Eigi skal haltur ganga meš fķflum

Žaš birtist hérna į sķšunni fyrir tępu įri sķšan pistill um fķfla og fardagakįl. Ķ honum var gerš grein fyrir tilraun į eftirlętis frasa hagfręšinganna, "There ain“t no such thing as a free lunch", eša "Žaš er ekkert til sem heitir ókeypis hįdegisveršur". Nś er langžrįš voriš komiš meš sitt sólskin, fķfla og fardaga, žvķ tķmabęrt aš halda tilraunastarfseminni įfram žar sem frį var horfiš s.l. sumar.

Žaš mį nefnilega segja aš tilurš žessarar tilraunar hafi ekki veriš einhlķt. Fyrir žaš fyrsta žį hafši ég hugsaš mér aš kanna hvort sögur af žvķ sem kallast illgresi ķ dag, hefši einhvertķma talist ętar matjurtir, s.s. njóli, hvönn og fķflar, og kom žį upp ķ hugann frasi hagfręšinganna. Hin įstęšan var hvort lękningarmįttur ķslenskra jurta ętti sér stoš ķ veruleikanum, og koma žar til afleišingar hjartabilunar sem ég hef mįtt bśa viš undanfarin įr.

Fyrir fjórum įrum bilaši hjartaš į žann hįtt aš dęligeta žess śt ķ lķkamann skertist ķ 50% og viš žaš verš ég bśa. Hjartabilun fylgir vökvasöfnun vegna lélegrar blóšrįsar, m.a.ķ formi bjśgs sem safnast sįrlega um og ofan viš ökkla. Viš tilraunirnar ķ fyrra varš ég fljótlega var viš aš mataręši žeirra hafši vökvalosandi įhrif. Įstandiš batnaši verulega mešan į tilrauninni stóš og entist sś heilsubót śt sumariš. Žaš mį žvķ segja aš ég hafi nśna bešiš vorsins meš óvenju mikilli óžreyju og hafi ekki getaš setiš į mér aš slķta upp fyrstu fķflana.

Ég varš var viš žaš ķ fyrravor aš fķflablöšin höfšu óvenju magnaša losandi virkni, žegar vökvasöfnun er annars vegar, nįnast eins og sterasprauta inn į hjartadeild, nema aš žau eru laus viš aukaverkanir. Ég hitti vin minn vķsindamanninn į förnum vegi ķ fyrra og fór aš segja honum frį žessum stórmerkilegu uppgötvunum mķnum. Hann var fljótur til svars og sagši;"jį, veistu aš žetta hef ég gert ķ mörg įr, en žaš er meš žetta eins og svo margt annaš aš fólk trśir žvķ ekki aš žetta sé góšur matur, žvķ hann er ókeypis. Sama į viš um lękningamįtt fķfla, fólk getur engan veginn trśaš honum. Žaš var sjśklingur sem ętlaši aš prófa, žegar ég benti honum į žetta, en vildi samt ekki gera žaš nema ķ samrįši viš lękninn sinn. Žį svaraši lęknirinn honum "ętlar žś aš vera įfram hjį mér eša fķflunum" og aušvitaš valdi sjśklingurinn lękninn af žvķ aš žar fęr hann aš borga."

Ķ mķnu tifelli er žó ekkert sérstakt val, žvķ žó svo aš ég borgi lękninum žį held ég mig hjį fķflunum įn žess aš spyrja kóng né prest. Nś hef ég žegar byrjaš heilsubótar starfiš eftir veturinn žvķ fķflarnir eru farnir aš spretta hver um annan žveran. Į vķsindavef HĶ mį m.a. lesa žetta um fķfla; "Helstu innihaldsefni tśnfķfils eru fenólar, seskvķterpenar, trķterpenar, plöntusterólar, flavonóķšar, einnig inślķn og ašrar sykrur, fituefni og żmis vķtamķn og steinefni. Tališ var aš blöšin, sem eru mjög nęringarrķk, hefšu žvagdrķfandi virkni og innihéldu mikiš af kalķum. Žau voru žvķ mikiš notuš viš bjśg einkum ef hann orsakašist af mįttlitlu hjarta.“

„Eigi skal haltur ganga į mešan bįšir fętur eru jafn langir“, svo męlti mķn móšir viš mig korn ungan drenginn. Žó móšir mķn hafi veriš ein af žeim sem guširnir elska og žar af leišandi į brott kölluš ķ blóma lķfsins, žegar ég var rétt svo kominn af unglingsaldri, žį hefur žessi tilskipun bókstaflega bśiš innst ķ mķnu hugskoti alla tķš sķšan. Žaš mį  jafnvel kalla oršleppa móšur minnar femķnķskan heilažvott sķns tķma, og var žvķ ekki inn ķ myndinni aš haltra į eftir hjartabilun.

