Sorry speak english

Hvað ætli það hafi margir þjónustustaðir breyst „Sorry speak english“ staði á landinu bláa undanfarin ár? Mér varð hugsað til þessa í gær þegar ég þurfti vegna vinnu að heimsækja stað sem fyrir nokkrum vikum síðan var töluð íslenska og enska. En í gær bar svo við að íslensku kunnáttan virtist vera fyrir bý. Í nágrannalöndum s.s Noregi er lögð áhersla á það að þeir sem komi fram fyrir hönd fyrirtækis tali hið opinbera tungumál.

Þegar „hið svokallaða hrun“ dundi á landanum þurfti síðuhöfundur á endanum að flýja til Noregs til að losna við íslenskumælandi stefnuvottana af útidyrasnerlinum. Þar réði ég mig hjá norsku múrarafyrirtæki og var áður spurður hvort ég kynni norsku. Þó svo að ég svaraði á ensku þá sagðist ég ekki vera í nokkrum vandræðum með norskuna þyrfti bara smá æfingu. Annan daginn hjá fyrirtækinu í Noregi var ég spurður hvenær ég ætlaði að fara að tala norsku. Ég svaraði á ensku „eftir viku“ en meiri þolinmæði þyrfti með múrverkið það gæti tekið mig mun lengri tíma að læra það.

Fljótlega var ég settur inn í verkefni sem ég átti að vinna mig fram úr einn en norskur vinnufélagi var mér til halds og trausts fyrstu klukkutímana. Þar var verið að byggja kyndistöð fyrir fjarvarmaveitu og átti ég að hlaða veggi, sem þurfti að hífa hleðslusteininn í og forfæra á lyftara. Við vinnufélaginn töluðumst við á ensku. Sá sem var í hífingunum  sagði yggldur á brún við mig „hvis du skal jobbe her i norge, må du snakke norsk“.

Ég svaraði honum eins vel og ég gat á barnaskóla dönskunni minni; að það væri norski vinnufélagi minn sem talaði við mig á ensku því hann væri að æfa sig í henni. Og bara svo að hann vissi það þá væri ég sá eini af okkur þrem sem talaði ekta norsku en hana skildu þeir tveir ekki lengur. Þessi aldni kranabílstjóri heilsaði mér kumpánlega í hvert skipti sem við hittumst eftir þetta og ég komst fljótlega að því að norskan hefur orðið yfir ósvífni sem smitast hefur inn í íslenskuna, þ.e. orðið gálgahúmor.

Fyrsta daginn í nýja starfinu komst ég að því að vinnufélagarnir voru jafnmargir af erlendu bergi brotnir og norsku. Helmingurinn af þeim var frá Afganistan og Súdan, en þeir töluðu norsku. Þessir vinnufélagar hjálpuðu mér mikið með norskuna því enskan var þeim flestum framandi og eina ráðið til þess að skilja hvern annan var að tala saman á norsku. Fljótlega bættist málgefinn pólverji í vinnufélaga hópinn sem var búin að vera í fjölda ára í Noregi en talaði bara lélega ensku.

Við unnum tveir saman um tíma og þá sagði hann mér að hann hefði verið skildaður á norsku námskeið oftar en einu sinni og skildi vel norsku. Ég sagði honum þá að eftirleiðis talaði ég bara við hann á norsku. Hann þrjóskaðist við í þögn fyrsta daginn en fór svo að reyna að ná sambandi. Eftir nokkra daga vorum við farnir að rífast um það þegar við keyrðum yfir Tjadsundsbrúna, hvort málvenjan væri að segja Tjeldsundsbrua eða –bru á norsku. Þessi vinnufélagi sem talaði ekki norsku við aðra en mig, var á lægri launum en við hinir þrátt fyrir að vera með sömu afköst, og var sá fyrsti sem tók pokann sinn þegar verkefnin drógust saman.

Framkvæmdastýra fyrirtækisins hafði það oft á orði að það hefði verið furðulegt að verða vitni af því hvað ég varð fljótt altalandi á norsku eftir að hafa orðið uppvís af því að skrökva til um það á ensku að ég kynni hana. Einn norski vinnufélaginn, sá sem elstur og sigldastur var, sagði þá að hann grunaði mig um græsku. Hvort ekki gæti verið að danska væri kennd í íslenskum barnaskólum?

Þessi lífsreyndi norski vinnufélagi var u.þ.b. að ljúka sinni starfsæfi á þeim tíma sem ég var þarna við störf. Við spjölluðum oft um heima og geima og einu sinni sagði hann við mig „Magnús heldurðu að það hefði þýtt að segja mér það árið 1999, þegar fáheyrt var að útlendingur starfaði í norskum byggingaiðnaði, að um áratug seinna myndi ég vinna með eintómum útlendingum sem ekki væri hægt að tala við um norsk málefni“.

Þó svo að ég tæki þetta ekki til mín, því íslendingur í Noregi er fyrir norðmönnum nokkurskonar litli bróðir, þá fauk nett í mig og ég sagði honum það að norðmenn ættu kannski að hugsa aðeins út í hverskonar pólitíkusa þeir veldu sér og láta aðrar þjóðir í friði. Þegar ég sagði upp eftir þriggja ára veru til að halda heim á landið bláa, þá sagði sá gamli upp rétt á eftir. það var stutt í eftirlaunaaldurinn hjá honum og hann sagðist ekki lengur nenna að vera félagslega fatlaður á norskum vinnumarkaði.

