Heyrðu snöggvast Snati minn

Hér á síðunni hefur mér orðið tíðrætt um Hermannastekka. En við þá herma munnmæli að Guttormur Hallsona hafi verið hernumin af Tyrkjum föstudaginn 6. júlí 1627. Hermannastekkarnir voru fluttir nýverið þvert yfir Berufjörð frá Búlandsnesi við Djúpavog austur á Berunes.

Það gerði Þorsteinn Helgason sagnfræðingur með grein í Glettingi, tímariti um austfirsk málefni, árið 2003 og í doktorsritgerð sinni 2013 sem fjallar um Tyrkjaránið. Þar sem hann rengdi þjóðsöguna og misskildi munnmælin möglunarlaust með því að hræra hvoru tveggja saman.

Ég reyndi í fyrra að fá þá sagnfræðingana Karl Smára Hreinson og Adam Nichols til að flytja Hermannastekkana aftur yfir á Búlandsnes þegar þeir unnu að bókinni Enslaved, sem fjallar um Tyrkjaránið á Austfjörðum, en án árangurs.

Þeir notuðu ekki sögnina um Hermannastekka sem dæmi um þjóðsögur og munnmæli í bókinni. Síðan þá hef ég haldið þeim við efnið, enda stendur jafnvel til að 5 bóka ritröð þeirra um Tyrkjaránið á Íslandi, sem út komu á ensku, verði gefið út í bók á íslensku.

Það sem m.a. hefur staðið í vegi fyrir því að Hremannastekka munnmælin nái öðru flugi, en verða misskilin, er fyrri hluti örnefnisins “hermanna”. Fleiri en sagnfræðingarnir vilja meina að lítið hafi verið hermannlegt við Hundtyrkjann þetta hafi verið óþjóða og ræningja lýður. Landinn hefði því ekki verið líklegur til að velja þessum stað þetta nafn.

En kannski hefur málskilningur á því hvað er að vera hermannlegur breyst í gegnum aldirnar s.b. vísuna; Heyrðu snöggvast Snati minn snjalli vinur kæri, heldurðu ekki hringinn þinn ég hermannlega bæri? En nútíma skilningur á greinilega við það að vera djarfur og bera sig höfðinglega.

Í Egilssögu má lesa þetta um að vera hermannlegur þegar Egill Skallagrímsson stóð í erfðamálum við Berg-Önund: Þá mælti Egill: "Vér skulum nú snúa aftur til bæjarins og fara hermannlega, drepa menn þá alla, er vér náum, en taka fé allt, það er vér megum með komast."

Þeir fara til bæjarins og hlaupa þar inn í hús og drepa þar menn fimmtán eða sextán; sumir komust undan af hlaupi; þeir rændu þar öllu fé, en spilltu því, er þeir máttu eigi með fara. Þeir ráku búfé til strandar og hjuggu, báru á bátinn sem hann tók við; fóru síðan leið sína og reru út um eyjasund.

 

Ps. Hér fyrir neðan má nálgast fyrri pistla um Hemannastekka: 

Hvaðan kom nafnið - Hermannastekkar

Örnefni og gildi þeirra

Haustlægð í slagtogi með ríkisstjórninni

Síðasta föstudag, rétt áður en fyrsta haustlægðin gekk yfir landið, varð mér á að setja inn blogg í hugsanaleysi. Ég jós mér yfir ríkisstjórnina og stóð svo ekki fyrir máli mínu hér á síðunni. Ekki nóg með það, rétt á eftir lenti ég í slagtogi með ráðherrum ríkisstjórnarinnar án þess að láta liðið fá það óþvegið.

Það kunna kannski einhverjir að álykta sem svo að ég hafi ruglast í ríminu, en svo er ekki. Málið er að þegar ég setti inn síðasta pistil átti ég eftir að taka mig saman í andlitinu fyrir flug. Ég hafði ákveðið að bregða mér af bæ, eða eins og Matthildur mín orðaði það; -hvernig ætlar þú að fara að því?

Þannig var að ég hafði fyrir löngu ákveðið að fara til Reykjavíkur ef yngsti bróðir kæmi frá Englandi í tilefni þess að árin hans eru 50 og eiga nokkra samverudaga með systkinum mínum. Lengi vel hélt ég því fram að ég ætlaði að keyra, en svo gerðist það að fyrirtækið, sem ég mæti hjá, keypti bíl sem ég hafði heimtað í æðiskasti i vor.