Žegar ég var ķ endurhęfingu žį gat ég ekki fylgt hópnum ķ gönguferšum, ekki vegna helti heldur mįttleysis og męši. Žaš var yfirleitt hjśkra sem rölti mér til samlętis og viš spjöllušum. Žar kom til tals aš mér byšist įfram aš starfa hjį mķnum vinnuveitenda eins og ég hefši geš til, „žś hefur aldeilis nįš aš gera žig ómissandi“ svaraši hśn aš bragši. Žį rann upp fyrir mér hversu mikil nįš žaš er žegar einhver vill hafa vesaling ķ vinnu.

Žaš eru Pólverjar sem ég er hafšur innanum hįlfan daginn. Eitt sinn kom til tals aš segja upp öllum helvķtis Pólverjum. Žį sagši ég vinnuveitendum mķnum aš žaš jafngilti uppsögn į mér, žvķ žaš myndi engin žola oršaleppana mķna sem skildi ķslensku, menn myndu einfaldlega segja kall fķflinu aš grjót halda kjafti og ganga burt ķ mišri steypu. Jį, ég į mörgum mikiš aš žakka aš žurfa ekki aš haltra einn um ķ reišuleysi samkvęmt klukkunni, til aš koma ķ veg fyrir žaš hefur mašur gengiš undir manns hönd.

Žaš var svo ekki alls fyrir löngu aš ég fór aš grafast fyrir um hvašan speki móšur minnar vęri ęttuš. Žį gśgglaši ég aš frasinn er hafšur eftir Gunnlaugi ormstungu Illugasyni, žegar hann gekk fyrir Eirķk jarl Hįkonarson. Eirķkur jarl spurši Gunnlaug „Hvaš er į fęti žķnum Ķslendingur?“„Sullur er į herra,“ svaraši ormstunga. „Og gekkst žś žó ekki haltur?“ ormstunga sagši žį: „Eigi skal haltur ganga mešan bįšir fętur eru jafnlangir".  Žetta žśsund įra samtal er sennilegasta įstęša žess aš ég fer nś śt um žśfur plokkandi upp fķfla.

Nś kunna einhverjir aš hafa įhuga į aš losna viš fótasull en finnst kannski hįlf hjįkįtlegt aš fara śt um žśfur til žess. Ef einhver er hręddur viš aš til sķn sjįist eins og įlfs śt į tśni viš aš plokka upp fķfla, žį mį alltaf taka selfķ meš flokkušu heimilissorpi žegar heim er komiš og deila į feisinu, er žį hępiš aš vinirnir telji mann ruglašri en forseta fķ,,,,,- nś munaši minnstu aš ég ruglašist - ,,,,forseta lżšveldisins.

Žessi pistill įtti reyndar ķ upphafi hvorki aš snśast upp ķ sjįlfsvorkunn né fķflagang, heldur vekja athygli į heilręši ormstungu og heilnęmi fķfla.


Hvar eru góšu molarnir?

Žegar fręšimenn fabślera ķ frösum žį er lįgmark aš žeir geti skżrt śt um hvaš žeir eru aš tala. Dósentinn talar um; "Aš menn kyngi žvķ sśra meš žvķ sęta - ekki ESB aš skapi aš bara bestu mol­arn­ir séu vald­ir"

Eitt skildu allir hafa į hreinu. Žó svo aš EES samningurinn hafi veriš umborinn af žjóšinni, žį hefur hann aldrei veriš samžykktur af henni sem góšur moli, til žess skorti elķtunni kjark į sķnum tķma.

Nś viršist  "elķta" landsins ętla aš halda įfram aš flękja žegna žess ķ regluverki ESB ķ gegnum EES samninginn, jafnvel svo aš žaš jafngildi žvķ aš žjóšin sitji einungis uppi meš vondu molana.

Žaš hefur stundum veriš talaš um okursamfélagiš Ķsland, sem kristallast ķ hęšstu ķbśšarlįnum į byggšu bólu, sköttum ķ hęšstu hęšum, hęsta matvęlaverš, dżrustu stjórnmįlmönnum, offramboši af fręšimönnum osfv, osfv.

En eitt hefur skoriš sig śr ķ hina įttina lengst af, en žaš er lęgsta orkuverš til almennings mišaš viš nįgrannalönd, vegna žess aš almennt hefur veriš višurkennt aš orkan sé sameign žjóšarinnar.

Eini frasinn sem lagadeildardósentinn gerir sig skiljanlegan meš er; "Žaš geta ekki veriš tveir skip­stjór­ar į sama skipi." Hann ętti kannski frekar aš hjįlpa žjóškjörnum fulltrśum aš benda į žaš meš rökum hvaša hag almenningur hefur af 3. orkupakkanum.


mbl.is „Neikvęšar afleišingar“ markmiš ESB
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Nś eru sumarmįl

Žaš mį vķša finna sumarmįla getiš ķ frįsögnum frį gamalli tķš, s.s. žetta eša hitt varš um sumarmįl. En til hvaš tķma er nįkvęmlega veriš aš vķsa žegar talaš er um sumarmįl? Ķslensk oršabók Mįls og menningar segir aš sumarmįl kallist sķšustu 5 dagar vetrar, frį laugardegi til sumardagsins fyrsta (fimmtudags). 

