Steypudagur

Þeim fer fækkandi steypudögunum á þessum árstíma og hjá mér hefur þeim reyndar farið fækkandi allt árið. það virðist vera að ekki sé þörf á þeim sem verða brjálaðir. Ég hef fundið fyrir því frá í vor að ég er ekki fyrsti kostur þegar stendur til að steypa. 

Já ég hef orðið var við það þetta árið að nærveru minnar er ekkert sérstaklega óskað, af sem áður var. En ég reyni að taka viljann fyrir verkið því ég veit að hugurinn að baki er góður. Þau verða alltaf færri og færri bæði skrefin og orðin sem þarf til að ég verði laf móður.

Ég hringi stundum í gamlan félaga og bið hann um að koma út og steypa þegar verið er að steypa í kringum kústinni, sem ég hef stutt mig við þetta árið. Við höfum steypt frá táningsaldri. Hann hefur flest fram yfir mig í þeirri gjörningalist annað en verða óður.

Það er náttúrulega ekki gott þegar sá sem best kanna að verða óður er strax orðinn móður og þarfa þar að auki að draga krossbölvandi upp úr steypunni eða þegar hann hefur stigið niður úr járnagrindinni og hefur sig ekki upp úr stígvélunum.

Það ánægjulega við þetta er að það eru komnir yngri og sprækari menn til starfa hjá fyrirtækinu. Jafnvel ofvirkir gullmolar táningsaldri sem rótast um í steypunni. Auðvitað er það vel meint hjá yfirboðurum mínum að senda yngri og hraustari menn í steypur, -en sárt.

Það eru ekki nema örfá ár síðan ég hafði orð á því hér á síðunni að við steypukallarnir værum komnir að og á sjötugsaldur og hefðum miðaldra pólska víkinga okkur til halds og trausts. Batnandi mönnum er því best að lifa.

Þetta árið hef ég sem sagt að mestu stutt mig við kústinn í steypuverksmiðjunni en yngri og sprækari menn farið út um þúfur til að steypa. En þessi misserin eru verkefnin langt umfram getu fyrirtækisins og því steypudagur hjá mér í dag.

Einhver mynd, eins og Sæmundur segir

Svarti víkingurinn og why Iceland viðundrið

Undanfarið hef ég verið að lesa bókina "Leitin af svarta víkingnum". Þetta er bók þar sem Bergsveinn Birgisson rithöfundur og norrænu fræðingur segir frá því hvernig hann fór að því að skrifa sögu Geirmundar heljarskinns. Eins leyndardómsfyllsta landnámsmanns Íslandssögunnar. Geirmundur var sagður dökkur og ljótur, með mongólska andlitsdrætti af konunglegum uppruna, "göfugastur landnámsmanna" samkvæmt Landnámu, og á að hafa riðið um sveitir Íslands með áttatíu vígamenn, átt mörg stórbú þar sem hann hélt mörg hundruð þræla. Lítið meira er til um hann í fornum heimildum, en Bergsveinn grófst fyrir eftir krókaleiðum um hver maðurinn var og ritaði sögu hans fyrir nokkrum árum sem kom upphaflega út 2013 á norsku undir heitinu "Den svarte viking", en árið 2015 á íslensku sem "Saga Geirmundar heljaskinns".

Án þess að ég ætli að tíunda frekar hér hvers Bergsveinn varð áskynja um Geirmund, þá má segja í stuttu máli að þrælaveldi Geirmundar við norðanverðan Breiðafjörð, á Vestfjörðum og á Hornströndum var tilkomið vegna rostunga. En tó úr rostungaskinni og lýsið þótti í þá tíð nauðsynleg heimsmarkaðsvara til gerðar og viðhalds víkingaskipa. En það sem mér þótti ekki minna athyglivert var hvernig höfundurinn lýsti þrælahaldi á upphafstímum Íslandsbyggðar og hvernig það má sjá óslitin þráð allt til okkar daga. Það má segja að þrælahaldið hafi gengið undir ýmsum nöfnum í gegnum tíðina s.s. mansal, vistarband, verðtrygging, mismunandi eftir því hvort þrælahöfðinginn sá um fæði og húsnæði í skiptum fyrir vinnuframlag.

Bergsveinn segist vera kominn í 30. lið af Geirmundi, reyndar setti ég sjálfan mig inní Íslendingabók og komst að því sama. En það sem ekki síður er merkilegt í bók Bergsveins er það sem hann segir frá sinni fjölskyldu sem bjó í landnámi Geirmundar s.s. af búsetu afa síns og ömmu í Hrappsey á Breiðafirði.

"Hér bjó móðurfjölskylda mín frá 1940-1945; foreldrar móður minnar, Magnús og Aðalheiður með börnin sín tíu; þau urðu þrettán í allt. Fjölskyldan hefur einatt verið fámál um árin í Hrappsey og smásaman hefur mér orðið ljóst hversvegna. Einar einn móðurbræðra minna, sagði síðar ef ekki hefði verið fyrir byssu afa míns, hefðu þau haft lítið sem ekkert að borða. Leigan fyrir að búa í Hrappsey var nefnilega 24 kg af hreinsuðum æðardún – sem var nákvæmlega það sem eyjan gaf af sér. Á tilteknum tíma árlega átti að afhenda dúninn Magnúsi á Staðarfelli, en hann var forsvarsmaður Háskóla Íslands, sem þá var orðinn eigandi þessa eggvers. Eitt árið náðu þau ekki að safna 24 kílóum. Ekki fóru menn í mál við þau af þessum sökum, en af heimildum að dæma lá þeim við refsingu. Afi fór margsinnis í land og reyndi að semja um að fá leiguna lækkaða en allt kom fyrir ekki.,,,Afi og amma voru því tekjulaus á meðan þau bjuggu í Hrappsey. Allt vinnuframlag þeirra gekk upp í leigukostnað."

Í bók Bergsveins kemur fram að á dögum Geirmundar heljarskinns voru dæmi þess að þrælar við Breiðafjörð hefðu keypt sér lausn með þriggja ára launum af vinnu sem þeim til féll samhliða þrældómnum. "Afi Magnús hefði hefði hinsvegar aldrei náð að kaupa sér lausn frá Hrappsey ef hann hefði verið þræll þar".