Þannig að ég komst undan því að láta reyna á efasemdir Matthildar með því að fara með flugi og með því að láta litli bróðir sjá um aksturinn austur. Sjálf fór hún á Djúpavog til að vera ömmugullinu Ævi til halds og trausts, sem er byrjuð allt of snemma í skóla, og vegna þess að snáðinn átti að fæðast þann fjórða fannst henni vissara að fara strax.

Eftir að hafa sett skammirnar um ríkisstjórnina í loftið hér á síðunni og búin að taka mig til fyrir flug ákvað ég að labba niður á flugvöll milli bleikra akra í blessaðri morgunnblíðunni á Egilsstaðanesinu. Ég settist svo einn á afskektan stað í flugstöðinni þar sem ég sá daginn fæðast út um gluggann úr mistri morgunnsólar.

Ég hélt jafnvel að ég væri einsamall staddur í paradís, en var ekki lengi einn. Kunningi kom og spjallaði um myndlist og svo annar um ósegjanlegan harm. En skyndilega vorum við umkringdir af ráðherrum ríkisstjórnarinnar, nema sendiherradótturinni sem sjálfsag hefur þótt jafn skynsamlegt og okkur að fara með veggjum.

Þegar út í flugvél var komið þá settist ég við austur gluggann. Ein dúkkulísa ríkisstjórnarinnar tók strauið aftur vélina og stefndi til mín, á eftir henni var kona sem mér fannst ég kannast við. Dúkkulísan settist fyrir framan mig, en konan við hliðina á mér og bauð um leið góðan dag. Ég tók undir og spurði hvort hún héti ekki örugglega Nína.

Konan spurði hissa hvernig veist þú það, -hvort við þekktumst. Ég sagði að við hefðum búið í sama húsi fyrir akkúrat 40 árum síðan, og gaf upp götu og númer. Þú hefur þá verið á Barða sagði hún. Þá voru tímarnir aðrir, botnlaus vinna, stuttur tími til skemmtana og gleðskapurinn eftir því, annað en í dag.

Við spjölluðum um gamla tíma á meðan flugvélin flaug í heiðríkjunni yfir víðernunum norðan Vatnajökuls. Ég skimaði á meðan eftir vinnufélögum mínum út um gluggann, sem áttu að vera að múrhúða leiðivegg við Desjaárstíflu austan við Kárahnjúkinn.

Hún sýndi mér myndir af nýjum Barða við bryggju í símanum sínum, en hún hafði verið á Neskaupstað að passa barnabörnin síðustu vikurnar, sagði að hún byggi á Vesturlandi og væri Vesturlands goði Ásatrúarfélagsins.

Af forvitni spurði ég hvort hún teldi að goðar þjóðveldisins hefðu verið trúarleiðtogar eða pólitíkusar. Hún taldi að þá hafa verið hvoru tveggja. Við vorum sammála um að lýðveldið væri á braut glötunar rétt eins og þjóðveldið á sínum tíma vegna landlægrar spillingar, græðgi og minnimáttarkenndar fyrir erlendum áhrifum.

Eftir að hafa skoðað myndirnar betur sagði ég, -að þó að manni fyndist lítið til þess nýja koma nú til dags þá væri Barði mun stærri en skuttogarinn nafni hans fyrir 40 árum. Hafskipabryggjan og vöruskemman væru eins og krækiber í helvíti miðað við fjölveiðiskipið, en þá hefði hafskipabryggjan verið stór og skuttogarinn lítill.

Ég sagði frá bíltúr sem ég fór með litla bróðir um austfirði fyrir tæpu ári síðan. Þá komum við í Neskaupsstað þar sem öll skip Síldarvinnslunnar voru bundin við bryggju, varla hræða á götunum. Allur bærinn kominn á laugardagskvöldi út til Gdansk að snæða hátíðarkvöldverð í boði Síldarvinnslunnar. Heilu þotuförmunum af fólki flogið frá Egilsstaðaflugvelli.

Öðru vísi áður brá þegar togari mátti ekki stoppa meira en 30 tíma í landi, -annars varð búsetubrestur og voðinn vís. Utanlandsferðin var í þá daga í mesta lagi sölusigling til Grimsby eða Hull. Við fyrstu haustlægðina þann stutta tíma sem ég var á Barða komum við einmitt að hafskipabryggjunni vegna veðurs á laugardagskvöldi.

Þá var stutt í vaktaskipti, ball í Egilsbúð, og á minni vakt voru við flestir ungir og einhleypir því tilhlökkunin mikil. Það kom í okkar hlut að binda, á meðan fjölskyldufeðurnir stauluðust frá borði niður vaggandi landganginn í rigningu og roki. Allt í einu kallaði Hebbi í kallkerfið úr brúnni "sleppa", auðvitað trúðum við ekki eigin eyrum.