Þetta rann allt saman eins og ísaldarleir á milli eyrnanna í gær þegar ég kom óundirbúinn inn á „sorry speak english“ stað. Þarna höfðu verið fyrir aðeins nokkrum vikum eintómir íslendingar við störf. Sennilega hafa einhverjir þeirra verið í sumarvinnu og eru nú komnir í æðri menntastofnanir, jafnvel til að læra að kenna ungdómnum hvernig á að stafa sorry speake english. Eða jafnvel að ná sér um háskólagráður, sem kannski nýtast ekki til annars en atvinnuleysisbóta, nema þau læri að segja sorry á fleiri tungumálum en ensku. Því acctually er það svo að basically þarf að tala þjóðtunguna hvar sem er í heiminum til að eiga góðan séns.

Varla verður því trúaða að auravonin ein stýri þar sem landsliðið í kúlu hefur haft hönd í bagga, að „sorry speak english“ sé gert að opinberri kveðju á Íslandi. Nema að það sé meiningin að Fly Bus4You rúturnar flytji einungis enskumælandi Greyline túrista inn á „sorry speak english“ staðina. Það gæti á endanum orðið erfiðara fyrir kúluspilarana að snúa sig út úr því en fyrir Air Iceland Conect að verða aftur að Flugfélagi Íslands.

Jafnvel erfiðara en það var fyrir óskabarn þjóðarinnar Eimskip að halda upp á 100 ára afmælið á splunku nýju kennitölunni um árið með angurværum auglýsingum á öllum sjónvarpsstöðvum, þar sem kona og börn tóku á móti fjölskylduföðurnum í íslenskri lopapeysu með viðlaginu „sértu velkominn heim, yfir hafið og heim“ .

Hefur áhyggjur af íslenskunni

Orkupakkinn - afsprengi sturlunar

Spilverk Þjóðanna söng um árið sönginn um Sturlu sem hefst á orðunum „Þú ert menntaður vel og styrktur“. Þetta dugir þó eitt og sér lítið til framdráttar þegar „vantar tólin og tækin og réttu vandamáli“. En Sturla var „boðinn og búinn til veislu“ sem endaði á því að hann gróf þeim gröf sem trúðu á nýtt og betra líf. Textinn endar svo í óræðri spurningu „hvort aka hetjur um hringbraut“.

Hringavitleysa íslensksrar óhamingju virðist nú á tímum vera að endurtaka sig með þeim hætti að erlent regluverk er íslenskum lögum æðri, sem byggja þó á hagsmunum Íslendinga.

Árið þúsund tóku landsmenn þá ákvörðun að hafa einn sið í landinu. Þegar Sturlungasaga er lesin má greina hversu erfiðlega landsmönnum gekk að ná málum sínum fram ef þau brutu í bága við kirkjuvaldið, sem sótti sitt umboð undir páfann í Róm. Samt telja landsmenn það hafa verið til heilla að hafa undirgengist einn sið, jafnvel þó svo að augljóst sé að einmitt það hafi kostað Sturlungaöld og sjálfstæði hátt í 700 ár.

Þó svo að lögfrótt fólk sem vill láta taka sig alvarlega, sverji fyrir að hagsmunamál landsins í dag byggi á trúarbrögðum, þá keppast hinir sömu við að mæra samninginn um evrópska efnahagsvæðið, sem nokkhverskonar einn sið, líkt og væri um heilaga kirkju að ræða. Það virðist vera nóg að minnast á hversu vel EES samningurinn hafi reynst til að rökstyðja rakalaust hvað sem er. Það má jafnvel líkja helgi EES við setningarbrot sem kom inn í íslenska tungu um siðaskiptin „í Jesú nafni amen“ og málið telst afgreitt.

Sá munur er þó á að um siðaskiptin árið 1000 þá voru málin rökstudd með kærleikanum sem fólst í boðskap Jesú Krists. Núna 1000 árum síðar er það hinn heilagi hagvöxtur sem dugir til að rökstyðja alla skapaða hluti. Jafnvel þó svo að hinn heilagi hagvöxtur sé komin með jarðarbúa fram á bjargbrúnina við að sólunda auðlindum jarðar einungis hagvaxtarins vegna. Evrópusambandið hefur sett upp regluverk í stórum stíl sem byggir á álíka vísindum og galdrabrennur fyrri alda svo viðhalda megi hinum heilaga hagvexti sjálfbært og þar má víst engin undan skerast.

Það hefur hver langskólagenginn sérfræðingurinn af öðrum verið kallaður fram til að hafa vit fyrir hundheiðnum landanum í orku einangrun sinni, sem ekki getur skilið hversu mikilsvert er að taka upp evrópskt regluverk landsins vegna. Ekkert af þessu hámenntaða vel styrkta liði hefur tekist að benda efasemdar mönnum á svo mikið sem eitt atriði sem gagnast myndi íslenskum almenningi. En keppast þess í stað við að skýra út hversu  veigamikill fyrirvari alþingis er sem undanþága frá hinum evrópsku lögum, enda myndi annað þýða lok lýðveldis á svipaðan hátt og þjóðveldis á sínum tíma.

Ein og ein mannvitsbrekka hefur þó haft sig í að segja að það beri að fá sem hæst verð fyrir orkuna á markaði, en vill samt halda inni fyrirvaranum um tengingu sæstrengs inn á Evrópska kerfið. Þetta þýðir á markaðsmáli mannanna að það beri að hækka orku til landans eins og mögulegt er, allavega á meðan ekki er hægt að koma okrinu úr landi á annan veg.

Það segir sig náttúrulega sjálft að það er illmögulegt að skýra það út fyrir almenningi hvaða hag hann hefur af svona regluverki. Og er varla nema von að þeir sem ætla að hagnast á regluverkinu einu saman vanti nú tólin og tækin og réttu vandamálin við að skýra sitt mál.