Hvers vegna erum við í fangelsi þegar dyrnar standa galopnar? 

Flestir kannast við það að þegar þeir eru í fríi þá líður tíminn hratt og eyðslan miðar að því að peningarnir endist út fríið, svo framarlega sem "draumaferð í krúser" um karabíska hafið hefur ekki verið valin. Oftast er tilhlökkunin fyrir næsta fríi og hugsanir skjóta upp kollinum á fyrstu vinnudögum eftir frí "þarf þetta að vera svona". Nú á dögum þegar það er til of mikið af öllu má segja að það sem helsta vantar sé lítið.

Það eru nokkur ár síðan að ég neyddist til að fara víking til Noregs, í þriggja ára útlegð, þar sem hver einasta króna útilegunnar gekk upp í skuld við bankann, "heljarskinn" okkar tíma. Þessi skuld var ekki beint tilkomin vegna húsnæðis heldur vegna tímabundinnar persónulegrar ábyrgðar í atvinnurekstri á byggingastarfsemi, starfsemi sem hvarf í hruninu. Í Noregi eignaðist ég samt annað verðmætara en peningana sem bankinn fékk, en það var skilningurinn á því í hverju verðmæti eru fólgin, eða á frelsinu með því að ráða eigin tíma. 

Þá staðfestist sú vissa að hægt væri að lifa ágætu lífi af mun minni vinnu og því sem nemur lægri tekjum, meir að segja heima á Íslandi. En umhverfið er yfirleitt þannig að maður vinnur 40 tíma vinnuviku eða hefur ekki vinnu. Atvinnurekendur, viðskiptavinir og vinnufélagar eru venjulega í þéttsetinni 40 tíma-plús vinnuviku rútínu, svo það er varla raunhæft að biðja um að hafa frið eftir hádegi, jafnvel þó hægt væri að sannfæra sjálfan sig og vinnuveitandann.

Fyrir rúmum tveimur árum hafði ég fært þetta oftar en einu sinni í tal við vinnufélagana en fengið dræmar undirtektir um að þetta gengi upp í samvinnu við aðra. Svo gerðist það um svipað leiti, að heilsan bilaði og ég var tilneyddur til að slá af og virtist sem það myndi verða varanlega. En vinnuveitandinn bauð mér að vera áfram á þann hátt sem ég vildi og gæti. Í ljós kom að heilsunni hæfir ca. 4 tíma vinnudagur. Ég hef því fengið tækifærið á því að sannreyna kenninguna. 

Hefðbundinn átta tíma vinnudag má rekja til iðnbyltingarinnar í Bretlandi á 19. öld. En tækni og aðferðir hafa þróast þannig að starfsmenn í öllum atvinnugreinum eru færir um að framleiða meira en þörf er fyrir á styttri tíma. Þetta hefur vissulega leitt til til styttri vinnudaga en var á tímum iðnbyltingarinnar þegar þeir voru jafnvel 14-16 tímar, en samt ekki stillt vinnutíma fyrir þarfir einstaklingsins.

Það er vegna þess að 8 klst vinnudagar eru arðbærir fyrir hagkerfið, ekki vegna þess að afköst í átta tíma séu endilega hagkvæmust þannig (meðaltals skrifstofumaðurinn fær minna en 3 tíma verkefni á 8 tíma vinnudegi og því fer mikið af vinnudegi hans í að láta tímann líða). Ef Þú hefur heyrt um Parkinsons lögmálið þá veistu að; því meiri tími sem hefur verið gefinn til að koma einhverju í verk, því meiri tíma mun það taka. Það er ótrúlegt hverju er hægt að koma í verk á tuttugu mínútum ef aðeins tuttugu mínútur er í boði. En ef þú hefur heilt síðdegi, myndi það líklega taka það sem því nemur. Þetta sama lögmál var útskýrt í stuttu máli á þá leið að hægt væri að setja á stofn 500 manna vinnustað án þess að það þyrfti nokkhverntíma að leita að verkefnum útfyrir hann, vinnustaðurinn yrði sjálfbær hvað verkefni varðaði.

Vegna þess hvað það gerir mikið fyrir kaupgetu almennings er talið ásættanlegt að stór hluti vinnustaða tæknisamfélagsins inni af hendi vinnu sem engin hefur þörf fyrir. Til þess að hámarka eyðslu almennings þarf frjáls tími jafnframt að vera af passlega skornum skammti, sem geri það að verkum að fólk borgi meira fyrir ímynduð þægindi og hafi minni tíma til að komast upp á lag með að skipuleggja eigin tíma. Þetta heldur m.a. fólki óvirku utan vinnu við að horfa á sjónvarpið, og auglýsingar af því sem er sagt að því vanti.

Við erum föst í menningu sem hefur verið hönnuð af færustu markaðsfræðingum í að gera okkur þreytt, eftirlátsöm af áreiti, tilbúin til að borga fyrir þægindi og skemmtun, og síðast en ekki síst fyrir það sem hefur ekki það sem þarf til að uppfylla væntingar okkar. Þannig höldum við áfram að vilja það sem við gerum til að geta keypt það sem okkur vantar ekki, vegna þess að okkur finnst eitthvað skorta.

Vestræn hagkerfi neyslunnar hafa þannig verið byggð upp á útspekúleraðan hátt til að búa til fíkn og fullnæga henni með óþarfa eyðslu. Við eyðum til að hressa okkur upp, til að verðlauna okkur, til að fagna, að fresta vandamálum, að gera okkur meiri í augum náungans og síðast en ekki síst til að draga úr leiðindum. Þú getur rétt ímyndað þér hvernig það myndi leika hagvöxtinn ef við hættum að kaupa dót sem okkur vantar ekki og hefur ekkert raunverulegt gildi í lífi okkar til lengri tíma. Það væri hægt að stytta vinnudaginn, minka við sig húsnæðið (þar með húsnæðislánin) og gera sorphirðuna verkefnalausa.

Vandamál, svo sem offita, sjúkdómar, mengun og spilling, eru tilkomin vegna kostnaðarins við að halda uppi hagvexti. Heilbrigðu, hamingjusömu fólki finnst því ekki þurfa svo mikið af því sem það hefur ekki, og það þýðir að það kaupir minna af rusli og þarf minn af afþreyingu sem það finnur ekki sjálft.