Hvort sem landfestarnar slitnuðu í ólgu sjó eða Hebbi lét í haf, þá sigldum við með slitnar landfestar út fjörðinn og vorum andvaka úti á Norðfjarðarflóanum til morguns. Svo var siglt inn í höfn þegar lægði í birtingu, landað, tekinn ís og farið út aftur eftir 30 tímana til að sjá frystihúsinu fyrir hráefni.

Þegar flugvélin flaug inn til lendingar í Reykjavík var farið að hvessa svo öldutopparnir voru hvítfrissandi út Kollafjörðinn og ókyrrð jókst til muna yfir Stjórnarráðinu. Þegar inn í flugskýlið á Reykjavíkurflugvelli var komið, þökkuðum við hvort öðru fyrir skemmtilega samfylgd og höfðum bæði á orði hvað það væri gott að hafa sloppið við að sitja við hliðina á ráðherra í þessu flugi. Það væri á pari við að sleppa lifandi.

Helgin leið vindasöm við glaðværð í systkina hópnum af Hæðinni, fjögur vorum við mætt til að fagna 50 árum litla bróðir. Yngri systirin ein hafði ekki komist frá S-Frakklandi, þar sem hún hefur búið í meira en 30 ár, þó svo að hún hafi átt hugmyndina af hittingnum, -fékk ekki sumarfrí á réttum tíma í Frans þegar á reyndi.

Við litli bróðir lögðum svo að stað austur í birtingu á mánudagsmorgunn í logni, en vaðandi túristavaðli, á kassabíl með hraðatakmörkun í 90 km. Þannig að þegar túristavaðallinn var á 70-80 vegna ókunnugleika á því hvar Reynisfjara væri var ekki um annað að gera en dóla á sama hraða.

Mér lá náttúrulega mikið á því að það var kominn fjórði og snáðinn væntanlegur í heiminn. Enda stóð ekki á því að hann mætti á réttum tíma á mánudagskvöldi og dóttir okkar allan tímann með á hreinu að þeir sem fæddust í meyju væru bæði stundvísir og áreyðanlegir.

Dagana síðan þá hefur verið keyrt meira en til Reykjavíkur og til baka og Matthildur mín ekki minnst einu orði á hvernig ég hafi farið að því, -þrjá daga yfir Öxi á Djúpavog. Þaðan firðina á Neskaupstað, fram og til baka með hana og Ævi til að hitta snáðann. Þess á milli verið hálfan daginn i steypunni.

Þetta er nú ástæðan fyrir því að ég hef ekki haft tíma til að skammast út í ríkisstjórnina í heila viku, þó svo að full ástæða hafi verið til. Ég hef semsagt ekki lent á glapstigum ennþá, þrátt fyrri að hafa verið í slagtogi með slektinu í haustlægðinni.

Síðustu dagar hafa einfaldlega verið þannig að ég hef hvorki haft tíma til að lesa né skrifa, hvað þá verða óður og rífa kjaft. Fyrir náð almættisins hefur lífið einfaldlega leikið við mig og mína þrátt fyrir ríkisstjórnina.

Vesalings fólkið

Það eina góða sem kemur hugsanlega út úr væntumþykju sendiherradótturinnar fyrir hvölum væri ef þetta gerræði hennar gengi frá túristavaðlinum. Um það er ekki öll nótt úti. Að setja á hvalveiðibann síðasta sumarið sem hvalveiðar eru leifðar og gera síðan í brækurnar, er einstakt.

Að bera fyrir sig dýravelferð upp úr skýrslu stofnunnar, sem á sama tíma og hún kokkaði upp dýrvelferðar rökin lét slátra 1.400 lambfullum kindum í Miðfirði rétt fyrir burð, í nafni dýravelferðar, -vegna rakalausrar riðu, sem síðan reyndist ekki vera nema í einni kind á öðrum bænum, er einstakt.

Og að ráðherra á Íslandi sem fer með forræði þessarar stofunnar komist upp með allt gerræðið er sennilega nýtt Íslandsmet. Nú er ekki einu sinni hægt að segja um ríkisstjórn Íslands að hún sé bara skipuð jelly böngsum, Davos dúkkulísum og  flissandi fábjánum. Það er ekkert annað hægt að segja en vesalings  fólkið.

