Leiðin á Landsenda

Þessa dagana brunar margur landinn "fast trac selfy road trip" með hólhýsið dinglandi aftan í druslunni og reiðhjólin, eða kajakana, flækta í toppgrindinni nema hvoru tveggja sé. Og ríkisstjórnin lofar öflugri innspýtingu  vegaframkvæmda upp á áður óþekkta milljarða til að létta 8.700 hlutabótaþegum lundina eftir sumarfrí í samvinnu við fjárfesta. Og það jafnvel þó svo að ekki sé hægt að finna innlendar vinnandi hendur í helming þeirra framkvæmda sem nú þegar eru í gangi í landinu, samkvæmt þeim sem best til þekkja. Þetta á víst að vera til að slá á atvinnuleysið hjá fábjánum með frábærar hugmyndir.

Það skal semsagt efna til fjárplógsstarsemi fyrir fjárfesta og auðnuleysingja á kostnað ferða almennings, jafnvel innan eigin sveitarfélags. Er þetta kallaða innviðauppbygging af flissandi fyllibyttum og auðrónum. Verklausir fræðingar ásamt kennitöluflökkurum kætast svo handlama yfir öllu saman því hægt er að auka innflutning vinnandi handa með þóknun ofan á hlutabætur og 25.000 kall á tímann. Og eru þetta hreinir smáaurar úr vösum almennings við að keyra upp hagvöxtinn að teknu tillit til þess sem þarf að borga malbikuðum Rúmenum í miðju kóvítinu. Það liggur við að manni detti í hug gamli frasinn; -"ertu á landinu".

Hvort vegagerðarframkvæmdir eigi að miða við hugvit sjálfhverfra samfélagsmiðlara er svo kapítuli út af fyrir sig. Gullni þríhyrningurinn sunnan heiða hefur hingað til verið talin einhver besti túristatrekkjarinn fyrir höfuðborgina. Þannig að höfuðstaður Norðurlands varð að fá sinn demantshring sem í eiga að glitra helstu náttúruperlur Norð-Austurlands; Goðafoss, Mývatn, Dettifoss, Hljóðaklettar, Ásbyrgi og hvalaskoðun á Húsavík. Um þetta svæði á fljótlega að vera hægt að bruna á dagparti. Helstu kostirnir við demantinn voru kynntir á þann veg af mannvitsbrekkunum, að hægt væri að fljúga norður að morgni og suður að kvöldi, sannkallað "fast trac selfy road trip", þar sem allir græða nema sérvitringarnir sem döguðu uppi úti í auðninni.

Í júní brunuðum við hjónin niður með Jökulsá á Fjöllum einn eftir miðdag. En fyrir sex árum síðan fórum við niður með Jökulsá að austanverðu að Dettifossi áfram niður í Ásbyrgi og enduðum fyrri daginn í Vesturdal við Hljóðakletta. Síðari daginn fórum við upp með Jökulsá að vestanverðu að Dettifossi og þaðan í Námaskarð. Við urðum dagþrota báða dagana því þetta var sannkallað "safari jurney" í rykmekki og þvottabrettisins glímu við þjóðveginn, hina grýttu braut, -samt hverrar holu virði. Núna í júní var þetta meira skottúr á milli hápunkta og fyrir ofan Hljóðakletta er verið gera hringtorg svo allra stystan tíma taki að skanna pleisið og jafnvel hægt að taka af sér selfí út um bílrúðuna á ferð, með Hljóðaklettum á.

Það stóð samt ekki til hafa þennan pistil um landsins gagn og nauðsynjar, en þetta flaug samt í gegnum hugann þegar ég vaknaði í gærmorgunn. Svo þegar ég leit út um eldhúsgluggann sá ég að það var sólskin úti á Landsenda. Þá fattaði ég að við Matthildur mín vorum bæði komin í sumarfrí þannig að ég bauð henni í gamaldags skottúr út í Jökulsárhlíð. Í ný útkominni bók Skúla Júlíussonar "101 Austurland - Gönguleiðir fyrir alla", hafði ég kynnt mér gönguleið út á Landsenda. En í þeirri bók eru margir laufléttar göngutúrar fyrir þá sem gefa sér tíma til að hossast leiðina án þess að vera með hugann við næsta fast trak selfí punkt. Bókin greinir meir að segja frá gönguleiðum sem hægt er að fara án sítengds snjallúrs.