Vinnumenningin er hagvaxtarins öflugasta tól, þar sem launin gera það kleyft að kaupa eitthvað. Flest okkar fara á þann hátt með peninga að því meir sem er þénað því meiru er eytt. Ég er ekki að halda því fram að það verði að forðast vinnu og fara þess í stað út um þúfur í berjamó. En það er hverjum og einum holt að gera sér grein fyrir á hverju hinn heilagi hagvöxtur þrífst og hvort hann sé sá leiðtogi sem við fylgjum í þessum heimi. Það hefur verið lögð í það ómæld vinna að hanna lífstíl sem byggir á því að kaupa það sem vantar ekki fyrir peninga sem ekki verða til fyrr en þú hefur látið frelsi þitt í skiptum, jafnvel ævilangt.

Þrælaveldi Geirmundar heljarskinns leið undir lok þegar rostungum hafði verið gjöreytt úr landnáminu, þá fóru sögur af þrælum sem teknir voru fyrir suðaþjófnað. Fer eins fyrir þrælum hagvaxtarins, missa þeir máltíðir þrælahöfðingjans þegar kemur að því að peningar eru allt?

Ps. Þessi pistill birtist hér á síðunni fyrir tæpum 5 árum síðan þá undir fyrirsögninni Lygin sem við lifum.

Ég hvet fólk til að kaupa íslenskar bækur fyrir jólin, fátt er betra en góð bók, og eins og alltaf er fjöldi góðra íslenskra höfunda með bækur á boðstólum fyrir þessi jól.

Trjónukrabbabréfið

Það hefur varla farið fram hjá neinum að undafarið hefur ritstuldur átt sviðið í jólabókaflóðinu. Málatilbúnaður þessi nær aftur að landnámi og hafa margir þjóþekktir einstaklingar komið við sögu, Seðlabankastjóri sem þjófur og Svarti víkingurinn sem brotaþoli, svo nýtti Finnbogi nokkur Hermannsson sér sviðsljósið til að auglýsa bók sína um hinn þjósagnakennda Steinólf í Fagradal.

Við það flæktust deilurnar talsvert, því þá var Svarti víkingurinn allt í einu kominn í þjófshlutverkið fyrir að hnupla orðatiltækum Steinólfs frænda síns í skáldsögu frá því 2010, úr bók Finnboga um Steinólf. Það má því segja að huldumaðurinn í allri þessari atburðarás sé eins og málin standa, -Steinólfur.

Svarti víkingurinn bar á Finnboga að hann hefði stolið ævisögu Steinólfs úr búi Þjóðsögu, sem enginn hefði haft umboð yfir, enda væri Finnbogi gjörsneyddur orðsnilld Steinólfs. Um umboð Finnboga til Þjóðsögu eru deilendur ekki sammála. En eins og fram hefur komið var Steinólfur gæddur frumlegri hugsun, eitthvað sem deiluaðilar eru þó sammála um og að Finnbogi hafi ekki til að bera í sama mæli.

Steinólfur Lárusson, bóndi í Fagradal, sendi Pétri Þorsteinssyni, sýslumanni í Dalasýslu, bréf árið 1984 til að vekja athygli á furðuskepnunni trjónukrabba og hvort ekki mætti hugsa sér að veiða dýrið og nýta. Efni bréfsins bar á góma á sýslunefndarfundi og málið komst á rannsóknarstig virtra stofnana í Reykjavík. Bréf þetta var lengi mikið feimnismál innan stjórnsýslunnar og ekki ætlað að koma fyrir almenningssjónir.

Trjónukrabbabréf Steinólfs til yfirvaldsins í Dalasýslu gæti því allt eins orðið merkilegt málsgagn í öllu þessu ritstuldarmáli og síðast, en ekki síst til að varpa ljósi á frumlega hugsun bóndans í Fagradal. Er stafsetning Steinólfs látin halda sér í hér í þessar útgáfu af Trjónukrabbabréfinu, enda var Steinólfur að eigin sögn lítill ufsilonsvinur. Glöggir lesendur greina einnig að Steinólfur sólundaði ekki stórum stöfum í neina vitleysu.

Afskrifað tveim dögum firir Mikjálsmessu 1984. Herra Pétur Þorsteinsson sýslumaður. Alúðar heilsan óskir bestu. Þar sem ég hef sannspurt að þú sért áhugamaður um sjáyargagn og aðra aðskiljanlega náttúru, á, og hér framundan þessum veraldarinnar útnára sem Dalasýsla teljast má vil ég vekja athigli þína á eftirfarandi. Hér framundan láðinu bír ein sérkennileg sjókind bæði djúpt og grunnt, og virðist vera af stjarnfræðilegri stofnstærð en meðal stærð þessa kvikindis sem einstaklings er svipuð og eitt handsápustikki, sava de París, en þó fram mjókkandi og endar í trjónu búkurinn, augu á stilkum svo sem Marsbúar hafa og getur dýrið horft aftur firir sig og fram, og haft ifirsín fyrir báða sína enda jafntímis, leikur frammsóknarmönnum mjög öfund til þessa hæfileika dírsins tvær tennur hefur dírið sína í hvoru munnviki og bítur saman tönnum frá hlið, tennur þessar eru ekki umluktar vörum heldur nokkurskonar fálmurum og brosir dírið þar af leiðandi sífelldlega, og þó heldur kalt til að bera sig um, hefur skepnan 10 fætur og ber kné mjög hærra en kviðinn, það er mjög krikagleitt líkt og hestamenn sem lengi hafa riðið feitu

Ævinlega gengur dírið útá hlið ímist til hægri eða vinstri og virðist vera mjög pólitískt, einnig má það teljast mjög siðferðislega þróað skapnaðarlega þar sem spjald vex firir bligðun þess mjög sléttfellilega, einna líkast skírlífisbeltum ekki verður dírið kingreint af þessum sökum nema með ofbeldi, ef menn vilja hafa einhverjar nitjar af díri þessu er afskaplega örðugt að aflífa það snirtilega, þar sem það sökum síns skapnaðarlags fæst hvorki heingt né skorið skotið eða rotað, því brinja hörð umlikur skepnuna gjörsamlega og er lífseigla þessa dírs með ólíkindum, sé það geimt í haldi á þurru landi mun sultur einn ganga frá því dauðu að því er virðist. bíður það þá örlaga sinna mjög stillilega en þegar því fer að eimast biðin, gefur það frá sérsladdandi hljóð, samskonar sladdandi hljóð mátti heira í baðstofum hér áður firr einkum firripart nætur þegar griðkonur feitar voru gnúðar sem ákaflegast til frigðar.