Ísland tekur „risastórt skref aftur á bak“

Ísland úr EES og NATO burt

Sjálfstæðismenn hafa verið í basli vegna bókunar 35. Helst að skilja að þeir telji nægja að lýsa yfir fullveldi sjálfs sín og málið sé dautt.

Öllum má vera ljóst að núverandi ríkisstjórn, Framsóknar, VG og Sjálfstæðisflokks, -hefur fótum troðið fullveldi landsins öll sín ríkisstjórnarár. Bændur og búalið er látið bera skaðann á meðan sendiherradóttirin snýr upp á sig í marvælaráðuneytinu.

Þessir flokkar hafa flutt inn hömlulaust lagabókstafi helsisins í flugvélaförmum frá Brussel, ásamt Úkraínskum kjúklingum. Ófögnuðurinn hefur verið stimpluð svo til möglunarlaust á alþingi og kjúklingarnir merktir sem íslenskt gæðafæði.

Ekki einu sinni áköfustu viðreisnar-kratar hefðu getað látið sig dreyma um annað eins fullveldisframsal, öðruvísi en að ganga eins og úlfvaldar í gegnum ESB nálaraugað með tilheyrandi þjóðaratkvæðagreiðslu.

Gott ef ríkisstjórninni er ekki að takast með flissandi fábjánum og kyssandi Davosdúkkulísum  að koma bæði Íslandi og Úkraínu í ESB, umræðu- og átakalaust sem ófullvalda fórnarpeðum stóru stríðsaflanna.

Og nú þegar NATO er að koma sér fyrir til árása frá íslensku yfirráðasvæði, og greina má kjarnorkusprengjuberandi ameríska váfugla flögra yfir höfuðborginni svo fölsku tennurnar eru farnar að glamra í kaldastríðskumlinu, -er komin tími til að þeir málsmetandi, sem tala hvað fjálglegast um fullveldisframsal hætti hálfvelgjunni, -taki af skarið og bjóði upp á valkostinn Ísland úr EES og NATO burt.

Það sem ekki verður metið til fjár

Rannsóknir Barða Guðmundssonar um uppruna Íslendinga varpa algerlega nýju ljósi á frásögn Snorra Sturlusonar í Heimskringlu, sem hingað til hefur verið talin þjóðsaga ein, án nokkurs heimildagildis. Snorri segir, að Æsir hafi komið frá Svartahafs löndum til Norðurlanda undir forustu 12 hofgoða.

Þjóðstofn þessi kemur fyrst til Danmerkur og flyzt þaðan til Svíþjóðar. “Óðinn setti lög í landi sínu, þau er gengið höfðu með Ásum.” Hann kenndi þeim rúnir, galdra og ljóðagerð. Það er harla merkilegt, að Snorri skuli gera ráð fyrir norrænni sérmenningu, sem upptök eigi í hinum fjarlægu Svartahafslöndum.

En þar voru heimkynni Herúla, eftir að þeir komu norðan frá Eystrasalti. Vegur þeirra þaðan til Norðurlanda er varðaður arfsögninni. Þessi vegur er vandrataður, enda víða horfin í rökkur forneskjunnar.

Barði Guðmundsson hefur unnið það mikla afrek, að rekja þá slóð feðra vorra austan frá ströndum Azovhafs út til Íslands, og reist sér þannig óbrotgjarnan minnisvarða í íslenzkri sagnaritun. (Reykjavík, í ágúst 1959 – Skúli Þórðarson.)

Þannig endar inngangur að ritgerðasafni Barða Guðmundssonar fyrrverandi þjóðskjalavarðar. Árið 1959 kom ritgerðasafnið út undir heitinu Uppruni Íslendinga. Þar rökstyður Barði að Íslendingar séu ekki komnir út af dæmigerðum Norðmönnum heldur fólki sem var aðflutt, einkum á vesturströnd Noregs. Inngangur Skúla Þórðarsonar tæpir á um hvað ritgerðirnar fjalla.

Þar telur Barði Guðmundsson skáldmenntina eitt helsta einkenni íslensku þjóðarinnar. Það sama gera hinar norðurlanda þjóðirnar þegar þær tala um bókmenntaþjóðina á sögueyjunni. Enda geymdist saga norðurlanda á víkingaöld að miklu leiti á Íslandi. Fornaldarsaga Norðurlanda, sem í dag þykja þjóðsögur, geyma arfsagnir frá þjóðflutningunum miklu.

