Hví skyldi gralið vera á Kili

Um það bil 20 árum eftir að Evrópskir krossfarar höfðu frelsað hina helgu borg Jerúsalem undan yfirráðum múslima árið 1118, er stofnuð regla musterisriddara sem sögð er hafa haft aðsetur þar sem musteri Salomons stóð. Regla þessi auðgaðist gríðarlega af áheitum og landareignum víða á vesturlöndum. Í Frakklandi einu er hún talin hafi átt um 10.000 herragarða. Leynd hvíldi yfir reglunni og þeim fornu fræðum sem hún á að hafa haft aðgang að úr musteri Salomons, sem sum hver voru talin komin úr Egipsku píramídunum. Öfund gerði vart við sig í garð reglunnar vegna ríkidæmis hennar og þegar múslímar náðu Jerúsalem aftur á sitt vald árið 1291 fór að halla verulega undan fæti fyrir musterisriddurum. 

Páfinn í Róm og Filippus Frakkakonungur blésu til ofsókna gegn Musterisriddurunum. Voru reglubræður þá um 20.000 talsins, ákærðir fyrir jafnt sannar sem upplognar sakir. Árið 1307 voru reglubræður í Frakklandi handteknir í stórum hópum. Eftir sýndarréttarhöld og pyntingar voru þeir brenndir á báli í þúsunda tali um alla Evrópu fyrir galdur og önnur forn fræði. Árið 1312 bannaði páfinn reglu musteriddara og leið hún undir lok að talið var, því er þó haldið fram að að hópur musterisriddara hafi sloppið undan ofsóknunum á meginlandi Evrópu yfir til Skotlands. Hin nýja regla Musterisriddara varð síðan forveri seinni tíma frímúrarareglna og var sett á laggirnar í Skotlandi undir verndarvæng Robert Bruce konungs Skotlands árið 1314. Árið 1319 veitir nýr páfi, Jóhannes XXII , reglunni aftur tilverurétt þá undir nafninu Riddarar Jesú Krists.

Ítalski verkfræðingurinn og dulmálssérfræðingurinn Giancarlo Gianazza telur sig hafa fundið sterkar vísbendingar um að stór hópur musterisriddara hafi komið til Íslands árið 1217 með leyndar helgar frá Jerúsalem. Telur Gianazza sig hafa lesið þetta út úr dulmálskóda sem megi finna í hinum Guðdómlega gleðileik eftir Dante. Þórarinn Þórarinsson arkitekt hefur unnið með Giancarlo Gianazza við að fylla uppí myndina með vísbendingum sem felast í Sturlungu. Þórarinn telur komna fram raunverulega skýringu á pólitískum átökum í kringum Snorra Sturluson á þrettándu öld. Hverjir voru hinir „áttatíu austmenn, alskjaldaðir" sem voru í fylgd með Snorra á Þingvöllum? Þórarinn og Giancarlo telja að þetta kunni að hafa verið musterisriddarar sem töldu tryggast að koma dýrgripum frá landinu helga í örugga geymslu vegna trúarlegra og pólitískra átaka í Evrópu. 

Í grein um fræði Gianazza sem birtist í Leyndarmálum sögunnar (Historic Mysteries) 10. febrúar 2011 er greint frá að Gianazza hafi ransakað þetta undarlega mál frá því 2004. Þar segir m.a.;

"It seems incredible that Iceland would be a part of what some call the greatest literary work of all time. Gianazza avers that it is not so far-fetched.

Apparently a group of the Knights Templar, a monastic military order of the Middle Ages long associated with discovering holy relics, visited Iceland. "In the official historic records of Iceland it is stated that in 1217, during the meeting of the Althing - the Parliament established in 930 - the leader and poet Snorri Sturlusson appears next to what the text defines as ‘80 knights from the south, all dressed and armed in the same fashion’ and is elected as commander for that year.” Gianazza is convinced that the Knights "travelled to Iceland and backed the election of Sturlusson in exchange for his support in the building of a secret chamber to be filled over the years with sacred books and objects from the Temple of Jerusalem.

"After the eradication of the Knights Templar in 1307, Gianazza believes a secret elite of the Knights remained and that Dante belonged to this elite. Dante, therefore, would have been privy to the knowledge of the Knights and the whereabouts of the secret chamber. Consequently, he would have coded this knowledge into the Comedy."

Þó það sé langsótt að halda því fram að Snorri Sturluson hafi verið forveri frímúrara á Íslandi og þó svo tilgátur ítalans Gianazza ættu ekki við nein rök að stiðjast, þá er eftir sem áður um athygliverða tilgátu að ræða. Þetta verður sérlega áhugavert þegar ævi Snorra er skoðuð í þessu ljósi og höfð til hliðsjónar kenning Jochums M Eggertssonar í Brisingameni Freyju frá 1948 þar sem hann leggur m.a. út frá orðum Gísla Oddaonar biskubs í Skálholti (1634-1638) í bókinni Íslensk annálsbrot og undur Íslands, um; -„að ófreskju skuggar og áþreyfanleg Egipsk myrkur hafi eihvern tíma, ráðist inn í þetta föðurland vort og varpað skugga á það. –Ég hef ekki fundið tilgreint, hve lengi þeir hafi haldist við í hvert sinn, né ártölin.“ –skrifar biskup.