Bíldrikkur sá er bensín kallast hefur mér reinst einna bestur tilað aflífa þessa skepnu óskemmda í þeim tilgangi að þurka hana innvirðulega og gefa konum í Reykjavík ágætum og ærupríddum, sem ég hef kunningsskap við utanklæða, þær stilla þessari skepnu upp við hliðina á Hallgrími Péturssyni ellegar mind af forsetanum og svo innan um plattana tæplega mun vera vænlegt að veiða skepnu þessa í þeim tilgangi, en ef takast mætti að veiða hana í stórum stíl og upphugsa þokkalega aðferð til að afiífa hana, vaknar sú spurning hvort ekki mætti verka þessa skepnu í dægilega krás tilað selja þjóðum er mér fortalið að Job danskir kaupi og eti ólíklegustu kvikindi og borgi þeim mun meira firir sem skepnan er svipljótari, samkvæmt okkar smekk. Í þessu skini mætti eftil vill biðja dírðarmenn firir sunnan um rannsókn á þessu díri og fá plögg, með línuritum og prósentum, svo sem í eina stresstösku til að birja með Vertu blessaður Steinólfur Lárusson

Svo ekkert fari á milli mála um heiimildir þá var bréf þetta birt í Morgunnblaðinu 1992 undir aflabrögð; https://timarit.is/page/1770258#page/n3/mode/2up

Fyrir daga ADHD og rítalíns

Allir krakkarnir vissu að Jói litli var sá klárasti í bekknum, en ekki endilega í því sem var verið að kenna. Kennslukonan vildi ná til hans og ákvað að prófa að spyrja hann spurningar sem væri á hans áhugasviði ef það mætti verða til að stuðla að tilætluðum þroska.

-"Þögn! , , , Jói minn, þú ert nú svo svakalega klár, að ég ætla að spyrja þig einnar spurningar. Það sitja 5 fuglar á grein, þú ert með byssu og skýtur einn fuglinn, hvað eru þá margir fuglar eftir?"

-"Enginn", svarar Jói.

-"Hvað meinarðu... hvernig færðu það út?", spyr kennslukonan.

-"Jú sko, einn dettur dauður á jörðina og hinir fljúga í burtu" segir Jói.

Kennslukonan kinkar íbyggin kolli og segir annarshugar; -"svarið átti nú reyndar að vera 4, en það er þá svona sem þú hugsar".

Örstuttu seinna réttir Jói litli upp hendi.

-"Já Jói, hvað nú".

-"Má ég spyrja þig einnar spurningar?"

-"Endilega", segir kennslukonan.

-"Ókey, 3 konur standa við ísbíl, og allar eru búnar að kaupa sér ís, ein af þeim sýgur ísinn, ein af þeim bítur í ísinn og ein sleikir hann. Hver þeirra er gift?", spyr Jói.

Kennslukonan roðnar og segir, -"Eee....ég veit það nú ekki alveg, ætli það sé ekki sú sem sleikir hann....eða bara..he .. hem".

-"Neeiiii" segir Jói litli, -"það er sú með giftingarhringinn, en það er þá svona sem þú hugsar". 

Óritrýndur ritdómur

Nú hefur Why Iceland viðundrið Ásgeir Jónsson gefið út jólabók um Sögu-eyjuna hans Ingólfs. Svarti víkingurinn Bergsveinn Birgisson var ekki allskostar ánægður með efnistökin og taldi að þarna hefði banksterinn seilst í sinn sagnasjóð. Gettu betur gáfnaljósið Sverrir Jakobsson, -já einmitt bróðir þeirrar flissandi, -taldi það þá ekki vera sögulega merkilegan þjófnað vegna þess að sá svarti hefði ekki verið ritrýndur af viðurkenndri fávisku fabrikku ríkisins.

Why Iceland viðundrið gaf þá fljótlega í framhaldinu út yfirlýsingu á facebook um að hann hefði aldrei fyrr verið sakaður um þjófnað. Alveg búinn að steingleyma árunum hjá Kaupthing. Hvað þá að hann myndi þegar kaupþingið var komið út á Edge í Evrópu. Þar dugði það eitt að vera Íslendingur til að vera grýttur á götum úti fyrir þjófnað nokkra októberdaga 2008.

Þessi vonarstjarna banksterana á Íslandi, sem viðraði sína engilbjörtu ásjónu í fjölmiðlum allt fram á ögurstund 2008, taldi þar landanum trú um að allt væri í himnalagi á meðan flest var á leið helvítis hjá Jóni og Gunnu, spilaði betur en keisarinn sjálfur á meðan Róm brann, og hefur nú uppskorið verðskuldaða umbun hjá banana aðli þessa lands fyrir að hafa komið þeim í money haven.

Why Iceland höfundurinn ætti kannski frekar að glugga í fyrrum hagsöguritum Seðlabankans og gefa út fyrir jólin hvað varð af gjaldeyrisvarasjóði þjóðarinnar um árið. Þó sú jólabók yrði ekki um annað en hvar bananarnir séu nú niðurkomnir í lýðveldinu, -væri alls ekki ómögulegt að hann fengi þannig á sig ritrýndan dóm um hagsögufölsun og jafnvel fórnarlambs tilnefningu til aumingja vikunnar í viðurkenningaskini frá þjóðinni.

Nú hef ég hvorki lesið Why Iceland með spurningamerkinu, eða uppreisn Jóns biskup Arasonar, hvað þá Sögu-eyjuna hans Ingólfs, úr sagnabrunni seðlabankastjóra. Örlítinn úrdrátt gluggaði ég þó í um forföður minn Jón Arason, fannst eins og um copy paste afturgöngu Jóns heitins Helgasonar væri að ræða. Svo ég lét þá jólabók fram hjá mér fara enda forðast ég að kaupa þýfi fyrir jól.