Nú þegar íslenskan á orðið undir högg að sækja, vegna gríðarlegs aðflutnings fólks til landsins allstaðar að úr heiminum, lítur út fyrir að þjóðin tapi tungumálinu sem varðveitti vandrataðan veg í fornaldarsögum. -Nútímafólk sem enn getur rakið ættartöluna aftur til Óðins samkvæmt þjóðararfinum.

Við fórnum yfirleitt því óefnislega sem ekki er hægt að meta til fjár, -svo mikil eru áhrif græðginnar. En á sumt verður aldrei settur verðmiði, sem rétt er að hafa í huga, nú þegar glóballin kyndir undir flóttamannastraum yfir opin landamæri heimsins.

Draumur eða martröð

Það verður æ ljósari á tali fólks að túristavaðallinn er farin að fara í þær fínustu. Heilu ferðamannabæirnir koma fljótandi af hafi og yfirtaka sjávarþorp landsins að sumarlagi, svo að ófært verður á meðan vaðallinn veltist um götur, jafnvel liggjandi á gluggum heimila fólks.

Þjóðvegirnir hafa verið yfirteknir af bílaleigubílum þar sem illa akandi og oft óhæfir ökumenn þenja tímatrektir á milli hápunkta til að taka af sér selfí. Þess á milli má varla milli sjá hvort athyglin er meiri á stýrinu eða snjallsímanum og oft birgir stór fartölva  útsýnið úr framrúðu húsbílanna.

Í vetur kom ítrekað fyrir að vegum var lokað innansveitar í Múlaþingi, þar sem yfir fjallvegi þarf að fara á milli byggðakjarna. Fyrirtækið sem ég starfa hjá er með verkefni víða á Austurlandi. Það er bagalegt þegar þarf að loka vegum vegna óvita bæði atvinnulega og fyrir allt heimafólk sem vant er að keyra í vetraraðstæðum.

Á leiðinni sem ég fer til vinnu daglega má oft sjá og upplifa óvitahátt erlendra túrista. Við afleggjarann á steypufarbikkunni, sem ég mæti til vinnu, var eitt sinn í vetur bíll hálfur út af vegi með túrista. Ég spurði vinnufélagana hvort við ættum ekki að kippa bílnum upp á veg fyrir fólkið.

Svarið var skýrt og klárt nei, sem kom mér á óvart því félagar mínir eru greiðviknir, -þannig að ég hváði. Þeir spurðu hvort ég hefði aldrei heyrt hvað það gæti kostað að bjarga túristum. Mýmörg dæmi væru þess að þegar túristar skiluðu skemmdum bílum til bílaleiga að þeir tilgreindu einhvern sem hefði aðstoðað þá sem skemmdavarginn, svo aðstoð var tómt mál að tala um hjá mér.

Í eitt skipti í sumar hafði happy camper bíll lent út af veginum þar sem ég var á leið í fabrikkuna. Stútungs kall á aldri við mig hljóp fyrir bílinn hjá mér baðandi út öllum öngum  svo ég varð að stoppa. Hann hafði ætlað að snúa á miðjum veginum, en lent við það fram af vegkantinum.

Hann vildi að ég ýtti á bílinn meðan hann héldi áfram að spóla í snarbröttum kantinum, ég sagði honum að ýta ég skyldi spóla. Svo þegar ekkert gekk, kannaði ég móana neðan við veg og sá leið til að komast annarstaðar upp á veg. Hann sagði að þessi leið kæmi ekki til greina.

Þá kom að traktorsgrafa og frændi minn. Ég spurði hvort hann gæti kippt kallinum upp á veg. Frændi kom út og skoðaði móann eins og ég hafði gert. Settist svo eldsnöggt upp í bílinn og keyrði hann lengra út í móa og þangað sem hægt var að komast upp á veg með kallinn veinandi þar sem hann hékk í bílstjórahurðinni. Hann þakkaði okkur samt fyrir þegar bíllinn var kominn upp á þjóðveg eitt.

Í sumar heyrði ég hjá bróður mínum, sem ferðaðist austur á land úr Reykjavík, að landsmenn væru farnir að keyra um á nóttinni vegna ástandsins á þjóðvegunum. Flutningabílstjórar sem þurfa að keyra eftir ESB klukkunni hafa einnig ítrekað verið í sviðsljósi fjölmiðlanna fyrir glæfralegan framúrakstur í umferðaöngþveitinu.

Ég sagði frá skemmtilegri heimsókn á Djúpavog hérna á síðunni fyrir nokkrum árum þegar við Matthildur mín fórum að passa litla sólargeislann okkar hana Ævi, á meðan foreldrarnir unnu bæði við að taka á móti ferðamönnum, enda tvö skemmtiferðaskip í einu á Berufirðinum. Þá í fyrsta sinn fleiri en eitt í einu, og þurfti allar tiltækar hendur þorpsins til að taka sómasamlega á móti gestum.