Sérviskan lengi lifi

Hvað er það sem fær miðaldra mann til að blogga? Við þessari spurningu er varla til neitt einhlítt svar, - og þó. Sá sem t.d. skoðar moggabloggið reglulega mun fljótlega komast að því að þar er að miklu leiti við ritstjórnina sundurleitur hópur samansúrraðra sérvitringa sem væru greindir einangrunarsinnar sem aðhyllast afturhald og þjóðernispopúlisma ef mælistika hinar pólitísku rétthugsunar er notuð.

Hjá mörgum bloggurum eru það fréttir sem kveikja neistann og pistlarnir því oft tengd við fréttir á mbl, og þar viðraðar aðrar skoðanir en fram koma í fréttum. Því má segja að flest blogg eigi sér þann uppruna að fara gegn rétthugsun sérfræðingaveldis samfélagsins sem kallað er á teppi fjölmiðlanna til að láta almenning vita hvað hagkvæmt sé að halda. Blogg er því oftar en ekki til að opinbera sérvisku í stað sérfræðiþekkingar.

Síðuhöfundur hefur bloggað á moggablogginu í meira en 10 ár og má segja að fyrstu árin hafi bloggin verið að mestu fréttatengd. Fljótlega upp úr hinu „svokallaða hruni“ fóru fréttir og sérvaldir álitsgjafar að verða aftur svo yfirgengilega einróma í síendurtekinni sérfræðiþekkingu sinni að ég slökkti endanlega á sjónvarpi og flatskjárinn flaug svo fram af svölunum eins og freesbeediskur nokkrum árum seinna.

Ástæða þess að svartur skjárinn fékk pláss svo lengi í stofunni var sú að hún Matthildur mín sagði að við myndum líta út eins hverjir aðrir sérvitringar ef á heimilinu væri ekkert sjónvarp sýnilegt þegar gesti bæri að garði. Hún sjálf var fyrir löngu hætt að horfa á sjónvarpið á undan mér, en hefur sennilega alveg rétt fyrri sér hvað álit fólks á sérvisku varðar.

Eins og mátt hefur greina í bloggum undanfarið og myndaalbúmi, þá höfðum við hjónin verið að fikra okkur Íslenska hringinn undafarnar vikur af eintómri sérvisku, og fórum hann furðulegan með fermingarsvefnpoka og tjald. Það má segja að við höfum farið með veggjum, eða kannski réttara sagt þokubökkum og sólstöfum. Þrætt annes og afdali, en annað slagið höfum við samt kíkt við í alfaraleið. Slóðin lá norður annes og inn til dala, út Strandir og yfir Þröskulda, upp Borgarfjörð um Uxahryggi ,og svo með rykkjum og skrykkjum alla leiðina austur um Öræfi heim.

Í þessu ferðalagi var hvorki kveikt á útvarpi né komið við í Reykjavík og við erum bæði svo svakalega sérvitur að hafa ekki tileinkað okkur snjallsímatæknina. Í lok þessarar ferðar heimsóttum við svo alsæl og utangátta vinafólk í hjólhýsaþyrpingu við rætur óbyggðanna heima, og var þá skyndilega kippt niður á jörðina þar sem við sátum úti með vinafólki. Á þessu sólbjarta sumarkvöldi birtist út úr einu hjólhýsi eldri kona skelfingu lostinn og spurði hvort við værum ekki að fylgjast með fréttum.

Í sjónvarpinu væri verið að segja frá seinna fjöldamorði dagsins í vestri, yfirvofandi flóðum hjá frændum vorum í austri og hamfarahlýnun. Við sem höfðum haldið okkur eiga indælis ferð og hitt á notalegt veður fyrir fólk rétt fyrir sextugt til að þykjast ungt í annað sinn. Á ferðalaginu um landið urðum við dagþrota hvern einasta dag og litum oftar en einu sinni í augu hvors annars vitandi upp á hár að þetta er allt saman farið styttist í annan endann. það þarf engar fréttir eða facebook statusa því til staðfestu.

Undanfarin ár hefur Ísland átt hug minn og má segja að bloggin mín hafi verið til að æfa íslenskan stíl. Það hefur nefnilega verið að læðast að mér sú hugsun með aldrinum, að það sé ekki tilviljun hvar við fæðumst og hvað því fylgir, og rétt sé að nota það á meðan tími gefst. Kannski er það með þetta eins og fleira að það þurfti erlendar fréttir og túrista til að augun opnuðust.

Nú orðið nota ég bloggin mín meira sem bók daganna um það sem má lesa á milli línanna og til æfinga í íslensku. Enda hefur pirringur minn farið vaxandi eftir því sem ég heyri fleiri, sem deila kjörum á landinu bláa, tjá sig á lélega mengaðri ensku. Ég hef fjargviðrast útí það hér í blogg að þjóðmenning mörlandans sé kynnt á ensku sem fyrsta máli, en þar er samt ekki kynnunum um að kenna heldur kannski skorti á íslenskum eyrum.

Eins hef ég sagt frá gamla Akureyringnum sem bauð mér "Good morning" við ruslatunnurnar til þess að vera alveg öruggur með að gera sig ekki að viðundri. Jafnvel þó ég væri hrolleygur bláskjár í gatslitinni lopapeysu í morgunn kulinu. Ég svaraði með "góðan daginn" á því ástkæra og ylhýra, sem kannski hefði betur verið látið ógert því sú kveðjan virkaði eins og kjaftshögg á þann gamla.

Eitt sinn í þessum hring þegar dagur var að kveldi kominn spurði ég 66° bláklæddan, rauðbirkinn tjaldsvæðisvörð hvort hægt væri að fá að tjalda. Hann  hastaði „speak english please“. Þau stóðu þarna fjögur saman svo ég spurði brosandi, -til fullviss mig alveg, -hvort það væru fleiri fábjánar hér og fór svo inn um dyr sem á stóð reception. Sá rauðbirkni stormaði inn á eftir og sótti geðuga konu sem sagði "hvað gengur eiginlega á". Þegar  sérviskan hafði verið greind, spurði hún með íslenskri alúð „get ég gert eitthvað fyrir þig“. Ég svaraði  „tjaldstæði fyrir tvo takk í litlu kúlutjaldi niður við lækinn“. -“ Það er bara ekkert annað“ sagði hún með brosi.