Hvað leit Bergsveins Birgissonar af svarta víkingnum varðar, þá man ég ekki til að aðrir hafi fyrr haft uppi sömu efnistök á Íslandsögunni og Bergsveinn hafði um Svarta víkinginn. Þar voru settar fram tímamóta söguskýringar á prent. Svo einstakar, að meir að segja Fornleifur, hér á blogginu, hefur ekki orðið meira niðri fyrir síðan hann sakaði höfund Miðhúsasilfursins um að hafa haft Kristján Eldjárn fyrrverandi forseta lýðveldisins að fífli. -Já og, -Guð blessi Ísland.

Bóluefnapassar-til hvers?

Þegar ég hitti kunningja fyrir margt löngu, spurði hann hvað væri títt. Ég sagðist hafa komist að því að tveir plús tveir þyrftu ekki að vera fjórir frekar en manni sýndist. „Já veistu, þetta hafa þær alltaf vitað konurnar“; -svaraði hann.

Það er betra að vera sviptur frelsinu einu sinni en oft. Þessu virðast fáir gera sér grein fyrir þegar þeir láta sprauta sig gagnslausum bóluefnum. Ef einhver sagði í upphafi kóvítisins að rafrænn pestarpassi væri það sem stefnt væri að, var hann samstundis stimplaður samsæriskenningasmiður.

Nú situr almenningur víða um heim uppi með samsærið, nema að sjálfsagt þyki að yfirvöld sprauti eftir þeirra geðþótta. Annars sætir viðkomandi takmörkunum, frelsissviptingu  margs þess sem áður var og taldist til sjálfsagðra mannréttinda.

Það kann að vera að fólki þyki ennþá ótrúlegt að yfirvöldum víða um heim gangi ekki bara gott eitt til með bólusetningum óreyndra líftæknilyfja. En það er vegna þess að almenningur fær ekki á sjá á spilin og veit ekki hvert er raunverulegt markmið.

Staðreyndin er að fólk mun aldrei fá fyrra líf til baka. Það skiptir engu máli hvort það fer í endalausar bólusetningar. Málið snýst um fleira en pestarfárið. Það er í sjálfu sér aðeins millileikur fyrir auðróna lyfjaiðnaðarins til að græða.

Hin N-Írska Melissa gæti þess vegna verið frænka hennar Melkorku, ættmóður okkur Íslendinga, hún veit vel hvaða hlutverki bóluefnapassar eiga að gegna í framtíðinni. Og hvers vegna allir verða að taka þátt, jafnvel blessuð börnin.

Viðtal við hana barst mér frá vini í Ástralíu, sem youtube video, en þaðan hvarf það á svipstundu vegna þess að það braut gegn siðareglum youtube eins flest sem sýnir aðrar hliðar á pestarfárinu en þá opinberu. Viðtalið við hana Melissu frænku má sjá HÉR.

Gamli Nói er kominn til Kína

Tröllið sem stal jólunum heimtar að fá að halda þeim. Nú vill það þar að auki fá að gefa þeim jólaglaðning sem trúa á ljósið. Skimar eins og engin sé morgunndagurinn út um borg og bý, fólk norpar í vetrarkuldunum eftir því að fá pinnann rekinn upp í kuldabláar nasirnar til að hægt sé að úrskuða hvor það sé haldið drepsótt.

Ótrúlegt samt hvað fólk er vel á sig komið, að það skuli engin líða út af við skimunarstöðvarnar, fólk er því sem næst eins vel á sig komið og þegar það koma síðast saman við gosstöðvarnar í vetur. þrátt fyrir að drepsóttin hafi síðan geisað mánuðum saman.

Delta, omicron, Oh my God og Holy shit á leið til landsins, dauðsföll fyrir löngu orðin óþörf enda til í ritrýndu súluriti spálíkansins. Í 1. og 2. sprautu lofaði lukkutröllið hjarðónæmi í verðlaun. 3. sprauta átti að vera fyrir þá sem sæju ljósið, og Jólatónleikar í verðlaun fyrir hjarðhegðunina.

Spurning hvenær verður orðið tímabært að troða skimunarpinnunum upp í rassgatið. Þeir ku víst vera fyrir löngu byrjaðir á því í Kína með þeim fádæma árangri að lítið sem ekkert fréttist þaðan síðan, hvorki af logsuðutækjum né pestargemlingum. Já Gamli Nói, gamli Nói keyrir sjúkrabíl. Hann fann engan sjúkling, bara steiktan kjúkling.

Ætlar nýi heilbrigðisráðherrann virkilega að fokka upp raðbólusetningunum og hafa jólatónleikana af fullbólusettu fólki?

Ráðherra hafi auðvitað sínar skoðanir

Aðventusaga - níu líf kattarins og kraftaverk flugunnar

Það þarf ekki alltaf að vera svo að hrakföll leiði til ófarnaðar. Á þetta var ég minntur fyrir skemmstu þegar vinnufélagi á táningsaldri í steypunni hafði hringt á mánudagsmorgni og boðað forföll. Hann hafði lent í óhappi kvöldið áður, hafði missti stjórn á bíl í krapa með þeim afleiðingum að bíllinn þeyttist út af veginum, endastakkst og kútveltist áður en hann lenti svo aftur á hjólunum. Sjálfur hafði vinnufélaginn flogið út um hliðarrúðuna og lent mjúklega í sinumóa, stóð upp til að slökkva ljósin á bílnum og hringja eftir aðstoð.

Hann sagði þegar hann hringdi í vinnuna að það amaði ekkert að sér, en þau á sjúkrahúsinu vildu halda honum inni til öryggis, en hann vonaðist til að geta mætt þegar liði á daginn. Þó svo að hann hafi ekkert mætt þennan mánudag var hann mættur galvaskur fyrir klukkan átta daginn eftir alveg órispaður að sjá og kannaðist ekki við að neitt væri að sér, að vísu væri hann aðeins aumur í hnénu, en það væri vegna þess að hann hefði verið að eltast við rollur á laugardeginum.