Í sumar hefur ekki verið óalgengt að tvö og jafnvel þrjú skemmtiferðaskip séu samtímis á Berufirðinum, jafnvel oft í viku. Ferðamenn á götum bæjarins margfaldur íbúafjöldinn. Vinkona á facebook deildi myndbandi frá Djúpavogi í sumar, og sagði ófært fyrir bíla á Djúpavogi þann daginn. Þar snéri hún sér í hring skammt frá fæðingastað og æskuheimili Matthildar minnar og heimili okkar fyrstu búskaparárin okkar, og tók mynd á farsímann.

Mergðin eigraði um göturnar, eða var eins og indíánaskari í kúrekamyndunum gamla daga, standandi í röðum upp um allar hæðir og kletta, skimandi yfir svæðið. Myndbandið á facebook endaði svo með því að það kom æðandi að henni stútungs kelling og hrópaði “WHERE ARE WE”.

Sonur okkar og tengdadóttir keyptu sér flug til Svíþjóðar í sumar. Sonurinn sagði að hótelgisting og ferðakostnaður í Svíþjóð væri bara brot af því að ferðast um Ísland. Ég sagði; veistu ekki af hverju það er – það fer engin heilvita maður í frí til Svíþjóðar. Sonur minn brosti og svaraði; -einmitt.

Það er ekki lengur fyrsti kostur hjá okkur Matthildi minni að fara á Djúpavog í okkar gamla heimabæ til að rifja upp ljúfa sumar daga, hvað þá að ferðast um Ísland. Þetta sumarið var farið í að spotta út stað sem hægt væri að vera í friði fyrir vaðlinum, og þeim stöðum fer óðum fækkandi á landinu bláa.

Í vetur dreymdi mig draum og ákvað svo að ferðast eftir draumnum, ef draum skyldi kalla. Þetta var eina skipulega ferðalagið okkar í sumar og þar var friður fyrir túristum þó svo að þeir væru í hundraða tali hinumegin við hólinn og hinn kantinn á þjóðvegi eitt. Þessa staðar  hefur sennilega hvorki verið getið á instagram eða lonley planet.

Ég ætla ekki segja frá því hvar þessi staður er, enda er hann of friðsæll og fallegur fyrir vaðalinn. En ég ætla að setja hér inn drauminn eins og ég skráði hann morguninn eftir að mig dreymdi hann og biðja einhverja draumspaka að ráða hann ef vera kynni að þeir rangli hér inn á síðuna.

 

22.02. Í morgunn hafði ég sofið 20 -30 mínútur þegar ég vaknaði og fór á fætur. Mig dreymdi samt stóran draum sem ég mundi.

Mig dreymdi bónda sem var niður á túnbletti með íslenskan hund og mislitt sauðfé. Hann var að búa sig í að heyja og var í gæruúlpu á litlum traktor með rakstravél. Ég fór niður á tún frá bænum til bóndans því ég heyrði hann segja að það lifði ekkert af þessu mislita.

Fyrir framan túnið var hafið, en á milli sjávar og túnsins var þjóðvegurinn á malarkambi og lá hann meðfram sjónum fyrir fjallsenda sem náði niður undir sjó. Að baki bæjarins voru brött fjöll þannig landrými var lítið og stutt að fara.

Þegar ég kom að bóndanum sat hann dauður á traktornum og mislitu rollurnar og hundurinn lá líka dautt í kring. Þetta var óhugarleg sjón svo ég ákvað að fara niður á Þjóðveg, en á milli þjóðvegarins og túnsins var kelda.

Ég gekk meðfram keldunni að fjallsendanum því mér fannst skriðan þar ná fram að vegi, en þar reyndist vera kíll á milli skriðunnar og vegarins. Bæði í vatninu í keldunni og kílnum skutust um dauðir fiskar á krókum með sveru glæru girni á milli og var eins og eitthvað drægi þá með hraði fram og til baka.

Þegar ég var að klöngrast í skriðunni uppi yfir kílnum sá ég hafið líkt og í síðdegissól, og tók eftir að sólin var að setjast í suð-austri. Það rökkvaði yfir mér í skriðunni, túninu, dauða bóndanum og bæjarstæðinu. Það fór engin bíll eftir þjóðveginum.