Í þessari hlykkjóttu hringferð þá ætluðum við að gista á einu af frægu tjaldsvæðunum. Þar fengust engar upplýsingar í verslun nema á ensku þó svo að verðlagið væri tvöfalt. Þegar ég ætlaði að fá upplýsingar í viðeigandi reception stóð svo á að verið var að setja nýjan starfsmann inn í starfið og var hún æfð á ensku spurði þá sem undan mér voru "and you are icelanders", -"no we are danish" sagði fjölskyldufaðirinn. Ég bar mitt erindi upp á því ástkæra og ylhýra en fékk strax til baka „speak english please“.

Það hafði ég ekki hugsað mér, og snéri mér því að þeirri leiðbeinandi og fékk langdregið og ljúft „sorry speak english please“, þrátt fyrir að gestir væru 80-90% Íslendingar. Ég brosti mínu blíðasta og sagði „nei takk“ á minni langt um langdregnari sérvisku. Við fórum á annað tjaldstæði í nágrenninu. Það er rekið í tengslum við gróðurstöð og hafði auk þess veitingasal. Þar starfaði íslensk fjölskylda og voru þau ekki í vandræðum með móðurmálið tókst meir að segja að fá fullan sal af Ítölum til að hlæja á því ástkæra og ylhýra.

Ég hef stundum sagt Pólverjunum sem ég vinn með að þeir séu búnir að hirða flest skemmtilegu störfunum frá Íslendingum og þá glotta þeir íbyggnir. Enda hafa þeir pappíra úr lærðum skólum ráðstjórnarinnar upp á hvað sem er, og vita upp á hár hvers þeir fóru á mis við að rýna í reglugerðina. Í síðustu viku mætti ég loks aftur til vinnu og var þá dubbaður upp í nýjan eldrauðann vinnugalla frá hálsi að hælum. Ein af mínum skildum er að sjá um að þeir fái að éta ef lengra er farið og þurfti ég í verslun til að sækja vistir.

Fyrir framan mig við kassann var íslenskur maður með sín innkaup, sem skyndilega skaust og náði sér í brauð réttar vefju til viðbótar. Þegar hann sá heildarútkomu viðskipta sinna gapti hann eins og naut á nývirki yfir 2001 krónu og bað um kvittun með svip. Kornung afgreiðslustúlkan spurði hikandi hvort ekki væri allt í lagi og hann spurði starandi á móti hvað er þetta og benti borandi fingri á línu á kvittuninni.

Annar eldri starfsmaður verslunarinnar var komin fyrir aftan mig í röðina og unga stúlkan á kassanum spurði hana hvort hún vissi hvað þetta væri. Hún snéri sér að manninum og spurði harðmælt „did you buy fish“; - „no I did not buy fish“ svaraði hann með þjósti. Eftir það fóru öll samskipti þessari þriggja landa minna við kassann fram á lélegri ensku. Á endanum var „did you buy fish“ bakfært og maðurinn gekk ánægður út með fullt fang af góssi hámandi í sig „did you buy fish“.

Ég stóð eftir eins og ljómandi jólasveinn í nýja rauða vinnugallanum mínum og reyndi að ropa upp kennitölu fyrirtækisins á íslensku svo hægt væri að reikningsfæra viðskiptin og gafst ekki upp þó svo að það þyrfti þrjár tilraunir til, þegar ég kom út var ég spurður "hvar er húfan" á kýrskýrri íslensku en þóttist ekkert skilja. Já hún getur verið sérstök sérviskan.

Hundakúnstir á Havarí

Þá hefur þjóðvegur eitt verið formlega opnaður með bundnu slitlagi, allan hringinn. Þetta gerðist þegar samgönguráðherra klippti á borða austur á fjörðum við Berufjarðarbotn. Árið 2017 var þessi rúmlega 4 km vegspotti í Berufjarðarbotni, boðin út með flugeldasýningu og um leið boðuð mikil tímamót í samgöngusögu landsins.

Vegagerðinni, ásamt bændum og búálfum, hafði fundist Berufjarðarleiran álitleg sem vegstæði. Um leið var tilkynnt um þau tímamót að þjóðvegur eitt yrði allur orðinn með bundnu slitlagi 1. september 2018, þ.e. við verklok vegagerðarinnar í Berufirði. Reyndar var þjóðvegur eitt fluttur "um firði" við sama tækifæri, enda var fyrirsjáanlegt að tímamótamarkmiðið í samgöngumálum landsins myndi ekki nást nema með pólitískum skollaleik og sá þjóðvegur eitt sem svo hét til 2017 er reyndar ekki enn frír við holótta malarkafla.

Þessa ákvörðun tók þáverandi samgönguráðherra og lengdi með því þjóðveg eitt um tugi kílómetra. En eitthvað fóru áformin ekki alveg samkvæmt exelskjalinu, hvað þá dagatalinu, og varð ársseinkun vegna þess að vegurinn sökk í botnlausa leiruna. Eftir að hafa keyrt fjallshlíðum á haf út í tæpt ár frá fyrirhuguðum verklokum var nú loks hægt að opna vegspottann af núverandi samgönguráðherra sem plataði sig til samgönguráðherradóms með því að vera á skjön við þann sem hóf verkið hvað veggjöld varðar.

