Ákvæðaskáldskapur

Íslendingar eru sagðir af ákvæðaskáldum og ofurgörpum komnir. Skáldin komu að vestan en garparnir að austan, þ.e. bókmenntahefðin kristin og keltnesk, en ofurmennskan norræn og heiðin. Fyrstu lög íslendinga voru Úlfljótslög þau kveða í upphafi á um umgengni við landvættir, og með sanni má segja menning landsmanna hefjist á ákvæðaskáldskap, -með því að kveða þeim níð, sem öbbuðust upp á Íslendinga.

Þennan ákvæðaskáldskap fékk Haraldur Gormsson Danakonungur fyrstur að reyna, svo vitað sé, þegar Birgir bryti hans rændi strandgóssi úr íslensku skipi við Danmörk. Haraldur sendi njósnara til Íslands sem átti að kanna aðstæður til innrásar í þetta land níðskálda og óþjóðalýðs, sem kvað níð svo beitt að undan sveið.

Sendiboði Haraldar mætti landvættum í hverjum landshluta; dreka fyrir austan, erni fyrir norðan, bola fyrir vestan og risa fyrir sunnan. Þess er skemmst að geta að Haraldur lagði ekki í landann. Lítið hefur varðveist af ákvæðunum gegn Haraldi Gormssyni og er ekki talin mikill menningarbragur yfir því litla sem þó hefur varðveist. 

Þás sparn á mó mörins

moðkunnur Haraldr sunnan,

varð þá Vinda myrðir

vax eitt, í ham faxa,

en bergsalar Birgir

böndum rækr í landi,

þat sá öld, í jöldu

óríkr fyrir líki.

Það fer lítið fyrir íslenskum ákvæðaskáldum og ofurgörpum í dag, -því miður. Maður saknar þeirra nú á tímum vindrellandi baróna og glóba. Á þessari öld upplýsingaóreiðunnar hafa Íslendingar samt tvisvar tekið til skálda ákvæðanna. Það var þegar vinir okkar settu á okkur hryðjuverkalög og kváðu á um fádæma skaðabætur, sem hefðu kostað þjóðina alda fátækt.

Landinn tók sig saman í andlitinu og létu hvorki flissandi fábjána né Davos dúkkulísur, sem dásömuðu Já Ísland, villa sér sýn, og kusu gegn icesave. Þá sýndu landvættir samstöðu með því að láta tungubrjótinn Eyjafjallajökul blása ösku og eimyrju yfir hryðjuverka vinina.

Síðast voru það íslenskir ofurgarpar, sem eltust við sálarlausa tuðru sem þjóðin veitti lið með ákvæðum. Þannig skáldskapur þarf hvorki að vera með menningarbrag né tungubrjótur til að virka, það er þjóðleg samheldni sem skiptir mestu. Þess ber þó að gæta að ákvæði geta verið tvíeggjuð og fláráð rétt eins og Sturlungaöld og samtíminn sanna.