Sumarmįl tilheyra žvķ gamla ķslenska tķmatalinu. Fyrir nokkrum įrum var öllum mįnušum gamla ķslenska tķmatalsins gerš skil hér į sķšunni. Eins og kostur var, eftir žvķ sem um žaš mįtti finna į netinu.

Žaš varš svo bók Gķsla Hallgrķmssonar, Betur vitaš, sem hafši aš geyma kafla um gamla ķslenska tķmatališ, sem batt saman žetta netgrśsk mitt. Į žann hįtt aš fyllri skilningur fékkst į tilurš og merkingu žessa tķmatals sem fylgdi ķslendingum ķ gegnum aldirnar og eimir enn af ķ dag s.s. meš gömlu mįnašarheitunum og hins sér ķslenska frķdags, sumardagsins fyrsta.

Ķ bók Gķsla, er žetta um sumarmįl; "Sķšustu 2 dagar sumars eru kallašar veturnętur og 5 sķšustu vetrardagar eru sumarmįl. Sérhver mįnušur byrjar ętķš į sama vikudegi. Viš bśum enn viš žetta tķmatal aš hįlfu. Enn byrjar harpa og sumar į fimmtudegi og gormįnušur meš vetri į laugardegi. Enn getum viš lesiš ķ almanaki um veturnętur, sumarmįl og aukanętur ķ sumri ķ įrslok. Ķ žessu gamla įri okkar er margt mišaš viš nętur. Žrķtugnęttir mįnušir, aukanętur, gestanętur, žriggja nįtta fiskur."

Ég birti fyrir nokkrum įrum stuttan kafla sem mįtti finna um gamla tķmatališ ķ bók Gķsla Hallgrķmssonar, Betur vitaš. Og leifi mér aš gera žaš aftur nś um sumarmįl, žvķ skżringar Gķsla į žessu merkilega tķmatali, sem notast var viš ķ gegnum aldirnar į Ķslandi, eru mjög svo įhugaveršar.

 

"Margt bendir til žess aš tķmatal, sem ķslendingar tóku upp lķklega žegar Alžingi var stofnaš 930 hafi įtt rętur sķnar aš rekja til Babżlon og Persķu. Ef til vill mį rekja sumt ķ tķmatalinu til finnskra žjóša, sem rķktu um mörg žśsund įra skeiš ķ löndunum frį Finnlandi til Śralfjalla. Finnsk žjóš lagši undir sig rķki sunnan Kįkasusfjalla og lęrši žį menningu sem žar var. Menning frį Asķužjóšum kom noršur ķ Evrópu meš Skżžum og svo vestur og noršur aš Eystrasalti meš Gotum. Nįskyldar žjóšir įttu vafalķtiš heima į žessum tķma (400-800 e. kr.) į Austur-Englandi og vķša ķ kringum Eystrasalt. Innhöf tengdu žessar žjóšir saman.

Ķslendingar viršast vera komnir af žessum žjóšum, og enn mį sjį lķkt fólk ķ Bretlandi, Ķslandi og Eystrasaltslöndunum. Flestir af žessari žjóš, sem sest höfšu aš į vesturströnd Noregs munu hafa fariš til Ķslands. Žess vegna eru Noršmenn ekki mjög lķkir Ķslendingum.

Ķslenska įriš byrjaši meš heyönnum, um 20. jślķ eins og hjį Babżlonķumönnum. Sķšan kemur tvķmįnušur, haustmįnušur, gormįnušur, żlir, mörsugur, žorri, góa, einmįnušur harpa, skerpla, og sólmįnušur. Į eftir Sólmįnuši ķ įrslok voru svo 4 aukanętur. Allir 12 mįnuširnir voru žrķtugnęttir, svo įriš allt var 364 dagar, eša sléttar 52 vikur. 24 įrum eftir Alžingisstofnun fundu hinir fornu Ķslendingar aš sumarbyrjun hafši flust aftur til vorkomu ž. e. um einn mįnuš. Trśleg hefur žį ekki veriš kominn gróšur handa hestum žegar Alžingi skyldi hįš.

Žį fann Žorsteinn Surtur upp žaš rįš aš bęta inn ķ įriš viku sumarauka sjöunda hvert įr. Žetta rįš var upp tekiš. Sjöunda hvert įr var sumariš aukiš meš einni viku. Žaš įr er 53 vikur eša 371 dagur. Nś voru Ķslendingar komnir meš įr, sem var aš mešaltali 365 dagar aš lengd. Įriš 954 hefur skekkjan, sem oršin var eflaust veriš leišrétt ž. e. sumarbyrjun fęrš į réttan staš.

Ennžį var tķmaskekkja į hverju įri samkvęmt jślķanska įrinu. Žaš įr kom meš kristninni. Samkvęmt jślķanska tķmatalinu žarf sumarauki oftast aš vera 6. hvert įr, en stundum į fimm įra fresti. Eitt af einkennum ķslenska įrsins er vikukerfiš. Veturinn er 26 vikur ķ venjulegu įri, og rśmar 27 vikur ķ sumaraukaįri. Veturnętur og sumarmįl eru til samans ķ viku.

