristöfluna sjálfur auk þess að smíða rammann utan um hana. Hann fékk svo biskupinn til að vígja kirkjuna.

Í þessu örstutta viðtali lýsir Jón þessu auk þess að syngja ljóð og lag um Hallgrím Pétursson. Seinni hluti viðtalsins er við annan höfðingja austanlands sem vandar ekki hagfræðingum kveðjurnar og gæti umræðuefnið eins haf verið í dag og fyrir tæpum 60 árum.

 

Ps. Þeir sem hafa áhuga á að heyra hvað listamenn dagsins í dag gera með söng Jóns í Möðrudal þá má smella á þetta remix hér.

Vandamálið er verkfræðin og veðráttan

Það er gott til þess að vita að verkfræðistofurnar eru farnar að gera sér mat úr myglu og vonandi á verkfræðin eftir að gangast þar við ábyrgð.

Það er margt til í máli Ríkharðs Kristjánssonar þó svo að full mikil einföldun sé að einskorða vandamálið við hinn "íslenska útvegg". Myglu má reyndar finna í flestum húsum enda væri rétt fyrir íbúana að forða sér út ef engin mygla lifði af í gerilsneyddu húsi, því þá væri eins víst að næst væri komið að þeim sjálfum. 

En höfuð vandinn varðandi myglu er að ekki eru viðhafðar byggingaraðferðir sem hæfa íslenskri veðráttu, sem er eins og flestir þekkja umhleypingarsöm og vot. Því er rétt að hús hafi góða veðurkápu alveg eins og mannfólkið og það er rétt að betra er að einangra steinsteypta veggi að utan. Þetta hefur verið þekkt í áratugi þó svo hönnuðir og verkfræðingar hafi oft kosið að líta fram hjá þessum staðreyndum.

Síðan er rétt að geta þess að mygla hefur margfaldast sem vandamál eftir að farið var að nota pappaklætt gifs bæði við að klæða útveggi að innanverðu og í milliveggi. Þessir veggir eru oftar en ekki með tvöföldu gifsi og ef kemst raki í pappann á milli gifslaga þá verður þar mögnuð mygla sem er ósýnileg, en getur valdið fólki ama, jafnvel heilsutjóni án þess að orsökin verði sýnileg.

Rétt eins og með torfbæina, sem þjónuðu íslendingum í þúsund ár, þá leikur veðráttan og umgengni íbúanna aðalhlutverkið varðandi heilnæmi húsa. Torfbærinn gat enst vel í 50-100 ár inn til landsins norðan heiða á meðan vætan og umhleypingarnar við ströndina syðra gerðu það að verkum að endingin var styttri og myglan meiri.

Í nútímanum hefur verkfræðin síðan átt sinn þátt í myglu með svipuðum hætti og umhleypingasöm veðráttan, sem sjá má á sögu  flatra þaka á Íslandi. Þau skjóta upp kollinum með vissu millibili, að því að virðist vegna þess eins að sigldum hönnuðum finnst fallegt eyðimörkinni, því ekki er góðri reynslu fyrir að fara af flötum þökum í íslenskri veðráttu.

Það má segja að Vilhjálmur Hjálmarsson fyrrverandi menntamálaráðherra hafi hitt naglann á höfuðið varðandi íslenskar byggingaraðferðir þegar hann sagði; "þó svo Bakkabræður hafi stundað mögnuð heimskupör hefði þeim aldrei dottið í hug að setja flöt þök á húsin á Bakka".

Vandamálið er hinn íslenski útveggur

Jarðálfarnir aftur komnir á kreik

Nú eru þeir sprottnir fram enn og aftur gömlu Geysir green energy heimsmetshafarnir í útrás og boða hvorki meira né minna en byltingu á heimsvísu.

Þeir eru ekki af baki dottnir jarðálfarnir sem véluðu hitaveituholurnar af almenningi eftir að bæjarstjórnirnar höfðu verið fábjánavæddar.

Hvað jarðálfarnir ætla svo að gera við heimsmetið er hulin ráðgata. Nema kannski að nýju viðreisn sé ætlað að veita ívilnanir fyrir hönd skattgreiðenda til að reisa fleiri kísilver í þéttbýli. 

En það vefst nú varla fyrir Bjarna ice-hot, Þorgerði kúlu, Bensa frænda og sakleysingjanum henni Þórdísi að finna út úr því, ásamt hinum álfunum á alþingi.

 

Gæti leitt til byltingar á heimsvísu