Við gömlu steypukallarnir ræddu það hvort það væri gæfa eða gjörvileiki sem skildi á milli, eða jafnvel hvoru tveggja. Sá sem yfirleitt hittir naglann á höfuðið sagði; svona sleppa menn ef þeir ná því að vera eins og fluga. Ég spurði hvað hann meinti. Hann sagði að flugan gæti stoppað tímann. Þegar það ætti að slá hana, flygi hún undan högginu akkúrat á því augnabliki sem hún hefði átt að verða að klessu. Þetta gerðist vegna þess að flugur sæju  atburða rásina fyrir fram, ramma fyrir ramma og næðu að hugsa hvernig best væri að bregðast við á meðan tíminn stæði í kyrr á milli ramma. Ungi félagi okkar hefði séð að best væri að láta sig svífa út um hliðargluggann á hárréttu augnabliki til að geta haldið áfram að lifað lífinu.

Ég hef stundum haft þá speki yfir ungum vinnufélögum á andaktinni, að þeir verði að hafa það á bak við eyrað að mannslíkaminn toppi á tuttugasta og níuna aldurs ári. Eftir það liggi leiðin niður á við og ef einhver líf af níu lífum kattarins séu eftir 29 ára aldurinn taki hvert líf sinn toll. Sá sem best hittir naglann á höfuðið skýtur þá stundum inn í, að hugurinn haldi áfram að vera 29 ára fram undir sjötugt, þannig að svona speki sé nú til lítils. En af eigin reynslu þekki ég það að endastingast á hjóli eða mótorhjóli, jafnvel fara flikk-flakk og heljarstökk er ekkert tiltökumál fram undir þrítugt, án þess að hálsbrotna. En eftir það verður voðinn vís.

Fyrir 30 árum var ég á ferð í Lóni á samskonar bíl og ungi vinnufélagi minn, léttum og sprækum pikcup á túttum. Þá var einbreitt bundið slitlag víða á hringveginum, m.a. í Lóni. Vegna augnabliks andvarleysis lenti bíllinn með hjólin öðru megin út fyrir slitalagið með þeim afleiðingum að hann fór að rása. Framundan var einbreið brú þannig að ég gaf allt í botn til að keyra bílinn upp úr því að rása. Það gekk að hitta brúna og ég taldi mig í eitt augnablik hólpinn. Framundan var smá beygja og brekka, en þar affelgaðist framdekk með þeim afleiðingum að bíllinn endastakkst og sveif hátt í 15 metra, -eftir því sem ég komst að seinna, -áður en hann kom niður á skúffu gaflinn í vegkantinum.

Það kom sem sagt ekki til af góðu þegar þetta uppgötvaðist með 29 árin, níu líf kattarin og að flugan yrði ein til bjargar eftir þrítugt. Ég var að flýta mér heim frá Reykjavík eftir vinnutörn og átti eftir hálftíma heim á Djúpavog á stjörnubjörtu kvöldi og nýju tímameti, þegar bíllinn fór þetta heljarstökk með þeim afleiðingum að ég fór út í gegnum framrúðuna og niður í götu. Mín síðasta hugsun, meðan tíminn stóð kyrr á milli ramma, og rétt áður en ég setti hausinn í gegnum framrúðuna, var sú að þetta væri ekki búið ég væri ekki kominn heim til Matthildar minnar og barnanna. Allt sem ég ætti eftir að gera rann í gegnum hugann í algjörri kyrrð.

Þegar ég stóð upp af malbikinu úti í stjörnubjartri desembernóttinni, sá ég bílinn í fjarlægð fyrir utan veg upp undir klettum eins og upp lýstan. Ég gekk að bílnum en komst ekki lengra inn, en til að liggja í gólfinu við símann, þar þraut mig allan kraft. Þegar ég ætlaði að hringja heim náði ég fyrstu stöfunum í númerinu, en svo hvarf síminn í blóði ásamt sjóninni. Það svaraði maður á Hornafirði. Þá mundi ég ekki lengur hvar ég var, en taldi að ég væri rétt fyrir sunnan Höfn, og vonaði að maðurinn héldi ekki að ég væri blindfullur. Hann lét tengdamóður sína hafa símann, fór út og hafði samband við lögreglu. Konan talaði við mig þangað til að ég allt í einu mundi að ég var við Reyðará í Lóni, talsvert fyrir norðan Höfn. Hún lagði þá á til að geta hringt og látið vita.

Þetta var áður en símar voru í hverjum lófa, í bílnum var Dancal NMT og því hundaheppni að símasamband var þar sem bíllinn stóð upp undir klettum talsvert fyrir utan veg. Áður en sjúkrabíll og lögregla komu á staðinn hafði fólk frá Djúpavogi komið að slysinu, farið svo heim að Reyðará og fengið teppi til að breiða yfir mig þar sem ég lá úti í frostkaldri nóttinni. Ég heyrði þau tala saman en sá ekki neitt og hafði ekki mátt til að tala.

Síðan tók við flugferð til Reykjavíkur aftur, og erfiðasti sólahringur sem ég hef lifað, með klesst andlit, brotinn haus, slitna öxl og samfallna hryggjarliði. Fyrstu klukkutímana var ég sjónlaus með blæðandi úr eyra og heyrði sagt "við erum að missa hann" en það var mikill misskilningur því í mínum huga var það alveg á hreinu að ég var á leiðinni heim til alls þess sem ég átti og ef þau voru að missa eitthvað þá voru það sjúkrabörurnar. Þar að auki var ég á leiðinni til þeirra óþrjótandi verkefna sem í jólavinnutörninni urðu að lukkast til að halda sýslumanninum rólegum. Það var svo skítið með sýslumenn að þeir ærðust á aðventunni á þessum árum.

En á þessari aðventu upplifði ég kraftaverkið. Á öðrum degi á Borgarspítalanum var ég farin að finna batamerki, sérstaklega eftir að sérfræðingarnir á háls, nef og eyrna komu til að kíkja á mig með gorm, svipaðan og er notaður til að beygja rafmagnsrör, tróðu honum upp i nasirnar á mér þangað til að ég fann fyrir honum lengst niður í koki, rugguðu svo til nefinu svo gnast í og spurðu svo; geturðu nú andað með nefinu. Foxillur með samanbitna skolta kinkaði ég kolli. Þeir höfðu á orði þegar þeir stormuðu frá rúminu að á þennan þyrfti að kíkja betur. Það væri öruggt að hann sæi tvöfalt og að bitið væri skakkt þannig að það þyrfti að raspa af tönnunum og rétta stefnuna á blóðsprengdum glyrnunum.