Snorra Sturlusonar er einkum minnst fyrir íslendingasögurnar og hið mikla ritverk Heimskringlu, sem hefur að geyma sögu Noregskonunga auk þeirra heimilda um norræna goðafræði sem í verkum hans felast. Vegna þessarar arfleiðar mætti ætla að Snorri hafi verið mikill fræðimaður og grúskari. En sannleikurinn er sá að hann var umfarm allt annað íslenskur höfðingi á umbrotatímum sem hæpið er að ímynda sér að hafi haft tíma til að sinna grúski og ritstörfum. Á ævi Snorra logar Ísland í borgarastyrjöld sem endar með því að landið kemst undir Noregskonung. Helstu persónur og leikendur í þeirri styrjöld voru Noregs konungur ásamt biskupnum í Niðarósi sem íslenska kirjan heirði undir, auk íslenskra höfðingjaætta á við „Sturlunga“, ætt Snorra. Enda gengur tímabilið undir heitinu Sturlungaöld í Íslandssöguni. 

Auðsöfnun og valdagræðgi var áberandi á meðal íslenskra höfðingja 12. og 13. aldar og náði sennilega hámarki með Snorra Sturlusyni. Tilgáta Giancarlo Gianazza er sérstaklega áhugaveð í þessu ljósi. Eins kenning Jocums M Eggertssonar um að Snorri hafi ekki skrifað þær bókmenntir sem við hann eru kenndar heldur hafi þær verið skrifaðar mun fyrr, en Snorri hafi komist yfir þau handrit og látið endurrita þau þannig að þau varðveitast. Sturlungaöldin hófst árið 1220 þegar Noergskonungur fer þess á leit við Snorra Sturluson að hann komi Íslandi undir norsku krúnuna og hann gerist lénsmaður konungs. Þarna hefur konungur því talið sig vera að gera samning við einn valdamesta mann landsins, en Snorri gerði lítið til þess að koma landinu undir Noreg og var drepinn árið 1241 af Gissuri Þorvaldsin að undirlagi konungs.

Það er ævintýralegt að setja frama Snorra Sturlusonar í stjórnmálum Íslands í samhengi við Musterisriddara en því verður samt ekki á móti mælt að eftir þessa heimsókn 80 austmanna sem mæta með alvæpni á Þingvöllum með Snorra 1217 hefst frami Snorra sem var sonur Hvamm Sturlu Sighvatssonar sem talin er hafa verið nýlega tilkominn höfðingi af bænda ætt en ekki goða. Eins verður ævi Snorra sem rithöfundar allt önnur í þessu ljósi því auðséð er á þeim bókmenntaverkum sem kennd eru við hann að þar var um víðtækar heimildir að ræða sem ná árhundruð ef ekki þúsund aftur í tímann frá hans æviárum.

Það er því spurning hvort Musterisriddarar hafi valið Snorra til að geima þær launhelgar sem fluttar voru úr musteri Salomons vegna þeirra miklu bókmenntaverka sem hann varðveitti þá þegar og við hann eru kennd. Samkvæmt kenningu Jochums sem finna má í Brisingarmeni Freyju eiga verk Snorra uppruna sinn í Krýsuvík, mörghundruð árum fyrir fæðingu Snorra. Fræðasetrið í Krýsuvík á svo að hafa átt rætur sínar að relkja til eyjarinnar Iona á Suðureyjum Skotlands, nánar tiltekið klausturs St. Columbe, og verið flutt til Íslands löngu fyrir landnám eða um árið 700.

Allavega virðist Snorri hafa haft tengingar til Skotlands ef marka má Sturlungu. Þann 29. september 2013 má finna í Akureyrarblaðinu áhugaverða grein um kenningar Giancarlo Gianazza , þar segir m.a.;