Tveir plús tveir

Þegar okkur finnst allt vera orðið breytt frá því áður var, jafnvel fjárhags áhyggjur þjaka, draumar dánir og töfraveröld horfin hugskotssjónum. Þá getur verið gott að leggjast í grasið með strá á milli tannanna til að tyggja um leið og hlustað er á fugla himinsins, fylgst er með skýjunum á ferð þeirra yfir himininn og minnast þess að ský gerir ekki mistök.

Áður en þú veist af munu margveldi alheimsins ná til innstu hugskots horna og það rennur upp fyrir þér að tveir plús tveir er það sem þér sýnist, -eru bara bókhaldsatriði sem engu máli skiptir í hinu stóra samhengi.

Útkoman fjórir er samkomulagsatrið manna á meðal. Rétt eins og tíminn, sem er viðurkennd sjónhverfingu um það að gærdagurinn hafi liðið áður en morgunndagurinn hefst. Þó svo að morgunndagurinn stjórnist af gærdeginum og í gær yrðu draumarnir til um morgunndaginn.

Það er ekkert í núinu sem gefur tilefni til þess að hafa áhyggjur, annað en hugmyndir okkar um að þeir sem lifa liðinn tíma séu með elliglöp, þeir sem lifa í óþekktri framtíð séu geðbilaðir og að þeir sem ganga út frá að tveir plús tveir séu fjórir endi ævina gjaldþrota.

Þegar upp er staðið er það trú, von og kærleikur sem skiptir máli.

Þegar þjóðaskáldin rumska

Bubbi Morthens er með grein í Morgunnblaðinu í dag, undir fyrirsögninni “Hernaðurinn gegn tungumálinu”. Þar leggur hann íslenskunni lið, enda segir hann að hún eigi það inni hjá sér. Auðvelt er að vera samála Bubba enda er hann eitt af þjóðskáldunum sem hefur hvað oftast hitt í hjartastað með hreinni og tærri íslensku, -ekki ósvipað og Kim Larsen hefur heillað Dani á dönsku.

Ísland er ekki lengur það sem það var þegar ég var ungur. Það er varla til sá blettur lengur á landi voru þar sem ekki má sjá fótspor og rusl. Höfuðborgin Reykjavík er þakin skiltum á ensku. Allir veitingastaðir eru með ensku sem fyrsta mál, matseðlar þar með taldir, og það sem meira er: það tal­ar enginn íslensku á þessum stöðum sumir segja vegna þess að Íslendingar fáist ekki í störfin.

Á þessum orðum hefst Morgunnblaðsgrein Bubba. Hann telur ferðamannavaðalinn eiga sök á hvað íslenskan á orðið undir högg að sækja í eigin landi, -og ekki síður fásinni landans í meðvirkni sinni með græðginni.

"Mér finnst það skipta gríðarlegu máli að við þegjum ekki og séum ekki meðvirk með þessum geysilega hagnaði og velvild íslenska ferðaiðnaðarins – og það á um leið við allar hliðargötur sem liggja út af ferðaiðnaðinum – sem nýtur góðs af þessu."

Bubbi er líka með ákveðna hernaðartaktík til varnar íslenskunni og vill að yfirvöld taki hana upp á sýna arma: "Það yrði einhvers konar herferð með listamönnum, rithöfundum og skáldum," segir Bubbi.

Ég tek undir hvert orð Bubba. Þó það sé of seint að endurheimta landið og þjóðina sem í því bjó þegar við Bubbi vorum ungir, er eina ráðið til þess að þjóðin sé íslensk sem á Íslandi býr, -að viðahalda tungumálinu, skilningi á sögunni og íslenskum gildum, -öðrum en græðginni sem hefur verið í hávegum höfð alla þessa öld.

Vonandi að þjóðskáld, yfirvöld og vættir landsins leggi íslenskunni lið með Bubba.

„Við getum snúið vörn í sókn“

Við skulum bara tala íslensku hérna

Nú er allt að komast í gírinn eftir sumarfrí, meir að segja Ungverjarnir mættir. Þeir komu fyrst til vinnu daginn sem ég ætlaði í sumarfrí, en ég tók þá viku framan af fríinu til að koma þeim að verki. Ungverjarnir eru feðgar sem segjast vera múrarar.

Þeir reyndust ótalandi á íslensku og okkur gekk lítið að ná sambandi á ensku. Sonurinn talaði við snjallsímann sinn og veifaði honum svo framan í mig þar til ég varð óður, og sagði honum að setja þennan helvítis síma sinn í vasann ég hefði engan áhuga á honum, ætti ekki einu sinni svona tæki.