Tveimur dögum seinna var komið til að flytja mig í hjólastól niður á háls, nef og eyrna. Þangað var mér trillað og sagt að bíða. Þar var mikið um að vera. Úr litlum sofandi polla voru rifnir hálskirtlarnir, hann réttur í fangið á foreldrunum um leið og blóðugir kirtlarnir glumdu í rusladallinum. Mér varð hugsað til frásagnar vinnufélaga míns af svipuðum atburði, sem ég hafði ekki trúað, en sá nú að var sannleikanum samkvæm. Eins var ungur maður með skakkt nef sagt að leggjast upp á bekk og nefið skoðað varfærnislega áður en töng, sem falin var aftan við bak - svipuð og notuð er við útigrill, -var eldsnöggt skellt á nefið og snúið upp á þangað til small í með tilheyrandi angistarveini unga mannsins. Sérfræðigarnir skoðuðu síðan mig og sögðu sín á milli; -nei hann er ennþá of bólginn.

Það var eftir heimsóknina á háls nef og eyrna sem kraftaverkið gerðist. Eftir þá heimsókn stóð ég upp úr hjólastólnum, fór í símann og hringdi í hana Matthildi mína til að biðja hana um að koma með skósíða svarta frakkann, ég hefði verið útskrifaður. Hún hafði verið búin að gera sig klára til að yfirgefa börn og bú, leggja upp í langferð þvert yfir landið til að heimsækja mig og færa mér slopp á spítalann.

Þegar Matthildur mín kom og var búin að leggja svarta frakkann yfir axlirnar á mér, tilbúnum til brottfarar, stóð gamall maður fram á ganginum við sjúkrastofudyrnar, og studdi sig við stöng á hjólum, sem hafði að geima poka með næringu í æð og súrefni, hann sagði við Matthildi; -jæja, svo þú ætlar bara að fara heim með víkinginn þinn, -gangi ykkur vel. Ég hef alltaf síðan verið einstaklega ánægður ef ég er heiðraður með víkings nafnbótinni. Þetta var aðventusaga kattarins frá því árið 1991, og í dag eru akkúrat 30 ár síðan ég varð fluga.

Vísdómur hrafnsins

Það kemur fyrir að ég glugga í bók daganna og lít á gömul skrif. Haustið 2012 vann ég hjá Murbygg í Harstad. Við höfðum verið að vinna allt sumrarið norður í nesi finnanna. Það virtist vera heldur dauft fram undan varðandi múrverk hjá Murbygg þannig að ég hafði orð á því við Mette framkvæmdastýru hvort ég ætti ekki að taka mér vetrarfrí. Hugsanlega gæti hún samt lánað mig til Mortens múrarameistara í Finnsnesi.

Þessar hugmyndir blés Mette samstundis út af borðinu og sagði að það væri verkefni framundan í Evensmarka þar sem ætti að endurhlaða samískt fjós. Hún hefði hugsað sér að ég yrði í þessu verki ásamt öðrum hvorum norðmannanna Rune eða Allan til að byrja með, en síðan Sudananum Juma. Því Rune og Allan hefðu hvorugur áhuga fyrir verkefninu.

Við Mette og Rune fórum til að kanna þetta verk í desember. Þetta var hátt uppi í skóginum, undir háu fjalli, staðurinn heitir Gállogieddi. Eigandi bæjarins bjó niður við þjóðveginn um sveitina og átti að vera okkur til halds og traust meðan á verkinu stæði, með snjómokstur upp hlíðina og þess háttar. Annars var Samasetrið Vardobáiki með umsjón og fjármögnun verksins, þetta voru sem sagt fornminjar.

Þeim félögum mínum, ásamt eigandanum, leyst þannig á, að þetta væri illvinnanlegt verk. Hvað þá að vetrarlagi. Fjósið var hlaðið úr grjóti undir heyhlöðu og stóð þannig í brekkunni að farið var inn í hlöðuna af jafnsléttu að ofan, en neðri hlið fjóssins var öll ofanjarðar og með gluggum. Það var veggurinn sem snéri upp í brekkuna sem var að hruni kominn og hafði verið stífaður með plönkum með minna en meters millibili þvert yfir fjósið í neðri langvegginn.

Þegar við losuðum stein úr veggnum þá hrundi úr bakkanum inn í fjósið og voru flestir á því að öll brekkan kæmi inn í fjósið þegar losað yrði um stífurnar. Ég fór út og gekk hringinn í kringum húsið og sá að klöpp stóð upp úr götunni rétt upp við hlöðu dyrnar. Sunnan við fjósið og hlöðuna var svo smá klappar horn upp úr veginum. Þá rann það upp fyrir mér hvernig þessum stóru steinum, sem voru í veggnum, hafði verið fyrir komið, en þeir stærstu voru um 300 kg.

Þegar ég kom inn aftur sagðist ég vera viss um að það væri ekki mikill jarðvegur sem myndi hrynja úr bakkanum inn í fjósið, því það stæði upp við klett og þegar steinunum var hlaðið í vegginn hafi þeir verið látnir síga fram af klettinum. Þetta fannst öllum furðuleg staðhæfing og þó svo að ég fengi þau út til að sjá klapparnibburnar þá áttu þau erfitt með að sjá þetta fyrir sér. Það væri ekkert sem benti til þess að þetta væru ekki bara steinar sem stæðu upp úr. Ég bauðst til að teikna þetta upp og þá sæist hvernig í þessu lægi og hvernig væri best að standa að þessu verki.

Um kvöldið dundaði ég mér við að teikna fjósið, hvernig það stóð upp við klettinn áður en jarðvegurinn hafði verið fylltur að hliðinni þar sem hlöðudyrnar voru. Morguninn eftir hafði ég teikninguna með mér í vinnuna. Mette sagði strax að nú væri þetta auðskilið og þessa teikningu ætlaði hún að leggja fyrir skrifstofu Samanna í Vrdobáiki svo þau gætu tekið ákvörðun um hvort þau tæku áhættuna af því að fara í verkið að vetrarlagi.

Þess er skemmst að geta að við Juma vörðum vetrinum fram í mars við múrinn í fjósinu á Gállogieddi. Allt reyndist eins og ég hafði teiknað. Það sem meira var að bakkinn fyrir ofan hús beinfraus í bleytutíð þegar komið var fram í janúar. Þannig að ekki hrundi korn inn í fjósið, sem gerði verkið mun auðveldara. Þann jarðveg sem við þurftum að losna við urðum við að meitla burt með rafmagnsbrothamri.

Juma gat því frætt mig á fjölmörgum sögum úr heimahögunum. Sagði mér m.a. frá því þegar hann var smali kindahjarðar föður síns, hvernig þeir ferðuðust með hjörðinni yfir gresjuna mánuðum saman og létu hana ráða hvar nótt nam undir kolsvörtum afrískum stjörnuhimni. Aldrei hræddust þeir ljónin, enda tóku þau aldrei kind, en hælbítandi hýenurnar voru varasamar.

Áætlað var að verkið tæki tvo mánuði og stóðst það upp á dag. Við lok verks barst Murbygg þakkar bréf frá skrifstofu Samasetursins Vardábaiki og í framhaldinu var óskað eftir að fyrirtækið tæki að sér annað minja verkefni upp í Bláfjöllum á Vilgesvarre í Sandmarka.

Þetta hafði ég skráð í bók daganna að verki loknu: 

Hinn sterki Súdani, Juma frá Darfur, ásamt mér gamla safnvíkingnum erum búnir að koma björgunum fyrir í múrinn. Eftir að hafa rifið niður 120 ára fallandi fjósmúrinn á samíska safninu á Gallogiedde og staflað honum upp aftur, -erum við sammála um að tækninni í byggingalist fer aftur í hárnákvæmu samræmi við það hvað menntun múrara fleytir fram. Það má sjá best á því að með öllum tæknibúnaði og þekkingu dagsins í dag hafa múrarar aldrei verið eins langt frá því að geta reist mannvirki á við pýramídana. Þess vega erum við bara nokkuð ánægðir með að hafa getað farið aftur í tímann við að endurhlaða fjósmúr Samana og teljum okkur þannig hafa komist 120 árum nær því að geta reyst pýramída.

Annars vorum við báðir farnir að hafa orð á því í lokin að réttast væri að treina sér jobbið. Það væri lúxus að klappa steinunum upp í fjallshlíðum, sötra kaffi þess á milli og virða fyrir okkur sveitina niður í dalnum, meðan ernirnir hnituðu hringi í uppstreyminu fyrir ofan fjallsbrúnina. Elgirnir voru að vísu fyrir löngu búnir að naga það sem þeir náðu í úr trjánum í túnfætinum og farnir í aðra haga. En í þeirra stað mættu hrafnarnir til þinghalds, svo þá gafst mér færi á að láta ljós mitt skína varðandi visku hrafnsins. Jafnvel fara með vísuna um krumma sem krunkar úti og kallar á nafna sinn.

Ég gat frætt Afríkumanninn á hrikalegri greind hrafnsins. Hvernig hann hefði fundið Ameríku fyrir víkingana langt á undan Kolumbusi. Einn daginn að loknum fjósverkum stóð Juma fyrir framan fjósdyrnar tilbúinn til heimferðar og beið eftir að ég drattaðist upp túnið, en ég hafði farið í ljósmyndaleiðangur niður að girðingu. Þá renndi hrafn sér niður hlíðina, þegar hann var rétt fyrir ofan höfuðið á Juma snéri hann sér á bakið í fluginu og skellti í góm með bjölluhljóm. Svo þegar hann kom yfir mig nokkrum vængjatökum neðar gerði hann nákvæmlega það sama, nema þá snéri hann sér á hinni hliðinni. Ég þurfti ekki að sannfæra Súdanann frekar um það að hrafninn væri fjölkunnugur fugl.

Vögum vér og vögum vér

Sturluð sóttvarnaryfirvöld virðast hafa beðið almenning um að ganga af göflunum. Tæplega 8000 manns í sýnatöku í borginni í dag. Hvað margir yfir landið allt hafa ekki enn verið gefnar út tölur um. Það má allt eins ætla að sýnatöku pinnarnir frá Kína eigi eftir að valda stórauknu álagi á heilbrigðiskerfið á næstunni, ef ekki drepsótt.

Skimunarstýran seg­ir bol­magnið hafa auk­ist enda séu þau sí­fellt að bæta við sig starfs­fólki. Þá seg­ir hún ekki til­finn­an­leg­an mun á fólki vegna Ómíkron-af­brigðis­ins, fólk taki þessu al­mennt ró­lega líkt og sótt­varna­yf­ir­völd hafa biðlað til fólks um að gera. Skildi manneklan í sóttkví á Landspítalanum vita af þessu?

Í fjölmiðlum má sjá biðraðirnar hlykkjast um borg og bý í vetrarkuldanum þar sem grímuklætt fólk norpar í nepjunni, grunað um að vera smitað af lífshættulegu lungnakvefi sem gæti valdið drepsótt ef það fer út á meðal manna. Einhvern tíma hefði fólki verið rálagt að halda sig heima og fara vel með sig ef það efaðist um heilsu sína í stað þess að standa norpandi í biðröð.

Þegar ég fór heim úr vinnu í dag náði biðröðin niður á nes, enda greindist víst hvorki meira né minna en smit í leikskóla í gær. Börnin áttu fullt í fangi með að standa á svellunum skjálfandi úr kulda. En þetta stendur víst allt saman til bóta því áform eru uppi um fjölda bólusetningar í skólum eftir áramótin með vægari skammt af bóluefnunum sem virkuðu ekki, en passa þá uppá að gefa ungum karlmönnum ekki Moderna vegna hættu hjartabólgu.

Já -vögum vér og og vögum vér með vora byrði þunga upp er komið það áður var í öld Sturlunga í öld Sturlunga.

Tæplega átta þúsund manns í sýnatöku