Sķšustu 2 dagar sumars eru kallašar veturnętur og 5 sķšustu vetrardagar eru sumarmįl. Sérhver mįnušur byrjar ętķš į sama vikudegi. Viš bśum enn viš žetta tķmatal aš hįlfu. Enn byrjar harpa og sumar į fimmtudegi og gormįnušur meš vetri į laugardegi. Enn getum viš lesiš ķ almanaki um veturnętur, sumarmįl og aukanętur ķ sumri ķ įrslok. Ķ žessu gamla įri okkar er margt mišaš viš nętur. Žrķtugnęttir mįnušir, aukanętur, gestanętur, žriggja nįtta fiskur.

Žess mętti geta hér aš norręna tķmatališ var annaš en žaš ķslenska. Žar var įriš 365 dagar og notuš voru fimmt ķ staš vikna. Ķ gömlu kvęši er talaš um órofi alda. Gķsli Konrįšsson telur aš meš žvķ sé įtt viš žann tķma, sem var įšur en fór aš rofa til, ž. e. įšur en fariš var aš telja ķ įrum og öldum. Erfitt vęri nśtķmamönnunum aš hugsa sér lķfiš įn tķmatals.

Ķslenska įriš er mišaš viš žaš aš ólęsir og óskrifandi menn eigi aušvelt meš aš fylgjast meš tķmanum er hann lķšur. Įriš er śtfęrt į tvo vegu. Annars vegar eru 12 žrķtugnęttir mįnušir og 4 aukanętur. Žetta įr hefur 5 mįnaša sumar, eins mįnašar haust, 5 mįnaša vetur og vor, sem er einn mįnušur. Hins vegar er 52 vikna įriš, sem hefur tvęr įrstķšir, sumar og vetur. Eru 180 dagar ķ vetri og 184 dagar ķ sumri. Ķ sumarauka įri eru 191 dagur ķ sumri.

Allar įrstķšir byrja ennžį eftir ķslenska įrinu. Ķ 26. viku vetrar eru ašeins 5 dagar af žvķ sumar byrjar 2 dögum fyrr ķ vikunni. Ķ 27. (eša 28.) viku sumars eru 2 dagar. Sķšan byrjar vetur. Sumarauki fluttist um 1928 frį sumarlokum til įrsloka į mišju sumri. Sérhver vika į vetri byrjar į laugardegi, en allar sumarvikur į fimmtudegi. Veturnętur eru alltaf fimmtudagur og föstudagur, en sumarmįl hinir dagar vikunnar.

Ķslenska įriš var įšur mikiš notaš meš tvennu móti. Annars vegar var fardagaįr. Fardagar eru 3 fyrstu dagar ž. e. fimmtudagur, föstudagur og laugardagur ķ 7. viku sumars. Žessa daga höfšu bęndur til įbśšaskipti į jöršum. Įbśendaskipti į jöršum voru į hverju įri mjög algeng. Vissu žó gamlir menn aš langir bśferlaflutningar voru įmóta dżrir og hśsbruni.

Hins vegar var skildagaįriš. Žann 14 maķ hafši vinnufólk vistaskipti. Žetta hefur veriš ķ žrišju viku sumars samkvęmt ķslenska įrinu, en er nś alltaf mišaš viš Gregorķska įriš. Hiš einfalda og fasta form hjįlpaši ólęršu fólki mjög mikiš viš aš telja tķmann rétt."


The Totalitarian Tiptoe

Žaš er svo merkilegt aš žaš hefur enginn žingmašur getaš bent į hver įvinningurinn fyrir žjóšina er meš žvķ aš samžykkja 3. orkupakkann. Žęr skošanakannanir sem geršar hafa veriš benda til žess aš yfirgnęfandi meirihluti žjóšarinnar telji orkupakkann vondan, en rįšamenn žykjast vita betur og fara gegn žjóšarvilja.

Einna helst er į žingmönnum aš skilja aš hendur žeirra séu bundnar vegna įkvöršunar sameiginlegu EES-nefndarinnar, nr. 93/2017, frį 5. maķ 2017, žar sem įtta geršir eru teknar upp ķ EES-samninginn og samžykkt af ķslenskum embęttismönnum meš fyrirvara um samžykki alžingis.

Nśverandi rķkisstjórn tók viš völdum žann 30. nóvember 2017 eftir aš nżtt alžingi hafši veriš kjöriš. Framsóknarmenn og VG lišar voru ekki ķ rķkisstjórn žegar embęttismenn samžykktu įkvöršun sameiginlegu EES-nefndarinnar meš fyrirvara um samžykki alžingis.

Til hvers er lżšręšiš og til hvers eru kosningar, ef fara į eftir žvķ sem embęttismenn rķkisins skrifušu undir, fyrir stjórnarskipti sem komu til eftir lżšręšislegar kosningar?