„Í Sturlungu segir frá Skotanum Herburt sem var hér á landi sumarið 1216 en hann var fylgdarmaður Snorra Sturlusonar. Segir frá deilum hans og annars útlendings sem kallaður var Hjaltinn en sá var aðstoðarmaður Magnúsar goða. Má draga þá ályktun að Herburt hafi haft frumkvæði að þessum ágreiningi þeirra á milli og jafnvel gert meira úr honum en efni stóðu til. Í kjölfarið upphófust deilur milli Snorra og Magnúsar og liðsmanna þeirra. Fleiri deilumál komu upp milli þessara tveggja aðila sem enduðu með því að árið eftir (1217) mættust þeir tveir á Alþingi sem þá var á Þingvöllum. Þar komum við að því sem Gianazza telur vera eina vísbendingu af mörgum sem styðji kenningu hans um veru gralsins hér. Í kjölfar frásagnar af deilum þeirra Snorra og Magnúsar sem áður var minnst á segir eftirfarandi: „Eftir þetta fjölmenntu mjög hvorirtveggja til alþingis. Snorri lét gera búð þá upp frá Lögbergi er hann kallaði Grýlu. Snorri reið upp með sex hundruð manna og voru átta tigir Austmanna í flokki hans alskjaldaðir. Bræður hans voru þar báðir með miklu liði.“ (Sturlunga saga, 1988:253-254). Samkvæmt þessu var Snorri Sturluson með stóran hóp fylgdarmanna á Alþingi og þar af voru 80 Austmenn.“

Leita að hinu heilaga grali á Kili

Athugasemdir

[Nonni (IP-tala skráð) 10.6.2015 kl. 23:09]

Áhugaverð lesning, takk fyrir.

Skjót spurning: Hvernig stendur á því að Gianazza kallar hina 80 austmenn "80 knights from the south", þ.e.a.s. að þeir séu frá sunnan af Íslandi, en ekki austan að úr Evrópu?

[Nonni (IP-tala skráð) 10.6.2015 kl. 23:13]

Smá viðbót. Ég á við, að mínu mati, að það sé stór munur á því hvort þetta lið hafi komið frá austur Evrópu vs suður Evrópu.

[Magnús Sigurðsson, 10.6.2015 kl. 23:20]

Það er ekki gott að segja nema að spyrja hann Gianazza sjálfan. En sjálfum datt mér helst í hug að það hæfði þræðinum betur í kenningu hans. 

Annars hef ég rekist á fleiri en eina kenningu um hverjir voru kallaðir "austmenn". Oftast þá að um menn frá Noregi hafi verið að ræða eins að þeir sem fóru í austurvíking hafi verið kallaðir austmenn sem voru þá víkingar sem byggðu Svíþjóð, en er svo sú að menn sem komu yfir hafið til landsins hafi verið kallaðir austmenn, líkt og þeir eru kallaðir útlendingar í nútímamáli. 

[Nonni (IP-tala skráð) 10.6.2015 kl. 23:52]

Akkúrat, ég svosem hugsaði hið sama en ákvað að velta fram spurningunni ef ske kynni að Gianazza hefði útskýrt þetta annars staðar. 

Að sjálfsögðu er nú öll Evrópa austan megin við Ísland, að Grænlandi undanskyldu. En það verður að taka orðnotkunina "aust(menn)" í samhengi við notkunina eins og hún virðist vera þá, þ.e.a.s austmenn eru oftast nær Norðmenn.

[Egill (IP-tala skráð) 11.6.2015 kl. 00:00]

Varla getur það talist ýkja gáfulegt að eyða 13 árum og fullt af pening, í að leita að einhverju sem var fyrst getið í ljóði seint á 12 öld eftir krist. Ef þessi kaleikur hefði væri til í alvörunni, væru ekki til eldri heimildir um hann? Hingað til hefur hann helst birst í hetjusögum líkt og Arthúr konung og Riddara hringborðisns.
En áhugavert blogg engu að síður :)

[Sindri Karl Sigurðsson, 11.6.2015 kl. 00:16]

Þetta hljómar allt eins og ævintýri en er hið forvitnilegasta. Það er margt sem ráðamenn líðandi stunda afbaka sér í hag og er kirkjan með páfann þar fremst í flokki þegar kemur að ákveðnum tímabilum í sögunni.

Það er margt sem þarf að vinda ofan af í okkar sögu, líkt og þorpin sem sumir staðhæfa að hafi verð við suðurströndina löngu fyrir landnám og örnefni svæðisins bera og styrkja þær sagnir mjög. Kúðafljót, orðið kúði finnst ekki í norrænni tungu en þýðir aftur á móti húðkeipur eða skip úr skinni á fornri tungu Bretlandseyinga, ef ég man þetta nú rétt. Vilhjálmur á Hnausum heldur því meðal annars fram að þar hafi áin grafið slíkan keip fram úr bakkanum einhverntíma á síðustu öld. Hvort eitthvað hafi verið hirt um það hef ég ekki hugmynd um.

[Guðmundur Ásgeirsson, 11.6.2015 kl. 01:46]

Takk fyrir góðan pistil.

Þetta er spennandi saga hvort sem hún er sönn eða ekki.

[Stulli Jónuson (IP-tala skráð) 11.6.2015 kl. 03:47]

Skeindu þig!