Þegar við komum að skilti landeiganda um að öll umferð ökutækja væri stranglega bönnuð, eftir að hafa sikk sakkað malarveginn út Hlíð, lögðum við jeppanum og skakklöppuðumst af stað. Við höfðum ekki gengið lengi þegar við sáum sannkallaðan húsfjallabíl á erlendum númerum, sem hafði farið veginn alveg á enda þrátt fyrir strangt bann, -að vísu á kjarnyrtri íslensku. Þegar við gengum fram hjá sat frúin vel vöknuð úti við morgunnverðarborðið og horfði austur í sólina merla sjóinn og gera tíbrá á svarta Héraðssandana. Hún gaf sér samt tíma til að brosa blítt og segja "good morning" glaðlega í andaktinni, um leið og hún lýsti því yfir að hún væri stödd í paradís, -sem við náttúrulega vissum.

Að loknum óskum um góðan dag þá höktum við áfram rollugöturnar um fjörur, klettasnaga og bjargbrúnir. Matthildur jagaðist á því hvað svona ferðalag ætti eiginlega að þýða, hvað ég ætlaði að gera þegar hún hrapaði fyrir björg. Hvort ég ætlaði þá að hringja í neyðarlínuna og biðja um þyrlu Landhelgisgæslunnar. Ég sagði henni að hún gæti allavega hlakkað til þess  að fyrirsögn þeirrar fréttar yrði "Þyrla Landhelgisgæslunnar sótti slasaða göngukonu á Landsenda", -mikið magnaðra yrði það varla.

Auðvitað komumst við léttilega alla leið á Landsenda og er engu um það logið í 101 bók Skúla að gönguleiðin er að mestu lauflétt fjörulall. Það er ekki fyrr en farið er í Þerribjörg, sem eru fyrir utan Landsenda, sem þarf keppnis göngufólk. En upplýsingar um þann göngutúr verða lesendur að verða sér úti um í bókinni um gönguleiðir fyrir alla sem er um miklu fleiri en 101 göngutúr, því hún hefur að geyma góðar upplýsingar á yfir 200 gönguleiðum á Austurlandi.

Landsendi og Þerribjörg eru við norðanverðan Héraðsflóa, utan við veginn þar sem farið er upp á Hellisheiði til Vopnafjarðar, í fjöllum sem í stórum dráttum heita Kollumúli og Múlakollar Héraðsmegin. Fjöldi annarra nafna eru á fjöllum í fjöllunum s.s. Landsendafjall og svo heita þau allt annað Vopnafjarðarmegin. Þessir fjöll eru úr ljósgrýti (líparít), og hengiflugin fyrir ofan Landsenda og Þerribjörg einstaklega tilkomumiklar. Þerribjörg hafa það víst fram yfir, að mér skilst, að vera bæði stærri og með fjöru fyrir neðan sem hægt er að spóka sig um.

Út af Kollumúla er Bjarnarey þar sem Jón lærði dvaldi á 17. öld ásamt konu sinni, tvö ár í felum fyrir íslenskum yfirvöldum. Þegar valdsmenn sóttust eftir að brenna Jón fyrir galdur, allt þar til að hann fór úr Bjarnarey til Kaupmannhafnar og fékk dóm íslenskra yfirvalda felldan úr gildi. Það dugði samt ekki Jóni til að fá að vera hvar sem var á Íslandi, því þegar hann kom aftur og sýndi yfirvaldinu fyrir sunnan sýknuna, vísaði það honum aftur austur á Hérað því það treysti sér ekki til að brenna hann í trássi við kónginn. Hann bjó svo hjá syni sínum Guðmundi presti á Hjaltastað í Hjaltastaðaþinghá til dauðadags.

Fyrr á öldum var líka búið á Landsenda og má því víða finna tóftarbrot. Talið er að búsetu hafi verið hætt þegar bjarndýr gengu þar á land. Á leiðarenda er gestabók, sem hægt er að rita nöfn sín í og fá stimpil um komuna þangað. Með gestabókinni fylgir sögulegur fróðleikur, s.s. samantekt um Eyjaselsmóra einn magnaðast draug sem upp hefur verið vakinn á Íslandi. Hann var pestardraugur sem  vakinn var upp af lyfjum á Ketilsstöðum, næsta bæ fyrir innan Landsenda, en flutti sig svo í Eyjasel sem er svolítið austar á Héraðssandinum. Hann fór hamförum í 150 ár. Drap bæði menn og skepnur, varð vart allt til 1930.

Leiðin á Landsenda er náttúruperlufesti sem er hverrar holu virði og þarf enga hagvaxna innviðaspýtingu, þar fer best á að leyfa sérvitringum að skakklappast áfram í friðsælli paradísinni.