Eru žaš kannski svona ašferšir, sem notašar eru til aš hundsa lżšręšislegan vilja kjósenda, sem flokkast undir djśprķkiš?

Žaš er engu lķkara en blessašur sakleysinginn, sem situr į stólum feršamįla-, išnašar og nżsköpunarrįšherra auk žess starfandi dómsmįlarįšherra, viti hreinlega ekki hvaš mįltękiš "aš lęša tįnni inn fyrir žröskuldinn" merkir.

Og ętli aš lįta nęgja aš vęna žį sem į žaš benda um aš afvegaleiša umręšuna. Žegar skildan bżšur aš skżra žaš śt fyrir almenningi hvaša hag hann hefur af 3. orkupakkanum. 


mbl.is Viljandi veriš aš afvegaleiša umręšuna
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Er Orkupakkinn Geysis-Glęsir genginn aftur?

Žaš er til er žjóšsaga sem segir frį draugnum Sandvķkur-Glęsi. Žessi draugur gekk ljósum logum austur į fjöršum, nįnar tiltekiš į svęšinu į milli Noršfjaršarflóa og Reyšarfjaršar. Hann var, eins og nafniš bendir til, kenndur viš Sandvķk.

Getgįtur voru uppi um aš Glęsir žessi ętti sér erlendan uppruna, vęri sjórekinn kapteinn af erlendu skipi. Tvennum sögum fer af žvķ hvort hann var bęši meš lķfsmarki og peningakistil žegar hann fannst. Kistillinn var talin mikilsvirši eftir aš kapteinninn hafši geispaš golunni og peningar voru einnig įstęša žess aš draugurinn var uppvakinn. Glęsis nafnbótina fékk hann fyrir aš vera uppį bśinn meš pķpuhatt. Hann įtti žaš til afturgenginn aš taka ofan žegar hann mętti sveitavarginum į förnum vegi og fylgdi žį yfirleitt höfušiš hattinum.

Hvort Glęsir įtti sök į žvķ aš landsvęšiš žar sem hann gekk ljósum logum lagšist ķ aušn er ekki gott aš segja. En ógęfunnar varš vart frį upphafi į nęsta leiti viš peningakistilinn og vissulega var Glęsir talin ein af įstęšum žess aš ekki žótti žarna lengur bśandi, žrįtt fyrir bśdrżgindi til lands og sjįvar sem engin hafši efast um allt frį landnįmi fram į 20. öld.

Nś til dags fara erlend glęsimenni meš himinskautum og kaupa heilu sveitirnar fyrir klink ķ skottśrum į einkažotum. Er žar skemmst aš minnast Grķmstaša-Glęsis, sem hefur auk žess keypt mest allan Vopnafjörš og hefur nś hafiš fjįrfestingar sķnar į heišum noršan Vatnajökuls sem helst hafa veriš žekktar fyrir aš vera sögusviš Bjarts, ķ Sumarhśsum sjįlfstęšs fólks.

Grķmsstaša-Glęsir er žekkur orkugrósser sem hefur aušgast grķšarlega į žvķ sem kallaš er „fracking“. Žaš er aš sprengja jaršskorpuna meš efnamešferš sem gerir grunnvatniš ódrykkjarhęft, en gefur af sér žeim mun veršmętara gas. Hvort sį Glęsir į eftir aš fara žannig aš rįši sķnu į ķslenskum öręfum er ósennilegt, ef eitthvaš er aš marka hans eigin orš.

Hann segist kaupa upp land til aš vernda upptök vatnasvęšis villta laxins ķ Vopnafjaršarįnum og hęttir žvķ vęntanlega ekki landakaupum į Ķslandi fyrr en hann veršur kominn meš fullt eignarhald į Vatnajökli. Grķmstaša-Glęsir hóf reyndar svona landakaup ķ Skotlandi fyrir nokkrum įrum įn žess aš įtta sig į aš žar var engin villtur lax lengur. Hefur hann frį žeirri uppgötvun įtt ķ mįlaferlum vegna skerts nżtingaréttar sķns į Skotlandi sem hann vill fį aš breyta ķ Gasland.

Einnig er skemmst aš minnast Magma draugagangsins sem upp vaktist skömmu eftir hiš svokallaša hrun og hefur gengiš ljósum logum noršur į ströndum sķšustu misserin undir nafninu HS orka. Engin viršist vita meš vissu hverra manna Magma er en ķ alla staši er hann einstaklega byggša- og umhverfisvęnn. Žeir Glęsir sem žar fara um byggšir er sennilega dugandi dreggjar žeirrar geispandi golu sem skottašist til Tortóla eftir aš Geysir Green Energy rauf skarš ķ eignarhald almennings į orkuaušlindum landsins, korteri fyrir hiš svokallaš hrun.

Nś stendur yfir draugagangur žjóškjörinna fulltrśa į alžingi. Mį allt eins segja aš Geysis-Glęsir gangi žar aftur. Enda žeir mórar og skottur sem nś rķša röftum ķ hśsum žjóšarinnar aš mestu leiti sama hyskiš og samanstóš af gamla landslišinu ķ kślu sem nįši žeim einstaka įrangri aš kepp til heimsmeistaratignar ķ žjóšargjaldžroti.

Nś viršist žaš ętla aš hafa sama hįttinn į og Sandvķkur-Glęsir į įrum įšur, taka höfušiš ofan og hverfa svo meš eldglęringum eftir aš hafa plataš inn į sveitavarginn neytendavernd ęttašri frį Brussel og koma į stofn sjįlfu sér til sjįlftöku žjóšarsjóš.  Allt kemur žetta til meš aš losa žjóšina viš allt umstang og įhyggjur af orkuaušlindinni til langra frambśšar en hvort unga fólkiš yfirgefur athafnasvęši Glęsis og skilur eftir draugabyggšir į svo eftir aš koma ķ ljós.


mbl.is Kśnstir aš baki orkupakka
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Popślismi sjįlftökunnar

Nś stendur yfir leiftursókn žjóškjörinna fulltrśar į alžingi gegn almenningi, gengur undir nafninu 3.orkupakkinn meš "fyrirvara". Žar stendur til aš markašsvęša raforku til žjóšar sem į hana. Žar er žrįstagast į žvķ aš ekkert breytist į mešan ekki er lagšur strengur frį landinu til annarra landa, įkvöršunin um žaš verši įfram ķ höndum alžingis. Eins og oršum žeirra sem hafa "kjararįšssópaš" ofan ķ eigin vasa meš oršhengilshętti og śtśrsnśningum sé treystandi.

Fyrir nokkrum įrum bjó ég ķ Noregi, en žar er raforkukerfiš tengt Evrópu. Žar kom fyrir 30% hękkun į rafmagni viš žaš eitt aš hitastigiš śti fór nišur fyrir frostmark ķ nokkra daga. Jafnvel žó svo aš ķ Noregi sé framleidd meiri raforku en Norskur almenningur getur torgaš. Kvörtunum var svaraš meš; markašurinn ręšur og hann er ekki bara ķ Noregi.

Ķ fimmta töluliš forsendna reglugeršarinnar um žrišja orkupakkann kemur fram aš ašildarrķkin geti ķ raun ekki gert neina fyrirvara eša sett ašrar lagalegar hindranir: "Ašildarrķkin skulu vinna nįiš saman og fjarlęgja hindranir ķ vegi višskipta meš raforku og jaršgas yfir landamęri ķ žvķ skyni aš nį fram markmišum Bandalagsins į sviši orku."

Žessi oršanna hljóman er nęg įstęša til žess aš rétt sé hafna 3.orkupakkanum žvķ aš žeir fyrirvarar sem er sagt aš eigi aš tryggja hagsmuni Ķslands koma ekki til meš aš halda. Ég hvet alla til aš fara inn į www.orkanokkar.is žar sem er aš finna undirskriftasöfnun žar sem skoraš er į alžingismenn aš hafna Orkupakka žrjś.


mbl.is Beiti synjunarvaldi gegn orkupakka
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Į fallegum degi

IMG_2203

Žaš eru ekki allir svo heppnir aš hafa tekiš fleiri réttar įkvaršanir en rangar. En ég hygg ęskufélagi minn eigi žvķ lįni aš fagna. Hann hętti ķ skóla viš fyrsta tękifęri og hóf sķna atvinnužįtttöku. Viš vorum skólabręšur ķ barnęsku og unnum saman sem unglingar žar sem skilin uršu aldrei skķr į milli leiks og starfs. Hann hélt sig viš sitt, en ég sérhęfši mig ķ tómri steypu.

Į unglingsįrum skildu leišir um stund, en viš vissum žó nokkuš vel af hvor öšrum. Fyrir nokkrum įrum sķšan högušu örlögin žvķ žannig aš viš lentum į sama vinnustaš ķ steypunnar leik. Žessi félagi minn į flest žaš sem hugurinn girnist, s.s. einbżlishśs, bķl og einkaflugvél, svo ekki sé minnst į góša konum.

Undanfarin įr hef ég notiš góšs af réttum įkvöršunum félaga mķns. Į góšum dögum į hann žaš til aš spyrja ertu ekki til ķ aš koma meš ķ smį flugferš, žaš er aš birta ķ sušri. Žaš er sama hvernig į stendur kostabošum og sólskinstundum sleppir mašur einfaldlega ekki. Ķ dag flugum viš į milla fjalls og fjöru, skošušum fjallasali Austurlands og merlandi haf viš vogskorna strönd.

Žaš eru ekki allir jafn heppnir aš eiga kost į śtsżnisflugi yfir falleg fjöll og fagra firši žegar vešriš er best. Žęr eru aš verš nokkrar flugferširnar sem ég hef fariš meš félaga mķnu, žar sem žrętt er į milli fjallstoppa og meš sólgiltum ströndum. Žaš fer aš verša svo aš mér finnst voriš varla vera komiš fyrr en til žess sést śr lofti. 

Ég set hér inn nokkrar myndir frį deginum ķ dag. Hęgt er aš smella į myndirnar til aš stękka žęr.

IMG_1969

Tekiš į loft frį Egilsstöšum og haldiš į vit heišrķkjunnar

 

IMG_2001

žrętt į milli fjallanna "nišur ķ nešra"

 

IMG_2023

Djśpivogur, gamli heimabęrinn

 

IMG_2038

Eystra-horn, Hvalnes kśrir ķ króknum

 

IMG_2046

Vestara-horn; Papaós, Horn, Stokksnes fjęrst

 

IMG_2058

Höfn ķ Hornafirši

 

IMG_2066

Flogiš viš Flįajökul žar sem hann skrķšur nišur af Vatnajökli

 

IMG_2075

 Yfir Vatnajökli

 

IMG_2113

Frjįls į fjöllum

 

IMG_2180

Fellabęr t.v., Lagarfljótsbrś, Egilsstašaflugvöllur t.h.


Gjaldžrota lķfskjarasamningar

Žaš er varla aš mašur žori aš leggja orš ķ belg į žessum helga degi žegar hver mįlsmetandi mašurinn um annan žveran keppist viš aš męra nżgerša "lķfskjarasamninga". Ég hygg žó aš verkalżšsforinginn af skaganum fari nokkuš nęrri žvķ aš hitta naglann į höfušiš žegar hann fer fram į afsökunarbeišni frį hyskinu.

Žaš var hįtt reitt til höggs gegn sjįlftökulišinu, sem sópar ķ sķna eigin vasa, žegar kom aš kröfugerš, sem žó veršur aš teljast hafa veriš hógvęr hvaš varšar lęgstu laun. Nś liggur žaš fyrir aš lęgstu laun hękka um 17.000 kr og 26.000 kr eingreišsla kemur til ķ formi orlofsuppbótar.

Rśsķnan ķ pilsuendanum varšandi lįglaunafólkiš er svo 10.000 kr skattalękkun sem kemur til framkvęmda ķ fyrsta lagi į nęsta įri. Žangaš til mį lįglaunafólk greiša 40-50% af sautjįnžusundkallinum og orlofseingreišslunni ķ skatta og gjöld.

Varšandi vexti og verštryggingu er oršalagiš svo lošiš aš finna mį mun meira afgerandi oršalag um bętta tķš hśsnęšislįnžega ķ stefnuskrįm žeirra stjórnmįlaflokka sem setiš hafa ķ rķkisstjórn sķšustu 10 įr. Rķkisstjórnin ętlar aš "skoša", "huga aš", "athuga ķ samrįši viš sérfręšinga", "skoša aukna hagręna hvata" osfv. frį įrinu 2020.

Ķ upphafi skildi endirinn skoša. Žaš var lagt af staš meš aš lęgstu laun nęšu 425.000 kr, nś er komiš ķ ljós aš žau verša 368.000 eftir fjögur įr. Hękka strax um heil 30% eša sautjįn žśsund sem gerir tęp tķužśsund eftir skatt og gjöld, žannig aš sjįlftökulišiš og verkalżšsfélögin fį strax sķnar hękkanir aš moša śr į mešan lįlaunafólkiš mį bķša eftir rśsķnunni ķ pilsuendanum aš minnstakosti fram į nęsta įr.

Hvorki sjįlftökulišiš, meš sķnar mörghundrušžśsunda launahękkanir hviss bang, né verklżšsforingjar hafa haft hugmyndaflug til aš taka śt sķn laun į jafn varkįran hįtt og žeir ętla umbjóšendum sķnum, žar hefur eingreišslurnar jafnvel veriš hafšar aftur ķ tķmann. Žaš viršist ętla aš nęgja sjįlftökulišinu aš lękka laun tveggja kvenmanna ķ bankastjórastöšum til aš fleyta sér ķ gegnum brotsjóinn meš fenginn hlut.

Žaš kęmi mér ekki į óvart ķ ljósi gjaldžrots WOW, sem į aš hafa vakiš įbyrgš og hógvęrš allra viš lķfskjarasamningaboršiš, fólks į margföldum lįgmarkslaununum, hafi markaš upphafiš aš endanlegu gjaldžroti verkalżšshreyfingarinnar.


mbl.is „Ęttu aš bišja okkur afsökunar“
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Loftbóla veršur aš vindhana

Hver hefši trśaš žvķ fyrir nokkrum įrum sķšan aš žaš ętti eftir aš setja stofn Loftslagsrįš rķkisins. 

"Ķ frum­varp­inu er ķ fyrsta skipti kvešiš į um lofts­lags­rįš ķ lög­um og tekiš fram aš rįšiš sé sjįlf­stętt og óhlut­dręgt ķ störf­um sķn­um." Og žaš į vegum rķkisins.

