Húh, poppúlismi og víkingaklapp

Hvað er það sem gerir okkur að þjóð? Er það þegar landsliðið þjappar okkur saman á góðri stund og við klöppum og hrópum HÚH? Það örlaði á því að erlendir öfga þjóðernissinnar gerðu að því skóna á sínum tíma, að íslenska landsliðið væri gott dæmi um hvers samstaða hreins kynstofns væri megnug. En við vitum öll að húh-ið og víkingaklappið við Arnarhól átti ekkert skylt við það Seig Heil sem þjappaði saman Þýskalandi Nasismans.

Eru það þá kannski erfðir, eins og Kári segir með sinni greiningu, það sem gerir okkur að þjóð? Krabbi í genum sem má greina í tíma og jafnvel taka ákvörðun um að fjarlæga bara ef samþykki fæst til að upplýsa viðkomandi? Kannski á erfðagreiningin eftir að finna alsheimer genið og aðferð til að fjarlæga það með víkingaklappi fjölþjóðlega? Það er samt langsótt að genin ein, þó víkinga séu, myndi þjóð og mun líklegra að upplýsingatækni erfðagreiningar eigi sínar ættir að rekja til trixa Útgarða Loka, eða jafnvel í sjálfan money haven lyfjarisanna.

Er það þá tungumálið sem gerir okkur að þjóð? Þessi vanrækta örtunga sem á nú í vök að verjast? Oftar en einu sinni hef ég heyrt Pólverja, sem hafa búið árum saman hér á landi, halda því fram að það taki því ekki að læra tungumál sem 300 þúsund hræður tali. Nær væri að þessar hræður lærðu Pólsku sem töluð væri af hátt í 40 milljónum manna. Þessir Pólsku kunningjar mínir hafa þó engin áform uppi um að yfirgefa Ísland og ég svo sem ekki annað í huga en að skilja þá á mínum heimaslóðum. Þeir eru þá sérstakir Pólverjar, hafa þrammað úr einu union-inu í annað til þess eins geta talið sig vera sjálfstæða þjóð.

Er réttara að þjóðin hagi sér almennt eins og gamli Akureyringurinn þegar hann bauð mér Good morning við ruslatunnurnar til þess að vera alveg öruggur með að gera sig ekki að viðundri? Jafnvel þó ég væri hrolleygður bláskjár í gatslitinni lopapeysu í morgunn kulinu og svaraði með góðan daginn á því ástkæra og ylhýra. Ég varð svo uppnumin af morgunn andagt gamla mannsins að ég sagði vinnufélögum mínum að ég væri nokkuð viss um að landar okkar á Akureyri væru nú þegar farnir að búa sig undir að hætta að tala íslensku ég hefði ekki betur heyrt en þeir væru farnir að tala fjölmenningartungum.

Það er þessi tunga, sem enn í dag á það til að sameina okkur í húh-i, sem varðveitir okkar þjóðarsögu með víkingaklappi. Jafnvel þó nútíma fræðimenn telji þjóðar söguna grobb byggt á hæpnum munnmælum. Þjóðin hafi hreinlega verið óskrifandi fyrstu fjögur- fimmhundruð árin sem hún byggðu þetta land. Víkingaklapp sé lygagrobb, kannski fyrir utan Egil Sklallgísmsson, þetta hafi verið hæglætis sauðfjár bænda bjálfar sem hafi skemmt sér við að þylja sáldskap í kuldanum á dimmum vetrarkvöldum.

Samt var frétt af því ekki alls fyrir löngu að Sænskir sérfræðingar teldu sig hafa fundið íslenska skáldið Jökul Bárðarson sem Ólafur helgi Noregskonungur lét drepa á Gotlandi árið 1029. Það kom þeim á sporið að áverkar voru á höfðakúpu íslenska haugbúans á Gotland, sem  samsvöruðu nákvæmlega víkingaklappi, sem passaði þar að auki við nútama greiningar, og húh-að hafði verið um á sínum tíma. En Grettis sagan á að hafa verið húh-uð í 3-400 ár áður en hún komst á prent. Jökull á að hafa verið frændi Grettis sterka Ásmundssonar og var skáldmæltur. Honum hafa verið eignuð fleygustu orð Grettis sögu, jafnvel íslenskrar tungu í gegnum tíðina, s.s.sitt er hvað gæfa eða gjörvuleikur, lítið verk og löðurmannlegt, lengi skal manninn reyna, ofl., ofl..

Sturlunga er sögð samtímasaga, þ.e.a.s. skrifuð á þeim tíma sem hún gerist. Fræðimenn hafa ætlað Snorra Sturlusyni höfundarréttinn af fornsögunum. Það er samt ekki minnst einu orði á það í Sturlungu að Snorri hafi hripað niður glósur á meðan landsmenn húh-uðu í myrkrinu. Hann var höfðingi á sinni tíð samkvæmt sögunni, og umtalaðasta bókmenntaverk hans í þann tíma var Háttartal sem var talinn leirburður ætlaður til að smjaðra fyrir slektinu, og sköpuðu Snorra óvinsældir sem jöðruðu landráðum, þar til Gissur jarl Þorvaldson tók af honum ómakið fyrir fullt og allt.

Það breytir samt ekki því að Snorri taldi sig einnig eðalborin, af ætt Ynglinga og gat rakið þann þráð til Goðsins Freys, sem var af Vanaætt frá Svartahafi. Snorra er m.a. ætluð Ynglingasaga, þó svo að hann hafi verið athafnamaður í ætt við þann Kára sem færði okkur fyrir skemmstu Íslendingabók, ættfræði grunn þjóðar sem nær til landnáms og er notaður í genarannsóknir. Goðið Freyr var tvíburi Freyju sem Njörður í Nóatúnum átti með systur sinni þannig að þjóðaruppruni Íslendinga væri samkvæmt genunum hrein blóðskömm ef ekki kæmu til Skjöldungar afkomendur Óðins í Ásgarði við hið sama Svartahaf.

Enski fornleifafræðingurinn Neil Price, sem hefur sérhæft sig í rannsóknum á víkingum norðurlanda notaði ekki bara Íslendingasögurnar heldur einnig íslensku þjóðsögurnar til að átta sig á hugarheimi víkinga. Þessu greindi hann frá í fyrirlestrum sínum „The Viking Mind“. Hann segir að íslensku þjóðsögurnar hafi haldið áfram að geyma þennan heim hugans með sögum af draugum, álfum og alls kyns vættum. Það getur nefnilega verð margt sem tungumálið geymir og við innbyrðum umhugsunarlaust með móðurmjólkinni, sem gerir okkur að sérstakri þjóð.

Samkvæmt Íslendinga bók erfðagreiningar á ég ættir að rekja til þriggja barna skáldsins á Borg, þeirra Þorgerðar, Beru og Þorsteins. Börn Egils og Ásgerðar voru fimm, tveir synir þeirra Gunnar og Böðvar áttu ekki afkomendur. Um þá orti víkingurinn Egill Skallagrímsson kvæðið Sonatorrek með aðstoð Þorgerðar dóttir sinnar. Ljóðið hefur að geyma frægustu ljóðlínur víkinga aldar, sem enn varðveitast á íslenskri tungu og eru oft viðhafðar við jarðarfarir. Ef við ætlum að gerst svo miklir poppúlistar í eigin landi að bjóða dzien dobry eða good morning, má ég þá heldur biðja um einfalt húh með víkingaklappi. Því þá yrði komið fyrir íslenskri þjóð líkt og var komið fyrir Agli, henni yrði mjög tregt um tungu að hræra.