Eftir fánum skrýdda borðaklippingu voru boðnar veitingar á vegan veitingastaðnum Havarí sem er á fyrrum bújörðinni Karlsstöðum við Berufjörð. Þar héldu ráðherrann og forstjóri vegagerðarinnar, sem bæði eru dýralæknar, ræður þar sem rómað var að það takmark hefði náðst að ljúka við bundið slitlag á þjóðveg eitt allan hringinn. Jafnframt meig ráðherrann utan í veggjöld og vegtolla út og suður svo til vegstyttinga geti komið, jarðgangagerðar og almennra samgöngubóta. Enda mátti skilja á máli ráðherra að landsfeðrunum veiti ekki af hverri krónu sem hægt er að snúa út úr landanum.

Það má því segja að tímamótin í Berufjarðarbotni hafi verið vörðuð hundakúnstum og hafarí. Og er það kannski tímanna tákn að þegar hringurinn lokaðist var boðið upp á vegfjöld og vegan af uppgjafa dýralæknum.

Hræsni dauðans

Á meðan alþingismenn taka þátt í landakaupalotteríum er varla von til að komið verði í veg fyrir að Ísland verði selt.

Þingkona framsóknar í Vopnafirði er partner Rattcliffs. Honum var selt úr Gunnarsstaðatorfunni í Þistilfirði, samkv. mbl í morgunn, en  þar á forseti alþingis lögheimili.

Ánægjulegt að rannsóknarblaðamennska sé stunduð á Íslandi þó seint sé. Hvet samt alla sem eiga kost á að gera sér ferð um brotnar byggðir og ríki Rattcliffs til að kynna sér málin af eigin raun. sjá meira,,

Vilja aðgerðir en lítið hefur gerst

Órækja og Lofthæna

Ímyndið ykkur bara að heita svona nöfnum! Lofthæna var af sumum notuð í nafnalaga umræðunni sem rök fyrir stofnun Mannanafnanefndar til að koma vitinu fyrir fólk þegar það allsgáð velur afleitt nafn. En nafnið Órækja hefur ekki verið notað á Íslandi í mannaminnum og er ekki á meðal leyfilegra nafna á mannanafnaskrá.

Samkvæmt Vísindavef Háskóla Íslands eru í Landnámu minnst á tvær konur sem hétu Lofthæna, en önnur var dótturdóttir hinnar. Á islendingabók.is er að finna eina konu með þessu nafni. Hún hét Lofthæna Guðmundsdóttir (1842 - 1912) og bjó í Skaftafellssýslu. Karlmannsnafnið Órækja þekkist allt frá því á Sturlungaöld. Nafnið hefur lítið verið notað. Einum dreng í Vestur-Skaftafellssýslu var gefið það 1630 og öðrum 1685 og einn karl í Vestmannaeyjum bar nafnið 1801. Síðan virðist það ekki hafa verið notað.

Órækja og Lofthæna hafa semsagt einhvertíma verið gild íslensk nöfn og voru í upphafi ekki ósæmileg né niðurlægjandi. Nafnið Lofthæna var betri hliðin á Geirríði, en þessi tvö nöfn voru höfð um sömu seiðkonuna samkvæmt Fornaldarsögum Norðurlanda. Lofthæna í Vík var sögð „kvenna fríðust“ og vel menntuð samkvæmt tíðaranda þess tíma, en í gervi Geirríðar Gandvíkurekkju var henni allt öðruvísi farið.

Þá var hún „eigi hærri en sjö vetra stúlkur, en svo digur að Grímur hugði að hann mundi eigi geta feðmt hana. Hún var langleit og harðleit, bjúgnefjuð og baröxluð, svartleit og svipilkinnuð, fúlleit og framsnoðinn. Svört var hún bæði á hár og hörund. Hún var í skörpum skinnstakki. Hann tók eigi lengra en á þjóhnappa henni á bakið. Harla ókyssileg þótti hún vera því hordingull hékk ofan fyrir hvoftana á henni.“ (Gríms saga loðinkinna. Fornaldarsögur II:191) Einna líkust leðurklæddri poppstjörnu með glosssmurðar varir til að gera sig kyssilegri ef hún er færð til tíðaranda dagsins í dag. Nafnið Geirríður er á mannanafnaskrá og samkvæmt islendingabók.is hefur nafnið verið notað í gegnum tíðina.

Það virðist vera að nafnið Órækja hafi alltaf haft á sér neikvæða merkingu ef eitthvað er að marka Vísindavef Háskóla Íslands. „Nafnorðið órækja merkir sóði, mannskræfa, hirðulaus maður og sögnin er notuð í merkingunni vanrækja, það er sá sem ekki rækir eitthvað.“

Á Sturlungaöld voru mörg karlmannsnöfn algeng sem ekki þættu við hæfi í dag s.s. Órækja, Svertingi, Svarthöfði og Svartur. Órækja var sonur Snorra Sturlusonar og varla hefur honum upphaflega verið gefið nafnið til minnkunar. En sennilega hefur Órækja komið þvílíku óorði á nafn sitt að fáum hefur verið það gefið eftir hans daga. Órækja var höfðingi sem hélt um sig óaldaflokk í skjóli valda föður síns og fór um rænandi og ruplandi um stóran hluta landsins. Það má segja að Snorri sjálfur hafi að lokum orðið að gjalda fyrir son sinn. En þeir feðgarnir Sturla og Sighvatur bróðir Snorra tóku yfir veldi hans og var það ekki síst til að koma böndum á Órækju. Í Sturlungu segir frá því þegar Sturla Sighvatsson fór með þennan frænda sinn á fjöll og skólaði hann til, lét stinga í honum augun og gelda.