[Magnús Sigurðsson, 11.6.2015 kl. 06:34]

Orðanotkunnin erlendir menn eða úlendingar virðist ekki hafa verið til á söguöld. Því hafi verið talað um austmenn og þá sem komu vestur um haf og það átt við sem komu frá Bretlandseyjum. 

Mörg örnefni á Íslandi eiga sérstakan uppruna svo sem papa nöfnin, Papey út af Djúpavogi, Papaós og Papafjörður í Lóni. Eins kemur Landnáma inn á það að fyrir hafi verið fólk á Íslandi af öðrum uppruna en frá Noregi.

Tengsl akráðra landnámsmanna við Bretlandseyjar er einstaklega áhugaverð og fær mann til að hugleiða hvort að þaðan hafi þeir fengið vitneskjuna um Ísland.

Það er til rit sem heitir Brisingamen Freyju eftir Skugga (Johcum M Eggertsson) sem hann gaf út 1948. Í 5. kafla þess rits koma fram athygliverðar kenningar um ritverk Snorra Sturlusonar. 

Þó rannsóknir Jochums á bókmenntaarfinum séu ævintýralegar og því sem næst lyginni líkastar miðað við túlkun viðurkenndra fræðimanna, þá fá hugmyndir hans hugann til að fljúga, auk þess sem þær eru skemmtilega skrifaðar.

Hérna er linkur á Brisingamenið.

http://shop.not.is/bitar/BrisingamenFreyju.pdf

[halkatla, 11.6.2015 kl. 14:36]

Þetta var skemmtilegt að lesa. Ég ætlaði að leita núna að þessu Brísingameni einhversstaðar á netinu en svo er linkurinn hérna neðst, takk fyrir :)

[Helgi Armannsson (IP-tala skráð) 11.6.2015 kl. 21:14]

flott skrif Magnús þú ert nú meiri grúskarinn.kannski er Stulli Jónuson frímúrari

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 12.6.2015 kl. 01:09]

 Gianazza fer frjálslega með þegar hann segir áttatíu mennina sem voru með Snorra á Þingi vera að sunnan.  Segir í fornum ritum austmenn.

Hinsvegar var þessi Herburt sem nefndur er og var líka hjá Snorra, sagður að sunnan.  Og þá líklega í merkingunni frá Þýskalandi.

Austmennirnir 80 með Snorra eru líklegast kaupmenn, bardagamenn og ævintýramenn frá Norðurlöndum, aðallega Noregi.

Sýnir hve Snorri hefur verið vel tengdur við Evrópu og jafnframt veltir það upp umhugsun um auðæfi hans að hann skildi geta verið með 80 austmenn á sínum snærum, alvopnaða.

Svo er eins og frásögnin sé þannig eða merkingin þannig, að vegna þess að Snorri hafði svo öflug sveit, m.a. 80 austmenn undir vopnum, - þá hafi hann bara ráðið öllu á þinginu.

Þó ber að hafa í huga a hótun um vopnavald þarf ekkert endilega að hafa verið miðpunktur eða megin tilgangur.  Það virðist í fyrsta lagi hafa verið álitið mjög virðingarvert að menn gætu haft slíka sveit.  En virðingin, sæmdin, skipti svo miklu máli.   

Þ.e.a.s. að með því að tefla fram 80 austmönnum, þá yfirtrompaði Snorri einfaldlega alla aðra varðandi frumlegheit og sýndi höfðingsskap og sterk tengsl við umheiminn.

[Magnús Sigurðsson, 12.6.2015 kl. 07:06]

Þú metur metur austmennina út frá tíðaranda dagsins í dag Ómar, þar sem þikir sjálfgefið að ganga úr einu "unioninu" í annað. Á þessum tíma forðuðust frjálsbornir menn "ríkið" hvað þá að þeir hafi haft áhuga á að verða ánuðugir stærri heild.

En eitt er talið nokkuð öruggt að austmenn voru þeir sem við köllum útlendinga í dag og heimildir þess bókmenntaarfs sem kenndur er við Snorra nær langt út fyrir landsteina Íslands, allavega suður í Svartahaf.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 12.6.2015 kl. 10:06]

Meei, ekki sammála.  Austmenn merktu ekki útlendinga.  Þar að auki voru ríki í nútímaskilningi varla til þarna.   Það líka er almennt viðurkennt sagnfræðilega í dag, að þeir sem bjuggu á Íslandi litu á sig sem norðmenn, má segja, eða norræna menn.  Íslensku höfðingjarnir voru afar uppteknir af Noregi enda var uppgangur Noregs mikill á þessum tímum.  

Það sem aðallega er merkilegt við áttatíu austmennina og ef maður gengur útfrá því að sagan sé sirka rétt, - að þá sýnir það svo vel hvílíkt ríkidæmi sumir íslenskra höfðingjar höfðu yfir að ráða og jafnframt hve tengdir þeir voru Evrópu.