Hann talaði þá aftur örstutt og ákveðið við símann sinn á óskiljanlega hrognamáli og rak hann svo framan í mig, og á skjánum stóð, -ég er nervus – næstum því á íslensku. Við þetta bráði af mér og ég sýndi honum strax auðmýkt fyrir hreinskilnina, og að viðurkenna að hann væri smeykur, -og skammaðist mín.

Ég ákvað svo að taka þá feðga með okkur Trausta og Rúmenanum í að gera það sem okkur sýndist. Við ákváðum að flota öll gólf í níu íbúða fjölbýlishúsi á mettíma sem Trausti taldi ekkert mál. Ungverjarnir voru með okkur og reyndust afbragðs múrarar þó mállausir væru.

Gamall vinnufélagi í steypunni átti það til að segja; -við skulum bara tala íslensku hérna. Þá vissum við vinnufélagarnir að betra væri að hafa varann á, fljótlega myndi draga til tíðinda. Hann bauðst til að skera af mér hausinn í einum svoleiðis íslensku tíma.

Trausti skammar mig oft fyrir að verða óður að ástæðulausu og segir stundum þegar við erum á leiðinni í steypu; -það er óðarfi að verða óður strax. Ég segi honum þá að það sé of seint að verða óður þegar steypubílarnir séu komnir og við föttum að við séum verkfæralausir, auk þess sem allt fari í handaskolum ef engin taki að sér að verða óður í steypu.

Núna eftir sumarfríð höfum við Trausti verið með vinnuhópnum, sem er sumarlangt inn við Kárahnjúkavirkjun, að múrhúða lokuhús við Keldárlón inn á Eyjabökkum. Það var ákveðið að gera Trausta að verkstjóra, en hann er búin með samning í múrverki og orðinn 20 ára, -því tími til kominn.

Það eina sem hefur stöðvað Trausta hingað til er að hann verður bensínlaus ef hann fær ekki nóg að borða á matmálstímum. Eftir að hann varð verkstjóri hefur bensínleysið alveg bráð af honum og þegar við vinnufélagarnir spurðum hvort það ætti ekki að taka neinn mat í dag, þá sagði hann að það borgaði sig ekki, kostaði bara auka þrif á múrdælunni.

Trausti dældi því og dældi og við kepptumst við að slétta og pússa þangað til dagsverkinu var lokið og þá loksins var hádegismatur, -ekki í bílnum á leiðinni heim, heldur í vinnuskúrnum upp í óbyggðum.

Mér dettur ekki í hug að taka fram fyrir hendurnar á Trausta þegar hann talar íslensku.

Íslendingum fækkar í eigin landi

Ættfærðir Íslendingar eru fyrir löngu komnir á hrakóla í eigin landi og helst að þeim fjölgi úr þessu í kirkjugarðinum. Eins og greina má á meðfylgjandi frétt hefur íslendingum fækkað um u.þ.b. 10.000 á landinu bláa frá hinu svokallaða hruni á meðan fólki með erlendan ríkisborgararétt hefur fjölgað um 70.000.

Við sem getum rakið ættartöluna verðum að fara að hugsa okkar gang áður en við verðum minnihlutahópur í eigin landi, og það verður best gert með því að viðahalda tungumálinu, skilningi á sögunni og íslenskum gildum, -öðrum en græðginni sem hefur verið í hávegum höfð alla þessa öld.

Það finnst kannski mörgum tungumálið eða ættræknin vera lítið til að halda upp á, en það er einstakt að þjóð geti rakið ættir sínir aftur í aldir, jafnvel aftur fyrir Kristsburð.

Einhvern tíma þótt Da Vinci code merkileg skáldsaga. Þann lykil eigum við aftur til Óðins, en verðum að hafa skilning á tungumálinu til að geta lesið okkur í gegnum dulkóðaðan lykilinn.

Ef við setjum tungutakið í hroða-ensku þar sem standardinn er settu af auðrónum, gúggúl og þeim sem kunna ekki ensku, þá getum við allt eins lesið upplýsingaóreiðu fjölmiðlanna út í eitt og smælað framan í heiminn eins og hverjir aðrir gapandi fávitar.

það verður of seint að ætla að endurheimta landið sitt eftir að íslenska þjóðin verður orðin minnihluta hópur á Íslandi. Þá eiga Jónar og Gunnar þessa lands eftir að syngja með tárin í augunum á erlendri grund "Ég er kominn heim".

Stefnir í metár í aðflutningi