„Sturla reið nú á brott með Órækju upp til jökla og Svertingur með honum einn hans manna. Þeir riðu upp á Arnarvatnsheiði þar til þeir komu á Hellisfitjar. Þar fara þeir í hellinn Surt og upp á vígið. Lögðu þeir þá hendur á Órækju og kvaddi Sturla til Þorstein langabein að meiða hann. Þeir skorðuðu af spjótskaft og gerðu af hæl. Bað Sturla hann þar að ljósta út augun en Þorsteinn lést ekki við það kunna. Var þá tekin knífur og vafiður og ætlað af meir en þverfingur. Órækja kallaði á Þorlák biskup sér til hjálpar. Hann söng og í meiðslunum bænina Sancta María, mater domini nostri Jesu Christi. Þorsteinn stakk í augun knífinum upp að vafinu. En er því var lokið bað Sturla hann að minnast Arnbjargar og gelda hann. Tók hann þá burt annað eistað. Eftir það skipaði Sturla menn til að geyma hans en Svertingur var þar hjá Órækju.“ (Sturlunga saga bls 381 I bindi) Þarna er Arnbjörg kona Órækju nefnd til sögunnar þegar pyntingarnar standa sem hæst, en hún var systir Kolbeins unga Arnórssonar. Það var svo Kolbeinn ungi mágur Órækju sem sigraði og drap þá Sturlunga feðga, Sighvat og Sturlu, í Örlygsstaðabardaga.

Það má segja að nafnið Órækja hafi álíka óorð á sér og Lofthæna. Þó nafnið Sturla sé ekkert sérstaklega algengt þá hefur það lifað með reisn til dagsins í dag, þó ýmis miður falleg máltæki séu við það tengd s.s. sturlun - eða þegar sagt er „ertu alveg orðin sturlaður?“ Nafnið Geirríður sem var haft um verri hliðin á fornaldar seiðkonunni lifir einnig enn góðu lífi á mannanafnaskrá þó svo að Lofthæna, sú hlið sem átti að vera betri, hafi verið afskráð. Og kannski hefur sá sonur Snorra Sturlusonar sem var gefið nafnið Órækja einfaldlega verið óþolandi vindhani sem eyðilagði orðstír nafns síns.

Lögfræðilegir loftfimleikar

Það er sniðugt af Umhverfisstofnun ríkisins að sekta gjaldþrota kompaní um 3.798.631.250 kr vegna aflátsbréfa ímyndaðs loftslags.

En hver ætli rökstuðningurinn sé fyrir 3.798.631.250 kr sekt á gjaldþrota WOW.

„Þú færð þessa risa­stóru sekt ef þú stend­ur ekki skil á þínum heim­ild­um,“ seg­ir Elva Rakel Jóns­dótt­ir, sviðsstjóri lofts­lags­mála og græns sam­fé­lags hjá Um­hverf­is­stofn­un, við mbl.is.

„Það er mjög af­ger­andi stefna tek­in hjá Evr­ópu­sam­band­inu í þess­um mál­um. Menn ákveða að leggja svona rosa­lega háa sekt á það ef fé­lög brjóta regl­urn­ar sem all­ir þurfa að vinna eft­ir,“ seg­ir Elva.

Hvað ætli margir lögfræðingar nái svo að mata krókinn á kostnað íslenskra skattgreiðenda á svona loftfimleikum?

Og ætli viðurlögin verði kolefnisfríar galdrabrennur ef ekki tekst að innheimta 3.798.631.250 kr sektina?

Losunarheimildir mun ódýrari en sektin

Kolefnisjöfnum helvíti og málið er dautt

Það líður yfirleitt ekki langur tími eftir að stjórnmálamaður nær kjöri þar til hann fer að boða kjósendum sínum kolefnisfríar galdrabrennur eða aflátsbréf á kostakjörum, ásamt örðum túrbó trixum. 

Á síðunni Stormsker Fan var saga sem vel er þess virði að lesa í tilefni dagsins og til að átta sig á vegferð þessara meistara "Nígeríusvindlsins" inn í draumalandið.

"Sál þingmannsins kemur til himna og Lykla Pétur tekur á móti honum og segir: Áður en þú kemur þér fyrir þá er smá vandamál sem við verðum að leysa. Við fáum ekki svo oft alþingismenn hingað svo við vitum ekki alveg hvað við eigum að gera við þig.

Ekkert vandamál, hleyptu mér bara inn.

Nei ég er að bíða eftir skipunum að ofan.

Jæja þá er það ákveðið: Við leyfum þér að eyða einum degi í helvíti og öðrum degi á himnum og þá getur þú ákveðið hvoru megin þú vilt vera til eilífðar.

Virkilega?? Þá vel ég bara að vera hér á himnum. Því miður, við verðum að fylgja reglum hér.

Og að svo búnu fara þeir inn í lyftu sem tekur þá niður, niður niður, alla leið til helvítis. Þegar dyrnar opnast þá sjá þeir grænan stóran golfvöll með flottu klúbbhúsi og fyrir framan húsið eru allir gömlu vinir hans og aðrir pólitíkusar sem höfðu unnið með honum.

Allir eru glaðir og þeir taka vel á móti honum og taka í höndina á honum, tala um góðu tímana þegar þeir voru að verða ríkir á kostnað almúgans.

Fóru 18 holur á golfvellinum og borðuðu humar, kavíar og drukku Kampavín með. Djöfullinn kom sjálfur, var rosa fínn og sagði brandara.

Það var svo gaman að tíminn var fljótur að líða og allt í einu voru þessir 24 tímar liðnir og tími til að fara.

Allir kvöddu hann með virtum og lyftan fór upp,upp,upp, alla leið til himna.

Nú er tími til að heimsækja himnaríki!

Svo næstu 24 tímana þá var hann að ræða við sáttar sálir og ferðaðist milli skýjanna, spilaði á hörpu og söng.

Tíminn leið hratt og eftir 24 tíma kom Lykla Pétur og sagði, nú ert þú búinn að vera einn dag í helvíti og annan dag á himnum… Hvort velurðu??

Alþingismaðurinn hikar aðeins við en segir svo: Ég átti nú ekki von á að ég mundi svara svona, en eins og þetta er fínt og flott hérna uppi þá held ég að ég velji helvíti frekar.

Svo Lykla Pétur fylgdi honum niður í lyftunni. Þegar dyrnar opnast þá sér hann bara ógróið land fullt að sorpi, allir gömlu vinir hans eru klæddir í gamla garma og eru að tína upp rusl og alltaf er meira að detta niður.

Djöfullinn kemur og setur höndina yfir herðar hans og býður hann velkominn. Ég skil þetta ekki alveg??? Í gær var hér golfvöllur, við borðuðum kavíar, humar og drukkum Kampavín og nutum hverrar mínútu… Hvað skeði?

Djöfullinn lítur í augu hans og segir: Í gær vorum við í kosningabaráttu… “Núna ert þú búinn að kjósa."

Fyrsta skrefið í átt að „draumnum“

Húh, poppúlismi og víkingaklapp

Hvað er það sem gerir okkur að þjóð? Er það þegar landsliðið þjappar okkur saman á góðri stund og við klöppum og hrópum HÚH? Það örlaði á því að erlendir öfga þjóðernissinnar gerðu að því skóna á sínum tíma, að íslenska landsliðið væri gott dæmi um hvers samstaða hreins kynstofns væri megnug. En við vitum öll að húh-ið og víkingaklappið við Arnarhól átti ekkert skylt við það Seig Heil sem þjappaði saman Þýskalandi Nasismans.

Eru það þá kannski erfðir, eins og Kári segir með sinni greiningu, það sem gerir okkur að þjóð? Krabbi í genum sem má greina í tíma og jafnvel taka ákvörðun um að fjarlæga bara ef samþykki fæst til að upplýsa viðkomandi? Kannski á erfðagreiningin eftir að finna alsheimer genið og aðferð til að fjarlæga það með víkingaklappi fjölþjóðlega? Það er samt langsótt að genin ein, þó víkinga séu, myndi þjóð og mun líklegra að upplýsingatækni erfðagreiningar eigi sínar ættir að rekja til trixa Útgarða Loka, eða jafnvel í sjálfan money haven lyfjarisanna.

Er það þá tungumálið sem gerir okkur að þjóð? Þessi vanrækta örtunga sem á nú í vök að verjast? Oftar en einu sinni hef ég heyrt Pólverja, sem hafa búið árum saman hér á landi, halda því fram að það taki því ekki að læra tungumál sem 300 þúsund hræður tali. Nær væri að þessar hræður lærðu Pólsku sem töluð væri af hátt í 40 milljónum manna. Þessir Pólsku kunningjar mínir hafa þó engin áform uppi um að yfirgefa Ísland og ég svo sem ekki annað í huga en að skilja þá á mínum heimaslóðum. Þeir eru þá sérstakir Pólverjar, hafa þrammað úr einu union-inu í annað til þess eins geta talið sig vera sjálfstæða þjóð.

Er réttara að þjóðin hagi sér almennt eins og gamli Akureyringurinn þegar hann bauð mér Good morning við ruslatunnurnar til þess að vera alveg öruggur með að gera sig ekki að viðundri? Jafnvel þó ég væri hrolleygður bláskjár í gatslitinni lopapeysu í morgunn kulinu og svaraði með góðan daginn á því ástkæra og ylhýra. Ég varð svo uppnumin af morgunn andagt gamla mannsins að ég sagði vinnufélögum mínum að ég væri nokkuð viss um að landar okkar á Akureyri væru nú þegar farnir að búa sig undir að hætta að tala íslensku ég hefði ekki betur heyrt en þeir væru farnir að tala fjölmenningartungum.

Það er þessi tunga, sem enn í dag á það til að sameina okkur í húh-i, sem varðveitir okkar þjóðarsögu með víkingaklappi. Jafnvel þó nútíma fræðimenn telji þjóðar söguna grobb byggt á hæpnum munnmælum. Þjóðin hafi hreinlega verið óskrifandi fyrstu fjögur- fimmhundruð árin sem hún byggðu þetta land. Víkingaklapp sé lygagrobb, kannski fyrir utan Egil Sklallgísmsson, þetta hafi verið hæglætis sauðfjár bænda bjálfar sem hafi skemmt sér við að þylja sáldskap í kuldanum á dimmum vetrarkvöldum.

Samt var frétt af því ekki alls fyrir löngu að Sænskir sérfræðingar teldu sig hafa fundið íslenska skáldið Jökul Bárðarson sem Ólafur helgi Noregskonungur lét drepa á Gotlandi árið 1029. Það kom þeim á sporið að áverkar voru á höfðakúpu íslenska haugbúans á Gotland, sem  samsvöruðu nákvæmlega víkingaklappi, sem passaði þar að auki við nútama greiningar, og húh-að hafði verið um á sínum tíma. En Grettis sagan á að hafa verið húh-uð í 3-400 ár áður en hún komst á prent. Jökull á að hafa verið frændi Grettis sterka Ásmundssonar og var skáldmæltur. Honum hafa verið eignuð fleygustu orð Grettis sögu, jafnvel íslenskrar tungu í gegnum tíðina, s.s.sitt er hvað gæfa eða gjörvuleikur, lítið verk og löðurmannlegt, lengi skal manninn reyna, ofl., ofl..