Ja hérna hér er oršiš eintómt loft į milli eyrnanna į fólki? 


mbl.is Kvešiš į um loftslagsrįš ķ fyrsta sinn
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Orkupakkinn meš fyrirvara andskotans

"Žaš sem var kynnt hér fyr­ir helgi snżst ķ raun og veru um žaš aš į mešan Ķsland er ekki tengt inn į žetta orku­kerfi Evr­ópu, eigi ekki viš įkvęši žrišja orkupakk­ans", sagši forsętisrįšherra sem jafn­framt benti į aš teng­ing viš orku­kerfi Evr­ópu yrši ekki komiš į nema meš samžykki alžing­is. Meš žesshįttar śtśrsnśningi sleppa stjórnmįlamenn ęvinlega viš aš svara spurningunni, til hvers į alžingi Ķslendinga aš samžykkja framsal į orkuaušlindum landsins, og žį sérstaklega ef samžykktin skiptir engu mįli.

Žaš er žrįstagast į žvķ aš ekkert breytist į mešan ekki er lagšur strengur frį landinu til annarra landa, įkvöršunin um žaš verši įfram ķ höndum alžingis. Eins og oršum žeirra sem hafa "kjararįšssópaš" ofan ķ eigin vasa meš oršhengilshętti og śtśrsnśningum sé treystandi. Fólki sem einna helst verši trśaš til aš ganga fyrir mśtum žegar žaš andskotast viš aš koma orkuaušlindum landsins į markaš.

Stašreyndin er aš nś stendur til leiftursókn žjóškjörinna fulltrśar į alžingi gegn almenningi, gengur nś undir nafninu 3.orkupakkinn meš "fyrirvara". Žar stendur til aš markašsvęša raforku til žjóšar sem į hana. Eftir aš ACER regluverk ESB hefur veriš samžykkt žį žurfa žjóškjörnir fulltrśar ekki einu sinni aš svara fyrir žaš hvers vegna sérvaldir gęšingar fį aš sópa til sķn veršmętum śr sameiginlegri aušlind. 

Fyrir nokkrum įrum bjó ég ķ Noregi, en žar er raforkukerfiš tengt Evrópu. Žar kom fyrir 30% hękkun į rafmagni viš žaš eitt aš hitastigiš śti fór nišur fyrir frostmark ķ nokkra daga. Jafnvel žó svo aš ķ Noregi sé framleidd meiri raforku en Norskur almenningur getur torgaš.  Kvörtunum var svaraš meš; markašurinn ręšur og hann er ekki bara ķ Noregi.

Žegar aušlindir eru teknar frį žeim sem ķ žeim bśa žį er žaš kallaš markašsvęšing og į aš vera til žess aš finna śt svokallaš markašsverš. Ef 3.orkupakkinn veršur samžykktur žį er ekki einu sinni vķst aš žaš žurfi alvöru "kapal" til aš finna śt "markašsverš" žaš verši nóg aš vitna til ACER. 

Žeirra tilskipanir gilda. Innlendir višskiptajöfrar, svipašir žeim sem fóru fyrir Geysir Green Energy korter fyrir "hiš svokallaša hrun", śtbśa svo markašsveršiš samkvęmt "Sterling uppskriftinni". Og geta meš žvķ aš vķsa ķ ACER regluverkiš komiš sęstreng ķ gegnum dómstóla žegar žeim sżnist, svona rétt eins og hverjir ašrir kvótakóngar.

Ef einhver įttar sig ekki į žvķ hvernig "kapallinn" veršur lagšur svo hann gangi upp, žį er ekkert nżtt undir sólinni. Svona markašsvęšing meš "fyrirvara rķkis" hefur veriš framkvęmd įšur og var į sķnum tķma kölluš ENRON svindliš. Žar var raforka almennings snarhękkuš meš sżndarvišskiptum og "fyrirvara samžykki" annašhvort fįbjįna eša gjörspilltra andskota, nema hvoru tveggja hafi veriš.

Ķ bréfi sem orkumįlastofnunin (FERC) sendi segja rannsóknarmenn stofnunarinnar aš skjölin lżsi hvernig undir svokallašri Helstirnisįętlun hafi fjįrfestar Enron „skapaš, og sķšan „létt af“, ķmyndašri vöntun“ į orkuneti rķkisins. Samkvęmt New York Times lżsa skjölin einnig ķ smįatrišum žvķ sem rannsóknarmenn lżstu sem „megavattažvętti“ žar sem Enron keypti rafmagn ķ Kalifornķu – į lęgra verši – seldi rafmagniš śt śr rķkinu og keypti žaš sķšan aftur til aš selja žaš til baka til Kalifornķu į uppsprengdu verši. Meš žvķ aš selja Kalifornķurķki rafmagn frį öšru rķki gat Enron fariš ķ kringum verš,,,,,

Į bloggsķšu Jónasar Gunnlaugssonar mį lesa nįnari lżsingu į žvķ hvernig raforka Kalifornķubśa var markašsvędd meš svindli, sjį hér


« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband