Færsluflokkur: Menntun og skóli

The magic of Fibonacci numbers.


Til fundar við Vadíkanið.

gudridur thorbjarnardottir2 retouched web lrg 

Guðríður Þorbjarnardóttir er án efa víðförulasta kona íslendingasagnanna. Hún yfirgaf Ísland ung að árum ásamt Þóri manni sínum og flyst til Grænlands. Grænlendingasaga segir að Leifur heppni hafi bjargað hópi manna af skeri þegar hann kom úr Víndansferð. Þar á meðal Guðríði og og Þóri austmanni, fyrsta manni hennar og tekið þau með heim í Brattahlíð austurbyggðar Grænlands, þar sem Þórir veiktist og deyr. Vegna þessarar björgunar fær Leifur Eiríksson viðurnefnið heppni. Guðríður giftist svo Þorsteini Eiríkssyni, bróður Leifs. Þorsteinn deyr úr sótt í Lýsufirði í vesturbyggð á Grænlandi, eftir sumarlanga villu þeirra hjóna í hafi og misheppnaðan leiðangur til Vínlands. 

Þriðji maður Guðríðar er Þorfinnur „karlsefni" Þórðarson úr Skagafirði. Þau Guðríður sigldu til Vínlands með vel á annað hundrað manns í þeim tilgangi að hefja þar búskap. Þau könnuðu landið og eru talin hafa farið mun sunnar en  víkingar höfðu gert áður, eða allt suður til Long Island. Eyjuna Manhattan í Hudson fljóti er talið að þau hafi nefnt Hóp. Guðríður og Þorfinnur voru nokkur ár í Ameríku, áttu blómleg viðskipti við innfædda og eignuðust þar soninn Snorra. Þau fóru þaðan aftur til Grænlands og síðan fljótlega til Noregs. Þar voru þau í einn vetur en héldu þá til Íslands og setjast að í Glaumbæ í Skagafirði.

Ferðir Guðríðar Þorbjarnardóttur. 

Sonurinn Snorri bjó í Glaumbæ eftir föður sinn. Þegar Guðríður er orðin ekkja fór hún í það sem sagan kallar suðurgöngu „til Rómar" þar sem hún hefur að öllu líkindum heimsótt Vadíkanið. Þegar hún kemur aftur til Íslands hafði Snorri sonur hennar byggt fyrstu kirkjuna sem reist var í Glaumbæ. Grænlendinga saga segir að Guðríður hafi verið síðustu æviárin einsetukona og nunna í Glaumbæ. Afkomendur Guðríðar og Þorfinns karlsefnis hlutu mikinn frama innan kirkjunnar og út af þeim eru komnir margir biskupar íslandssögunnar.

 

Glaumbær í Skagafirði. 

Hvað Guðríði og valdamönnum Vatíkansins fór á milli er vandi um að spá því ekkert er um það getið í Grænlendingasögu eða Eiríkssögu, enda eru þær sennilega afrit eldri heimilda og engin leið að segja hvað úr þeim hefur glatast.

Árið 1999 kom út bókin „Ingen grenser" (No Boundaries) eftir þá Thor Heyerdahl og Per Lilleström. Við útkomu þeirrar bókar greindi Thor Heyerdahl frá því að hann hefði séð gögn sem sanna að víkingar hafi komið til Ameríku. Annars vegar gögn frá árinu 1070, sem hann fann í skjalasafni Vatíkansins, þar sem getið er um landafundi norrænna manna í Ameríku, hálfri annarri öld áður en Grænlendingasaga og Eiríkssaga rauða eiga að hafa veri skrifaðar. Hins vegar afrit af portúgölskum gögnum sem sýna fram á að Kólumbus hefði haft upplýsingar um Ameríku frá norrænum mönnum.

Í samtali við Aftenposten í tilefni útkomu bókarinnar í Noregi 1999, greinir Thor Heyerdahl einnig frá þeirri skoðun sinni, að siðaskiptunum megi kenna um hve saga norðurlandanna sé snautleg hvað þetta varðar. Með upptöku Lútersks siðar hafi þau fallið í ónáð hjá páfastól og um leið verið dregið úr vægi þeirra í mannkynssögunni. Ýmsar heimildir séu þó varðveittar í skjalasafni Vatíkansins og einnig séu til mikið af arabískum heimildum um norrænar miðaldir. "Þar hef ég skoðað mikið af heimildum sem flestum er ókunnugt um" segir hann.

Í New York Times 19. desember árið 2000 birtist grein eftir Walter Gibbs um bók þeirra Heyerdahls og Lilleström. Auk þess að geta vitneskju kaþólsku kirkjunnar um tilveru Ameríku 500 árum áður en mankynssagan segir að Kólumbus hafi fyrstur Evrópumanna uppgötvað hana, þá er í greininni farið vítt yfir sviðið varðandi ferðir norrænna manna hundruðum ára fyrir Kólumbus. Meðal annars er minnst á Vínlandskortið, eins kemur greinarhöfundur inn á Kensington rúnasteininn sem fannst í Minnesota árið 1898 en á þeim steini er greint frá ferðum norrænna manna árið 1362 langt  inn á meginlandi Norður-Ameríku. Niðurlag greinar Walter Gibbs er þó athyglisverðasti hluti hennar, en þar kemur hann inn á annálsbrot Gísla Oddsonar biskups í Skálholti á árunum 1632-1638. En í greininni stendur þetta;

The clearest suggestion that something transformative had taken place in North America came from the hand of a 17th century Icelandic bishop. Citing 14th century annals that have been lost, the bishop, Gisli Oddsson, wrote: ''The inhabitants of Greenland, of their own free will, abandoned the true faith and the Christian religion, having already forsaken all good ways and true virtues, and joined themselves with the folk of America".

Orð Gísla Oddsonar eru verulega áhugaverð en þau má skilja eitthvað á þessa leið; „Íbúarnir á Grænlandi, af frjálsum vilja, yfirgáfu sanna kristna trú, þar með allar sannar og góða dyggðir, og sameinuðust fólkinu í  Ameríku". Nú liggur bók Gísla Oddsonar frá 1638 „ Íslensk annálsbrot og undur Íslands" ekki á lausu, þess vegna erfitt að sannreyna hve nákvæmlega þetta er eftir haft í New York times. En þarna talar Gísli um Ameríku en ekki Vínland enda næstum 150 ár frá því Kólumbus fann hana þegar Gísli skrifar þetta.

 

Rústir dómkirkjunnar í Görðum á Grænlandi. 

Hvaða fólk í Ameríku Gísli á við er ráðgáta, á hann við frumbyggja eða voru það norrænir landnemar Vínlands sem Grænlendingar sameinuðust? Gæti verið að það undanhald sem frelsiselskandi heiðnir menn voru á þegar Ísland byggðist, hafi haldið áfram vestur yfir haf og byggð norrænna manna verið til staðar í Ameríku frá því fyrir leiðangur Guðríðar og Þorfinns karlefnis til Vínlands um árið 1000? Alla vega virðast orð Gísla biskups bera þess merki að hann sé hneykslaður á ákvörðun kristins samfélags á Grænlandi, þegar hann rekst á þessi gömlu annálsbrot.

Gæti þetta verið skýring á því hve snögglega mörgþúsund manna norræn byggð hvarf af Grænlandi? En árið 1340 hvarf allt fólkið úr vesturbyggð sporlaust og ekkert spurðist til fólksins úr austurbyggð eftir árið 1410. Ekki er ólíklegt ef djúpt væri kafað í skjalsöfn Vadíkansins að þar mætti finna vitneskju um hvað varð af norrænu byggðunum á Grænlandi. Þar hafði kaþólska kirkjan gríðarleg ítök og hefur verið kostað miklu til af rústum dómkirkjunnar í Görðum að dæma. 


Úlfar og arfleið.


Benjamín Bokarkapur

„Bróðir Hrólfs, sem fór til Íslands, þegar Hrólfur fór í Normandí, ...stofnaði í því vindbarða landi þjóðfélag fræðimanna og afburðargarpa".  „Þessir menn urðu, þegar stundir liðu, höfundar eins hins merkilegasta þjóðveldis, sem nokkurn tíma til hefur verið, með einstæðri höfðingjastjórn, og þar þróuðust á eðlilegan hátt bókmenntir slíkar, að aðrar hafa aldrei ágætari verið. Í því landi, þar sem engar voru erlendar venjur eða áhrif til að hindra það, blómgaðist norrænt eðli og andi til fullkomnunar".

Þetta má lesa í bók Adams Rutherford, Hin mikla arfleið Íslands, sem út kom í Englandi árið 1937. Þarna er verið að skírskota til sona Rögnvaldar Mærajarls. Annars vegar til Göngu Hrólfs forföður Normandí Normanna sem unnu orrustuna um Bretland við Hastings árið 1066 og enska konungsættin er rakin til, hins vegar til landnámsmannsins Hrollaugs sem nam Hornafjörð og Suðursveit. Adam Rutherford vildi meina að þessir bræður og allflestir landnámsmenn Íslands hefðu ekki verið dæmigerðrar norskrar ættar heldur hefði þeirra ættbálkur verið aðfluttur í Noregi. Að stofni til verið ein af 12 ættkvíslum Ísraels, hvísl Benjamíns.

Í ljósi þessa uppruna væru Íslendingar, vegna einangrunar í gegnum aldirnar, ekki Norskastir Norðmanna eins og ætla mætti af Landnámu, heldur hreinasta afbrigðið sem fyrir finnist á jörðinni af ætthvísl Benjamíns. Þessu til stuðnings benti hann m.a. á að ýmsir sagnaritarar telji að þegar Normannar réðust inn í England árið 1066, þá hafi úlfur verið í skjaldarmerki Vilhjálms bastarðar. Úlfur var merki Benjamíns og algengt í mannanöfnum þeirrar ættkvíslar. Rutherford vill meina að nafngift sem ber úlfsnafnið í sér hafi verið algeng hjá landnámsfólki Íslands, s.s. Ingólfur sem sagður er fyrsti landnámsmaðurinn, Kveldúlfur, Þórólfur, Herjólfur, Brynjólfur, Hrólfur, Snjólfur osfv., enda megi úlfs örnefni víða finna á Íslandi þó svo aldrei hafi þar verið úlfar.

Vissuna um uppruna Íslendinga taldi Adam Rutherford sig hafa úr píramídanum mikla í Gíza, en hann var einn þeirra sem var þar við fornleifauppgröft og rannsóknir árið 1925, þegar áður ófundinn veggur kom í ljós sem talinn er hafa að geima skýringar hinna ímsu spádóma sögunnar þ.m.t. spádóm um fæðingu frelsarans, sem og um eyjarnar í vestri með eldlandinu sem má finna í enskri þýðingu Biblíunnar í spádómum Jesaja.

Með útreikningum komst hann auk þess að því Ísland er í geisla norðvestur hliðar píramídans, liggur þar í honum miðjum ásamt Suðureyjum Skotlands. Ísland á samkvæmt spádómnum að komast í brennidepil mankynsögunnar með því að vera á ásnum þar sem geislinn er breiðastur, „verða þjóðunum ljósberi og fyrirrennari nýrrar aldar". Langt mál er að fara í gegnum þessa útreikninga Rutherford og það sem hann uppgötvaði um Ísland í Gíza píramídanum enda gaf hann út bókina "Hin mikla arfleið Íslands" um þessar rannsóknir sínar auk margra annarra rita.

Benjamín 1 

En hverjir voru Benjamínítar? Samkvæmt hinni helgu bók var Benjamín yngsti sonur Ísraels (Jakobs sonar Ísaks  Abrahamssonar) sem bar beinin í Egyptalandi. Ætthvísl Benjamíns var sú minnsta af Ísrael. Í Dómarabókinni 19-21 segir frá refsidómi Benjamíns ættkvíslarinnar sem kveðinn var upp á þeim tíma þegar allar ættkvíslar Ísraels bjuggu í fyrirheitna landinu. Benjamín skildi eytt úr Ísrael vegna níðingsverksins í Gíbeu, mönnum, konum og börnum.

Ísraelsmenn hófu útrýminguna og sáu ekki að sér fyrr en þeir höfðu eitt svo til öllum kynstofni Benjamíns. En þá tók þá að iðrast og sögðu „Nú er ein ætthvísl upphöggvin úr Ísrael! Hvernig eigum við að fara að því að útvega þeim konur, sem eftir eru, þar að vér höfum unnið Drottni eið að því að gifta þeim eigi neina af dætrum vorum". Það urðu því örlög Benjamíns að fara með vopnum á aðrar þjóðir og ræna sér kvonfangi. Síðar fékk Benjamín uppreisn æru í Ísraelsríki og var Sál fyrsti konungur Ísrael af ætt Benjamíns, Davíð konungur sem á eftir kom gerði Jerúsalem að höfuðborg, sonur hans Salómon lét reisa musterið þar sem hin mikla viska á að hafa verið geymd.

Þegar Ísraelsmenn voru herleiddir af Assýríumönnum voru það aðeins tvær ættkvíslar sem snéru aftur til fyrirheitna landsins, Juda og Benjamín. Benjamín hafði áður búið í Jerúsalem en þegar aftur var snúið varð Galílea heimkynni Benjamíns, Jerúsalem tilheyrði þá Juda. Lærisveinar Jesú eru allir taldir hafa verið af ætthvísl Benjamíns, nema Júdas sem var af ætt Juda líkt og Jesú.  Um það bil 100 árum eftir Krist, í kjölfar ofsókna Rómverja, flyst ættkvísl Benjamíns til Litlu Asíu og dreifist þaðan til annarra landi m.a. til Svartahafslanda. Talið er að þeir hafi svo aftur lent á flakk á tímum Atla Húnakonungs skömmu fyrir fall Rómarveldis u.þ.b. árið 400.

 

Fleiri hafa fetað svipaðar slóðir og Rutherford varðandi uppruna þeirra Norðmanna sem námu Ísland. Þar má nefna Barða Guðmundsson (1900-1957) sagnfræðing, þjóðskjalavörð og um tíma Alþingismann. Árið 1959 kom út ritgerðasafn hans um uppruna Íslendinga. Þar leiðir Barði líkum að því að Íslendingar séu ekki komnir út af dæmigerðum Norðmönnum heldur fólki sem var aðflutt, einkum á vesturströnd Noregs.

Þessu til stuðnings bendir hann á að útfararsiðir íslendinga hafi verið allt aðrir en tíðkuðust á meðal norrænna manna. Samkvæmt fornleifarannsóknum á norðurlöndunum hafi bálfarargrafir verið algengastar, á Íslandi finnist engin bálfarargröf frá þessum tíma né sé um þann útfararsið getið í íslenskum bókmenntum. Því sé ljóst af þessum mikla mun á útfararsiðum Norðmanna og Íslendinga í heiðni að meginþorri þeirra sem fluttu til Íslands frá Noregi hafi þar verið af ættum aðkomumanna.

Barði bendir einnig á baráttuna sem var gegn Óðni í Noregi, guði seiðs og skáldskapar. Hann telur hamremmi, Óðinsdýrkun og skáldskap hafa haldist í hendur, sbr. Egils-sögu Skallagrímssonar. Seiðmennska var í litlu uppáhaldi hjá Haraldi hárfagra og lét hann m.a. Eirík blóðöxi gera ferð til Upplanda þar sem hann brenndi inni Rögnvald bróður sinn ásamt átta tugum seiðmanna.

Einnig vitnar Barði Guðmundsson í  Snorra Sturluson þar sem hann segir að Æsir hafi  komið til Norðurlanda frá Svartahafslöndum, undir forystu tólf hofgoða, er réðu „fyrir blótum og dómum manna á milli." Óðinn er þeirra æðstur. Þykir Barða einkum merkilegt, að Snorri skuli gera ráð fyrir norrænni sérmenningu, sem upptök eigi í hinum fjarlægu Svartahafslöndum við  Donósa, en njóti lítilla vinsælda sem aðflutt í Noregi.

Einn af þeim sem ekki hefur hikað við að umturna hefðbundnum kenningum sögunnar er Thor Hayerdhal. Hann hefur leitað uppruna Óðins á svipuðum slóðum og bent á að við Kasbíhaf, nánar tiltekið í Qobustan héraði í Azjerbaijan séu hellar sem hafi að geima myndir greyptar í stein af bátum sem minni á víkingaskip. Einnig taldi hann að nafngiftina Æsir á guðum norrænnar goðafræði mætti rekja til lands sem bæri það í nafninu s.s. Azer í Azerbaijan.

Við þetta má bæta að rúnaletur var notað á norðurlöndum árhundruðum eftir að latnesk letur náði yfirhöndinni í hinu evrópska Rómarveldi.  Rúnir hafa, af ýmsum fræðimönnum, löngum verið kenndar við þær launhelgar sem stundaðar hafa verið við að varðveita viskuna úr musteri Salómons sem ættuð var úr Egypsku píramídunum. Að öllu þessu athuguðu þá er alls ekki svo ólíklegt að fótur sé fyrir kenningum um að uppruni Íslendinga eigi sér dýpri rætur en í fljótu bragði virðist mega ætla.

Það er í íslenskum bókmenntum sem heimildir um goðafræðina varðveitast og má því segja að fornbókmenntirnar séu hin mikla arfleið. En eins líklegt er að sá spádómur sem Adam Rutherford telur sig hafa fundið í píramídanum Gíza og viðrar í bókinni „Hin mikla arfleið Íslands", þar sem hann gerir ráð fyrir því að landið muni „verða þjóðunum ljósberi og fyrirrennari nýrrar aldar" hafi komið fram fyrir þúsund árum þegar landnámsmenn opinberuðu siglingaleið á milli Evrópu og Ameríku.


Gæfa eða gjörvileiki?

RedDragon 

Það þarf menn sem hafa kjark til þess að storka forlögunum, að koma fram í nafni Fáfnis. Nafnið Fáfnir má finna í norrænni goðafræði um drekana þrjá, nafn Fáfnis er tengt græðginni. Völsunga-saga greinir frá örlögum Fáfnis og Sigurðar Fáfnisbana þar fara ekki alltaf saman gæfa og gjörvileiki.

Eins og fram kemur í fréttinni verður fyrsta verkefni skipsins við Svalbarða, sem sumir vilja meina að írski munkurinn St Brendan hafi gefið nafnið Ægisey þegar hann kannaði norðurhöf á árunum milli 5-600 e.k.

Völsunga-saga segir m.a. frá þvi þegar Reginn egnir Sigurð "síðasta Völsunginn" Sigmundsson til að vega Fáfnir bróðir sinn til fjár.  En Fáfnir hafði sér það til saka unnið að hafa myrt Hreiðmar föður þeirra Regins til að komast yfir gull sem hálfjötuninn Loki hafði stolið af dvergnum Andvara til að bæta Hreiðmari sonarmissi þegar Loki drap son hans Otur (bróðir þeirra Regins og Fáfnis) af misgáningi þegar Loki var á ferð með Óðni æðstum goða við Andvarafoss.

Reginn setti saman sverðið Gram fyrir Sigurð,  nokkurskonar ættargrip sem hafði hrokkið í tvo hluta í lokaorrustu Völsunga.  Síðan hvetur hann Sigurð til að grafa sér holu við vatnsból Fáfnis og stinga hann með sverðinu þegar hann skríður yfir holuna á leið sinni til vatnsbólsins.  Allt gengur þetta eftir, en á eftir drepur Sigurður einnig Reginn með sverðinu Gram þar sem þeir sitja að sumbli við að drekka blóð Fáfnis, voru þeir ekki einhuga um hvor þeirra ætti að éta hjartað.  Þetta gerir hann til að þurfa ekki að deila með honum fjársjóð Fáfnis.  Á samtali Sigurðar og Fáfnis á banabeði Fáfnis kemur m.a.fram;

Eftir að Fáfnir hafði fengið banasár spurði hann m.a: "Hver eggjaði þig þessa verks eða hví léstu að eggjast? Hafðir þú eigi frétt það hversu allt fólk er hrætt við mig og við minn ægishjálm? Hinn fráneygi sveinn, þú áttir föður snarpan."

Sigurður svarar: "Til þessa hvatti mig hinn harði hugur, og stoðaði til að gert yrði þessi hin sterka hönd og þetta hið snarpa sverð er nú kenndir þú. Og fár er gamall harður ef hann er í bernsku blautur."-----

Einnig segir Fáfnir: "Heiftyrði tekur þú hvetvetna því er eg mæli. En gull þetta mun þér að bana verða, er eg hefi átt."

Sigurður svarar: "Hver vill fé hafa allt til hins eina dags, en eitt sinn skal hver deyja." -------

Enn mælti Fáfnir: "Eg bar ægishjálm yfir öllu fólki síðan eg lá á arfi míns bróður. Og svo fnýsti eg eitri alla vega frá mér í brott að engi þorði að koma í nánd mér og engi vopn hræddist eg og aldrei fann eg svo margan mann fyrir mér að eg þættist eigi miklu sterkari, en allir voru hræddir við mig."

Sigurður mælti: "Sá ægishjálmur, er þú sagðir frá, gefur fáum sigur því að hver sá er með mörgum kemur má það finna eitthvert sinn að engi er einna hvatastur."

Fáfnir svarar: "Það ræð eg þér að þú takir hest þinn og ríðir á brott sem skjótast, því að það hendir oft að sá er banasár fær, hefnir sín sjálfur." 

Eftir að Sigurður hafði afhöfðað Reginn bróðir Fáfnis;  "etur hann suman hlut hjartans ormsins en sumt hirðir hann. Hleypur síðan á hest sinn og reið eftir slóð Fáfnis og til hans herbergis og fann að það var opið, og af járni hurðirnar allar og þar með allur dyraumbúningurinn og af járni allir stokkar í húsinu, og grafið í jörð niður. Sigurður fann þar stórmikið gull og sverðið Hrotta, og þar tók hann ægishjálm og gullbrynjuna og marga dýrgripi. Hann fann þar svo mikið gull að honum þótti von að eigi mundi meira bera tveir hestar eða þrír. Það gull tekur hann allt og ber í tvær kistur miklar, tekur nú í tauma hestinum Grana. Hesturinn vill nú eigi ganga og ekki tjár að keyra. Sigurður finnur nú hvað hesturinn vill. Hleypur hann á bak og lýstur hann sporum og rennur sjá hestur sem laus væri."

Um örlög Sigurðar Fáfnisbana má svo lesa í Völsunga-sögu en með honum dó út ætt Völsunga. 


mbl.is Dýrasta skip Íslands sjósett
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Höfuðlausn í Hálogalandi.

IMGP6146  

Eftir að hafa eigrað um verganginn í vel á þriðja ár á söguslóðum víkinga er ekki úr vegi að birta hugleiðingu tengda landsvæði sem stundum er nefnt Hálogaland. Enda má hér í Harstad og víðar í N-Noregi sjá fyrirtæki og stofnanir kenna sig við þetta landsvæði. 

Á Wikipedia er Hálogaland sagt vera vera gamalt nafn á landsvæði norðarlega í Noregi . Á 9. og 10. öld var það nafn á sjálfstæðu smákonungdæmi sem náði yfir hluta af fylkjunum Troms, Norland og Norður Þrándheim, eða allt frá Namdalen í Norður Þrándheimi í suðri, til Lyngen í Troms í norðri. Það er sagt hafa náð yfir þann þann hluta Norður-Noregs sem byggður var norrænum mönnum. Norðan við Hálogaland var svo Finnmörk, þar sem Samar bjuggu. Það virðist líka hafa náð langt til austurs, inn í Norður-Svíþjóð og Finnland. Hálogaland er oft nefnt í Íslendinga og Noregskonunga sögum. Þetta má finna um Hálogaland á alfræðiriti almennings Wikipedia.

 

Hálogaland 

Til samanburðar þá nær Hálogaland frá 64°N - 69°N en Ísland nær frá 63°N - 66°N. 

Það er kannski ekkert skrítið að Hálogalands sé oft getið í Íslendingasögum enda kom mikið af landnámsfólki Íslands þaðan er það yfirgaf Noreg vegna ofríkis Haraldar Hárfagra. Hálogaland féll að lokum undir ríki Haraldar, Noreg.

Egilssaga Skalla-Grímssonar er ein af Íslendingasögunum sem greinir frá sögu Noregs frá því um árið 850 - 1000. Reyndar gerast fyrstu 27 kaflarnir alfarið í Noregi og stór hluti þeirra í Hálogalandi þar sem sagt er m.a. frá höfðingjanum Þórólfi Kveld-Úlfssyni bróður Skalla-Gríms.

Þórólfur er sagður hafa verið handgenginn Haraldi Hárfagra öfugt við þá feðga Kveld-Úlf og Skalla-Grím. Samkvæmt sögunni sat Þórólfur í Hálogalandi að boði Haraldar, bjó fyrst að Torgum síðar á Sandnesi, en Sandnesin má finna víða í Hálogalandi. Hann sigldi suður í víking á sumrum en reið á fjall um vetur, hafði kaupskap við Sama í Finnmörku og sótti þangað skatt til handa Haraldi konungi.Egilssaga greinir svo frá;

"Þórólfur gerði um veturinn ferð sína á fjall upp og hafði með sér lið mikið, eigi minna en níu tigu manna. En áður hafði vandi á verið, að sýslumenn höfðu haft þrjá tigu manna, en stundum færra; hann hafði með sér kaupskap mikinn. Hann gerði brátt stefnulag við Finna og tók af þeim skatt og átti við þá kaupstefnu; fór með þeim allt í makindum og í vinskap; en sumt með hræðslugæði". 

Þórólfur fór marga vetur í Finnmörk og sótti skatt fyrir Harald, meiri en áður hafði þekkst. Hann koma sér vel við Sama sem og flesta sem hann kynntist. Þrátt fyrir trygglyndi Þórólfs við Harald taldi hann sér standa ógn af Þórólfi fór því svo að Haraldur konungur réði honum bana með því að brenna hann inni að Sandnesi. Eftir það héldu þeir Kveld-Úlfur og Skalla-Grímur til Íslands.

Við lestur Egilssögu og lýsinga hennar á Finnmerkur ferðum Þórólfs kviknaði hugmynd um að Þórólfur hefði verið búsettur á svipuðum slóðum og ég er staddur, nánast við 69°N upp undir Finnmörk. Allt eins að hann hefði verið hér við víðfeðman Vogsfjörðinn, allavega ekki mikið sunnar en á Lófóten.

Samt má sjá á Wikipedia að Þórólfur Kveldúlfsson hafi verið búsettur suður við Brønnøysund sem er syðst í Norland fylki og sunnarlega í hinu forna Hálogalandi. Heimilisfangið passaði einhvern veginn ekki við þann hluta Egilssögu sem greinir frá að Þórólfur hafi farið á fjall á vetrum til að stunda kaupskap í Finnmörk þar sem hún er núna. Það er einfaldlega of torsótt að fara slíka leiðangra um langan veg að vetrarlagi.

Þó svo að ég hafi tröllatrú á wikipedia, alfræði almennings, þá hef ég meiri trú á Íslendinga sögum þær eru nánast heilagur sannleikur. Eins hafði ég orðið var við það í rannsókn á rúninni Ægishjálmi, að wikipedia á það til að fara með fleipur. Ægishjálminn segir hún að Sigurður Fáfnisbani hafi borið þegar hann banaði drekanum Fáfni á Gnitheiði. Þessa visku um Ægishjálminn tekur svo hver upp eftir öðrum þannig að hún tröllríður netheimum. En ef Völsungasaga er lesin þá kemur fram að Ægishjálmurinn tilheyrði fjársjóði Fáfnis, það sama segir í Eddukvæðum.

Þessar vangaveltur um heimilisfang Þórólfs Kveld-Úlfssonar létu mig ekki í friði. Þó svo að ég hafi lesið Egilssögu í fyrravetur þá var hún að þvælast í hausnum á mér langt fram á sumar. Þeir Norðmenn sem ég spurði höfðu ekki hugmynd um Þórólf enda virðist einn víkingahöfðingi eiga hug þeirra allan sem búa hér við Vogsfjörðinn. Það er hann Tore Hund sem bjó í Bjarkey og vann sér það til frægðar að drepa Ólaf-Helga Noregskonung fyrir hana Sigríði systur sína að mér skilst.

Svo komu þau hingað norður á 69°N í sumar Tóti og Dúna, svo ég spurði hvort þau hefðu nokkuð rekist á Þórólf eftir að hafa keyrt Hálogaland endilangt. Dúna var snögg til að svars um að það hefðu þau gert á víkingasafninu að Borg í Lófóten, þar hefði hún séð lesningu á vegg þar sem Þórólfs Kveld-Úlfssonar var getið og hugsanlega gæti ég fundið heimilisfangið hans þar.

Þegar fyrstu vindar haustsins blésu ákvað ég að halda suður í Borg, bjartsýnn um að þar fengist botn í heimilisfang Þórólfs. Meir að segja datt mér í hug að nafnið Borg í Lófóten gæti átt tengingu við Borg á Mýrum, Þórólfur var jú bróðir Skalla-Gríms sem nefndi sitt bú Borg á Íslandi. Ekki var annað að finna á Borg í Lófóten en það sama og stendur í Egilssögu að Þórólfur Kveld-Úlfsson hefði verið mikil víkinga höfðingi norður á Hálogalandi.

Í safninu á Borg var sýnd stílfærð heimildamynd um fyrrum íbúa höfðigasetursins sem áttu sammerkt fleirum að hafa lent upp á kannt við Harald Hárfagra og neyðst til að yfirgefa Hálogaland. Þar er sagður hafa verið húsbóndi Ólafur Tvennumbrúni. Heimildamyndin sem sýnd er við innganginn gerir því skil þegar Ólafur flytur með sitt fólk til Íslands. Myndinni lýkur svo á þeim hjartnæmu nótum að dóttir Ólafs sem með honum fór, snýr ein frá Íslandi aftur til Lófóten og giftist syni þess manns sem Haraldur Hárfagri eftirlét Borg, þannig hélst Borg í ættinni ef svo má segja. þetta er nú kannski ekki akkúrat það sem stendur í Landnámu og þó;

"Óláfur tvennumbrúni hét maður; hann fór af Lófót til Íslands; hann nam Skeið öll milli Þjórsár (og Hvítár og) til Sandlækjar; hann var hamrammur mjög. Óláfur bjó á Óláfsvöllum; hann liggur í Brúnahaugi undir Vörðufelli".

  

Borg

Borg í Lófóten t.v. og þjóðveldisbærinn í Þjórsárdal t.h.. Við svona húsakost er hinn heiðni höfðingi Ólafur Tvennumbrúni talinn hafa búið í Hálogalandi og á Íslandi.     

Einn stað vissi ég um þar sem næsta víst væri að upplýsingar um heimilisfang Þórólfs lægju fyrir, en það er á Trondenes hér í útjaðri Harstad. Trondenes var eitt af fornum höfðingjasetrum Hálogalands sem um er getið í Heimskringlu Snorra. Á Trondenes er Historiske Senter, en þangað hafði ég farið veturinn 2012 á fyrirlestur hjá Ásborgu Árnþórsdóttir um sögutengda ferðaþjónustu á Íslandi. Þegar Grettir Ásmundarson barst í tal kom það fram hjá einum áheyrenda að Grettir hafi verið ættaður úr Hálogalandi og þegar hann hefði verið dæmdur í útlegð frá Íslandi hefði hann dvalið um tíma hjá sínu fólki hér út í Vesterålen, að mig minnir. Þannig að allan tíman sem ég braut heilann um heimilisfesti Þórólfs hafði ég Trondenes í bakhöndinni ef í harðbakkann slægi.

Það var svo ekki fyrr en núna í október að við Matthildur mín spásseruðum úr á Trondenes til að skoða sýninguna "Með kross og sverð í gegnum þúsund ár". Á upplýsingaskilti sem var á milli víkingaheimsins og samískaheimsins var vitnað í Egilssögu þar sem Finnaskattinum voru gerð skil og þar greint frá að Finnmörk hefði náð suður með öllu Hálogalandi á tímum Þórólfs. Þetta búsetusvæði Sama hefði nú endanlega verið staðfest með fornleifarannsóknum. Þannig að þó svo Egilssaga hafi ekki verið rituð fyrr en um árið 1200 á Íslandi, og af sumum talin mögnuð lygasaga færð í letur eftir munnmælasögum, þá greindi hún nákvæmlega frá búsetu fólks í Noregi, Hálogalandi og Finnmörku 300 árum fyrr.

Þannig að ég get andað léttar yfir því að alfræðirit almennings Wikipedia hefur á réttu að standa með hversu sunnarlega heimilisfang Þórólfs mun vera að finna. Þar að auki er búið staðfesta það með nútíma vísindum að Þórólfur hafði bara þurft að fara út um bakdyrnar hjá sér til að komast upp í Finnmörk þó hann hafi verið alla leið suður við Brønnøysund. Um þetta bar þeim saman hinum helgu bókum Íslendingasagna og almannarómi á Wikipedia svo engu skeikar.

 

Noregur 

Einhvernvegin svona gæti munurinn verið á Noregi í dag og á tímum Egilssögu. 

Eins fór ekki fram hjá mér við lestur Egilssögu að Egill var hund heiðinn og landnámsmenn Íslands nokkhverskonar flóttamenn undan ægivaldi kirkjunnar. Heiðni goðafræðinnar virðist hafa verið kominn í nauðvörn efst upp í Evrópu á landsvæði sem nú gengur undir heitinu Skandinavía. Noregskonungar erindrekar hins miðstýrða vestræna valds sem með undarlegum hætti kenndi sig við Krist. Goðafræðin var kannski ekki trúarbrögð í eiginlegri merkingu þess orðs heldur lífsgildi og menning sem átti sér skírskotanir í hina ýmsu heima s.s. Miðgarð, Ásgarð, Jötunheima, Dvergheima, Eldheima osfv. í það minnsta 9 heima. 

Kaþólsku kirkjunni tókst að afnema vísdóm goðafræði norðursins og gera heimana sem fólki stóðu til boða þrjá, þ.e. jarðlífið, himnaríki og helvíti.  Það sama átti við síðar varðandi menningu indíána með öll sín náttúruvætti.  Bæði víkingar og indíánar eiga sammerkt að hafa verið stimplaðir hryðjuverkamenn síns tíma sem þarf ekki að koma á óvart þegar litið er til þess stríðs sem nú er háð í nafni hryðjuverkaógnar sem sögð er steðja af menningu Íslams. Vestrænni menningu er að takast að leggja heiminn að fótum sér þar sem meir að segja himnaríki og helvíti hafa nú verið tekin út af skramenntinu. Þegnunum innrætt að veruleikinn sé aðeins einn, hinn heilagi hagvöxtur með Economy æðstan goða. Víkingar á borð við Egil voru því nokkhverskonar síðustu Móhíkanar síns tíma.

Ég minntist á það að Það hefði lítið þýtt að spyrja innfædda um heimilisfang Þórólfs Kveldúlfssonar því þeir væru uppteknir af heiðna höfðingjanum í Bjarkey, Tore Hund. Þóris Hunds er getið í Stiklastaða bardaga þar sem Ólafur helgi konungur var drepinn. Það má segja að þar séu einnig líkindi með víkingum og indíánum, því þó svo heiðnir víkingar hafi unnið bug á liði Ólafi konungs þá fór svo fyrir þeim sem indíánunum við Little Big Horn að þeim var sigurinn skammvinnur, Noregur varð kristið konungsríki í kjölfarið. Líkt og Sitting Bull þá naut Þórir Hundur þess ekki að hafa lagt Ólaf konung af velli og átti aldrei afturkvæmt í Bjarkey. Mér er sagt að sögumaðurinn Snorri geti þess meir að segja að sögusagnir hermi að síðast hafi spurst til þess mikla víkings í Róm á leið til landsins helga. En um fall Ólafs helga í Stiklastaða bardaga skrifar Snorri svo; 

Þorsteinn knarrarsmiður hjó til Ólafs konungs með öxi og kom það högg á fótinn vinstra við knéið fyrir ofan. Finnur Árnason drap þegar Þorstein. En við sár það hneigðist konungur upp við stein einn og kastaði sverðinu og bað sér guð hjálpa. Þá lagði Þórir hundur spjóti til hans. Kom lagið neðan undir brynjuna og renndi upp í kviðinn. Þá hjó Kálfur til hans. Kom það högg hinum vinstra megin utan á hálsinn. Menn greinast að því hvor Kálfur veitti konungi sár. Þessi þrjú sár hafði Ólafur konungur til lífláts.En eftir fall hans þá féll sú flest öll sveitin er fram hafði gengið með konungi. (Heimskringla / Ólafs saga helga)

Einn norðmann hitti ég þó sem vissi meira um Egil Skalla-Grímsson en Þóri Hund, það var hann Leifur í Borkenes. Í Borkenes vann ég um tveggja vikna skeið seint í sumar við að gera við flísalögn í sundlaug bæjarins. Þetta sveitarfélag er með "móttak" fyrir flóttamenn sem þurfa að komast inn í norskt samfélag. Eins er þar "móttak" fyrir þá sem misstigið hafa sig á kóngsins lögum og vilja komast aftur á meðal löghlíðina borgara með því að veita samfélagsþjónustu. Í Borkenes átti ég mörg skemmtileg samtöl um heima og geyma í matar og kaffitímum.

Síðasta daginn sem ég var í Borkenes höfðum við sammælst um að ég kæmi með hákarl og íslenskt brennivín til "lunsj" í skiptum fyrir vöfflur með sultu. Leifur sem kannski ekki bar með sér að hafa verið hinn heppni eins og íslenski nafni hans ef marka mátti rúnum skorð andlitið, sá um vöfflubaksturinn heilsaði með virktum. "Ja so du er en Islanding kanskje viking som Egill Skalla-Grimsson kommen å hente din arv ". Þarna hélt ég mig himinn hafa höndum tekið við að fá botn í heimilsfang Þórólfs. Spurði því Leif hvort hann hefði lesið Egilssögu; "að minnsta kostu fjórum sinnum" sagði hann. Þegar ég færði Þórólf í tal við hann sagðist hann ekki hafa hugmynd um þann náunga en eitt vissi hann; "Egill var ikke en kriger han var en poet" (Egill var ekki vígamaður, hann var skáld).

Síðan fór Leifur yfir það hvernig Egill hefði bjargað lífi sínu með Höfuðlausn þegar hann kunni ekki við annað en að heilsa upp á  fjanda sinn  Eirík blóðöxi hinn síðasta víkinga konung í York. Eiríkur sem hafði heitið honum lífi fyrir lofrullu hefði ekki getað tekið ljóðinu öðru vísi en hóli, þó svo að allt eins hefði hver hending getað verið argasta níðvísa.

Það er til merkis um það hvað ég er kominn langt frá heiðinni hugsun á því ástkæra og ilhýra að ég þurfti að finna Höfuðlausn á ensku til að fá einhvern botn í þann kveðskap. En eitt er víst að Egill var magnað skáld sem orti með náttúrustemmingum um vígaferli.

By sun and moon

I journeyed west,

My sea-borne tune

From Odin's breast

My sing-ship packed

With poet's art:

It's word-keel cracked

The frozen heart. 

-------- 

The war-lord weaves

His web of fear,

Each man receives

His fated share:

A blood-red sun's

The warrior's shield,

The eagle scans

The battlefield.

----------

Carrion birds fly thick

To the body stack,

For eyes to pick

And flesh to hack:

The raven's beak

Is crimson-red,

The wolf goes seek

His daily bread. 

Höfuðlausn á íslensku.

Höfuðlausn á ensku. 

 

 


mbl.is Íslendingar í forréttindastöðu
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Graham Hancock

Graham Hancock (fæddur 2 ágúst 1950) er breskur rithöfundur, fyrirlesari og blaðamaður. Hancock heldur á lofti óhefðbundnum kenningum um forna siðmenningu, út frá steinmannvirkjum s.s. píramídum ýmissa heimshluta, stjörnufræði og goðsögnum fortíðarinnar. Þessar kenningar eru með allt  aðra sýn á mankynsöguna en viðurkennd er af fræðimanna samfélaginu. Hancock hefur í starfi sínu sem blaðamaður og rithöfundur ferðast til allra heimshluta í rannsóknum sínum til að fá hina stóru heildarmynd.

Við að kynna sér verk Hancocks fæst sýn á tínda menningarheima og goðsögur s.s. Atlantis, lok ísaldar, flóðin miklu sem um er getið í flestum fornum menningarheimum og sem syndaflóðið í Biblíunni. Eins hefur hann rannsakað og reynt að komast að niðurstöðu um hverskonar fyrirbæri örk Guðs hafi verið, sem um er getið í Gamla testamentinu og leitt af þeim líkur að þar hafi getað verið um að ræða geislavirkan orkugjafa sem upphaflega hafi átt heima í Egipsku píramídunum. Um þessar kenningar Hancocks má fræðast í bókunum Fingraför guðanna, Eþíópía o.f.l. og svo t.d. á youtube í myndunum Zero Point Volume 1, 2 og 3.

Hancock hefur gefið út fjölda bóka sem hafa verið þýddar á 27 tungumál og selst í yfir fimm milljónum eintaka. Rannsóknir Hancocks hafa notið lítils stuðnings á meðal fræðimanna þar sem þær draga í efa viðteknar kenningar um mankynssöguna, hafa fræðimenn viljað flokka kenningar hans sem skáldskap. Við að kynna sér verk Grahams Hancocks rennur upp fyrir flestum að ekki er allt sem sýnist varðandi sögu mankyns auk þess að hans tilgáta nær lengra aftur í tíma og hefur ólíkt meira samhengi en viðtekin vísindi auk þess að vera mikið áhugaverðari.

Í þessu myndbandi er nýlegur fyrirlestur með Graham Hancock sem gefur stutta innsýn í verk hans þar sem hann fer yfir mankynsöguna á heillandi hátt. Seinni hluti myndbandsins er er um reynslu hans af plöntum sem notaðar eru af indíánum í Amason og hafa áhrif á vitund manna.

 

 


Er Lagarfljótsormurinn til, en fljótið dautt?

IMG 0047

Þessi Lagarfljótsormur er kominn á þurrt og ferðast tæplega um fljótið þetta sumarið.

"Sagan um Lagarfljótsorminn er rúmlega 650 ára gömul en ormsins er fyrst getið í annálum árið 1345. Þannig má gera ráð fyrir því að ormurinn væri enn eldri hefði hann verið til.

Allar lífverur á jörðinni deyja á endanum en ekkert dýr hefur náð hærri aldri en
400 árum. Hafi hann því einhvern tíma verið til er hann að öllum líkindum
dauður.

Engar heimildir eru fyrir því að margir ormar séu í Lagarfljótinu
og því hefur tegundin dáið út ef hún hefur á annað borð verið til."

Þannig svarar vísindavefur Háskóla Íslands þegar að er spurt; Er Lagarfljótsormurinn til? Skriflegar heimildir eru ekki nógu gamlar til að hann geti hafa verið til og ef svo væri þá væri ormurinn of gamall til að geta verið til og þar að auki eru ekki til skriflegar heimildir fyrir því að fleiri en einn ormur hafi verið til í Lagarfljóti því væri hann útdauður hefði hann einhvern tíma verið til.

Kannski ekki við öðru svari að búast úr þessari átt þar sem allt er miðað við skjalfestar heimildir unnar af fólki með opinberlega viðurkenndar gráður í fyrirfram gefnu ferli. Munnmælasögur hafa aldrei átt sérstaklega upp á pallborðið á þeim bænum.

Þjóðsagan segir þó að ormurinn í fljótinu eigi sér mun lengri tilveru heldur en annálar greina frá og ormarnir hafi verið fleiri en einn. En þar segir;"

Það bar til einu sinni í fornöld, að kona nokkur bjó á bæ einum í Héraðinu við Lagarfljót. Hún átti dóttur eina vaxna. Henni gaf hún gullhring. Þá segir stúlkan: "Hvernig get ég haft mest gagn af gullinu því arna, móðir mín?" "Leggðu það undir lyngorm," segir konan. Stúlkan tekur þá lyngorm og lætur gullið undir hann og leggur ofan í trafeskjur sínar. Liggur ormurinn þar nokkra daga. En þegar stúlkan fer að vitja um eskjurnar, er ormurinn svo stór orðinn, að eskjurnar eru farnar að gliðna í sundur. Verður stúlkan þá hrædd, þrífur eskjurnar og kastar þeim með öllu saman í fljótið.

Líða svo langir tímar, og fara menn nú að verða varir við orminn í fljótinu. Fór hann þá granda mönnum og skepnum, sem yfir fljótið fóru. Stundum teygðist hann upp á fljótsbakkana og gaus eitri ógurlega. Þótti þetta horfa til hinna mestu vandræða, en enginn vissi ráð til að bæta úr þeim. Voru þá fengnir til Finnar tveir. Áttu þeir að drepa orminn og ná gullinu. Þeir steyptu sér í fljótið, en komu bráðum upp aftur. Sögðu Finnarnir, að hér væri við mikið ofurefli að eiga og væri ekki hægt að bana orminum eða ná gullinu. Sögðu þeir, að annar ormur væri undir gullinu og væri sá miklu verri en hinn. Bundu þeir þá orminn með tveimur böndum. Lögðu þeir annað fyrir aftan bægslin, en annað aftur við sporðinn. Ormurinn getur því engum grandað, hvorki mönnum né skepnum, en við ber, að hann setur upp kryppu úr bakinu, og þykir það jafnan vita á stórtíðindi, þegar það sést, t.d. harðæri eða grasbrest." (Þjóðsögur Jóns Árnasonar) 

IMG 0141

Lagarfljótsormurinn hans Hrings Jóhannessonar hefur verið á kaupfélagsveggnum fyrir augum Héraðsbúa í hart nær 40 ár skjótandi upp kryppunum.  Enda hefur ekki sprottið gras við vegginn síðan ormurinn birtist þar auk þess sem þau stórtíðindi urðu að Kaupfélagið lagði upp laupana á 100 ára afmælisárinu í harðæri hrunsins.

Það væri reyndar einnig gaman að fá vísindalegt svar frá Háskóla Íslands við því hvort Lagarfljótið sé til þar sem vafi virðist leika á hversu lengi fljótið hefur borið það nafn. Reyndar minnist ég þess að hafa fundist eins og áum mínum sem bjuggu á bökkum fljótsins hafi lítið þótt til Lagar nafnsins koma, þegar ég sem barn upplýsti nýfengna visku mína á því að við byggjum með réttu við Löginn, en þar á bæ var vatnið aldrei kallað annað en fljótið.  

Helgi Hallgrímsson einn helsti sérfræðingur í tilurð Lagarfljóts hefur komið inná sérkennilegheitin við að Lögurinn skulu hafa verið uppdiktaður sem kenninafn fljótsins og ábyggilega velt vöngum yfir hvort hænan eða eggið hafi orðið fyrr til í því tilfelli.  Í tímaritinu Glettingi má m.a. finna fróðleik um tilurð nafngiftarinnar.

"Nafnið Lögurinn á sér merkilega sögu. Ætla mætti að það væri hið upprunalega nafn stöðuvatnsins, sem fljótið rennur frá og er kennt við, en svo er ekki. Það er líklega sótt í Heimskringlu og aðrar fornsögur, en þar er það notað um vatnið eða fjörðinn Mälaren í Svíþjóð, sem höfuðborgin Stokkhólmur stendur við. Elstu heimildir um Löginn í Lagarfljóti eru frá 1883, í ferðalýsingu Þorvaldar Thoroddsen í Andvara og bréfi Þorvarðar Kjerúlf læknis (Múlaþing 14, 1985), sem líklega er upphafsmaður þess. Nafnið hefur rómantíska tilvísun í ásatrú, því að Snorri segir í Ynglingasögu að Óðinn hafi valið sér bústað við Löginn í Svíþjóð, og gefið öðrum ásum þar óðul, þar á meðal Frey, sem bjó að Uppsölum. (Við Löginn á Héraði eru tvö örnefni kennd við Frey). Ekki er ljóst hver er upprunaleg merking orðsins Lagarfljót." (Glettingur 6 (2), 1996). http://www.landogsaga.is/section.php?id=9&id_art=1986 

IMG 0053

Það sama á við orminn hans Sölva Aðalbjarnarsonar og Hrings, hann skýtur upp kryppu á þurru landi.

Það má semsagt velta vöngum yfir hvort langskólagengnum latínumönnum hafi ekki þótt það heldur snautlegt að svo mikið vatnsfall sem fljótið er ætti sér ekki skírskotun í sögulegt kenninafn. Ábyggilega má ekki síður finna fróðleik um fljótið og nafngift þess í bók Helga; Lagarfljót. 

http://www.landogsaga.is/section.php?id=3163&id_art=3193

En ekki ætlaði ég á nokkurn hátt að fara að hætta mér út í röksemdafærslu um það á sérfræði stigi hvort eða hvernig ormurinn og fljótið urðu til. Það má segja að ég hafi fundið þörf að kanna þetta mál á alþýðlegan máta þegar fjölmiðlar landsins upplýstu þau tíðindi að Lagarfljótið væri dautt og kannski ekkert síður eftir að hafa bjástrað við steina í samísku fjósi bróðurpartinn úr s.l. vetri, Samar eru jú fjölkunnugur Finnar sem fengnir voru til að koma orminum fyrir kattarnef.

Því ákvað ég grennslast fyrir bæði um fljótið og orminn þegar ég var heima á Egilsstöðum tvær vikur í maí. Það fór ekki fram hjá mér að fljótið var á sínum stað þó svo að það væri ekki lengur "Vatnajökuls blátt" eins og mig minnir að Helgi Hallgrímsson hafi lýst litnum á því, heldur meira svona móleitt, eitthvað svipað gæsaveiðimenn í felulitunum.

IMG 0218

Þessi er að gægjast upp úr garðinum hjá Grétari Reynissyni, kannski er þetta ormabarn.

Öfugt við silunginn í straumþungu gruggi Jöklu sem nú streymir niður Héraðið í farvegi fljótsins, er ormurinn ekki dauður heldur hefur hann forðað sér á þurrt land og fer fjölgandi. Sennilega hefur hann verið búin að undirbúa þetta fyrir löngu og er þá þjóðsagan dagsönn sem greinir frá því að Finnarnir hafi fundið tvo orma í fljótinu.

En það er eins og vanalega þegar einni spurningu hefur verið svarað verða til  nýjar. Ætli það sé hægt að ná gullinu úr fljótinu ef að ormurinn er ekki í því lengur?

Ps. Þessa orma fann ég á youtube.


Ægishjálmur þrjú - kálgarður og gullabú.

IMG 2202

Því hefur stundum flogið fyrir á þessari síðu, að maðurinn sé helst með sjálfum sér þegar mætt er í þennan heim sem ómálga barn.  Svo sé von til þess að komast aftur til sjálfs sín þegar komið er þangað sem er kallað út úr heiminum, s.s. slefandi gamalmenni sem hefur ekki endilega tengsl við þá stund sem dagatalið sýnir.  Þó ber þess að gæta að þær eru fleiri en ein útgönguleiðirnar til sjálf sín, mismunandi gáfulegar þó, t.d. var sú útgönguleið sem ég sannreyndi á yngri árum ekki vænleg þ.e. í gegnum glerið á flöskubotni.

"En sjáðu samt hvað þetta er fallegt Maggi" sagði hún Matthildur mín við mig í haust þegar við komum í okkar fyrr um heimabæ.  Það er reyndar flest fallegt á Djúpavogi hjá þeim sem slitu þar barnskónum og ekki síður hjá þeim sem lifðu þar sín manndómsár.   Ég sá nefnilega ekki fegurðina alveg á augabragði enda þarf að vera hægt að ferðast á ljóshraða fram og aftur um allan tíma til þess átta sig á öllu því sem Matthildi þykir fallegt.  Þarna blöstu við leggur, skel og kjálki úr sviðakjamma í skjóli við sinubrúska fyrir norðanátt sem gerði öldutoppana hvíta á Berufirðinum.  En það þurfti ekki mikla rannsóknarvinnu til að sjá að þarna hafði barnsálin búið vel að sínu gullabúi þannig að blessaðir málleysingjarnir nutu góðs af fyrir norðanblæstrinum sem barst frá landshlutanum þar sem búsmalinn snjóaði í kaf vindasama september daga.  Þessi fegurð hefði svo sem ekki átt að þurfa að vefjast fyrir mér eitt augnablik, því oft hafði ég skoðað með henni Matthildi minni á álíka fjársjóði. 

Þegar við fluttum úr fjölbýli Grafarvogsins í Egilsstaði var meiningin að koma sér aftur upp gullabúi eins og á Djúpavogi, jafnvel með sinubrúskum í kringum veggi einbýlis.  Því voru margir kvöldrúntarnir farnir um byggingalendur góðærisins til að skoða það nýjasta í gullabúagerð.  En flestir bíltúrarnir enduðu með því að fara framhjá flottasta hverfinu í bænum.  Þetta hverfi stendur venjulega sumarlangt skammt frá Eyvindaránni og er kallaður starfsvöllur af lærðum.  Þarna fá blessuð börnin hamar, nagla og spýtur til að byggja sínar draumahallir.  Í stað þess að þurfa að slá sinuakurinn sumarlangt höfðu þau komuð sér upp Edengarði inn á milli draumahallanna, sem hafði að geyma gulrætur, hvítkál og spínat o.fl., kallað skólagarðar á fagmálinu.  Þarna mátti sjá að það vafðist ekkert fyrir barnsálinni að bæta herbergi hvað þá heilli hæð við draumahöllina.  Reglugerðafarganinu ekki fyrir að fara frekar en í Kristjaníu og allsnægtirnar við útidyrnar.

"Ég hlusta á Zeppelin og ferðast aftur í tímann..." söng kóngurinn í denn og endaði sönginn á "...svartur Afgan drauma minna ég sakna".  Eins og svo oft hitti Bubbi þráðbeint í hjörtu mannanna með þessu ljóði.  Það þarf ekki að muna nema upphafið og endinn til að lifa töfrana. Það þarf ekki einu sinni að fíla Zeppelín hvað þá hafa prófað svartan Afgan.  Lykillinn að hjartastöðinni er ferðalag augnabliksins aftur í tímann þar sem framtíðardraumanna er saknað.  Yfir öllum þessum töfrum hafa börnin að ráða þegar þau hlúa að legg og skel, eða byggja kofana sína í kálgarðinum. Jafnvel þegar það er gert undir faglegu eftirliti starfsvallarstjórans í skólagarðinum.  En eftir það fara þau mörg hver að sakna drauma sinna og ferðast aftur í tímann til að grennslast fyrir um hvar þeim var stolið.  Nema hægt sé að halda þeim kirfilega uppteknum við að halda jafnvægi á línunni.  Svo uppteknum að jafnvel þyki orðið eðlilegt að borga fyrir það að hlaupa með síauknum hraða á sama stað á færibandinu í World Class og þá eins gott að sleppa því að líta til hliðar ef ekki á illa að fara.

IMG 2291

Ég kom inn á það um daginn að sennilega væri ægishjálmurinn alþjóðlegt tákn sem hefði verið til á meðal manna alla tíð.  Lykilinn af töfrum hans mætti kannski finna á stúkufundum frímúrara því það væri ýmislegt sem benti til að þeir hefðu yfir þeim verkfærum að ráða sem opnuðu helga rúmfræði.  Frekar en að taka mér frí frá múrverki og reyna að fá inngöngu á stúkufundi spurði ég Búddamunkinn bróðir minn um það hvaða hlutverki ægishjálmurinn gegndi hjá þeim Búddunum.  En þar gengur hann undir nafninu Darmhahjól.  Bróðir sagði að Darmha þýddi vernd á Búddísku, vernd hugans, nánar tiltekið þess huga sem hjartastöðin hefur að geyma og er meðfæddur við komuna í þennan heim.  Íslenski formáli ægishjálmsins á semsagt fullkominn samhljóm í Búddísku; "Fjón þvæ ég af mér fjanda minna, rán og reyði ríkra manna"

Það er með hjartanu sem við höfum aðgang að alheiminum, hinni miklu sameiginlegu vitund.  Það er með þeim huga sem hægt er að ferðast fram og aftur um tímann á einu augnabliki til að finna fjársjóðinn sem við eitt sinn áttum.  það er með hjartanu sem við höfum aðgang að öllum tímum, hverri hugsun, allri vitneskju sem þessi heimur býr yfir.  Reyndar kom það fram í Völsungu þegar Sigurður snæddi hjarta Fáfnis þá sögðu fuglarnir honum hvar hann gæti fundið framtíðar sögur.  En það varð Sigurði Fáfnisbana að aldurtila að meta veraldlegan fjársjóðinn meira en hjartað.  Þegar hann reið vafurlogann fyrir annan mann í þeim tilgangi að blekkja  Brynhildi sem hann hafði heitið ævarandi tryggð, sveik hann ekki einungis Brynhildi heldur líka hjarta sitt fyrir gullið í fársjóðnum sem hafði ægishjálm að geyma, þann sem Loki hafði stolið af dvergnum Andvara við fossinn í Dvergheimum.

Eins og maðurinn sagði; þá ert þú kominn í þennan heim til að vera þú sjálfur og það er enginn annar betri í því að vera þú, en þú sjálfur.  Til þess hefurðu hjartað að vísa veginn, það er hjartað sem býr yfir mættinum til að ferðast um rúm og tíma til að nálgast alla þá visku sem fyrirfinnst.  Eða eins og meistarinn orðaði þegar hann útlistaði mikilvægi óttalauss hjarta "Í húsi föður míns eru margar vistarverur".

 


Ægishjálmur II - launhelg vé.

IMG 0086 

Undarlegir hafa þeir verið draumar mínir upp á síðkastið.  Hef í þeim átt samtöl fram og aftur í tímann, setið í laufskála suðrænnar hitabeltiseyju staðsettum undir íslenskum frystihúsvegg með gjálfrandi ölduna undir gisnu gólfinu sem merlaði ljósbrotum sólarinnar upp um hrímaða veggi laufskrúðsins.  Tekið þaðan á loft út yfir himin og haf, flogið yfir bernskustöðvar þar sem upp fyrir mér rann að nú var ég í flugvél drauma minna sem við pollarnir smíðuðum á hæðinni í denn.  Eftir að tímavélin sú var komin á flug er allt mögulegt og lítill vandi að vita hvernig það er að ferðast hraðar en hljóðið þráðbeint upp til skýanna og þaðan á ljóshraða út til stjarnanna. 

Heimarnir sem við upplifum í vöku og draumi eru í reynd jafn sannir, því báðum tilfellum upplifum við tilveruna.  Munurinn á þessum tveimur tilverustigum er að upplifanirnar verða til vegna næmni mismunandi stöðva okkar innra sjálfs.  Draumaheimurinn varir einungis jafnlengi og draumurinn á meðan vökuheimurinn á sér síendurtekið framhald.  En jafnvel í vöku kemur sumt þannig að hvorki verður að því orðum komið, né það skynjað með skilningsvitunum fimm.  Eina skynjunin er tilfinning hjartans. 

Til að reyna að skýra þetta nánar ætla ég að segja frá því þegar ég keyrði fram á norsku þjóðarsálina á förnum vegi núna í hauslitunum.  Þegar ég stoppaði fór út úr bílnum til að taka myndir af litasinfóníunni sem fyrir augu bar mætti rúllubaggi, kyrrðin, fuglasöngur, blær sem bylgjaði grasið í síðdegissólinni og baulið í belju heima við bæ.  Þarna var hún þá allt um kring, undir, yfir og á milli loftlínanna sem flutti rafmagnið um sveitina.  Það að finna fyrir þessari sál svona óvænt og óumbeðið má einna helst líka við nærveru kærleiksríkrar ömmu, nema hvað þarna var amma ung og ég komin yfir fimmtugt.  Sem passar náttúrulega ekki alveg á línuna, því amma var ekki amma þegar hún var ung og ég ekki orðinn gráhærður. En betri skýringu hef ég ekki haldbæra með orðum á því þegar allur tími stendur ljóslifandi í einu augnabliki og maður heilsar heilli þjóðarsál.

IMG 1697

Ég gaf það í skin hérna um daginn að til þess öðlast skilning á uppruna ægishjálms þurfi að fara alla leið út til stjarnanna.  Svo stór sé uppruni hans að hann sé hvorki það sem fram kemur í goðafræðinni, þ.e. sá verndargripur sem gaf Sigurði máttinn til að bana Fáfni né íslenskur galdrastafur.  Eins var ég búin að rekast á að hann gæti allt eins verið ættaður austan úr Asíu, að á Indlandi væri svipað tákn brúkað gegn neikvæðni og illsku.  Í haust fékk ég svo óvænta staðfestingu á Asíu upprunanum.  Þannig er að á hæðinni fyrir neðan býr fólk frá Pakistan.  Í haust þurfti að endurnýja baðherbergið í íbúðinni þeirra, á meðan fengu þau aðgang að mínu.   Ég þarf varla að taka það fram að ég naut góðs af þessu.  

Kvöld eitt kom Roomi upp á stiga skörina til að færa mér heitt te frá frúnni, honum varð starsýnt á ægishjálm sem ég hafði um hálsinn og spurði forviða "hvar fékkstu þetta" áður en ég náði að svara hafði hann kallað á frúna til að sýna henni þessi stórmerki.  Sjáðu hvað hann er með um hálsinn sagði hann, hún leit snöggvast á gripinn og fór svo með hraði niður stigann.  "Þetta tákn er líka til hjá okkur" sagði hann "en hvað merkir það hjá þér?"  Ég sagði honum það sem ég vissi um merkinguna og að talið væri að þetta væri gömul rún komin aftan úr norrænni goðafræði sem víkingarnir hefðu ástundað.  Hún hefði fundist í gamalli íslenskri bók á 19 öld, "ja svo, eru þá líka víkingar á Ísland" spurði Roomi.  Þegar ég ætlaði að fara að fá uppgefið hjá honum hvaða merkingu hann legði í þetta tákn eyddi hann samtalinu.

Eftir að hafa leitað uppruna ægishjálmsins nú um nokkra hríð vegna þess að mér fundust upplýsingarnar sem um hann voru gefnar á alheimsnetinu vera af skornum skammti hef ég komist að því að alheimsnetið er einn allsherjar ægishjálmur.  Hann hafi alltaf verið til og rétt eins og í sögunni um Sigurð Fáfnisbana þá tilheyri hann fjársjóði sem er kominn enn lengra að en norræn goðafræði.  Hann virðist vera til í öllum menningarheimum sem hið átta arma sólarhjól oftast sem verndarstafur gegn ágangi hins ágjarna, samanber íslensku forskriftina; "Fjón þvæ ég af mér fjanda minna rán og reiði ríkra manna". 

Til eru hugmyndir um að átta arma verndarstafurinn eigi uppruna sinn aftan við alla vísindalega viðurkennda menningarheima.  Hann sé arfur úr fjársjóði sem kemur frá gullöld Atlantis jafnvel alla leið úr paradísargarðinum Eden.  Síðar hafi hann dreifst í áttirnar fjórar og varðveist í þeim menningarheimum sem ríktu þar, s.s. goðafræðinni í norðrinu, menningu frumbyggja í suðrinu, Buddhisma í austrinu, Kristni í vestrinu svo fátt eitt sé upp talið.  Þetta má sjá á þeim táknum sem þessir menningarheimar skarta, s.s. stærsta sýnilega tákni Vadilkansins í Róm, tímahjóli Mayana, Darmha hjóli Buddhismans og ægishjálmi Goðafræðinnar.

En hvers vegna er þetta tákn hjúpað dulúð og galdri svo mögnuðum að kaþólsku kirkjunni þótti jafnvel ástæða til að brenna fólk á báli vegna gruns um samskipti við myrkrahöfðingjann byggi það yfir þekkingu táknsins? 

Þess má geta sér til að þar séu völd höfuð orsakavaldurinn eða "Fjón ríkra manna".  Ægishjálmurinn er nefnilega vegvísir á hina mörgu heima sem manneskjan býr að.  Í norrænu goðafræðinni voru heimarnir a.m.k. níu þ.e. Miðgarður sem var jörðin, Ásgarður heimkynni Goðana, Jötunheimar, Dvergheimar, Eldheimar, Helja, Vindheimar, Álfheimar og Huliðsheimar.  Kaþólsku kirkjunni tókst að afnema vísdóm goðafræði norðursins og gera heimana sem almenningi stóðu til boða þrjá, þ.e. jarðlífið, himnaríki og helvíti.  Það sama átti við menningarheim suðursins, visku hans var því sem næst eytt um leið og menningu indíána Ameríku.  Bæði víkingar og indíánar voru stimplaðir hryðjuverkamenn síns tíma sem þarf ekki að koma á óvart þegar litið er til þess stríðs sem nú er háð gegn hryðjuverka ógn sem sögð er steðja af menningu austursins.

Ægishálmur hefur hin fullkomnu hlutföll lífsins blóms.  Hann er því sennilega ættaður úr helgri rúmfræði eða það sem kallað er sacred geometry, stundum fingrafar Guðs.  Þessi stærðfræði er í raun einföld í praxis en hefur verið haldið til hlés fyrir almenningi.  Fjársjóð hinnar helgu stærðfræði má hvarvetna finna ef maður aðeins hefur lykilinn.  Það hefur því verið "Fjón" ráðandi afla í gegnum tíðina að halda þessum lykli innan sinna fjárhirslna og er enn ef marka má námskrár menntastofnanna ríkisins sem kenna það umfram kaþólsku kirkjuna að heimurinn sé helst jarðlífsins hagvöxtur þeim Mammon til dýrðar sem kallast í daglegu tali markaðsöfl og hamra járnið í gegnum marggjaldþrota imbakasann sem telst vera öryggistæki í almannaþágu.  Meira að segja kaþólsku kirkjunni þótti ekki ráðlegt að taka himnaríki alveg út í einum áfanga en setti samt helvíti til mótvægis til að hafa allt undir control.

Það má því með réttu segja að Fáfnir gang aftur á öllum tímum.  En svo merkilegt sem það er þá má finna verkfærin til að smíða lykil af hinni helgu rúmfræði í táknum félagskapar sem kennir sig við starfsheiti mitt.  Án þess að ég ætli að halda því sérstaklega fram að frímúrara sitji stilltir á stúkufundum teiknandi ægishjálma helgrar rúmfræði þá er það með hana eins og þjóðarsálina það er tilfinningin sem gefur skynjunina.  Er von að spurt sé hvers vegna er heilög rúmfræði ekki kennd í skólum?

 

 

  Íslenska útgáfan af ægishjálmi sem fannst á 19. öld.

  Ægishjálmur Maya indíána.

  Átta arma Darmha hjól Buddha.

  Torgið fyrir framan St. Péturs kirkjuna í Róm.

Lífsins blóm hinnar helgu rúmfræði.

 


Ægishjálmur - lengra að kominn en Goðin og Darwin æðstiprestur.

IMG 2178

 

Fyrir nokkrum mánuðum barst mér sérkennileg sending hingað á 69°N.  þetta voru tveir píramídar hlaðnir dularfullri orku komnir alla leið úr heimsálfunni "down under".  Frá þessu greindi ég í bloggi "Organite og orkuflögur" stuttu eftir að þeir bárust.  Það sem síðan hefur gerst er um margt merkilegt og mörgu varla hægt að segja frá nema eiga það á hættu að vera talinn snarruglaður.  En þær leiðbeiningar fylgdu svo sem þessum organite píramídum að þeir gögnuðust þeim betur sem væru ekki alveg samkvæmt norminu.

Píramídarnir hafa vísað mér á undarlega heima þar sem ýmislegt kynngimagnað hefur átt sér stað.  Fyrir það fyrsta þá birtist hér fluga sama dag og þeir voru teknir úr umbúðunum.  Flugan sú hnitaði hringi í kringum þá á stofuborðinu en virtist auk þess eiga mikið erindi við okkur Matthildi mína með suði sínu, sem var þá hérna hjá mér í norðurhjara sólinni.  Jafnvel eftir að henni hafði verið vísað kurteislega út um stofugluggann og lokuð úti um tíma, þá kom hún inn með hálfu stærra erindi en áður þegar glugginn var opnaður næst. 