Sturlunga er sögð samtímasaga, þ.e.a.s. skrifuð á þeim tíma sem hún gerist. Fræðimenn hafa ætlað Snorra Sturlusyni höfundarréttinn af fornsögunum. Það er samt ekki minnst einu orði á það í Sturlungu að Snorri hafi hripað niður glósur á meðan landsmenn húh-uðu í myrkrinu. Hann var höfðingi á sinni tíð samkvæmt sögunni, og umtalaðasta bókmenntaverk hans í þann tíma var Háttartal sem var talinn leirburður ætlaður til að smjaðra fyrir slektinu, og sköpuðu Snorra óvinsældir sem jöðruðu landráðum, þar til Gissur jarl Þorvaldson tók af honum ómakið fyrir fullt og allt.

Það breytir samt ekki því að Snorri taldi sig einnig eðalborin, af ætt Ynglinga og gat rakið þann þráð til Goðsins Freys, sem var af Vanaætt frá Svartahafi. Snorra er m.a. ætluð Ynglingasaga, þó svo að hann hafi verið athafnamaður í ætt við þann Kára sem færði okkur fyrir skemmstu Íslendingabók, ættfræði grunn þjóðar sem nær til landnáms og er notaður í genarannsóknir. Goðið Freyr var tvíburi Freyju sem Njörður í Nóatúnum átti með systur sinni þannig að þjóðaruppruni Íslendinga væri samkvæmt genunum hrein blóðskömm ef ekki kæmu til Skjöldungar afkomendur Óðins í Ásgarði við hið sama Svartahaf.

Enski fornleifafræðingurinn Neil Price, sem hefur sérhæft sig í rannsóknum á víkingum norðurlanda notaði ekki bara Íslendingasögurnar heldur einnig íslensku þjóðsögurnar til að átta sig á hugarheimi víkinga. Þessu greindi hann frá í fyrirlestrum sínum „The Viking Mind“. Hann segir að íslensku þjóðsögurnar hafi haldið áfram að geyma þennan heim hugans með sögum af draugum, álfum og alls kyns vættum. Það getur nefnilega verð margt sem tungumálið geymir og við innbyrðum umhugsunarlaust með móðurmjólkinni, sem gerir okkur að sérstakri þjóð.

Samkvæmt Íslendinga bók erfðagreiningar á ég ættir að rekja til þriggja barna skáldsins á Borg, þeirra Þorgerðar, Beru og Þorsteins. Börn Egils og Ásgerðar voru fimm, tveir synir þeirra Gunnar og Böðvar áttu ekki afkomendur. Um þá orti víkingurinn Egill Skallagrímsson kvæðið Sonatorrek með aðstoð Þorgerðar dóttir sinnar. Ljóðið hefur að geyma frægustu ljóðlínur víkinga aldar, sem enn varðveitast á íslenskri tungu og eru oft viðhafðar við jarðarfarir. Ef við ætlum að gerst svo miklir poppúlistar í eigin landi að bjóða dzien dobry eða good morning, má ég þá heldur biðja um einfalt húh með víkingaklappi. Því þá yrði komið fyrir íslenskri þjóð líkt og var komið fyrir Agli, henni yrði mjög tregt um tungu að hræra.

Plebbar

Það má sjálfsagt segja sama um Everest nú til dags og stundum var sagt um varnir víggirtra borga áður fyrr; "Það er enginn borgarmúr svo hár að asni klyfjaður gulli komist ekki yfir hann". Það þótti mikið afrek þegar Hillary lét fyrstur hafa það eftir sér opinberlega í heimsfjölmiðlunum að hann hefði klifið Everest, það hafði engum dottið í hug áður. Undanfarna daga hafa verið myndir af biðröðinni upp á fjallið í öllum fjölmiðlum heimsins. Fyrir nokkrum dögum birtist frétt af ofboðslega ríkum Íslendingum sem komust fram fyrir biðröðina.

Tímarnir breytast og mennirnir með. Fram undir síðustu aldarmót þótti það ekki gott til afspurnar að miklast af óverðskulduðum afrekum í krafti auðs. Menn hreinlega forðuðust þannig afspurn eins og heitan eldinn. Það voru annarskonar verðleikar sem voru hafðir í frammi þegar koma að því að hampa fólki, en hálfgildings hetjudáðir fjármagnaðar af ofgnótt peninga. Nú eru daglegar fréttir af afrekum þeirra ríku, hvort sem um er að ræða Everest eða mörg þyrluflug á dag í veislur á milli vina.

Upp úr 1980 sungu Stuðmenn, "Hann er einn af þessum stóru, sem í menntaskólann fóru og sneru þaðan valinkunnir andans menn. Ég sá hann endur fyrir lögnu, í miðri Keflavíkurgöngu, hann þótti helst til róttækur og þykir enn. Já hann er, enginn venjulegur maður, og hann býr, í næsta nágrenni við mig, og hann er alveg ofboðslega frægur, hann tók í höndina á mér, heilsaði mér og sagði: KOMDU SÆLL OG BLESSAÐUR ég fór gjörsamlega í kút. Hann sagði: KOMDU SÆLL OG BLESSAÐUR ég hélt ég myndi fríka út."

Hljómsveitin Stuðmenn voru ekta Íslensk hljómsveit af gamla skólanum og nutu gífurlegra vinsælda sem slíkir. Þeir sungu á íslensku fyrir Íslendinga. En Stuðmenn náðu ekki að halda cool-inu og duttu niður á plebba planið korteri fyrir "hið svo kallaða hrun". Þá héldu þeir bæði tónleika í Kaupmannhafnar Tívolíinu og Royal Albert Hall í London.  Landinn flykktist í flugi fram og til baka í kringum sama miðnættið, svo hægt væri að sjá og heyra hina "heimsfrægu" Stuðmenn kynna íslensku slagarana sína á ensku.

Svona gera náttúrulega bara alvöru plebbar.

Allir vilja upp við bestu aðstæðurnar