 

Landsendafjall; litskrúðugt ljósgrýtið er áberandi í fjöllunum sitt hvoru megin við svarta sandströnd Héraðsflóans 

 

Séð inn Héraðið þar sem Kaldá fellur til hafs, og yfir Héraðssanda sem eru ættaðir úr Vatnajökli. Auk Kaldár falla þrjú stórfljót til sjávar í Héraðsflóa; Jökulsá á Dal, Lagarfljót og Selfljót

 

Strandlengja Héraðssanda er hátt í 30 km löng og þar má finna ýmislegt í tíbránni, þarna er rekið stórhveli

 

 

Í ljósgrýtis björgunum leynist fjölskrúðugt fuglalíf

 

,,,og að sjálfsögðu selfí

Athugasemdir

[Ómar Geirsson, 13.7.2020 kl. 08:13]

Góðan daginn  Magnús og takk fyrir skemmtilegan og fróðlegan pistil.

Fjárdagur sagði að etnískan hefði ekki nógu löng og kjarnyrt orð til að lýsa þessum ófétum, en mér sýnist að þú náðir því alveg ágætlega.

"Það skal semsagt efna til fjárplógsstarsemi fyrir fjárfesta og auðnuleysingja á kostnað ferða almennings, jafnvel innan eigin sveitarfélags. Er þetta kallaða innviðauppbygging af flissandi fyllibyttum og auðrónum. Verklausir fræðingar ásamt kennitöluflökkurum kætast svo handlama yfir öllu saman því hægt er að auka innflutning vinnandi handa með þóknun ofan á hlutabætur og 25.000 kall á tímann. Og eru þetta hreinir smáaurar úr vösum almennings við að keyra upp hagvöxtinn að teknu tillit til þess sem þarf að borga malbikuðum Rúmenum í miðju kóvítinu. Það liggur við að manni detti í hug gamli frasinn; -"ertu á landinu".".

Þegar við hjónin eftir margra ára hlé, ákváðum að fá okkur bústað á Einarstöðum, þá sögðum við eftir dvölina að hérna yrðum við að koma fljótlega aftur því það væri svo margar áhugaverðar gönguleiðir hér sem gaman væri tölta í rólegheitum.  Þetta var nú reyndar fyrir hækjutímabil mitt, en það hlýtur að lagast eins og norðaustan áttin gerir alltaf að lokum.

Við í Víkinni eigum reyndar okkar eigin Landsenda en mér sýnist að það sé fyrirhafnarinnar virði að bæta öðrum við.

Enn og aftur takk.

Kveðja úr neðra uppí Hérað.

[Magnús Sigurðsson, 13.7.2020 kl. 09:46]

Já góðan daginn Ómar og þakka þér fyrir athugasemdina. Það má segja að fyrri hluti pistilsins eftirstöðvar "frétt um hvað", sem ég rakst á í hraðlestri hér á blogginu í gærmorgunn. En gaf mér ekki tíma til að fara nánar út í þá sálma eftir að hafa litið út um eldhúsgluggann, og á hitamælinn.

Þær eru margar fallegar gönguleiðirnar, svona rétt á meðan þokan birgir ekki sýn. Og í Víkina neðra, á þínum Landsenda, hef ég gefið gaum einstakri natni við gamalt hús sem er hreint út sagt glæsilegt.

Vonandi komist þið hjónin í hækjulausan göngutúr efra áður en langt um líður, en eins og 101 göngutúrabókin hans Skúla greinir frá þá eru góðir göngutúrar í boði um allt Austurland og reyndar hvar sem er landinu bláa.

Verst þegar heilsan kemur í veg fyrir að hægt sé að njóta þeirra, -eins og það sé ekki nóg að eldast.Láttu þér batna kall, með óskum um að þú hafir það sem best,

og kveðju úr efra.

[Hallgrímur Hrafn Gíslason, 14.7.2020 kl. 12:25]

Það er Fögruhlíðará sem fellur þarna út, Kaldáin fellur í Jöklu mun innar.

[Magnús Sigurðsson, 14.7.2020 kl. 18:19]

Sæll Hallgrímur og þakka þér fyrir leiðréttinguna. Maður verður snarruglaður í þessu vatnasviði eftir að Jökla var og hét að sumarlagi.

Það voru fluguveiðamenn í morgunnblíðunni við ósinn, Hálskot orðið veiðihús við Kaldá, þannig að ég notaði rökhyggjuna, ef svo má segja, án þess að hafa hugmynd um hvað ég var að tala.

En auðvitað er þetta Fögruhlíðará þegar kort er skoðað. Ég á reyndar eftir að kynna mér Hlíðina miklu betur. Það gæti tekið mörg ár ef miðað er við það þegar maður fór að fara út af þjóðveginum í Hjaltastaðaþinghánni.

Með sumarkveðju af Héraði.