Eftir að Matthildur yfirgaf 69°N snemma í ágúst hélt flugan sig enn innandyra, hafði orðið sér úti um herbergi í hinum stafninum á risinu, en kom annað slagið út úr því til að spjalla og lét sig aldrei vanta ef ég var að bauka í eldhúsinu. Einu sinni heimsótti ég hana í herbergið sitt, opnaði gluggann eldsnöggt tókst að koma henni út og loka.  Þegar ég var svo á leiðinni eftir ganginum inn í stofu sem er í hinum stafninum fékk ég það á tilfinninguna að ég myndi mæta henni, þar sem ég var með opinn stofugluggann.  Það passaði hún var þegar komin inn og þusaðist með suði og vængjaslætti eftir endilöngu ganginum inn í sitt herbergi. 

Á þessum tíma fór ég í fjögurra daga vinnuúthöld norður í nes Finnanna.  Þó svo að ég hafi verið frekar ógestrisin við fluguna þá brást það ekki að hún fylgdi mér niður að útidyrunum til að kveðja  á mánudagsmorgnum og tók mér fagnandi á móti á fimmtudagskvöldum.  Þetta gerðist í tvær vikur en eftir það hvarf hún.  Sérfræðingar segja, en þess má finna stað einhverstaðar í sérfræðikverinu sem hefur hlotið löggildingu í fávisku fabrikkum ríkisins, að meðalaldur húsflugu sé sex vikur sem gæti hugsanlega skýrt hvarf hennar úr mínum híbýlum og jafnvel þessum heimi.

Einnig fékk ég um þær mundir sterkt hugboð að setja  fram hér á síðunni bloggið "Huliðsheimar og galdrastafir"  um ægishjálm, það væru tengsl á milli hans, píramídana og flugunnar.  Þetta blogg virtist kannski vera sett fram í hálfkæringi, en þegar ægishjálmur er annars vegar er betra að vera ekki með neinn hálfkæring.  Þetta var gert til að fiska upplýsingar um töfratáknið sem mér hefur verð hugleikið í gegnum tíðina og fannst lítið vera til um á alheimsnetinu.  Þetta blogg virtist kannski ekki skilaði miklu, en þó vísbendingu sem ég hef fylgt eftir og ætla m.a. að segja frá hérna á síðunni.  Að vísu er fyrirboðinn ekki hagstæður því þegar ég ætlaði að koma þessu frá s.l. fimmtudag læsti tölvan mig úti og það lengur en ég fluguna, kemst því ekki með nokkru móti í upplýsingarnar sem hún hefur að geima um ægishjálminn.  Ég varð að draga fram gömlu tölvuna sem er sjö ára forngripur, er því með nokkhverskonar morstæki hérna í loftkeytaklefanum miðað við nýjustu samskiptagræjur í netheimum og þar að auki að notast við mitt stopula minni.

Á wikibedia (alfræðiriti almennings)  segir svo frá ægishjálmi; "Ægishjálmur er gamall íslenskur galdrastafur sem er til í fjölmörgum gerðum og útgáfum. Hans er getið í Eddukvæðum, Sigurður Fáfnisbani bar Ægishjálm þegar hann sigraði drekann Fáfni á Gnitaheiði. Ægishjálmurinn er öflugur varnarstafur, bæði gegn öllu illu og einnig örugg vörn gegn reiði og yfirgangi höfðingja. Honum fylgir svohljóðandi formáli:

Fjón þvæ ég af mér
fjanda minna
rán og reiði
ríkra manna.

Það mætti kannski ætla að beinast lægi við að komast að töfrum ægishjálmsins með því að skoða þær vísbendingar sem koma fram í wikipedia úr goðafræðinni.  Eins og þar kemur fram á Sigurður Fáfnisbani að hafa borið hjálminn þegar hann drap drekann Fáfni, fara þessar upplýsingar víða um í netheimum.  Þannig að ég varð mér úti um Völsunga sögu en þar segir m.a. frá þvi þegar Reginn egnir Sigurð "síðasta Völsunginn" Sigmundsson til að vega Fáfnir bróðir sinn til fjár.  En Fáfnir hafði sér það til saka unnið að hafa myrt Hreiðmar föður þeirra Regins til að komast yfir gull sem hálfjötuninn Loki hafði stolið af dvergnum Andvara til að bæta Hreiðmari sonarmissi þegar Loki drap son hans Otur (bróðir þeirra Regins og Fáfnis) af misgáningi þegar Loki var á ferð með Óðni æðstum goða við Andvarafoss.

Reginn setti saman sverðið Gram fyrir Sigurð,  nokkurskonar ættargrip sem hafði hrokkið í tvo hluta í lokaorrustu Völsunga.  Síðan hvetur hann Sigurð til að grafa sér holu við vatnsból Fáfnis og stinga hann með sverðinu þegar hann skríður yfir holuna á leið sinni til vatnsbólsins.  Allt gengur þetta eftir, en á eftir drepur Sigurður einnig Reginn með sverðinu Gram þar sem þeir sitja að sumbli við að drekka blóð Fáfnis, voru þeir ekki einhuga um hvor þeirra ætti að éta hjartað.  Þetta gerir hann til að þurfa ekki að deila með honum fjársjóð Fáfnis.  Verður ekki annað séð af Völsunga sögu en fjársjóður Fáfnis hafi haft ægishjálminn að geyma. Á samtali Sigurðar og Fáfnis á banabeði Fáfnis kemur m.a.fram;

Eftir að Fáfnir hafði fengið banasár spurði hann m.a: "Hver eggjaði þig þessa verks eða hví léstu að eggjast? Hafðir þú eigi frétt það hversu allt fólk er hrætt við mig og við minn ægishjálm? Hinn fráneygi sveinn, þú áttir föður snarpan."

Sigurður svarar: "Til þessa hvatti mig hinn harði hugur, og stoðaði til að gert yrði þessi hin sterka hönd og þetta hið snarpa sverð er nú kenndir þú. Og fár er gamall harður ef hann er í bernsku blautur."-----

Einnig segir Fáfnir: "Heiftyrði tekur þú hvetvetna því er eg mæli. En gull þetta mun þér að bana verða, er eg hefi átt."

Sigurður svarar: "Hver vill fé hafa allt til hins eina dags, en eitt sinn skal hver deyja." -------

Enn mælti Fáfnir: "Eg bar ægishjálm yfir öllu fólki síðan eg lá á arfi míns bróður. Og svo fnýsti eg eitri alla vega frá mér í brott að engi þorði að koma í nánd mér og engi vopn hræddist eg og aldrei fann eg svo margan mann fyrir mér að eg þættist eigi miklu sterkari, en allir voru hræddir við mig."

Sigurður mælti: "Sá ægishjálmur, er þú sagðir frá, gefur fáum sigur því að hver sá er með mörgum kemur má það finna eitthvert sinn að engi er einna hvatastur."

Fáfnir svarar: "Það ræð eg þér að þú takir hest þinn og ríðir á brott sem skjótast, því að það hendir oft að sá er banasár fær, hefnir sín sjálfur." 

Eftir að Sigurður hafði afhöfðað Reginn;  "etur hann suman hlut hjartans ormsins en sumt hirðir hann. Hleypur síðan á hest sinn og reið eftir slóð Fáfnis og til hans herbergis og fann að það var opið, og af járni hurðirnar allar og þar með allur dyraumbúningurinn og af járni allir stokkar í húsinu, og grafið í jörð niður. Sigurður fann þar stórmikið gull og sverðið Hrotta, og þar tók hann ægishjálm og gullbrynjuna og marga dýrgripi. Hann fann þar svo mikið gull að honum þótti von að eigi mundi meira bera tveir hestar eða þrír. Það gull tekur hann allt og ber í tvær kistur miklar, tekur nú í tauma hestinum Grana. Hesturinn vill nú eigi ganga og ekki tjár að keyra. Sigurður finnur nú hvað hesturinn vill. Hleypur hann á bak og lýstur hann sporum og rennur sjá hestur sem laus væri."

Síðar í sögunni kemur ægishjálmurinn aftur til tals þegar Sigurður leitar til Brynhildar örlaganornar sinnar til að gefa sér heilræði.  En þegar Sigurður kemur á hennar fund og vekur hana spyr hún; "hvað svo var máttugt er beit brynjuna "og brá mínum svefni. Eða mun hér kominn Sigurður Sigmundarson er hefir hjálm Fáfnis og hans bana í hendi?" 

Svo mörg voru þau orð um ægishjálm, fimm sinnum er hans getið og ekki með nokkru móti hægt að ráða í það hvernig hann kemur að gagni.  Vísbendingin sem sem var gefin um að Sigurður Fáfnisbani hafði borði ægishjálm þegar hann banaði Fáfni reyndust því ekki réttar samkvæmt Völsungasögu.  Ægishjálmurinn kemur ekki meira við sögu en fjársjóður Fáfnis er síður en svo til gæfu því hver harmleikurinn af öðru ríður þar röftum uns Svanhildur dóttir Sigurðar Fáfnisbana er að lokum drepin með því að hleypt er á hana hestum og líkur með því sögu Völsunga. 

En til hvers er þá ægishjálmurinn sem sagður er vera máttugur verndarstafur sem m.a. færði Sigurði sigurinn yfir Fáfni og hvaðan kemur hann?

IMG 2181

Eftir að hafa lagst í rannsóknir í netheimum báru þær mig fljótlega út til stjarnanna.  Ef drekinn Fáfnir hafði ægishjálminn að geyma í sínum fjársjóði þá getur hann allt eins verið mun eldri en norræn goðafræði.  Þegar ægishjálmur er teiknaður kemur margt upp í hugann, hann hefur jafn fullkominn hlutföll og þegar dropinn gárar vatnsflötinn.  Hann minnir á vegvísi og til eru hugmyndir um að hann hafi vísað á hina ýmsu heima norrænnar goðafræði, sé jafnvel útgáfa af Yggdrasill (lífsins tré).  Einnig minnir hann hann á stjörnu sem hefur það umfram festar aðrar að hafa átta arma.  Og ekki síður minnir hann á kaungulóravef sem beinir athyglinni að miðju vefsins, getur því verið vegvísir inn á við til sjálfshjálpar líkt og vísan í formála ægishjálmsins gefur til kynna, "Fjón þvæ ég af mér fjanda minna,,," ofv..

 


« Fyrri síða | Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband